1 december

1 december is de 335ste dag van het jaar (336ste in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 30 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1572 - Het Bloedbad van Naarden, Spanjaarden onder leiding van Don Frederik vermoordden 700 inwoners van Naarden.
  • 1974 - Een Boeing 727 verongelukt in slecht weer bij Washington Dulles International Airport. Alle 92 inzittenden komen om.
  • 1981 - Een Joegeslavische DC-9 botst tijdens het aanvliegen van Ajaccio Airport in Corsica op een berg. Alle 178 inzittenden komen om.
  • 1988 - De eerste Wereld-Aidsdag wordt gehouden.
  • 1994 - Een lancering met een AR 42P mislukt.
  • 2006 - Op basisschool De Klimop in Hoogerheide wordt Jesse Dingemans (8) vermoord.

•  Economie
  • 1998 - De oliemaatschappij Exxon kondigt aan concurrent Mobil te kopen voor 73,7 miljard dollar. Hiermee ontstaat Exxon-Mobil, het grootste bedrijf ter wereld.

•  Kunst en cultuur
  • 1997 - BRTN TV 2 wordt opgedoekt. Vanaf vandaag bestaat het kanaal uit Ketnet en Canvas.
  • 1999 - Het Werelderfgoedcomité van de UNESCO voegt 24 Vlaamse belforten en 6 Waalse toe aan de Werelderfgoedlijst.

•  Media
  • 1945 - Onder leiding van Ab Goubitz wordt de eerste Nederlandse uitzending van de ochtendgymnastiek uitgezonden
  • 1953 - Hugh Hefner geeft het eerste nummer van Playboy uit. De oplage bedraagt 70.000 exemplaren.
  • 1977 - De televisiezender Pinwheel begint in de Verenigde Staten met uitzenden, welke later Nickelodeon gaat heten.
  • 1978 - Het eerste nummer van het Vlaamse dagblad De Morgen verschijnt.
  • 2006 - De laatste Baantjer (Televisieserie)-aflevering wordt uitgezonden. (De Cock en de onzichtbare moordenaar)

•  Oorlog
  • 1964 - President Lyndon B. Johnson en zijn adviseurs besluiten tot een tweefasenplan voor bombardementen op Vietnam.
  • 1969 - In de Verenigde Staten bepaalt voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog een loting wie wordt opgeroepen voor militaire dienst. (In januari 1970 stellen statistici vast dat met de loting is gerommeld.)
  • 1971 - Rebellen van de Rode Khmer voeren hun aanvallen op Cambodjaanse regeringstroepen op, en verdrijven deze uit Kompong Thmar en Ba Ray, 10 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Phnom-Penh.

•  Politiek
  • 1640 - Portugal wordt opnieuw onafhankelijk van Spanje.
  • 1821 - De Dominicaanse Republiek verklaart zich onafhankelijk van Spanje.
  • 1822 - Dom Pedro wordt gekroond tot keizer van Brazilië.
  • 1824 - Bij verkiezingen in de Verenigde Staten haalt geen van de kandidaten een meerderheid. Het Huis van Afgevaardigden moet een winnaar aanwijzen.
  • 1918 - Transsylvanië wordt verenigd met Roemenië
  • 1918 - IJsland wordt onafhankelijk van Denemarken
  • 1918 - Oprichting van het Koninkrijk Joegoslavië
  • 1919 - Lady Nancy Astor wordt het eerste vrouwelijke lid van het Britse Parlement.
  • 1925 - In Londen wordt het Verdrag van Locarno getekend. De betrekkingen met het in de Eerste Wereldoorlog verslagen Duitsland worden genormaliseerd.
  • 1948 - President José Figueres Ferrer schaft het leger van Costa Rica af.
  • 1955 - Rosa Parks weigert haar zitplaats in een bus in Alabama af te staan aan een blanke man, en wordt gearresteerd wegens overtreding van de rassenwetten van de staat Alabama.
  • 1958 - De Centraal-Afrikaanse Republiek wordt onafhankelijk van Frankrijk
  • 1959 - Twaalf landen, waaronder de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, tekenen het Zuidpoolverdrag waarbij Antarctica wordt gevrijwaard van militaire activiteiten. Dit was de eerste wapenovereenkomst in de Koude Oorlog.
  • 1973 - Papoea-Nieuw-Guinea krijgt zelfbestuur van Australië.
  • 1989 - Het parlement van Oost-Duitsland schaft de grondwettelijke regel af die de communistische partij alleenheerschappij geeft in het bestuur. (Egon Krenz, het Politbureau, en het Centraal Comité treden twee dagen later af.)
  • 1991 - Oekraïne stemt voor onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie
  • 1991 - Het Panamakanaal komt volledig onder Panamees bestuur.

•  Religie
  • 1916 - De Franse priester en kluizenaar Charles de Foucauld (58) wordt bij een overval van leden van de Touareg in zijn hut in Tamanrasset in Algerije doodgeschoten.
  • 1921 - Oprichting van het rooms-katholieke Apostolisch vicariaat Siberië.
  • 1984 - Bisschopswijding van Johannes ter Schure, hulpbisschop van Roermond, door bisschop Joannes Matthijs Gijsen.
  • 1990 - De staatssecretaris van het Vaticaan, kardinaal Agostino Casaroli (76), gaat met pensioen en wordt opgevolgd door aartsbisschop Angelo Sodano (63).

•  Sport
  • 1948 - Piet Roozenburg wordt wereldkampioen dammen.
  • 1971 - Doelman Piet Schrijvers maakt zijn debuut voor het Nederlands voetbalelftal in de vriendschappelijke wedstrijd in Amsterdam tegen Schotland (2-1).

•  Wetenschap en technologie
  • 1783 - Eerste bemande ballonvaart door Jacques Charles en Marie-Noël Robert.
  • 1913 - Ford Motor Company introduceert de lopende band. Het productieprincipe werd overigens al toegepast door Oldsmobile.
  • 1928 - In Utrecht wordt het spoorwegmuseum geopend
  • 1987 - NASA maakt de namen bekend van vier bedrijven die contracten krijgen voor het meebouwen aan het internationaal ruimtestation. Gekozen zijn: Boeing Aerospace, de Astro-Space-divisie van General Electric, McDonnell Douglas, en de Rocketdyne-divisie van Rockwell.
  • 1990 - In de Kanaaltunnel ontmoeten arbeiders uit het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk elkaar op veertig meter onder de zeebodem. Sinds de laatste ijstijd was er geen vaste verbinding meer geweest tussen het eiland Groot-Brittannië en het vasteland van Europa.

Geboren

Stijn Meuris
geboren in 1964

Zoë Kravitz
geboren in 1988

• 1081 - Lodewijk VI van Frankrijk, koning van Frankrijk (overleden 1137)
• 1743 - Martin Heinrich Klaproth, Duits scheikundige (overleden 1817)
• 1829 - Jan van Alphen, Nederlands politicus (overleden 1911)
• 1873 - Charles Ruijs de Beerenbrouck, Nederlands katholiek politicus (overleden 1936)
• 1879 - Paul de Borman, Belgisch tennisser (overleden 1948)
• 1884 - Karl Schmidt-Rottluff, Duits schilder (overleden 1976)
• 1893 - Ernst Toller, Duits schrijver (overleden 1939)
• 1896 - Jaap Knol, Nederlands atleet (overleden 1975)
• 1898 - Agustin Magaldi, Argentijns tangozanger (overleden 1938)
• 1904 - Gerrit Jannink, Nederlands hockeyer (overleden 1975)
• 1905 - Clarence Zener, Amerikaans natuurkundige (overleden 1993)
• 1911 - Franz Binder, Oostenrijks voetballer en voetbaltrainer (overleden 1989)
• 1912 - Minoru Yamasaki, Amerikaans architect (overleden 1986)
• 1915 - Cor Hund, Nederlands beeldhouwer, tekenaar en schilder (overleden 2007)
• 1922 - Coen van Hoewijk, eerste Nederlandse nieuwslezer (overleden 2007)
• 1922 - Ernest Sterckx, Belgisch wielrenner (overleden 1975)
• 1923 - Maurice De Bevere (Morris), Belgisch striptekenaar (overleden 2001)
• 1923 - Wessel Ilcken, Nederlands jazzmusicus (overleden 1957)
• 1926 - Mieczysław Rakowski, Pools journalist en politicus (overleden 2008)
• 1927 - Cipriano Calderón Polo, Spaans curiebisschop (overleden 2009)
• 1927 - Abby Mann, Amerikaans scenarioschrijver (overleden 2008)
• 1928 - Zef Simoni, Albanees bisschop (overleden 2009)
• 1929 - Alfred Moisiu, Albanees president
• 1930 - Matt Monro, Brits zanger (overleden 1985)
• 1933 - Lou Rawls, Amerikaans soulzanger (overleden 2006)
• 1934 - Billy Paul, Amerikaans zanger
• 1935 - Woody Allen, Amerikaans filmregisseur en acteur
• 1935 - Ron Carey, Amerikaans acteur (overleden 2007)
• 1935 - Romain Poté, Belgisch atleet (overleden 2010)
• 1939 - Lee Trevino, Amerikaans golfer
• 1940 - Richard Pryor, Amerikaans acteur en komiek (overleden 2005)
• 1940 - Albert Van Damme, Belgisch veldrijder
• 1941 - Federico Faggin, Italiaans/Amerikaans natuurkundige
• 1943 - Bert Enklaar, Nederlands schaker (overleden 1996)
• 1945 - Johan Kasantaroeno, Surinaams politicus (overleden 2008)
• 1945 - Bette Midler, Amerikaans zangeres en actrice
• 1946 - Tunç Hamarat, Turks-Oostenrijks schaker
• 1946 - Gilbert O'Sullivan, Iers zanger
• 1947 - Alain Bashung, Frans zanger (overleden 2009)
• 1948 - Errol Snijders, Surinaams politicus
• 1948 - Guy Tunmer, Zuid-Afrikaans autocoureur (overleden 1999)
• 1949 - Pablo Escobar, Colombiaans drugsbaron (overleden 1993)
• 1949 - Sebastián Piñera, Chileens politicus
• 1951 - Fons van Katwijk, Nederlands wielrenner
• 1951 - Jaco Pastorius, Amerikaans basgitarist (overleden 1987)
• 1951 - Treat Williams, Amerikaans acteur
• 1952 - Marijke Veugelers, Nederlands actrice
• 1954 - François Van der Elst, Belgisch voetballer
• 1958 - Alberto Cova, Italiaans atleet
• 1958 - Lenette van Dongen, Nederlands cabaretière en zangeres
• 1958 - Charlene Tilton, Amerikaans actrice
• 1960 - Andrea Mitscherlich, Duits schaatsster
• 1962 - Berry van Aerle, Nederlands voetballer
• 1962 - Christophe Hurni, Zwitsers autocoureur
• 1963 - Janke Dekker, Nederlands televisiepresentatrice, actrice en musicalster
• 1964 - Stijn Meuris, Belgisch muzikant
• 1964 - Salvatore Schillaci, Italiaans voetballer
• 1966 - René Godlieb, Nederlands atleet
• 1968 - Anders Holmertz, Zweeds zwemmer
• 1969 - Alana Dante, Vlaams zangeres
• 1971 - Astrid de Jong, Nederlands radiopresentatrice
• 1971 - Peter Van de Veire, Vlaams radiopresentator
• 1972 - Nicole Koolen, Nederlands hockeyster
• 1974 - Francisco José da Costa (Costinha), Portugees voetballer
• 1975 - Liesbeth Kamerling, Nederlands actrice
• 1975 - Sophia Skou, Deens zwemster
• 1976 - Matthew Shepard, Amerikaans student (overleden 1998)
• 1977 - Luis Díaz, Mexicaans autocoureur
• 1977 - Joseph-Desiré Job, Kameroens voetballer
• 1977 - Jasmine Sendar, Nederlands actrice
• 1978 - Brad Delson, Amerikaans gitarist
• 1979 - Patrick Ax, Nederlands voetballer
• 1979 - Ousmane Bangoura, Guinees voetballer
• 1979 - Stephanie Brown-Trafton, Amerikaans atlete
• 1979 - Robert Dahlgren, Zweeds autocoureur
• 1979 - Norbert Madaras, Hongaars waterpoloër
• 1980 - Roger Peterson, Arubaans-Nederlands muzikant
• 1985 - Björn Vleminckx, Belgisch voetballer
• 1988 - Zoë Kravitz, Amerikaans actrice
• 1988 - Matts Olsson, Zweeds alpineskiër
• 1990 - Axelle Dauwens, Belgisch atlete
• 1990 - Shiho Sakai, Japans zwemster
• 2001 - Prinses Aiko, dochter van kroonprins Naruhito en kroonprinses Masako Owada van Japan

Overleden

• 304 - Ansanus de Doper (20), Italiaans martelaar
• 1135 - Hendrik I van Engeland (67), koning van Engeland
• 1377 - Magnus II van Zweden (58), koning van Zweden en Noorwegen
• 1455 - Lorenzo Ghiberti (77), Italiaans kunstenaar en metaalsmid
• 1483 - Charlotte van Savoye (38), erevrouw van Lodewijk XI van Frankrijk
• 1521 - Paus Leo X (Giovanni de Medici) (45)
• 1530 - Margaretha van Oostenrijk (50)
• 1633 - Isabella van Spanje (67), landvoogdes van de Spaanse Nederlanden
• 1792 - Denis Fonvizin (48), Russisch toneelschrijver
• 1792 - Jan Frans Vonck (49), Belgisch politicus
• 1825 - Alexander I van Rusland (47), Russisch tsaar
• 1830 - Pius VIII (69), Italiaans paus
• 1916 - Charles de Foucauld (58), Frans zalige, priester en kluizenaar in Algerije
• 1918 - George Henry Barnet Lyon (69), Nederlands jurist en bestuurder in Suriname
• 1923 - Virginie Loveling (87), Vlaams schrijfster
• 1934 - Sergei Kirov (48), Russisch revolutionair
• 1947 - Aleister Crowley (72), Brits occultist
• 1954 - Welles Hoyt (79), Amerikaans atleet
• 1959 - José Nepomuceno, Filipijns filmmaker en producent
• 1964 - J.B.S. Haldane (72), Brits geneticus
• 1969 - Robert David Simons (84), Surinaams jurist, publicist en dichter
• 1972 - Antonio Segni (81), vierde president van Italië
• 1973 - David Ben-Gurion (87), eerste minister-president van Israël
• 1973 - Willem Hesselink (95), Nederlands voetballer
• 1984 - Roelof Frankot (73), Nederlands kunstschilder en fotograaf
• 1984 - Alfons Schepers (77), Belgisch wielrenner
• 1987 - James Baldwin (63), Amerikaans schrijver
• 1994 - Romain Deconinck (78), Vlaams acteur
• 1997 - Stéphane Grappelli (89), Frans jazzviolist
• 1998 - Albert de Klerk (81), Nederlands componist en organist
• 2001 - Stan Haag (81), Nederlands programmamaker, radiopresentator en liedjesschrijver
• 2004 - Prins Bernhard (93), Prins der Nederlanden
• 2005 - Jack Colvin (71), Amerikaans acteur
• 2005 - Cobi Schreijer (83), Nederlands zangeres
• 2006 - Jesse Dingemans (8), Nederlands geweldsslachtoffer
• 2006 - Claude Jade (58), Frans actrice
• 2006 - Ali Khan Samsudin (48), Maleisisch slangenkoning
• 2007 - Elisabeth Eybers, (92) Zuid-Afrikaans dichteres
• 2008 - Paul Benedict (70), Amerikaans acteur
• 2008 - Mikel Laboa (74), Baskisch zanger
• 2009 - Ramses Shaffy (76), Nederlands zanger
• 2010 - Adriaan Blaauw (96), Nederlands astronoom

Viering/herdenking

• Begin van de meteorologische winter
• Wereld-Aidsdag
• Nationale feestdag van Roemenië
• Nationale feestdag van Centraal-Afrikaanse Republiek
• Nationale feestdag van Costa Rica
• Rooms-katholieke kalender:
  • Sint-Elooi (Vlaanderen), ook wel Sint Eligius (Nederland) († 660), patroonheilige van landbouwers, goudsmeden, metaalbewerkers
  • Zalige Charles de Foucauld († 1916)
  • Heilige Ansanus de Doper († 304)
  • Heilige Nathalia van Nicodemië († c. 303/11)
  • Heilige Edmund Campion († 1581)
  • Heilige Agericus (van Verdun) († 588)
  • Heilige Leontius van Fréjus († 443/8 of 488)
  • Zalige Marie Clémentine Anuarite Nengapeta († 1964)
  • Blanca (van Castilië) († 1252)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1973 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -6,5 C
• 2001 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 11,7 C
• 1973 - Laagste minimumtemperatuur -10,6 C
• 2001 - Hoogste maximumtemperatuur 13,5 C
• 1950 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 17,5 m/s
• 1957 - Langste zonneschijnduur 7,1 uur
• 1961 - Langste neerslagduur 20 uur
• 1961 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 33,8 mm
• 1921 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 65 %

België

Dagrecords

• 1875 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -5,6 °C
• 2001 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 12,7 °C
• 1890 - Laagste minimumtemperatuur -7,6 °C
• 2000 - Hoogste maximumtemperatuur 14,5 °C
• 1975 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 17,8 mm

Bronnen, noten en/of referenties