1941

Godine: 1937 1938 1939 1940 - 1941 - 1942 1943 1944 1945

Desetljeća: 1910te 1920te 1930te - 1940te - 1950te 1960te 2030te

Stoljeća: 19. stoljeće - 20. stoljeće - 21. stoljeće

Sadržaj/Садржај 1 Događaji 1.1 Januar/Siječanj 1.2 Februar/Veljača 1.3 Mart/Ožujak 1.4 April/Travanj 1.5 Maj/Svibanj 1.6 Jun/Juni/Lipanj 1.7 Jul/Juli/Srpanj 1.8 Avgust/August/Kolovoz 1.9 Septembar/Rujan 1.10 Oktobar/Listopad 1.11 Novembar/Studeni 1.12 Decembar/Prosinac 1.13 Tokom/tijekom godine 2 Rođenja 3 Smrti 4 Nobelove nagrade 5 Vidi takođe: 6 Literatura/Spoljne veze 7 Reference

[uredi - уреди] Događaji

[uredi - уреди] Januar/Siječanj

• poč. januara - Nemačke snage ulaze u Rumuniju.
• 2.1. -
  • Drugi svetski rat: Nemačko bombardovanje znatno oštetilo Landaf katedralu, sagrađenu 1290. na obali reke Taf u Kardifu, Vels.
  • Američka vlada objavila Liberty ship, program sa ciljem da se napravi 200 tovarnih brodova. Do kraja rata, biće sagrađeno preko 2.700 brodova.
• 19.1. - Istočnoafrička kampanja: Britanska invazija na italijansku Eritreju.
• 20.1. - Bugarski kabinet glasa za potpisivanje Trojnog pakta.
• 21 - 23.1. - Pobuna fašisoidne Gvozdene garde u Rumuniji, poražena intervencijom gen. Antoneskua ("Nacionalna legionarska država" ukinuta 15.2.).
• 22.1. - Italijanske snage u Drugom svetskom ratu kapitulirale u Tobruku pred britanskom Osmom armijom posle 11 dana opsade.

+ Pukovnik Vilijam Džozef Donovan, specijalni Ruzveltov izaslanik, doputovao u Beograd (na balkanskom putovanju posećuje još i Grčku, Tursku i Bugarsku).

• 29.1. - Umro gen. Ioannis Metaxas, grčki predsednik vlade.
• 31.1. - Pomorska bitka između otoka Lastova i Sušca između 3 talijanska broda i nepoznate podmornice (proveriti).

[uredi - уреди] Februar/Veljača

• 4.2. - Mađarski parlament ratifikovao sporazum o pristupanju zemlje Trojnom paktu i sporazum o večnom prijateljstvu sa Jugoslavijom.
• 7.2. - Završena Operacija Kompas, zauzet Bengazi, ubedljiva pobeda Britanaca i ostalih nad italijanskom armijom u zapadnom Egiptu i istočnoj Libiji (Kirenaici).
• 8.2. - Nemačka i Bugarska potpisuju vojni pakt.
• 12.2. - Erwin Rommel i Afrički korpus stižu u Tripoli.
• 14.2. - Hitler i Ribentrop razgovaraju sa Cvetkovićem i Cincar-Markovićem u Berghofu, istog dana Ruzveltova poruka jugoslovenskoj vladi: budući Zajam i najam će pomoći narodima koji mogu biti žrtve agresije.
• 17.2. - Bugarsko-turska deklaracija o neutralnosti.
• 22.2. - Ruzveltova poruka knezu Pavlu - svet gleda sa simpatijama na zemlje koje pružaju otpor agresivnim silama.
• 25.2. - Februarski štrajk u okupiranoj Holandiji, protiv progona Jevreja.

[uredi - уреди] Mart/Ožujak

• 1.3. - Bugarska se pridružuje Trojnom paktu, nemačka vojska (sutradan) ulazi na njenu teritoriju.
• 4.3. - Knez Pavle i ino-ministar Cincar-Marković tajno u Berghofu - pritisak za pristupanje Trojnom paktu.

+ Operation Claymore - britanski komandosi uništili fabrike i zalihe ribljeg ulja i glicerina na Lofotskim ostrvima.

• 5.3. - Vel. Britanija prekida diplomatske odnose sa Bugarskom; ovih dana počinje Operation Lustre, iskrcavanje britanskih i komonveltskih trupa u Grčku.

+ Rumunija: gen. Jon Antonesku zvanično dobio 99,91% podrške na referendumu.

• 6.3. - (ili 20.3.?) Krunski savet Kraljevine Jugoslavije doneo odluku o pristupanju Trojnom paktu, pod uslovima koje je Hitler prihvatio (vidi 25.3.).
• 11.3. - U SAD potpisan zakon o zajmu i najmu (Lend-Lease), na osnovu kojeg će snabdevati Britance i druge saveznike vojnim materijalom.
• 18.3. - Ruzvelt Beogradu: zemlja koja se pokorno preda uživaće manje naklonosti od one koja se makar i kratko bude odupirala.
• 23.3. - Gen. Dušan Simović upozorava kneza Pavla da bi se vazduhoplovstvo moglo pobuniti ako bude potpisan pakt sa Osovinom; Čerčil premijeru Cvetkoviću: rat će biti samo odložen a ne izbegnut (pristupanjem Trojnom paktu).
• 24.3. - Ervin Romel počinje prvu nemačku ofanzivu u Libiji.
• 24.3. - Tursko-sovjetska deklaracija: ko god da napadne Tursku, SSSR će ostati neutralan.
• 25.3. - Jugoslavija se u Beču pridružuje Trojnom paktu, za šta je obećano: očuvanje integriteta, bez prolaza i prevoza osovinskih snaga, neće biti tražena vojna pomoć od Jugoslavije (povoljnije nego za ostale članice trojnog pakta) + tajno obećan Solun posle rata; trojica ministara dala ostavke pre potpisivanja.
• 27. mart - Vojni puč prethodne noći, velike demonstracije protiv pristupanja Jugoslavije Trojnom paktu u većem delu Jugoslavije, Petar II Karađorđević proglašen punoletnim, nova vlada generala Simovića.

+ Hitler odlučio da razbije Jugoslaviju, računajući na pomoć nezadovoljnih Hrvata i većine suseda; operacija Barbarosa se odlaže za četiri nedelje.

• 28.3. - Sastanak Benita Musolinija i Ante Pavelića u Rimu.
• 29.3. - Pomorska bitka kod Matapana se okončava italijanskim porazom.

+ Josip Broz Tito, generalni sekretar KPJ, stiže avionom iz Zagreba u Beograd.

• 30.3. - Jugoslovenska vlada izdala direktivu o "opštem aktiviranju" (tajna mobilizacija); nemačka Vrhovna komanda izdala direktive u vezi napada na Jugoslaviju ("Poduhvat 25") i Grčku ("Marita").
• 31.3. - Sastanak "velikog dela" poslanika HSS i zastupnika vlasti u Zagrebu, u Berlin poslan "Memorandum petorice", koji tvrdi da Jugoslavija više ne postoji i traži pomoć i priznanje "slobodne Hrvatske države". Ribentropov telegram Mačeku - odvraća ga od saradnje sa beogradskom vladom.

+ Predsednik vlade Simović zabranio iseljavanje iz svojih mesta (i da se narod ne povodi za "alarmantnim vestima").

• 31.3.-1.4. - Razgovori vojnih predstavnika Jugoslavije i Velike Britanije u Beogradu.

[uredi - уреди] April/Travanj

• 1.4. - Englezi zauzeli Asmaru, glavni grad Eritreje.

+ Irački puč 1941. - na vlast dolazi nacionalista Rašid Ali, naklonjen Osovini.

• 3.4. - Mađarski predsednik vlade grof Pal Teleki izvršio samoubistvo, ne želeći da učestvuje u invaziji na Jugoslaviju.

+ Razgovori jugoslovenskih, grčkih i britanskih vojnih predstavnika u Florini.

• 4.4. - Vlatko Maček stigao u Beograd i preuzeo mesto potpredsednika vlade. Beograd, Zagreb i Ljubljana će u slučaju ratnog stanja biti proglašeni za otvorene gradove.

+ Osovinske snage zauzele Bengazi u Libiji.

• 5.4. (u stvari 6.4. u zoru) - Pakt o prijateljstvu i nenapadanju SSSR i Jugoslavije.
• 6.4. - Napad Njemačke i Italije na Jugoslaviju (Aprilski rat, Bombardovanje Beograda) i Njemačke na Grčku (Operacija Marita, deo Bitke za Grčku).
• 7.4. - Zauzeto Skoplje - presečena glavna veza Jugoslavije sa Grčkom.
• 8.4. - Vlatko Maček napustio kraljevsku vladu.
• 9.4. - Nemci kontrolišu Makedoniju.
• 10.4. - Po ulasku Nemaca u Zagreb proglašena Nezavisna Država Hrvatska (Slavko Kvaternik); Vlatko Maček pozvao članstvo HSS na lojalnost novoj državi.

+ Narodni svet za Slovenijo, na čelu sa dravskim banom Natlačenom, preuzeo vlast u Sloveniji.

+ Pošto Jugoslavija "ne postoji", mađarska vlada naredila ulazak u "južne krajeve" (Prekomurje, Baranja, Bačka, Banat u sporu sa Rumunijom)

+ Politbiro CK KPJ u Zagrebu odlučio da se premesti u Beograd i osnuje Vojni komitet radi otpora agresoru.

• 11.4. - Počinje nemačka opsada Tobruka.
• 11 - 15.4. - Mađarska vojska okupira delove Jugoslavije.
• 12.4. - Nemačka okupira Beograd.
• 13.4. - Sovjetsko-japanski petogodišnji pakt o nenapadanju.
• 14.4. - Jugoslovenska Vrhovna komanda traži primirje, Nemci prihvataju samo bezuslovnu kapitulaciju.
• 15.4. - Kralj Petar II Karađorđević i Vlada napustili zemlju, odletevši iz Nikšića.

+ Bugarska prekinula diplomatske odnose sa Jugoslavijom.

+ Ante Pavelić stigao u Zagreb (dva dana ranije se u Karlovcu sastao sa Edmundom Vezenmajerom). Nemačka i Italija priznali NDH.

+ Osovinske snage stigle na libijsko-egipatsku granicu.

• 17.4. - Zaključena bezuslovna kapitulacija Kraljevine Jugoslavije (stupa na snagu sutradan u podne).

+ Poručnici Milan Spasić i Sergej Mašera potopili razarač Zagreb u Bokokotorskom zalivu, žrtvujući svoje živote.

• 18.4. - S okupacijom Jugoslavije uvedeno letnje računanje vremena, od 23:00 (traje do 2. novembra 1942, zatim sezonski, zaključno sa 1945).

+ Bugarski car Boris razgovara sa Hitlerom u Beču.

• 19.4. - Bugarska vojska ulazi u delove Jugoslavije i Grčke.

+ Premijera Brehtovog komada "Majka hrabrost i njena deca" u Cirihu.

• 22.4. - Nemački vazduhopl. gen. Helmut Forster objavio da preuzima okupacionu upravu u Srbiji.

+ Pet pešadijskih bataljona Kosovske divizije prekinulo napade na italijanske položaje severno od Skadra, čuvši za kapitulaciju.

• 22-24.4. - Na sastanku u Beču određena italijansko-nemačka demarkaciona linija u Jugoslaviji. Bosna dodeljena NDH.
• 23.4. - Grčka potpisuje primirje sa Nemačkom.

+ U Njujorku prvi masovni miting izolacionističkog Komiteta America First, glavni govornik Charles Lindbergh.

• 25.4. - Počinje s radom nemačka stanica Sender Belgrad.
• 27.4. - U okupiranoj Sloveniji formirana Osvobodilna fronta.

+ Adolf Hitler posetio Maribor, naredio raseljavanje Slovenaca iz Štajerske i Koruške.

+ Nemci u Atini.

• 27-28.4. - U selu Gudovac kod Bjelovara prvi masovni pokolj u NDH - ubijeno 196 Srba.
• 28.4. - Nadbiskup Alojzije Stepinac uputio okružnicu katoličkom svećenstvu, pozivajući ga da podrži NDH.
• 30.4. - Ante Pavelić izdao zakonsku odredbu o rasnoj pripadnosti, osnov za progon Srba, Jevreja i Cigana.

+ Nemci dovršili okupaciju kontinentalne Grčke, zarobljeno i 1500 Jugoslovena.

[uredi - уреди] Maj/Svibanj

• 1.5. - U okupiranoj Srbiji obrazovan Savet komesara ministarstava, komesar MUP-a Milan Aćimović.

+ Premijera filma "Građanin Kejn".

• 3.5. - Italija anektirala južni deo Slovenije, sa Ljubljanom.
• početkom maja - Majsko savetovanje KPJ u Zagrebu - ne priznaje se komadanje Jugoslavije, odlučeno da sve partijske organizacije formiraju vojne komitete za pripremu ustanka (borba protiv okupatora uz revolucionarnu perspektivu).
• 4.5. - Vlada Kraljevine Jugoslavije objavila rat Mađarskoj i Bugarskoj.
• 5.5. - Haile Selasije se vratio u oslobođenu Adis Abebu.
• 9.5. - Zatvorena poslanstva Norveške, Belgije i Jugoslavije u Moskvi (na nemačko traženje).
• 10.5. - Rudolf Hess, Hitlerov zamenik, spustio se na svoju inicijativu u Škotskoj, u nadi da će sklopiti mir sa V. Britanijom.
• 12 - 13.5. - Puk. Dragoljub Mihailović sa grupom vojnika i oficira počinje organizovanje gerilskog pokreta na Ravnoj gori.
• 12-13.5. - U Glini ubijeno 300 Srba, zbog čega protestuje kardinal Alojzije Stepinac.
• 13.5. - Ministar un. poslova NDH Andrija Artuković propisao "Provedbenu naredbu o ustrojstvu i poslovanju Ravnateljstva za javni red i sigurnost", glavnog sredstva zločinačke politike prema Srbima, Jevrejima i hrvatskim rodoljubima.
• 17.5. - Mladi revolucionar Vasil Lači pokušao u Tirani da ubije kralja Viktora Emanuela.

+ Sastanak Ante Pavelića i pape Pija XII.

• 18.5. - Pavelić i Musolini potpisali Rimski sporazum - veći deo dalmatinske obale, Gorskog kotara i otoka pripada Italiji, predviđen italijanski princ za hrvatskog kralja. Italijanski princ Aimone proglašen hrvatskim kraljem pod imenom Tomislav II.. Obrazovan Guvernorat Dalmacije u Zadru, sa Zadarskom, Splitskom i Bokokotorskom provincijom.
• 20 - 31.5. - Bitka za Krit, osvajaju ga Nemci. Grčki kralj i vlada odlaze u Kairo.
• 24.5. - Nemački bojni brod Bizmark potapa HMS Hood (51) - od 1418 članova posade spasila se samo trojica.
• 27.5. - Potopljen bojni brod Bizmark.

+ Ruzvelt proglašava vanredno stanje zbog rata u Evropi i Africi.

+ Nemci u Srbiji zabranili slušanje stranih radio stanica (sem nemačkih), pod pretnjom smrću.

• 30.5. - Tito se uselio u vilu Nenadovića na beogradskom Dedinju.

+ Uklanjanje nemačke zastave sa kukastim krstom sa Akropolja, prvi tamošnji simbolični čin otpora.

+ Britanci ušli u Bagdad, čime su ugušili irački ustanak.

• maj - Mađarski okupatori prisilno iseljavaju Srbe iz nekih naselja.

[uredi - уреди] Jun/Juni/Lipanj

• početak juna - Raspuštena Hrvatska seljačka zaštita.
• 2.6. - Počeli ustaški pokolji u okolini Ljubinja i u selu Drežanj kod Nevesinja, gde 3. juna dolazi do oružanog otpora.

+ Iz Slovenske Bistrice krenuo prvi konvoj za Srbiju.

• 4.6. - Dogovor Nemačke i NDH u Zagrebu o iseljavanju oko 200.000 Srba u Srbiju, i istog broja Slovenaca u Hrvatsku.
• 5.6. - Oko Gacka u Hercegovini počeo spontani ustanak izazvan ustaškim nasiljem.

+ Strahovita eksplozija uskladištene municije u smederevskoj tvrđavi - skoro sve kuće u Smederevu oštećene, oko 5000 žrtava.

+ Sastanak Ante Pavelića i Hitlera u Berhtesgadenu.

+ Tokom jednog od mnogih bombardovanja Čunkginga, u skloništu se ugušilo 4000 ljudi.

• 6.6. - Apel kralja Petra II papi Piju XII i pred. Ruzveltu da se spase srpski narod od istrebljenja.
• 7.6. - Ludwig von Schröder novi nemački zapovednik u Srbiji.
• ca. 7.6. - Naoružani seljaci gornjeg Gatačkog polja uništili nekoliko žandarmerijskih stanica, prekinuli put Gacko - Bileća.
• 8.6. - Sirijsko-libanska kampanja (Operation Exporter) - Britanci i Slobodni Francuzi napadaju višijevsku Siriju i Liban.
• 9.6. - Feldmaršal Wilhelm List postavljen zapovjednikom oružane sile za Jugoistok, sa sjedištem u Solunu.
• 10-12.6. - Sastanak franjevačkih provincijala u Zagrebu - zabranjeno stupanje franjevaca u Ustaše (neki su već u ustašama), osuđuje se progon Srba.
• 12.6. - U Londonu Deklaracija o međusavezničkoj pomoći između V. Britanije i devet izbegličkih vlada i predstavnika (među kojima je i Jugoslavija).
• 14.6. - Komesarska srpska vlada donela Uredbu o unutrašnjoj upravi u Banatu - preko podbana, vlast u rukama nemačke narodnosti.

+ Deportacije stanovništva iz baltičkih republika SSSR.

+ Zamrznuta sva nemačka i italijanska imovina u SAD.

• 15.6. - N.D. Hrvatska u Veneciji pristupila Trojnom paktu.
• 18.6. - Tursko-nemački sporazum o prijateljstvu i nenapadanju (ratifikovan 25.6. u turskoj skupštini).
• 20.6. - Osnovan konc-logor Jastrebarsko.

+ Premijera Diznijevog filma "Snebivljiva aždaja".

• 22.6. - Operacija Barbarossa: napad Njemačke, Italije i Rumunije na Sovjetski Savez. Turska proglašava neutralnost.

+ Osnovan Sisački narodnooslobodilački partizanski odred (što se danas smatra početkom ustanka u Hrvatskoj).

+ Proglas CK KPJ poziva na ustanak.

• 23.6. - Formiran IV antikomunistički odsek Specijalne policije Uprave grada Beograda (? nemački plan "Internacionala" za hapšenje komunista u Evropi odmah nakon napada na SSSR).
• 24.6. - Počeo ustanak gornje Hercegovine, napadom na žandarm. stanicu Lukavac kod Nevesinja.

+ Konferencija katoličkih biskupa u Zagrebu potvrđuje lojalnost prema NDH.

+ Bugarski komunisti dižu oružani ustanak.

• 26.6. - Finska objavljuje rat SSSR-u.

+ Pavelićeva Izvanredna zakonska odredba i zapovjed - Židove u "zbirališta pod vedrim nebom", osobe koje su se "ogrješivale o hrvatske narodne probitke" da u roku od 8 dana napuste državne i druge službe.

• 27.6. - KPJ osnovala Glavni štab Narodnooslobodilačkih partizanskih odreda Jugoslavije - komandant Josip Broz Tito.
• 28.6. - U Srbu prvi masovni pokolj Srba u Lici.

+ Hercegovački ustanici kod Gackog oborili domobranski avion.

• 29.6. - Musolini prenosi Velikoj Albaniji civilnu vlast na Kosovu, u Strugi i Debru.
• 30.6. - Nemci zauzeli Lavov.

+ Mostarski biskup fra Alojzije Mišić osudio ustaške zločine.

[uredi - уреди] Jul/Juli/Srpanj

• 1.7. - S emitiranjem započela američka TV-mreža NBC.
• 3.7. - Nevesinjski razbili ustaše na pl. Trusini (zahvat puta Stolac - Nevesinje).
• 4.7. - Politbiro CK KPJ doneo odluku da se pređe sa sabotaža na opšti ustanak, objavljen proglas (posle rata praznik Dan borca).
• 5.7. - Osnovan koncentracioni Banjički logor u Beogradu.
• 5-31.7. - Ekvadorsko-peruanski rat.
• 7.7. - U Srbiji je počeo ustanak protiv nemačke okupacije, pod vođstvom komunista, u Beloj Crkvi.
• 8.7. - Nalog za slanje "nepoćudnih osoba... grkoistočnjaka, Židova" i katolika koji su to postali posle 10. aprila, u logor u Gospiću (Jadovno).
• 9.7. - U Zagrebu streljano 10 komunista, među kojima Božidar Adžija, Otokar Keršovani, Ognjen Prica - odmazda za ubistvo ustaškog agenta 4.7..
• 10.7. - Počela bitka za Smolensk.
• 11.7. - Nemačka uredba o kaznama za sabotaže u Srbiji.
• 12.7. - V. Britanija i Sovjetski Savez potpisuju sporazum, kojim se dodeljuje pomoć SSSR-u.
  • Na Cetinju održana 'Petrovdanska skupština' na kojoj je proglašena "suverena i nezavisna" Crna Gora, pod italijanskim protektoratom.
• 13.7. - Trinaestojulski ustanak u Crnoj Gori, postiže velike početne uspehe.
• 14.7. - Iz Kerestinca pobeglo stotinak robijaša, većina ubrzo pohvatana ili pobijena.
• 15.7. - Počela streljanja u Jajincima kod Beograda (do novembra 1943. streljano 80.000 ljudi).

+ Prvi put upotrebljene sovjetske kaćuše.

• 16.7. - Beogradski ilegalci zapalili nemačke garaže u Mileševskoj i Grobljanskoj.

+ Formirana Pojačana hrvatska 369. pješadijska pukovnija - dobrovoljci za Istočni front.

• 17.7. - Vlada SSSR obnovila diplomatske odnose sa Kraljevinom Jugoslavijom (vladom u Londonu).
• 18.7. - SSSR i V. Britanija u potpunosti priznali čehoslovačku izbegličku vladu.
• 19.7. - Britanski premijer Vinston Čerčil počeo je kampanju pod nazivom „V za pobedu“ (V for Victory) u Drugom svetskom ratu.

+ Sreski odbor za Kolašin je prvi NO odbor, koji će zamenjivati predratne organe vlasti (protivno direktivama Kominterne o dve etape revolucije).

• 22.7. - Partizanski ustanak u Sloveniji.
• 23.7. - U selu Grabovcu kod Petrinje ustanici porušili železničku stanicu i ubili 12 ustaša, zbog čega će ovi izvršiti veliku odmazdu.

+ Italijansko-srpski razgovori u Benkovcu o priključenju kninskog i gračačkog sreza Italiji.

• 23/24.7. - U Beogradu uhapšeno 198 komunista i simpatizera NOP; Vojni komandant Srbije naredio predaju oružja do 20.8..
• 24.7. - Japan okupira Francusku Indokinu.

+ Smenjen i isključen iz partije Metodije Šatorov Šarlo, sekretar PK KPJ za Makedoniju (protivio se ustanku, priključio se bugarskoj radničkoj partiji).

• 26.7. - SAD obustavljaju trgovinu sa Japanom (embargo).
• 27.7. - Počeo masovni ustanak u južnoj Lici, zauzet Srb - posle rata Dan ustanka naroda SR Hrvatske.

+ Gerila i seljaci zauzeli Drvar i Bosansko Grahovo - posle rata Dan ustanka naroda SR BiH.

+ U Beogradu uhapšen Aleksandar Ranković, član Politbiroa CK KPJ, mučen i prebačen u gradsku bolnicu (dan. Očna bolnica), partizani Beograda ga oslobodili dva dana kasnije.

• 28.7. - U odmazdi za požare u nemačkim garažama Nemci u Beogradu streljali više od 120 ljudi, mahom Jevreja, komunista i njihovih simpatizera.
• 28-29.7. - Počeli ustaški pokolji oko Duvna i Livna.
• 29.7. - Pokolj u glinskoj crkvi, u mestu narednih dana ubijeno oko dve hiljade Srba.

+ Višijevska Francuska i Japan potpisali sporazum o zajedničkom protektoratu nad Indokinom - Francuska nastavila upravljanje Indokinom, a Japan poslao trupe.

• 30.7. - Obnovljeni diplomatski odnosi između sovjetske i poljske vlade.
• 30.7. - (i narednih dana) Ustaše ubijaju preko 1000 Srba u Bosanskoj Krupi i okolini.

+ Komandant okupirane Srbije naredio da grad Beograd plati 10.000.000 dinara kazne za sabotaže i diverzije prethodnih dana.

• 31.7. - Nemački maršal Herman Gering dao pismenu direktivu šefu policije Rajnhardu Hajdrihu da sačini nacrt plana za istrebljenje evropskih Jevreja.

+ U Bugarskoj objavljeni dekreti kojim se formiraju bitoljska i skopska oblast, odn. priključuju sofijskoj oblasti delovi okupirane Jugoslavije.

[uredi - уреди] Avgust/August/Kolovoz

• avgust - Nastavljaju se ustaški masakri (Ključ, Glamoč, Prijedor, Cazinska krajina...).
• 4.8. - Iz zagrebačkog Botaničkog vrta bačene bombe na ustaški univerzitetski bataljon.
• 5.8. - Nakon što su isterani iz sela Divoselo kod Gospića, ustaše vrše zločine nad zbegom iz tog sela.
• 6.8. - Preko 400 žena i dece iz srpskog sela Pribilovci kod Čapljine bačeno u jamu u Šurmancima.
• 8.8. - Kod Bos. Petrovca razbijena domobranska snabdevačka kolona.

+ Počinje rumunska opsada Odese.

• 10.8. - Partizani i četnici zauzeli Vlasenicu u Bosni (domobrani se vratili 15/16.8).

+ Italijani povratili Berane (kao i većinu gradova u severnoj Crnoj Gori prethodnih dana).

+ GŠ NOP Jugoslavije izdao uputstvo pod nazivom "Zadatak narodnooslobodilačkih partizanskih odreda", konstatovano "da se zanemarivalo pitanje opšteg narodnog ustanka".

+ Na I sveslovenskom mitingu u Moskvi istaknuto pravo na samoopredeljenje crnogorskog i makedonskog naroda, što izaziva protest jugoslovenske kraljevske vlade.

• 11.8. - Partizani demolirali rudnik Bogovina u Srbiji (kasnije represalije).

+ Prvi ratni broj "Vjesnika".

• 12.8. - Ukazom italijanskog kralja zapadna Makedonija, deo Crne Gore i veći deo Kosmeta priključeni Velikoj Albaniji.
• 13.8. - Objavljen "Apel srpskom narodu" protiv komunističkog ustanka, koji su potpisale mnoge istaknute ličnosti (neki su odbili, ukupno 545 potpisa).
• 14.8. - Atlantska povelja, zajednička izjava Čerčila i Ruzvelta, definicija ratnih ciljeva, začetak UN.

+ Zakonska odredba o čistoći hrvatskog jezika.

• 14 - 26.8. - Ustaško-domobransko-nemačka operacija protiv ustanka u Bosanskoj krajini.
• 15.8. - Uvedena građanska mađarska vlast u Bačkoj i Baranji.
• sredina avgusta - U Pločniku kod Prokuplja sporazum četnika Koste Pećanca sa Nemcima protiv NOP.
• 17.8. - Obešeni taoci na beogradskim Terazijama.
• 18.8. - Svetska premijera pesme Lili Marlen na talasima Radio Beograda.

+ U Koncentracioni logor Buhenvald dovedena prva grupa jugoslovenskih zarobljenika.

+ Domobrani iz Vlasenice ušli u Han Pijesak; četnici zauzeli Srebrenicu; Husinski rudari izašli na Ozren u partizane, nakon što su na prevaru primili opremu od ustaša.

• 19.8. - Ante Pavelić obavestio Musolinija da prihvata zahtev za reokupaciju demilitarizovane II i III zone.

+ Srpska kvislinška vlada raspisala nagradu za ubistvo ili hvatanje pripadnika NOP.

• 22.8. - Bekstvo 32 zatvorenika, većinom komunista, iz zatvora u Sremskoj Mitrovici (dočekao ih Pinki).
• 23.8. - Ustanici ušli u Doboj, moraju se povući dva dana kasnije.

+ U okupiranoj Srbiji smenjena komesarska uprava Milana Aćimovića.

+ Gen. Jon Antonesku proizveden u maršala, zbog povratka Besarabije i sev. Bukovine Rumuniji.

• 25.8. - Anglo-sovjetska invazija Irana (Operation Countenance) - osiguranje nafte i Persijskog koridora.
• 26.8. - Kod Oštrelja odbijen ustaško-domobranski napad.
• 28.8. - Četnici u Doboju potpisuju primirje sa NDH.
• 29.8. - Milan Nedić predsednik kvislinške vlade u Srbiji ("vlada narodnog spasa"), po mandatu od vojnog komandanta Dankelmana (formalno prihvaćeni Nedićevi uslovi).

+ Ustanici ušli u Mrkonjić Grad.

• 31.8. - Četnički oficir Veselin Misita zauzeo Loznicu.

+ Partizani zauzeli Banju Koviljaču.

[uredi - уреди] Septembar/Rujan

• početkom - Formiran 1. srpski dobrovoljački odred (Ljotićev).
• 1.9. - Partizansko-četnički sporazum o koordinaciji u istočnoj Bosni.
• 1 - 6.9. - Ustaško-domobransko-nemačka ofanziva u Bosanskoj krajini, pali Mrkonjić, Šipovo, Mliništa, počinjeni zločini.
• 2.9. - Deklaracija Nedićeve vlade - sastaviće vojsku kako bi razbio komuniste.
• 3.9. - Valjevski NOP odred i četnici Zečevića i R.Martinovića zauzeli Krupanj.

+ Službeni datum osnivanja Crne legije.

• 4.9. - Podrinski NOP odred zauzeo Loznicu.
• 5.9. - U Beogradu sastanak M. Nedića i predstavnika D. Mihailovića - zajedno protiv komunista, pomaganje stvaranja četničkih jedinica u Bosni i Crnoj Gori.
• 5/6.9. - Partizani i četnici nakratko zauzeli Rogaticu.
• 6.9. - Delovi Drvarske brigade zauzeli Kulen Vakuf.

+ Svi Jevreji stariji od šest godina na teritorijama pod nemačkom kontrolom moraju nositi Davidovu zvezdu.

• 7.9. - Kom. Nedićeve žandarmerije naredio formiranje osam odreda za borbu protiv ustanka.

+ Proglas komandanta italijanske 2. armije - preuzima vojnu i civilnu vlast u II i III zoni NDH.

• 8.9. - Nemci opsedaju Lenjingrad.
• 9.9. - Britanci uspostavili kontakt sa Dražom Mihailovićem.
• 11.9. - Domobrani razbili Majevički odred, četnici pobegli u Srbiju.
• 12.9. - Partizani zauzeli B. Baštu od Nemaca, nakon sukoba sa četnicima.
• 14.9. - Oštećena telefonska centrala u zagrebačkoj Glavnoj pošti.

+ Partizani ušli u Majdanpek.

• 15.9. - Nemačka 342. pešadijska divizija poslata iz Francuske u Srbiju.

+ Formiran Požarevački NOP odred.

+ Otkriven asteroid 1555 Dejan (astronom Fernand Rigaux, nazvan po sinu astr. Petra Đurkovića).

• 16.9. - Adolf Hitler naredio gušenje ustanka u Srbiji po svaku cenu. Nemačka uprava u Srbiji naredila streljanje 100 Srba za poginulog i 50 za ranjenog nemačkog vojnika.

+ Iranski šah Reza Pahlavi prinuđen na abdikaciju u korist sina Mohameda Reze.

• 18.9. - Tito stigao u Robaje kod Valjeva, nakon dvodnevnog putovanja iz Beograda.
• 19.9. - Nemci zauzimaju Kijev.

+ Sastanak Tita i Draže u Struganiku kod Mionice.

+ Štab 18. armijskog korpusa (Franz Böhme) prebačen iz Grčke u Beograd, Beme ima vojnu i civilnu vlast u Srbiji.

• 21.9. - Beme naredio čišćenje Mačve.

+ Nemci napustili Užice i Požegu, partizani uzeli od četnika Čajetinu i Palisad.

• 22.9. - Četnici nakratko ušli u Zvornik, partizani prethodno u Caparde.

+ Delovi Bosanske domobranske divizije probili partizansko-četničke položaje na Romaniji.

• 23 - 26.9. - Neuspeo partizansko-četnički napad na Kruševac, Pećančevi četnici pomogli Nemcima.
• 24.9. - Na savezničkoj konferenciji u Londonu potpisana Atlantska povelja, osnova Povelje Ujedinjenih nacija pa i NATO-a (među potpisnicima i izbeglička vlada Jugoslavije).

+ Partizani ušli u Užice, koje će dva meseca biti centar "Užičke Republike"; partizani takođe ušli u Kosjerić.

• 24 - 27.9. - Masovna hapšenja i streljanja u Šapcu, zatim trčeći do logora u Jarku.
• 25.9. - Posle 3-dnevnih borbi italijanska divizija "Sasari" zauzela Drvar

+ Srednjoškolci u Splitu demonstriraju protiv italijanskog jezika u školama.

• 25 - 29.9. - Koristeći italijanske uspehe, ustaše i domobrani povraćaju Kulen Vakuf i komunikacije na zapadu Bosanske krajine.
• 26 - 29.9. - Sukob četnika i partizana kod Kosjerića.
• 26.9. - Vojno-političko Savetovanje u Stolicama kod Krupnja; između ostalog naređeno formiranje glavnih štabova po pokrajinama, gde ih nema (anticipiranje federalizma).

+ Proradila fabrika municije u Užicu.

• 28.9. - Ustanak u Drami (grčka Makedonija).
• 29.9. - Konferencija SSSR, SAD i V. Britanije u Moskvi - dogovorena pomoć SSSR-u.

+ Početak operacija 342. pešadijske divizije na komunikaciji Šabac - Loznica ("Prva neprijateljska ofanziva").

+ Veliki gubici Bosanskohercegovačkog NOP odreda kod Kalinovika.

+ Nacisti masakrirali 33.711 Jevreja u Babi Jaru kod Kijeva.

• 30.9. - Počela Moskovska bitka.

+ Završen "Krvavi marš" stanovnika Šapca.

• septembar - Osnovan logor Jasenovac.

+ Osnovane tri organizacije otpora u Grčkoj: EDES, EKKA i EAM.

+ U Rumuniji počinje deportacija Jevreja u Transnistriju, mnogi umiru u lošim uslovima.

+ Naziv "partizan" umesto "gerilac".

+ druga polovina sept. - Konferencije muslimana u gradovima BiH osuđuju ustaške zločine; u Ostrošcu kod Duvna muslimani i Hrvati oslobodili Srbe koje su Ustaše hteli ubiti.

[uredi - уреди] Oktobar/Listopad

• 1.10. - Vrhovni štab NOP odreda, u skladu sa odlukama iz Stolica, izdao naredbu o oznakama, zastavama, načinu pozdravljanja itd.

+ U Drinjači sporazum o saradnji partizana i četnika u istočnoj Bosni.

• 2.10. - Ubijen 21 nemački vojnik na putu Beograd-Obrenovac, naređeno streljanje odgovarajućeg broja logoraša iz Beograda i Šapca.

+ Zakonska odredba u NDH - 10 komunista za jednog ustašu.

• 3.10. - Nemci zauzeli Orel u SSSR.

+ Italijani organizovali Guvernorat Crne Gore.

• 5.10. - Četnici Draže Mihailovića nakon borbe uzeli Už. Požegu od partizana, sukob izglađen sporazumom.
• 7.10. - U borbama za Kraljevo upotrebljena baterija topova 75mm (zarobljena 1.10.) - posle rata Dan artiljerije JNA.

+ Po pristanku vlade Rajha srezovi Zemun i Stara Pazova pod "isključivom vlašću" NDH.

• 8.10. - Po pijačnom danu Nemci bombardovali Rabrovo kod Požarevca, veliki broj civilnih žrtava.
• 11.10. - Drugi partizansko-četnički (D.M.) napad na Kraljevo, nakratko prodrli u grad.

+ Napadima na neke objekte u Prilepu počinje partizanski ustanak u Makedoniji.

• 12.10. - Na sastanku muslimana u Sarajevu doneta rezolucija kojom se zahteva sigurnost života, časti, imovine i vere svih građana.
• 13.10. - Nemci odbijaju četničke uslove za saradnju u borbi protiv partizana.
• 14.10. - Masovno streljanje civila u Kruševcu i Dragincu.
• 15.10. - Draža Mihailović obrazovao Komandu četničkih odreda za Crnu Goru (na čelu sa Đorđijem Lašićem, u Sandžaku Pavle Đurišić); poslao oficire u BiH, Liku, Gorski Kotar, Kordun.

+ Hapšenje preostalih Jevreja Bosne (uključujući i one koji su prešli u katoličanstvo).

• 16.10. - Deo nemačke 717. pešadijske razara Gornji Milanovac

+ Rumuni i Nemci ušli u Odesu.

• 17.10. - Hideki Tođo premijer Japana.

+ Partizani ušli u Žabljak i Šavnik.

+ Blizu Islanda torpedovan USS Kearny uz gubitak 11 mornara (prve američke vojne žrtve II svetskog rata).

• 18.10. - Uništena italijanska auto-kolona kod Jelin duba, na putu Podgorica-Kolašin.
• 19.10. - U Užicu izašla obnovljena "Borba"; u istom mestu bombardovana fabrika oružja, mašine prenete u trezor Narodne banke.
• 18-20.10. - Nemci streljaju u Kraljevu.
• 20.10. - Opsadno stanje u Moskvi, vlada (osim Staljina) prešla u Kujbišev.

+ Nakon Loznice i Banje Koviljače, 342. pešadijska zauzela i Krupanj, ubijeni ranjenici i civili.

• 21.10. - Masakr u Kragujevcu.

+ Naređeno da se nemačka 113. pešadijska divizija prebaci sa Istočnog fronta u Srbiju.

• 22.10. - Peta domobranska pešadijska divizija napada iz Sarajeva u pravcu Rogatice.

+ U Beogradu otvorena antimasonska izložba (istovremeno i antijevrejska i antikomunistička).

• 23.10. - Partizani i četnici zauzeli Rogaticu.

+ Premijera Diznijevog animiranog filma "Dambo".

• 24.10. - Prva bitka za Harkov, Nemci zauzeli grad.
• 25.10. - Britanski kapetan Hadson i majori Ostojić i Lalatović u Dražinom štabu na Ravnoj Gori.
• 26.10. - Sastanak Tita i Draže u Brajićima, dogovorena samo podela plena.
• 27.10. - "Brežički marš" 1. štajerskog partizanskog bataljona.
• 28.10. - Osnovan Logor Sajmište (Judenlager Semlin).
• 29.10. - U Ljubljani proslava oslobođenja od Austrougarske 1918.
• 30.10. - Odbijen pokušaj proboja 342. pešadijske prema Užicu i Kosjeriću.
• 31.10. - Nemačka podmornica torpedovala USS Reuben James - preko 100 poginulih mornara.
• oktobar - U tri navrata tokom meseca Draža Mihailović dobija novac od vlade Milana Nedića^[1].

[uredi - уреди] Novembar/Studeni

• poč. novembra - Izbeglička jugoslovenska vlada preimenovala Komandu četničkih odreda u Komandu Jugoslovenske vojske u otadžbini (JVuO).
• 2.11. - Četnici Draže Mihailovića (DM) napali Užice (borbe na Trešnjici), takođe i Ivanjicu.
• 3.11. - Partizani preoteli Požegu od četnika DM. Dražin ultimatum partizanima da se povuku odatle. Četnici DM se povukli iz opsade Kraljeva.
• 5.11. - Uhapšeno oko 300 intelektualaca u Beogradu, navodnih komunista, masona i anglofila, i poslati na Banjicu.
• 7.11. - Proslava godišnjice Oktobarske revolucije u Užicu. Odbijen četnički napad (DM) na Čačak.
• 8.11. - Osnovana Komunistička partija Albanije, pod pokroviteljstvom KPJ (Miladin Popović i Dušan Mugoša).
• 9.11. - U okolini Višegrada četnici zapalili nekoliko muslimanskih sela.
• 10.11. - Odbijen i drugi nemački napad iz Leskovca na Lebane.
• 11.11. - U Ufi, SSSR, počela s radom radio-stanica "Slobodna Jugoslavija".

+ Gorski štab četničkih odreda istočne Bosne u Višegradu sklopio sa Italijanima sporazum o nenapadanju i borbi protiv partizana.

+ Razgovor Draže Mihailovića sa nemačkim predstavnikom u Divcima kod Valjeva - Nemci smatraju Dražu neprijateljem, on hoće borbu protiv komunista a ne Nemaca.

• 12.11. - Zaustavljeno nemačko nadiranje ka Moskvi.
• 13- 20.11. - Napadi delova Užičkog NOP odreda na Ravnu goru (okončano primirjem).
• 14.11. - Partizani potisnuti iz okoline Sarajeva.
• 16.11. - Počela druga nemačka ofanziva na Moskvu (prethodnog dana se smrzli blatnjavi putevi).
• 17.11. - Četnici osnovali Privremenu upravu istočne Bosne, raskinuli sporazum sa partizanima od 1.10.

+ U Splitu uhapšen Rade Končar Brko.

• 17-18.11. - Biskupska konferencija u Zagrebu se bavi prekrštavanjem pravoslavaca: "misionari" mogu dobiti misiju i jurisdikciju samo od mjesnog ordinarijata a ne od svetovnih vlasti, koje takođe ne mogu poništavati ranije prelaze, konverzija bez prinude, s poštovanjem ljudskih prava (u principu se ne protive prekrštavanju, već dogmatskoj neispravnosti).
• 18.11. - Druga saveznička ofanziva u severnoj Africi (Operation Crusader) - deblokiran Tobruk.
• 22.11. - Eksplozija u užičkoj fabrici oružja i municije, oko 200 mrtvih (moguća diverzija).

+ Banjalučki muslimani osuđuju zločine nad Srbima i Jevrejima (navodno ustaše nosile fesove, kako bi skrenuli mržnju na muslimane).

• 24.11. - Otkrivene pripreme za pobunu 15. pešadijskog domobranskog puka na Palama, 18 domobrana osuđeno na smrt.

• 25.11. - Počela nemačka ofanziva na Užičku republiku - napad 342. i delova 704. pešadijske divizije (nemačke), četnika, nedićevaca i ljotićevaca preko Ljubovije i Kosjerića u pravcu Užica. Istog dana partizani iz okoline Kraljeva potisnuti prema Čačku.
• ca. 25.11. - Radio Moskva javila da je Draža Mihailović vođa svih snaga pokreta otpora, na šta Tito reaguje telegramom (vlade Velike Britanije i SSSR se slažu da je potrebno postići pomirenje partizana i četnika, pod vođstvom komandanta JVuO Draže Mihailovića).
• 27.11. - Završena Gondarska bitka, dokrajčeni Italijani u Etiopiji (Italijanska Istočna Afrika).
• 29.11. - Bitka na Kadinjači, pogibija Radničkog bataljona, poslednje odbrane Užica. Nemci uveče ulaze u Užice i Požegu. Vrhovni štab NOP odreda naređuje povlačenje glavnine iz zapadne Srbije i Šumadije u Sandžak. Poginuo Dragojlo Dudić, prvi predsednik Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora za Srbiju.
• 30.11. - U Čajetini, na Palisadu, i Kraljevim vodama ubijeno nekoliko stotina partizanskih ranjenika.
• novembar - U Makedoniji uhapšen Lazar Koliševski (sekr. PK KPJ), raspušteni vojni štab i Prilepski NOP odred - zakočen ionako slab ustanak.

+ U Žabaljskom ritu formiran Prvi šajkaški NOP odred.

[uredi - уреди] Decembar/Prosinac

• 1.12. - Osvobodilna fronta obeležava Dan ujedinjenja u Ljubljani.
• 1-2.12. - Pljevaljska bitka, neuspeli partizanski napad na Pljevlja, uz velike gubitke.
• 2.12. - Italijani iz Karlovca napali oslobođenu teritoriju na Kordunu.
• 3 - 12.12. - Domobransko-ustaška Ozrenska operacija uz reku Bosnu, neuspešno protiv ustanika.

• 5.12. - Četnici po sporazumu sa Italijanima zauzeli srezove Foča i Čajniče, pokolj muslimana.
• 6.12. - U Bici za Moskvu počela protivofanziva Crvene armije protiv Nemaca, koji su stigli na 25 kilometara od Moskve. Do kraja februara 1942. nemačke trupe pomerene na 200 kilometara od Moskve.
• 7.12. - Napad Japana na pomorsku bazu Sjedinjenih Američkih Država u Pearl Harboru na Havajima. Drugi svetski rat postaje globalan.

+ Hitlerov dekret Noći i Magle (Nacht und Nebel) - prisilni nestanak političkih aktivista iz pokreta otpora u okupiranoj Evropi.

+ Nemci razbili štab Draže Mihailovića na Ravnoj Gori ("Operacija Mihailović").

+ Kralj Petar II unapredio pukovnika D. Mihailovića u brigadnog đenerala.

• 8.12. - SAD objavljuju rat Japanu.
• 8.12. - Japanci su izvršili prvi zračni napad na Otok Wake.
• 9.12. - Kina u Drugom svetskom ratu objavila rat Japanu, Nemačkoj i Italiji.
• 10.12. - Japanski avioni u Drugom svetskom ratu u Južnokineskom moru potopili britanske ratne brodove „Ripals“ i „Princ od Velsa“, na kojima je poginulo oko 800 ljudi.
• 11.12. - Nemačka i Italija objavili rat SAD.
• 12.12. - NDH, Slovačka i Bugarska objavljuju rat SAD i V. Britaniji.
• 13.12. - Konferencija partizanskih i četničkih predstavnika na Kraljevom polju kod Han-Pijeska, povodom eventualnog priključenja istočne Bosne Nedićevoj Srbiji - četnici su formalno protiv.

+ Završena okupatorsko-kvislinška ofanziva na zapadu Srbije.

• 16.12. - Na predlog vlade, mađarski parlament doneo odluku: Međimurje, Baranja i Bačka pripojeni Mađarskoj.

+ Nemačka vrhovna komanda naređuje da se što više snaga iz Jugoslavije prebaci na Istočni front (pre svega 342. i 113. pešadijska divizija).

• 17.12. - Nemci i četnici Koste Pećanca ušli u Lebane.
• 18-19.12. - Požarevački NOP odred ušao u Golubac i Veliko Gradište.
• 20.12. - Instrukcija Draže Mihailovića maj. Dorđiju Lašiću i kap. Pavlu Đurišiću (u Crnoj Gori): cilj je etnički čista Velika Srbija u Velikoj Jugoslaviji.
• 21.12. - U Rudom, na Staljinov rođendan, formirana Prva proleterska udarna brigada, od nekih srbijanskih i crnogorskih jedinica, pod direktnom komandom Vrhovnog štaba, kao prva eksteritorijalna jedinica (objavljeno 22.12., što će biti Dan Armije).
• 22.12. - Italijani i domobrani se probili u blokiranu Bileću (bila odsečena od 3.12.).
• 23.12. - Japanci iz drugog pokušaja zauzimaju otok Wake.
• 24.12. - Nemačka Vrhovna komanda ponudila bugarskom ministarstvu rata da okupira deo Nedićeve Srbije (dogovor postignut tri dana kasnije).
• 25.12. - Japanska armija u Drugom svetskom ratu okupirala Hong Kong posle 17 dana opsade.

+ "Misa za Dalmaciju" i antiitalijanski protesti u Zagrebu^[1] .

• 26.12. - Suočen s napredovanjem japanskih snaga u Drugom svetskom ratu ka Manili, američki general Daglas Makartur proglasio je filipinsku prestonicu "otvorenim gradom". Uprkos tome u Manili su 1941, 1942. i 1945. vođene teške borbe američkih i japanskih jedinica, tokom kojih su porušeni mnogi delovi grada.
• 28.12. - Na četničkoj konferenciji u Vlasenici prihvaćeni nemački i Nedićevi uslovi.

[uredi - уреди] Tokom/tijekom godine

[uredi - уреди] Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1941.

• 1.1. - Eva Ras, glumica, književnica, slikarka
• 8.1. - Graham Chapman, engleski komičar (Monty Python) († 1989.)
• 9.1. - Joan Baez, američka pjevačica folka
• 14.1. - Faye Dunaway, američka glumica
• 21.1. - španski operski pjevač Plácido Domingo.
• 22.1. - Ljubomir Ramač-Kime, novinar, gl. urednik "Ruskog slova" († 2005)
• 24.1. - Slobodanka Caca Aleksić, reditelj, upravnik i umetnički direktor Pozorišta Puž
• 30.1. - Richard Cheney, američki političar i podpredsjednik Sjedinjenih Američkih Država

• 1.3. - Zvjezdan Linić, hrvatski katolički svećenik
• 3.3. - Vlado Milunić, češki arhitekt hrvatskog porijekla
• 4.3. - Josip Kopjar, hrvatski katolički svećenik († 2004.)
• 16.3. - Bernardo Bertolucci, talijanski filmski redatelj i scenarist
• 15.3. - Dušan Golumbovski, srpski glumac
• 22.3. - Bruno Ganz, švicarski glumac
• 27.3. - Ivan Gašparovič, slovački političar i državnik
• 27.3. - Miki Jevremović, srpski pevač

• 4.4. - Petar Kralj, srpski glumac
• 16.4. - Neda Spasojević, srpska glumica († 1981)
• 20.4. - Mustafa Hasanagić, fudbaler i trener
• 24.4. - Richard Holbrooke, američki diplomat, novinski urednik i profesor († 2010.)
• 30.4. - Dušan Marković, spiker, novinar, urednik RTS-a († 2005)

• 1.5. - Milutin Petrović, književnik, urednik književnih časopisa
• 8.5. - Milorad R. Blečić, književnik, kritičar, publicista († 2005)
• 11.5. - Esad Jogić, bosanskoherceovački novinar i književnik
• 11.5. - Tatjana Ljujić-Mijatović, bh. političarka
• 24.5. - Bob Dilan (Bob Dylan), američki pevač, tekstopisac i muzičar.

• 1.6. - Dragoljub Ojdanić, načelnik Generalštaba VJ.
• 7.6. - Stanislava Pešić, srpska glumica († 1997)

• 9.7. - Helena Buljan, hrvatska glumica
• 10.7. - Stephen Jay Gould,američki paleontolog, evolucionarni biolog, i povjesničar znanosti (u. 2002.)
• 14.7. - Mišo Kovač, hrvatski pjevač zabavne muzike
• 21.7. - Veljko Rogošić, hrvatski plivač
• 23.7. - Miroslav Jokić, reditelj i glodur Dramskog programa RBg.

• 14.8. - Vida Ognjenović, poz. reditelj, književnica
• 20.8. - Slobodan Milošević, bivši jugoslavenski i srpski političar († 2006)

• 14.9. - Bogdan Tirnanić, novinar, filmski kritičar († 2009)

• 4.10. - Anne Rice, američka horor-spisateljica
• 10.10. - Slobodan Vučetić, sudija ustavnog suda Srbije
• 11.10. - Dragan Dragojlović, ekonomista, književnik, ministar vera Srbije
• 23.10. - Nesim Tahirović, bosanski slikar
• 24.10. - Stipan Blažetin, hrvatski književnik († 2001.)

• 15.11. - Ilija Jorga, srpski lekar, karatista, svetski šampion
• 20.11. - Živko Nikolić, filmski reditelj i scenarista († 2001)
• 23.11. - Franco Nero, italijanski glumac
• 23.11. - Budimir Košutić, profesor Pravnog fak. u Bg., diplomata
• 26.11. - Željko Sabol, hrvatski književnik († 1991.)
• 27.11. (ili 27.12.?) - Dunja Lango Figenvald Puletić, spikerka, novinarka
• 28.11. - Laura Antonelli, italijanska glumica
• 30.11. - Jovan Jova Radovanović, muzičar, jedan od sedmorice mladih (ili rođen 1940?)

[uredi - уреди] Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1941.

• 4.1. - Henri Bergson, francuski filozof (r. 1859.)
• 8.1. - Robert Baden Powell, osnivač svjetskog izviđačkog (skautskog) pokreta (r. 1857.)
• 11.1. - Emanuel Lasker, njemački šahista i matematičar
• 13.1. - James Joyce, irski književnik (r. 1882.)
• 23.1. - Franjo Hanaman, hrvatski izumitelj (r. 1878.)

• 4.2. - Ivo Kozarčanin, hrvatski književnik (r. 1911.)
• 21.2. - Frederik Benting, kanadski naučnik. (r.1891).

• 8.3. - Sherwood Anderson, američki književnik (r. 1876.)
• 15.3. - Alexej von Jawlensky, njemački slikar ruskog porijekla
• 28.3. - Virginia Woolf, britanska književnica (r. 1882.)

• 6.4. - Franc Kulovec, slovenački političar, novinar, duhovnik (* 1884)
• 9.4. - Henrik Fingerhut, spiker Radio Beograda (* 1910)
• 17.4. - Vladimir Ćorović, srpski istoričar (* 1885)

• 8.5. - Natalija Obrenović, bivša srpska kraljica (* 1859)
• 18.5. - Milka Trnina, hrvatska operna pjevačica (r. 1863.)

• 1.7. - Pavle Bihalji, književnik i izdavač (* 1898)
• 9.7. - Božidar Adžija, hrvatski političar i publicist (r. 1890.),
• 9.7. - Otokar Keršovani, hrvatski publicist (r. 1902.)
• 17.7. - August Cesarec, hrvatski književnik (r. 1893.)

• 7.8. - Rabindranat Tagore, indijski pisac i filozof, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1913.
• 8.8. - Branko Krsmanović, revolucionar, španski borac (* 1915)
• 14.8. - Paul Sabatier, francuski hemičar

• 20.10. - Marko Orešković, španski borac, narodni heroj (* 1895)

• 11.12. - Ratko Mitrović, narodni heroj (* 1913)
• 15.12. - Drinske mučenice, pet časnih sestara Družbe kćeri Božje ljubavi, koje su ubili četnici
• 17.12. - Miloš Matijević Mrša, narodni heroj (* 1902)
• 20.12. - Sima Pogačarević Simpo, narodni heroj (* 1908)

•  ? - Petar Zimonjić, mitropolit dabro-bosanski i svetitelj SPC, žrtva ustaša (* 1866)

[uredi - уреди] Nobelove nagrade

• Nisu dodijeljene nagrade

[uredi - уреди] Vidi takođe:

• Kronologija Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji
• Hronologija NOB-a 1941. godina
• Godišnji kalendar

[uredi - уреди] Literatura/Spoljne veze

• Istorijska čitanka 4, Drugi svetski rat [1]
• Hronologija narodnooslobodilačkog rata 1941-1945, događaji 1941, partizanska perspektiva: januar, februar, mart, april, maj, jun, jul, avgust, septembar, oktobar, novembar, decembar (ima dosta slovnih grešaka).

[uredi - уреди] Reference