16 december

16 december is de 350e dag van het jaar (351e dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 15 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1631 - Grote uitbarsting van de vulkaan Vesuvius.
  • 1811 - Zwaarste geregistreerde aardbeving in de Verenigde Staten, bij New Madrid (Missouri).
  • 1850 - Vier schepen arriveren in Lyttleton (Nieuw-Zeeland) om Christchurch te stichten.
  • 1863 - De 22-jarige Gerard Adriaan Heineken koopt de brouwerij 'De Hooiberg' in Amsterdam.
  • 1920 - Een aardbeving in Kansu in China (8,5 op de schaal van Richter) eist 180.000 levens.
  • 1960 - Een DC-8 van United Airlines en een Super-Constellation van TWA komen met elkaar in botsing boven New York waarbij 134 mensen omkomen.
  • 1985 - In New York, worden de maffialeiders Paul Castellano en Thomas Bilotti doodgeschoten; opdrachtgever John Gotti wordt de leider van de machtige Gambino familie.
  • 1999 - Door modderstromen in Venezuela komen duizenden mensen om.

•  Kunst
  • 1893 - Wereldpremière van Antonín Dvořáks symfonie Uit de Nieuwe Wereld.

•  Media
  • 2006 - Talpa, de zender van John de Mol, verandert van naam. De nieuwe zendernaam is nu Tien.

•  Oorlog
  • 1838 - De Boeren verslaan Zoeloe-troepen geleid door Damboeza en Nhlela.
  • 1864 - Troepen van de Unie, onder generaal George Henry Thomas verslaan de Geconfedereerden in de Slag van Nashville.
  • 1944 - Begin van het Ardennenoffensief. Een V-2 raket treft de Rex-bioscoop in Antwerpen waarbij 567 mensen omkomen.
  • 1971 - Pakistan capituleert; waarna de volgende dag Bangladesh wordt opgericht.
  • 1998 - In het kader van Operatie Desert Fox bombarderen Amerikaanse en Britse troepen doelen in Irak.

•  Politiek
  • 1653 - Oliver Cromwell wordt Lord Protector van Engeland, Schotland en Ierland.
  • 1689 - Het Engelse parlement neemt de Bill of Rights aan.
  • 1879 - De Republiek Transvaal wordt uitgeroepen.
  • 1900 - Frankrijk en Italië sluiten een geheim verdrag om de invloedssfeer van beide landen in Noord-Afrika te verdelen.
  • 1922 - Gabriel Narutowicz, de eerste president van Polen, wordt vermoord.
  • 1959 - België belooft Belgisch-Congo de onafhankelijkheid.
  • 1981 - In Katowice in Polen wordt een opstand neergeslagen tegen de staat van beleg van het communistische regime. Negen mijnwerkers worden door de oproerpolitie doodgeschoten.
  • 1990 - Na dertig jaar dictatuur wordt Jean-Bertrand Aristide gekozen als president van Haïti
  • 1991 - De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties verwerpt de stelling dat zionisme een vorm van racisme is met 111 tegen 25 stemmen, bij dertien onthoudingen.

•  Religie
  • 1545 - Paus Paulus III creëert vier nieuwe kardinalen, onder wie de Portugese aartsbisschop van Évora en latere koning Hendrik van Portugal (1578-1580).
  • 1929 - Paus Pius XI creëert zes nieuwe kardinalen, onder wie de Italiaanse nuntius in Duitsland Eugenio Pacelli, de latere paus Pius XII.
  • 1935 - Paus Pius XI creëert achttien nieuwe kardinalen.

•  Sport
  • 1899 - Engelse immigranten richten de Italiaanse voetbalclub AC Milan op.
  • 1900 - Oprichting van de Duitse voetbalclub Alemannia Aachen.
  • 1930 - Oprichting hockeyclub MEP uit Boxtel.
  • 1933 - Abe de Vries en Sipke Castelein winnen de vijfde Elfstedentocht.
  • 1987 - Het Nederlands voetbalelftal sluit de kwalificatiereeks voor het EK voetbal 1988 af met een 3-0 zege op Griekenland. Invaller Hans Gillhaus scoort drie keer.
  • 2007 - AC Milan wint in Yokohama de wereldbeker voor clubteams.

•  Wetenschap en technologie
  • 1910 - Henri Coandă maakt de eerste vlucht in een vliegtuig met straalmotor.
  • 1954 - Productie van de eerste, synthetische diamant, door Tracy Hall.
  • 1970 - Het Russische ruimteschip Venera is het eerste ruimteschip dat afdaalt in de atmosfeer van Venus.
  • 1990 - De eerste genetisch gemanipuleerde stier, stier Herman, komt ter wereld in Lelystad.
  • 2000 - NASA meldt dat er een oceaan ligt onder het ijs van Ganymedes, de maan van Jupiter.

Geboren

• 1453 - Afonso de Albuquerque, Portugees ontdekkingsreiziger (overleden 1515)
• 1485 - Catharina van Aragon, koningin van Engeland (overleden 1536)
• 1534 - Hans Bol, Vlaams-Nederlands kunstschilder (overleden 1593)
• 1614 - Everhard III van Württemberg, Hertog van Württemberg (overleden 1674)
• 1622 - Koert Adelaer, Nederlands-Noors admiraal (overleden 1675)
• 1706 - Alexander Comrie, Schots-Nederlands predikant en theoloog (overleden 1774)
• 1742 - Gebhard Leberecht von Blücher, Pruisisch veldmaarschalk (overleden 1819)
• 1770 - (vermoedelijk) Ludwig van Beethoven, Duits componist (overleden 1827)
• 1775 - Jane Austen, Brits schrijfster (overleden 1817)
• 1776 - Johann Wilhelm Ritter, Duits natuurkundige (overleden 1810)
• 1790 - Leopold I, Koning der Belgen (overleden 1865)
• 1811 - Thomas Adrianus Romein, Nederlands architect (overleden 1881)
• 1820 - Harm Cornelis Winters, Nederlands architect (overleden 1887)
• 1827 - Jean A. Oudemans, Nederlands astronoom (overleden 1906)
• 1834 - Léon Walras, Frans econoom (overleden 1910)
• 1846 - Marie Popelin, Belgisch voortrekster van de vrouwenrechten (overleden 1913)
• 1851 - Theo de Meester, Nederlands topambtenaar, bestuurder en politicus (overleden 1919)
• 1857 - Edward Emerson Barnard, Amerikaans astronoom (overleden 1923)
• 1861 - Antonio de La Gandara, Frans schilder (overleden 1917)
• 1866 - Betty Holtrop-van Gelder, Nederlands actrice en schrijfster (overleden 1963)
• 1876 - Rodolphe William Seeldrayers, Belgisch sporter (overleden 1955)
• 1882 - Zoltán Kodály, Hongaars componist (overleden 1967)
• 1883 - Gustave Guillaume, Frans linguïst (overleden 1960)
• 1883 - Cyrille Van Hauwaert, Belgisch wielrenner (overleden 1973)
• 1888 - Alexander van Joegoslavië, koning (overleden 1934)
• 1896 - Norbert Brodine, Amerikaans fotograaf en filmer (overleden 1970)
• 1899 - Noël Coward, Brits toneelschrijver (overleden 1973)
• 1901 - Margaret Mead, Amerikaans antropologe (overleden 1978)
• 1902 - Henk Keemink, Nederlands atleet (overleden 1985)
• 1903 - Harold Whitlock, Brits atleet (overleden 1985)
• 1905 - Piet Hein, Deens wetenschapper, wiskundige, uitvinder, schrijver en dichter (overleden 1996)
• 1910 - Egill Jacobsen, Deens kunstschilder (overleden 1998)
• 1916 - Adriaan van der Veen, Nederlands schrijver (overleden 2003)
• 1917 - Sir Arthur C. Clarke, Brits sciencefiction schrijver (overleden 2008)
• 1918 - Pierre Delanoë, Frans tekstschrijver (overleden 2006)
• 1919 - Manke Nelis, Amsterdams zanger (overleden 1993)
• 1920 - Les Leston, Brits autocoureur
• 1923 - Tip Marugg, Antilliaans schrijver en dichter (overleden 2006)
• 1928 - Philip K. Dick, Amerikaans sciencefiction schrijver (overleden 1982)
• 1932 - Rodion Sjtsjedrin, Russisch componist en pianist
• 1932 - Henry Taylor, Brits autocoureur
• 1935 - Nelson Pessoa, Braziliaans springruiter
• 1938 - Zbigniew Religa, Pools politicus (overleden 2009)
• 1938 - Liv Ullmann, Noors actrice
• 1939 - Marte Röling, Nederlands actrice en beeldend kunstenares
• 1940 - Saimin Redjosentono, Surinaams politicus
• 1940 - Dimitri van Toren, Nederlands zanger en componist
• 1943 - Steven Bochco, Amerikaans schrijver
• 1944 - John Abercrombie, Amerikaans jazzgitarist
• 1944 - Eddy C. Bertin, Vlaams schrijver
• 1944 - N!Xau, Namibisch acteur (overleden 2003)
• 1945 - Bobby George, Engels darter
• 1946 - Benny Andersson, Zweeds muzikant
• 1946 - Adriaan van Dis, Nederlands schrijver en televisiepresentator
• 1946 - Henk Goedschalk, Surinaams bankier
• 1947 - Michael Seyfrit, Amerikaans componist, muziekpedagoog en fluitist (overleden 1994)
• 1947 - Theo Vonk, Nederlands voetballer en trainer
• 1949 - Paul Aerts, Belgisch wielrenner
• 1950 - Roy Schuiten, Nederlands wielrenner en ploegleider (overleden 2006)
• 1951 - Robben Ford, Amerikaans gitarist
• 1953 - Pim Vosmaer, Nederlands acteur en regisseur
• 1955 - Prins Lorenz van België
• 1957 - Patricio Reyes, Chileens voetballer
• 1958 - Marti ten Kate, Nederlands atleet
• 1959 - Michel Follet, Belgisch radio- en tv-presentator, auteur
• 1959 - Marina de Graaf, Nederlands actrice
• 1960 - Mark Wotte, Nederlands voetballer, voetbaltrainer en -bestuurder
• 1961 - Bill Hicks, Amerikaans stand-upcomedian (overleden 1994)
• 1961 - Annette Nijs, Nederlands politica
• 1962 - Maruschka Detmers, Nederlands actrice
• 1962 - Melanie Smith, Amerikaans actrice
• 1962 - Dennis van Wijk, Nederlands voetballer en voetbalcoach
• 1963 - Benjamin Bratt, Amerikaans acteur
• 1963 - Tim Green, Amerikaans footballspeler en auteur
• 1963 - Frans Limburg, Nederlands zanger, acteur, muzikant en stemartiest
• 1963 - James Mangold, Amerikaans filmregisseur en scenarist
• 1964 - Roberto Conti, Italiaans wielrenner
• 1964 - Heike Drechsler, Duits atlete
• 1965 - Angelina Kanana, Keniaans atlete
• 1965 - Alexander Pechtold, Nederlands politicus
• 1966 - Dennis Wise, Engels voetballer en voetbaltrainer
• 1967 - Donovan Bailey, Jamaicaans-Canadees atleet
• 1967 - Miranda Otto, Australisch actrice
• 1970 - Niko Eeckhout, Belgisch wielrenner
• 1970 - Jo Planckaert, Belgisch wielrenner
• 1971 - Scott Booth, Schots voetballer
• 1971 - Wim Feys, Belgisch wielrenner
• 1972 - Željko Kalac, Australisch voetballer
• 1973 - Kristie Boogert, Nederlands tennisster
• 1974 - Rebecca Huys, Belgisch actrice
• 1974 - Nii Lamptey, Ghanees voetballer
• 1975 - Benjamin Kowalewicz, Canadees zanger
• 1977 - Teemu Kattilakoski, Fins langlaufer
• 1977 - Anu Nieminen, Fins badmintonspeelster
• 1978 - Brayton Biekman, Nederlands voetballer
• 1978 - Gunther Van Handenhoven, Belgisch voetballer
• 1979 - Trevor Immelman, Zuid-Afrikaans golfer
• 1980 - Sjors Brugge, Nederlands voetballer
• 1981 - Alphonse Leweck, Luxemburgs voetballer
• 1981 - Nick van der Velden, Nederlands voetballer
• 1983 - Francesco Failli, Italiaans wielrenner
• 1985 - Ben Jongejan, Nederlands schaatser
• 1985 - Stanislav Manolev, Bulgaars voetballer
• 1986 - Sophie Nijman, Nederlands schaatsster
• 1988 - Anna Popplewell, Brits actrice
• 1990 - stier Herman, eerste genetisch gemanipuleerde stier (overleden 2004)
• 1992 - Lieke Martens, Nederlands voetbalster

Overleden

• 716 - Pepijn van Herstal (74 of 79), hofmeier aan het Merovingische hof, vader van Karel Martel
• 999 - Sint Adelaide van Italië (68)
• 1701 - Jacobus II (68), koning van Engeland en Schotland
• 1774 - François Quesnay (80), Franse arts en econoom
• 1859 - Wilhelm Grimm (73), Duits folklorist
• 1909 - Omer Karel De Laey (33), Vlaams dichter en schrijver
• 1913 - Mariano Rampolla del Tindaro (70), Italiaans kardinaal-staatssecretaris
• 1914 - Ivan Zajc (82), Kroatisch componist, muziekpedagoog en dirigent
• 1921 - Camille Saint-Saëns (86), Frans componist
• 1922 - Eliëzer Ben-Jehoeda (64), Litouws-Palestijns-Joods taalkundige
• 1922 - Margarethe Selenka (62), Duits wetenschapster
• 1935 - Albert Spear Hitchcock (70), Amerikaans botanicus (agrostoog)
• 1945 - Fumimaro Konoe (54), Japans prins en premier
• 1963 - Jan Hesterman (70), Nederlands bokser
• 1965 - William Somerset Maugham (91), Brits schrijver
• 1965 - Tito Schipa (76), Italiaans zanger
• 1982 - Colin Chapman (54), Brits autocoureur
• 1983 - Enrico Manfredini (61), Italiaans aartsbisschop van Bologna
• 1989 - Oscar Galvez (76), Argentijns autocoureur
• 1989 - Lee Van Cleef (64), Amerikaans acteur
• 1992 - Rinus Terlouw (70), Nederlands voetballer
• 1995 - Albert Alberts (84), Nederlands schrijver en vertaler
• 1995 - Abe de Vries (88), Nederlands schaatser
• 2001 - Stefan Heym (88), Duits schrijver en journalist
• 2005 - John Spencer (58), Amerikaans acteur
• 2006 - Chicho Jesurun (59), Nederlands-Antilliaans honkballer, honkbalcoach en sportjournalist
• 2006 - Rik Poot (82), Vlaams beeldhouwer
• 2007 - Dan Fogelberg (56), Amerikaans zanger
• 2007 - Oscar Verpoest (84), Belgische dammer
• 2008 - Sam Bottoms (53), Amerikaans acteur
• 2008 - John Costelloe (47), Amerikaans acteur
• 2008 - Julius Fast (89), Amerikaans schrijver
• 2008 - Andy Sierens (22), Vlaams rapartiest
• 2009 - Roy Edward Disney (79), Amerikaans zakenman (CEO The Walt Disney Company)
• 2010 - Blake Edwards (88), Amerikaans regisseur

Viering/herdenking

• Bahrein - Nationale feestdag
• Bangladesh - Overwinningsdag
• Kazachstan - Onafhankelijkheidsdag
• Nepal - Grondwetsdag
• Zuid-Afrika - Dag van verzoening
• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Adelheid van Trier († 999)
  • Heilige Albina († c. 250)
  • Heilige Evrard van Friuli († c. 866/7)
  • Heilige Judiakel van Gael († 658?)
  • Zalige Ado van Vienne († 875)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1946 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -8,2 C
• 1956 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 11,9 C
• 1927 - Laagste minimumtemperatuur -11,8 C
• 1989 - Hoogste maximumtemperatuur 13,9 C
• 1910 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 18 m/s
• 1980 - Langste zonneschijnduur 6,6 uur
• 1987 - Langste neerslagduur 12 uur
• 1993 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 13,8 mm
• 1982 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 67 %

België

Dagrecords

• 1890 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -9,3 °C
• 1989 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 12,2 °C
• 1890 - Laagste minimumtemperatuur -12,4 °C
• 1989 - Hoogste maximumtemperatuur 16,7 °C. Dit is de hoogste maximumtemperatuur ooit in de maand december.
• 1974 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 14,8 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1989 - Temperatuurmaxima tot 17,4°C in Sint-Katelijne-Waver en 17,6°C in Luik-Monsin.

Bronnen, noten en/of referenties