28. 1.
Izvor: Wikipedia
(Preusmjereno sa 28.1.)
Sadržaj/Садржај |
[uredi - уреди] 28. januar - 28. siječnja
[uredi - уреди] Događaji
- 1573. počela velika seljačka buna pod vođstvom Matije Gupca. Pobuna u krvi ugušena 9.2., a njen vođa zarobljen i posle nekoliko dana umro od posledica mučenja.
- 1689. engleski parlament objavio abdikaciju kralja Džejmsa II. Poslednji vladar iz dinastije Stjuart bio prisiljen na napusti presto zbog pokušaja da vrati katolicizam u Englesku.
- 1846. na balu u Beču prvi put izveden „Srpski kvadril“, delo koje je Johan Štraus mlađi komponovao po nalogu kneza Miloša Obrenovića.
- 1871. francuska „Vlada narodne odbrane“, koja je formirana u Parizu po svrgavanju Napoleona III i proklamovanja republike, prihvatila kapitulaciju u ratu s Pruskom, u kom je francuska vojska teško poražena.
- 1878. u Nju Hejvenu u SAD puštena u rad prva telefonska centrala, dve godine pošto je Aleksander Grejem Bel patentirao telefon.
- 1919. izjednačen kalendar u Kraljevini SHS (predratna Srbija i Crna Gora prihvatile gregorijanski kalendar).
- 1932. - Japan je okupirao Šangaj (Kina)
- 1935. Island je postao prva zemlja u kojoj je legalizovan pobačaj.
- 1986. - Nakon polijetanja iz Kejp Kaneverala eksplodirao je Space Shuttle Challenger, poginulo svih sedam astronauta
- 1998. u Indiji na smrt osuđeno svih 26 optuženih za učešće u zaveri i ubistvu bivšeg premijera Radživa Gandija
- 2002. u Beogradu održana prva sednica Međudržavne komisije za utvrđivanje granica i pripremu ugovora o državnoj granici između Jugoslavije i Hrvatske.
- 2006 - U Katowicama u južnoj Poljskoj se srušio krov dvorane u kojoj se održavala izložba golubova; poginulo 60, a povrijeđeno 141 osoba.
[uredi - уреди] Rođenja
- 1457 - Henry VII, engleski kralj
- 1693 - Anna, ruska carica od 1730 do 1740
- 1701 - Charles Marie de La Condamine, francuski matematičar i astronom
- 1717 - Mustafa III, osmanski sultan od 1757 do 1774.
- 1812. rođen srpski državnik Ilija Garašanin, jedan od vođa ustavobranitelja i višegodišnji ministar unutrašnjih poslova u ustavobraniteljskim vladama. Autor spoljnopolitičkog programa „Načertanije“.
- 1831. - Mihovil Pavlinović, hrvatski političar (u. 1887.)
- 1853 - José Martí, kubanski nacionalni pjesnik i simbol borbe za nezavisnost
- 1857. srpski političar i publicista Stojan Protić, jedan od osnivača Radikalne stranke, prvi premijer Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Izdavao i uređivao časopis „Delo“ i list „Odjek“, napisao odgovor na austro-ugarski ultimatum Srbiji 1914.
- 1878 - Walter Kollo, njemački skladatelj opereta
- 1887. - Arthur Rubinstein, američki pijanist poljskog porijekla (u. 1982.)
- 1892 - Ernst Lubitsch, njemački režiser
- 1912. - Jackson Pollock, američki slikar (u. 1956.)
- 1928 - Eduard Ševarnadze, gruzijski političar i državnik, sovjetski ministar vanjskih poslova
- 1933 - Susan Sontag, američka književnica i redateljica
- 1936 - Ismail Kadare, albanski književnik
- 1943 - Dick Taylor, britanski muzivar i član grupe "Rolling Stones"
- 1948 - Mihail Barišnjikov, američki baletni plesač, koreograf i glumac
- 1950 - Ibn Isa Hamad Al-Khalifa, bahreinski kralj
- 1955 - Nicholas Sarkozy, francuski političar
- 1981 - Elijah Wood, američki glumac
[uredi - уреди] Smrti
- 814 - Karlo I Veliki (r.742), franački kralj od 768. i car svetog rimskog carstva. (r. 747.)
- 1547. engleski kralj Henri VIII. Ženio se 6 puta, a posle sukoba s papom, koji je odbio da poništi njegov prvi brak, oduzeo papi vlast nad crkvom u Engleskoj, proglasio 1534. sebe vrhovnim crkvenim poglavarem i utemeljio Anglikansku crkvu.
- 1596. engleski gusar i admiral Frensis Drejk, prvi Englez koji je oplovio svet. Gusarskim napadima na španske brodove doprineo engleskom osvajanju kolonija, posebno u Severnoj Americi, imao značajnu ulogu u pobedi engleske ratne mornarice 1588. nad španskom „Nepobedivom armadom“ u bici na Lamanšu. 1586.
- 1939. irski pesnik i dramski pisac Vilijam Batler Jejts<!William Butler Yeats!>, najznačajnija ličnost irskog nacionalnog preporoda, jedan od osnivača i upravnik narodnog pozorišta. Učestvovao u javnom političkom životu i bio senator od 1922. do 1928. Dobio Nobelovu nagradu za književnost 1923.
- 2001. hrvatski književnik Ranko Marinković u Zagrebu (r. 1913.).
- 2002. u Stokholmu u 95. godini švedska književnica Astrid Lindgren, tvorac Pipi Duge Čarape. Napisala više od 100 dela, njene knjige prodate u više od 100 miliona primeraka.
- 2006 - Duško Trifunović, književnik, scenarist i tekstopisac.
[uredi - уреди] Praznici i dani sećanja
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
- Dan zaštite podataka o ličnosti.
