Mielec

Mielec
Herb Mielca Flaga Mielca
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	mielecki
Gmina	gmina miejska
Założono	1229 (pierwsze wzmianki)
Prawa miejskie	18 listopada 1470
Prezydent miasta	Janusz Chodorowski
Powierzchnia	46,89 km²
Ludność (2010) • liczba • gęstość	60 752 1295 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 17
Kod pocztowy	39-300 do 39-303, 39-323
Tablice rejestracyjne	RMI
Położenie na mapie Polski Mielec
50°17′N 21°26′E
TERC (TERYT)	181101 1
Urząd miejski ul. Żeromskiego 26 39-300 Mielec
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło Mielec w Wikisłowniku
Strona internetowa

Plan Mielca

Produkowany w Mielcu Leopard 6 Litre Roadster podczas prezentacji w Lipsku

Produkowany w Mielcu PZL M28 Skytruck w wersji przeznaczonej do patrolu morskiego, w barwach Straży Granicznej

Produkowany w Mielcu S-70i Black Hawk na Radom Air Show 2011

Widok na kościół pw. Ducha Świętego w Mielcu

Pałacyk Oborskich przy ul. Legionów

Budynek Państwowej Szkoły Muzycznej (dawna siedziba Rady Miejskiej)

Barokowa Bazylika Mniejsza pw. św. Mateusza przy ul. bł. ks. Romana Sitki

Barokowy kościółek pomocniczy pw. św. Marka w parafii pw. św. Mateusza

Klasycystyczny Dworek Suchorzewskich

Budynek sądu przy ul. Kościuszki 15

Księgarnia Dębickich przy ul. Mickiewicza 5

Willa Weryński przy ul. Kościuszki

Jadernówka – filia Muzeum Regionalnego przy ul. Jadernych

Piłkarsko-lekkoatletyczny Stadion Stali Mielec przy ul. Solskiego

Nieistniejąca już synagoga w Mielcu

Mielecki rynek

Plac Armii Krajowej w Mielcu, w tle budynek Samorządowego Centrum Kultury

Plac Armii Krajowej w Mielcu

Pomnik Jana Kilińskiego u zbiegu ulic Wolności, Jadernych i Mickiewicza

Muza, jedna z licznych rzeźb plenerowych w mieście

Park za Miejską Biblioteką Publiczną, w tle widoczne jupitery stadionu Stali Mielec

Ulica Adama Mickiewicza

Grzegorz Lato (pośrodku) strzela jedyną bramkę w meczu Polska – Szwecja podczas MŚ w RFN w 1974; Reprezentacja Polski zajęła na tych Mistrzostwach trzecie miejsce, a Lato został królem strzelców

Siatkarki Stali Mielec w sezonie 2010/2011

Kazimierz Sabbat, prezydent (1986-1989) i premier (1976-1986) RP na uchodźstwie; uczęszczał do I LO w Mielcu

Mielec – miasto powiatowe w północno-zachodniej części województwa podkarpackiego, położone w dolinie Wisłoki, w Kotlinie Sandomierskiej, historycznie znajdujące się w Małopolsce. Miasto liczy 61 178 mieszkańców i ma powierzchnię 46,89 km² (stan na 30 czerwca 2010). Jest członkiem Związku Miast Polskich.

Historia

Pierwsze wzmianki na temat miejscowości o nazwie Mielec pojawiają się w XIII i XIV wieku w bulli papieża Grzegorza IX z 1229 roku. W II połowie XIV wieku istniała już parafia mielecka (jest wymieniana jest w spisach świętopietrza). Miasto Mielec powstało 17 marca 1457 roku, kiedy to król Kazimierz Jagiellończyk wydał zezwolenie na lokalizację miasta pod nazwą Nowy Targ, jednak z niewiadomych przyczyn Jan Mielecki, który to zezwolenie otrzymał, nie założył miasta. Dokonali tego jego dwaj synowie Jan i Bernardyn aktem z dnia 18 XII 1470 roku. Ród Mieleckich był właścicielem miasta Mielec aż do bezpotomnego wygaśnięcia rodu w roku 1771. Za jego rządów w mieście miał miejsce intensywny rozwój rzemiosła. W 1522 roku powstała najstarsza organizacja cechowa – cech kowalski, a następnie powstały cechy: krawiecki, szewski, garncarski, sukienniczy i tkacki. Kolejnymi właścicielami miasta byli Ossolińscy i Morsztyni. W 1775 Anna Osolińska poślubiła Jana Pieniążka, wnosząc w posagu odziedziczoną część miasta. Następnym właścicielem został Ignacy Suchorzewski poślubiając córkę Pieniążków Paulinę. Suchorzewski odsprzedał dobra mieleckie Ludwikowi Starzeńskiemu w 1847, który z kolei pozbył się ich dziesięć lat później na rzecz żydowskiej rodziny Gross. Ostatnimi właścicielami Mielca była rodzina Oborskich w 1891 roku. W 1853 roku Mielec został miastem powiatowym obejmującym obszar, na którym znajdowało się 106 osad i 91 gmin kastralnych. W 1892 roku przy ulicy Kościuszki powstał budynek Rady Miejskiej oraz koszary żandarmerii. Rozwój powiatowego miasta przerwał ogromny pożar, który strawił 3/4 obszaru miasta. Katastrofa ta była podstawą do zwrócenia się o państwową pożyczkę w wysokości 12 koron, a jej otrzymanie spowodowało szybki rozwój miasta. Na początku dwudziestego wieku mielecki rynek otoczony był rzędem murowanych kamieniczek, wzniesiono gmach sądu (1902), utworzono i zbudowano gimnazjum (1912) oraz siedzibę Rady Powiatowej. Rozwój miasta został przerwany przez wybuch I wojny światowej, która była przyczyną wielu zniszczeń i nadwyrężyła potencjał ludności powiatu mieleckiego. W latach międzywojennych wybudowano w mieście wiele brukowanych ulic, zakładów rzemieślniczych, placówek handlowych i prywatną elektrownię. W 1934 roku region mielecki nawiedziła największa powódź, która zniszczyła ponad 11 tysięcy gospodarstw. W 1936 roku w ramach rozwoju Centralnego Okręgu Przemysłowego powstała w Mielcu państwowa fabryka płatowców (Państwowe Zakłady Lotnicze – Wytwórnia Płatowców nr 2), gdzie rozpoczęto budowę samolotu bombowego PZL P-37 "Łoś". Budowa zakładu lotniczego pociągnęła za sobą rozwój infrastruktury mieszkaniowej-zbudowano osiedle dla pracowników fabryki oraz domy dla kadry kierowniczej. Po wybuchu II wojny światowej miasto i zakład lotniczy dostał się w ręce okupanta. W latach 1939 – 1944 fabryka pracowała na rzecz hitlerowskiego przemysłu lotniczego produkując ustrzenie do niemieckich samolotów bombowych. Po wyzwoleniu miasta w 1944 roku powołano na terenie przedwojennych zakładów lotniczych Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego PZL Mielec. Zakład ten był podstawowym źródłem zatrudnienia dla osób na terenie Mielca i okolicznych gmin oraz ośrodkiem kształtującym życie w mieście. W okresie jego działalności wyprodukowano w nim ponad 16 tysięcy samolotów własnej konstrukcji oraz licencjonowanych, głównie na eksport do byłego ZSSR. Ważnym faktem było istnienie w Mielcu prężnego ośrodka sportowego, którego wizytówką była drużyna piłkarska odnosząca wiele sukcesów na krajowej i zagranicznej arenie sportowej. Rozwój infrastruktury budowlanej zwrócony był głównie na budownictwo osiedli, budynków administracji publicznej oraz sieci dróg w mieście i okolicach. Sytuację zmienił rok 1995, w którym powstała pierwsza w Polsce Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK MIELEC. 16 marca 2007 wytwórnia Sikorsky Aircraft Corporation nabyła PZL Mielec od rządu polskiego z zamiarem rozpoczęcia produkcji śmigłowców.

Gospodarka

Mielec jest jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych na mapie województwa podkarpackiego. Miasto kojarzone jest w głównej mierze z przemysłem lotniczym. Tu zlokalizowane są Polskie Zakłady Lotnicze, największe przedsiębiorstwo tej branży w Polsce. Ta i kilka innych mieleckich firm wchodzi w skład Doliny Lotniczej.

W Mielcu swoją siedzibę ma Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK MIELEC, która w głównej mierze przyczyniła się do dywersyfikacji przemysłu w mieście i ustabilizowania się sytuacji gospodarczej. Wewnątrz strefy ulokowanych jest wiele firm prywatnych, głównie przemysłu lekkiego. Obecnie tworzony jest też Mielecki Park Przemysłowy.

Dawne mieleckie produkty

• samoloty:
  • PZL.37 Łoś – bombowiec
  • WSK-Mielec M-15 (Belphegor) – odrzutowiec rolniczy
  • PZL TS-11 Iskra – odrzutowiec szkolno-treningowy
  • PZL I-22 Iryda (później oznaczana jako M93 i M96) – odrzutowiec szkolno-bojowy
  • PZL M-20 Mewa – samolot dyspozycyjny
  • PZL M26 Iskierka – samolot szkolny
• lodówki WSK
• seryjny mikrosamochód Mikrus
• samochód małoseryjny Leopard
• silniki na licencji angielskiego Leylanda do samochodów osobowych,ciężarowych, autobusów itd.
• ciężkie silniki wysokoprężne

Współczesne mieleckie produkty

• samoloty i śmigłowce:
  • PZL M28 Skytruck- samolot wielozadaniowy
  • PZL M28B Bryza – samolot wielozadaniowy
  • PZL M18 Dromader – samolot rolniczy i gaśniczy
  • S-70i Black Hawk – średni wielozadaniowy amerykański śmigłowiec transportowy (ob. produkcja kabin, wdrażana produkcja całych śmigłowców)
  • Samolot AT-3 i AT-4
• inne:
  • samochody Cobra – małoseryjne, sportowe repliki
  • luksusowe samochody sportowe Leopard 6 Litre Roadster
  • wózki golfowe i użytkowe Melex z napędem elektrycznym
  • elektronika użytkowa R&G
  • meble Black Red White
  • komponenty metalowe i elektrotechniczne dla przemysłu motoryzacyjnego
  • podzespoły do produkcji samochodów
  • szkło hartowane Sanglass
  • ramy rowerowe robione ręcznie w firmie Bikepol Mielec
  • opony bieżnikowane Geyer & Hosaja
  • kosiarki spalinowe Husqvarna
  • okna dachowe Fakro
  • okna z PCV Eurocast
  • styropian Termo Organika
  • płyty wiórówe, MDF, panele podłogowe, blaty - Kronospan

Zabytki

Na terenie miasta Mielca zarejestrowane są następujące zabytki

• zespół pałacowy Oborskich z XVII wieku przy ul. 1 Maja 73 wraz z parkiem z I połowy XIX wieku
• dwór Gardulskich z XVIII wieku przy ul. Wojsławskiej wraz z parkiem, wozownią i reliktami fortyfikacji ziemnych
• Bazylika Mniejsza pw. św. Mateusza z 1526, z wieżą z końca XVIII w. podwyższoną w 1924 i ogrodzeniem; wnętrze kościoła późnobarokowe, w ołtarzu głównym obraz "Ukrzyżowanie" z XVII w.
• cmentarz parafii rzymskokatolickiej z 2 połowy XIX wieku przy ul. Długosza wraz z kaplicą cmentarną i ogrodzeniem z bramą
• cmentarz parafii rzymskokatolickiej z 2 połowy XVIII wieku przy ul. Rzecznej 2 wraz z kaplicą cmentarną (obecnie kościołem pomocniczym p.w. św. Marka Ewangelisty) z tego samego okresu
• budynek Rady Miejskiej z 1909 (obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna) przy ul. Kościuszki 10 wraz z Salą Królewską
• sąd z końca XIX wieku przy ul. Kościuszki 15
• zespół budynków OSP przy ul. Kilińskiego 27: drewniana strażnica z 1882, drewniana kręgielnia z 1894, drewniana wozownia z 1921
• kamienica z 1904 przy ul. Mickiewicza 2 (Łojczykówka)
• kamienica z 1900 przy ul. Mickiewicza 5 (Księgarnia Dębickich)
• willa z ogrodem z 1933 przy ul. Jadernych 1
• willa z początku XX wieku przy ul. Jadernych 5
• willa z 1920 przy ul. Kościuszki 28
• dworek Suchorzewskich z początku XIX wieku przy ul. Kościuszki 5 wraz z ogrodem
• zakład fotograficzny Jadernych z 1906 przy ul. Jadernych 19 (Jadernówka, obecnie muzeum fotografii, filia Muzeum Regionalnego)
• domy: ul. Jadernych 21 (początek XX wieku); ul. Krasickiego 1 (1926); ul. Legionów 1 (1902); ul. Mickiewicza 7 (1900-1902); ul. Sienkiewicza 17 (drewniany, 1898); Rynek 3 (XIX wiek); Rynek 22 (początek XX wieku); Rynek 23 (połowa XIX wieku); Rynek 25 (XIX/XX wiek); ul. Sandomierska 17 (XIX/XX wiek)

Ważniejsze obiekty dziś nieistniejące lub przeniesione poza teren miasta

• Zamek Mieleckich z XV wieku (w 1655 zniszczony przez Szwedów)
• drewniany ratusz na Rynku (przed 1789 najprawdopodobniej strawiony przez pożar)
• Nowa Synagoga przy ul.Joachima Lelewela (w 1939 spalona przez hitlerowców)
• drewniany kościół św. Marka w dzielnicy Rzochów (w 2010 przeniesiony do skansenu w Kolbuszowej)

Kultura

Najważniejszą instytucją promującą kulturę w Mielcu jest podlegające Urzędowi Miasta Samorządowe Centrum Kultury utworzone 15 października 1997 Strukturę organizacyjną SCK stanowią:

• Dom Kultury – powstał w 1953 jako Zakładowy Dom Kultury WSK Mielec. Później nosił nazwy: Robotnicze Centrum Kultury WSK i Miejski Ośrodek Kultury. Szybko stał się najważniejszym ośrodkiem kulturalnego życia miasta. W Domu Kultury mieszczą się m.in. kino Galaktyka (dawniej Metalowiec), Centrum Wystawienniczo-Promocyjne oraz siedziba Zespołu Pieśni i Tańca "Rzeszowiacy".
• Muzeum Regionalne:
  • Dworek Oborskich – wybudowany przez hrabiego Wacława Oborskiego, obecnie główna siedziba Muzeum Regionalnego,
  • Jadernówka – dawniej siedziba zakładu fotograficznego założonego przez Augusta Jadernego, obecnie muzeum fotograficzne dysponujące drugą w Polsce co do wielkości kolekcją aparatów i akcesoriów fotograficznych (ponad 500 sztuk).
• Miejska Biblioteka Publiczna.

Inną istotną organizacją jest powołane 16 stycznia 1964 Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej im. Władysława Szafera. Towarzystwo zajmuje się promocją mieleckiej kultury i szerzeniem wiedzy o historii miasta. W 2006 roku przy Towarzystwie powołano Grupę Literacką "Słowo", w jej skład wchodzą m.in. Włodzimierz Kłaczyński, Włodzimierz Gąsiewski, Piotr Durak, Jerzy Mamcarz, Andrzej Ciach.

Od 1998 w okresie letnim w Mielcu odbywa się Międzynarodowy Festiwal Muzyczny (do roku 2000 Międzynarodowy Festiwal Organowy) poświęcony muzyce klasycznej.

Mielec zdobią liczne rzeźby plenerowe rozlokowane w wielu punktach miasta.

Sport

Mielecki sport kojarzony jest przede wszystkim z drużyną piłkarską reprezentującą wielosekcyjny klub Stal Mielec. Zespół ten dwukrotnie, w latach 1973 i 1976, zdobył tytuł Mistrza Polski. Jego zawodnicy często byli nagradzani powołaniami do kadry narodowej, a stadion, na którego murawie rozgrywane były mecze, zaliczany jest do największych tego typu obiektów w kraju. W wyniku transformacji ustrojowej właściciel Stali – WSK "PZL-Mielec" (ob. Polskie Zakłady Lotnicze) – popadł w poważne kłopoty finansowe, czego skutkiem był rozpad klubu na kilka mniejszych w połowie 1997 roku.

Kontynuatorem piłkarskiej tradycji jest FKS Stal Mielec, który w sezonie 2011/2012 występuje na murawach III ligi. Pomimo słabych wyników drużyny seniorów, klub słynie z bardzo wysokiego poziomu kształcenia młodzieży. Duże w tym zasługi ma funkcjonująca przy klubie Szkoła Mistrzostwa Sportowego im. Grzegorza Laty. W 2006 FKS Stal Mielec zajął trzecie miejsce w Mistrzostwach Polski Juniorów Starszych. Rok 2007 przyniósł kolejne sukcesy – juniorzy starsi zajęli drugie miejsce, pokonując przy tym mistrza Polski z poprzedniego sezonu Gwarka Zabrze, juniorzy młodsi natomiast zdobyli tytuł Mistrza Polski pokonując w turnieju finałowym SMS Łódź 1:0, MKS Cracovię Kraków SSA 5:0 i remisując z Jagiellonią Białystok 0:0. Jest to największe osiągnięcie w historii juniorskiej Stali.

Klub Piłki Siatkowej Kobiet Stal Mielec nieprzerwanie od 1997 reprezentuje miasto w rozgrywkach najwyższego szczeblu w Polsce (obecnie jest to PlusLiga Kobiet), sporadycznie także w europejskich pucharach. Zespół zdobył Wicemistrzostwo Polski w sezonie 1999/2000, brązowy medal Mistrzostw Polski w 1998/1999 i 2003/2004, srebrny medal Pucharu Polski w 1998/1999, a w sezonie 2002/2003 dotarł do ćwierćfinału Pucharu Konfederacji CEV.

Tauron Stal Mielec od sezonu 2010/11 gra w ekstraklasie. Z sekcji lekkoatletycznej wyłonił się natomiast Lekkoatletyczny Klub Sportowy Stal Mielec, a z pływackiej Uczniowski Klub Sportowy Ikar Mielec (obecnie Międzyszkolny Klub Sportowy Ikar Mielec). Z biegiem czasu powstawały kolejne kluby, które nazwą odwoływały się do Stali. W 2005 roku zawiązał się Mielecki Klub Piłki Siatkowej Stal Mielec, który występuje w III lidze, a w 2009 futsalowy Klub Sportowy Fair Play Mielec (obecnie Klub Futsalu Stal Mielec), grający w II lidze.

Szczególne zasługi dla polskiego chodu sportowego ma Odrodzone Towarzystwo Gimnastyczne Sokół Mielec, klub niezwiązany z dawną Stalą, którego wychowankami są m.in. Rafał Augustyn, Paulina Buziak i Rafał Sikora, Mistrzowie i Reprezentanci Polski.

Dużą rolę w dziedzinie propagowania zdrowego stylu życia odgrywa Mielecki Ośrodek Sportu i Rekreacji. Zajmuje się on m.in. administracją obiektów sportowych: stadionu, hali sportowo-widowiskowej, kąpieliska, lodowiska, kortów tenisowych i innych. Od roku akademickiego 2008/2009 w mieście funkcjonuje oddział zamiejscowy Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

Ponadto w Mielcu działają m.in.:

• Mielecki Klub Sportowy Gryf
• Towarzystwo Gimnastyczne Sokół Mielec
• Aeroklub Mielecki
• Klub Szachowy SDK-Lotnik
• Klub Sportowy Smoczanka
• MKS TS Reg-Benz Mielec – klub tenisa stołowego startujący w II lidze
• USB "Iryda" Mielec
• Klub Żeglarski "Orkan" Mielec

Edukacja

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Władysława Szafera w Mielcu
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Tadeusza Kościuszki w Mielcu
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Wojska Polskiego w Mielcu
• Szkoła Podstawowa nr 6 im. Żwirki i Wigury w Mielcu
• Szkoła Podstawowa nr 9 im. Władysława Jasińskiego "Jędrusia" w Mielcu
• Szkoła Podstawowa nr 11 im. Jana Pawła II w Mielcu
• Szkoła Podstawowa nr 12 im. Henryka Sienkiewicza w Mielcu
• Szkoła Podstawowa nr 13 im. Jana Bytnara "Rudego" w Mielcu
• Szkoła Podstawowa przy Niepublicznej Szkole Mistrzostwa Sportowego w Mielcu im. Grzegorza Lato

Gimnazja

• Gimnazjum nr 1 w Mielcu
• Gimnazjum nr 2 w Mielcu
• Gimnazjum nr 3 w Mielcu
• Gimnazjum nr 4 w Mielcu
• Gimnazjum przy Niepublicznej Szkole Mistrzostwa Sportowego w Mielcu im. Grzegorza Lato
• Niepubliczne Gimnazjum przy Szkole Podstawowej nr2
• Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Mielcu im. st. sierż. pilota Stanisława Działowskiego

Szkoły ponadgimnazjalne

• I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Konarskiego w Mielcu
• II Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Mielcu
• Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Mielcu im. st. sierż. pilota Stanisława Działowskiego
  • V Liceum Ogólnokształcące
• Liceum przy Niepublicznej Szkole Mistrzostwa Sportowego w Mielcu im. Grzegorza Lato
• Zespół Szkół Budowlanych im. Żołnierzy Armii Krajowej w Mielcu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 2
  • Technikum Nr 2
  • II Liceum Profilowane
• Zespół Szkół Ekonomicznych w Mielcu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 1
  • Technikum Nr 1
  • I Liceum Profilowane
• Zespół Szkół Technicznych w Mielcu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 3
  • Technikum Nr 3
  • III Liceum Profilowane (do 2010, obecnie nie istnieje)
  • III Liceum Ogólnokształcące
  • Szkoła Policealna Nr 3
  • Technikum Uzupełniające Nr 3
  • III Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące
• Zespół Szkół im. prof. Janusza Groszkowskiego w Mielcu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 4
  • Technikum Nr 4
  • IV Liceum Profilowane ( do 2010 , obecnie nie istnieje )
  • IV Liceum Ogólnokształcące

Uczelnie wyższe

• Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania w Mielcu
  • Specjalności:
    • Rachunkowość i Ubezpieczenia
    • Ekonomika i Zarządzanie Firmą
    • Turystyka Międzynarodowa
    • Ekonomika Gospodarki Samorządowej
    • Gospodarka Europejska
    • Nieruchomości
    • Polityk Europejski
  • Studia Podyplomowe:
    • Organizacja i zarządzanie oświatą
    • Rachunkowość i finanse
• Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Akademii Górniczo-Hutniczej
  • kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn
  • kierunek: Robotyka i Automatyka
  • kierunek: Mechatronika
  • kierunek: Inżynieria Mechaniczna i Materiałowa
• oddział zamiejscowy Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie (planowany)
• Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych

Szkoły artystyczne

• Szkoła muzyczna I stopnia
• Szkoła muzyczna II stopnia
• Dwie prywatne szkoły muzyczne

Szkoły specjalne

• Zespół Szkół Specjalnych w Mielcu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Nr 1
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Mielcu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Nr 2
  • Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy

Religia

Przypuszcza się, że pierwsza parafia w Mielcu (wymienianym w dokumentach jako Imelecz) została ufundowana przez właściciela Mielca, Paszko Trestkę, pomiędzy rokiem 1357 a 1374. Żydzi zaczęli osiedlać się z końcem XVI wieku. Kalwinizm w Mielcu się nie pojawił, natomiast pierwszy zbór Kościoła Zielonoświątkowego otworzono w latach 90. XX wieku.

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Parafie rzymskokatolickie
  • Parafia św. Mateusza
  • Parafia św. Marka Ewangelisty
  • Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy
  • Parafia Ducha Świętego
  • Parafia Trójcy Przenajświętszej
• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór w Mielcu
• Świadkowie Jehowy (2 zbory)

Media

Prasa

• Korso – tygodnik regionalny, wydawany od 1 sierpnia 1991 (nakład ponad 8 000 egz.)
• Dobry Tydzień – tygodnik regionalny, wydawany od 10 grudnia 2008 (nakład 10 000 egz.)
• Wizjer Regionalny – tygodnik regionalny
• Wydarzenia – tygodnik regionalny, ukazujący się od 27 października 2006 do 2008
• Echo Dnia (wydanie podkarpackie) – dziennik regionalny, wydanie przygotowywane w Mielcu, Tarnobrzegu i Stalowej Woli, w powiecie mieleckim ukazuje się od 24 kwietnia 1998
• Gazeta Mielecka – kwartalnik
• Wieści Regionalne – dwutygodnik społeczno-kulturalny, wydawany od 1990 jako pierwsza w regionie mieleckim gazeta prywatna (nakład ok. 2500 egz.)
• Nadwisłocze – kwartalnik społeczno-kulturalny, kolportowany w całej Polsce (nakład ok. 5000 egz.)
• Magazyn Prasowy Mielecka Strefa – bezpłatny dwutygodnik reklamowy, wydawany od 1994 (nakład ok. 5000 egz.)
• W Kręgu Mieleckich Humanistów – kwartalnik Stowarzyszenia Nauczycieli Polonistów wydawany od 2000
• Inny Świat – pismo anarchistyczne wydawane od 1993
• Mielczanin – wydawnictwo informacyjno-promocyjne Urzędu Miasta w Mielcu ukazujące się nieregularnie od 1996 w nakładzie ok. 1000 egzemplarzy

Radio i telewizja

Przez wiele lat w mieście funkcjonowała lokalna rozgłośnia radiowa: najpierw Hit FM (1992-1999), a wkrótce po jego upadku Puls FM (2001-2008). Obie nadawały na częstotliwości 102,4 MHz FM. Ponadto w mieście funkcjonuje studio regionalne RDN Małopolska.

W latach 90. działała regionalna telewizja TVK Gosat, nadająca cotygodniowy program informacyjny Kalejdoskop Mielecki oraz relacje z lokalnych wydarzeń. Obecnie w mieście funkcjonuje lokalny oddział Twojej Telewizji Kablowej.

Transport

Transport drogowy

Do Mielca można dojechać następującymi drogami wojewódzkimi:

• 875 z Kolbuszowej
• 983 z Lisiej Góry (k. Tarnowa) przez Radomyśl Wielki
• 984 z Sadkowej Góry
• 985 z Tarnobrzega przez Baranów Sandomierski
• 985 z Dębicy

Ponadto projektowana jest budowa trasy Kielce – Staszów – Połaniec – Mielec – Kolbuszowa – Rzeszów, w ramach inwestycji powstać ma nowy most na Wiśle w okolicach Połańca. Ok. 30 km na południe od Mielca ma przebiegać autostrada A4.

W Mielcu działają dwa duże przedsiębiorstwa liniowej komunikacji autobusowej. Spółka Miejska Komunikacja Samochodowa Sp. z o.o. pokrywa zapotrzebowanie na przewóz ludzi w obrębie miasta i jego najbliższych okolic. Z kolei PKS Veolia Mielec, której pojazdy odjeżdżają z dworca przy ul. Jagiellończyka, obsługuje linie podmiejskie i dalekobieżne. Ponadto swoje połączenia prowadzi kilka mniejszych firm przewozowych.

Transport kolejowy

Do Mielca doprowadzono kolej w 1887 roku. Dworzec kolejowy Mielec, podobnie jak dwie małe stacje w osiedlach Rzochów i Wojsław, leżą na trasie linii kolejowej nr 25, na odcinku Dębica – Tarnobrzeg. W ostatnich latach transport szynowy w Mielcu wyraźnie stracił na znaczeniu. Linia kolejowa jest w fatalnym stanie technicznym, w 2009 został wstrzymany ruch pociągów osobowych oraz pospiesznych. Ruch pociągów pasażerskich miał zostać wznowiony z dniem 1 marca 2011 r, ale w wyniku zmiany decyzji w PKP Intercity to nie nastąpiło. W kwietniu 2011 zlecono wykonanie studium wykonalności rewitalizacji torów na tym odcinku w terminie do 30 września 2011,ale zakończone zostanie 31 grudnia 2011.. Obecnie prowadzony jest tylko ruch towarowy obsługiwany głównie przez państwowe PKP Cargo i prywatne spółki kolejowe.

Około 15 km na północ od Mielca przebiega Linia Hutnicza Szerokotorowa (linia kolejowa nr 65) o rozstawie toru 1520 mm (zgodnym ze stosowanym w krajach byłego ZSRR). Terminal przeładunkowy w Woli Baranowskiej umożliwia wymianę ładunków pomiędzy koleją szerokotorową a normalnotorową oraz ciężarówkami.

Transport lotniczy

W północnej części miasta znajduje się port lotniczy, wykorzystywany głównie przez Polskie Zakłady Lotnicze jako lotnisko fabryczne i Aeroklub Mielecki jako lotnisko sportowe. W przeszłości wielokrotnie lądowały na nim samoloty transportowe i dyspozycyjne, zawsze jednak miało to związek z realizacją zapotrzebowań wytwórni lotniczej. Mieleckie lotnisko nie jest przystosowane do ruchu pasażerskiego, choć w 2005 zaproponowano stworzenie tu regionalnego, pasażerskiego portu lotniczego. Lotnisko jest wyposażone w system APV-I, który umożliwia lądowanie przy ograniczonej widoczności.

Podział administracyjny

Mielec jest podzielony na 18 osiedli, które są jednostkami pomocniczymi wspólnoty samorządowej. Zostały utworzone 14 czerwca 1978 przez Miejską Radę Narodową, a następnie wraz z przyłączeniem kolejnych terenów, podział ten był korygowany. Podział na osiedla obejmuje cały obszar miasta, a przy ich wyznaczaniu pod uwagę wzięta została jednorodność układu osadniczego, układ przestrzenny oraz możliwości integracji w celu wykonywania zadań publicznych.

Os. Borek

Os. Cyranka

Os. Dziubków

Os. Kaz.
Wlk.

Os. Kilińskiego

Os.
Koper-
nika

Os. Kościuszki

Os.
Kuso
ciń
skie
go

Os. Lotników

Os. Mościska

Os.
Niepodległości

Os. Rzochów

Os. Smoczka

Os.
Smoczka
I

Os.
Sza-
fera

Os. Wojsław

Os. Wolności

Os.
Żerom-
skiego

Lotnisko

SSE Euro-Park

Miasta partnerskie

• Douchy-les-Mines
• Löhne
• Morlaix
• Mukaczewo
• Saint-Martin-des-Champs
• Saint-Thégonnec
• Tiszaföldvár
• Vila Nova de Poiares

Ludzie związani z Mielcem

Znani mielczanie

Historyczni

• Jan Mielecki – współwłaściciel Mielca, kasztelan wiślicki, wojewoda podolski, marszałek wielki koronny
• Mikołaj Mielecki – współwłaściciel Mielca, hetman wielki koronny, wojewoda podolski
• Sebastian Mielecki – kasztelan krakowski
• Zofia Mielecka – żona Jana Karola Chodkiewicza, córka Mikołaja Mieleckiego

Artyści

• Marek Bałata – wokalista jazzowy, kompozytor, grafik
• Tadeusz Breyer – rzeźbiarz i medalier
• Piotr Gąsowski – aktor teatralny, filmowy, kabaretowy i serialowy
• Bogusław Pezda – lider formacji Agressiva 69
• Mr. Pollack (Jacek Polak i Grzegorz Polak) – mielecki zespół rockowy
• Stillborn – mielecki zespół death/black metalowy

Pisarze i poeci

• Kazimierz Biculewicz – poeta
• Edward Guziakiewicz - pisarz, członek Związku Literatów Polskich
• Włodzimierz Kłaczyński - pisarz, członek Związku Literatów Polskich
• Józef Maksymilian Ossoliński – pisarz, badacz literatury i działacz kulturalny epoki oświecenia

Dziennikarze

• Marian Dąbrowski – dziennikarz, potentat prasowy
• August Jaderny – fotograf
• Hieronim Wrona – dziennikarz muzyczny

Naukowcy

• Czesław Basztura – naukowiec zajmujący się akustyką mowy
• Tadeusz Bigo – prawnik, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Wrocławskiego
• Stanisław Działowski – polski konstruktor lotniczy i pilot
• Stanisław Leszczycki – geograf
• Władysław Miodunka – filolog, profesor, prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Władysław Szafer – botanik, profesor UJ, dyrektor krakowskiego Ogrodu Botanicznego, dyrektor Instytutu Botaniki UJ

Politycy

• Janusz Chodorowski – prezydent Mielca od 1994
• Leszek Deptuła – marszałek woj. podkarpackiego w latach 2002-06, poseł na sejm VI kadencji
• Stanisław Janas – poseł na Sejm II, III i IV kadencji
• Jan Król – wicemarszałek Sejmu III kadencji, poseł na Sejm PRL X kadencji i Sejm RP I, II i III kadencji
• Bożena Lublińska-Kasprzak – prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
• Zbigniew Mączka – poseł na Sejm RP II kadencji
• Władysław Ortyl – wiceminister rozwoju regionalnego, senator VI, VII i VIII kadencji
• Andrzej Osnowski – poseł na Sejm III kadencji, przewodniczący rady Mielca (1990-98)
• Stanisław Padykuła – poseł na Sejm X kadencji, wiceprezes Agencji Rozwoju Przemysłu
• Karol Popiel – polityk chadecki, działacz Centrolewu
• Krzysztof Popiołek – poseł na Sejm VI i VII kadencji, dwukrotny wiceprezydent Mielca (1994-98 i 2006-07)
• Tomasz Poręba – Poseł do Parlamentu Europejskiego
• Tadeusz Ryczaj – poseł na Sejm IX kadencji, dyrektor naczelny WSK PZL Mielec
• Kazimierz Sabbat – prezydent i premier Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie
• Krystyna Skowrońska – posłanka na Sejm IV, V, VI i VII kadencji
• Franciszek Sokół – wojskowy i działacz polityczny, komisarz Rządu w Gdyni w latach 1933-1939

Sportowcy

• Krzysztof Bociek – piłkarz
• Kazimierz Buda – piłkarz, pięciokrotny reprezentant Polski
• Zenon Chojnicki – szachista
• Dorota Dydo-Jędrusińska – sprinterka, finalistka IO 2008 w sztafecie 4x100m
• Włodzimierz Gąsior – piłkarz, trener piłkarski
• Jakub Giża – kulomiot, Młodzieżowy Mistrz Europy 2007
• Grzegorz Kolisz – piłkarz
• Zygmunt Kukla – piłkarz, reprezentant Polski
• Grzegorz Lato – piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, trener piłkarski, senator, prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej
• Mirosław Przedpełski – prezes Polskiego Związku Piłki Siatkowej, członek Zarządu FIVB
• Maciej Rzeźnik – rajdowiec
• Andrzej Rżany – bokser, trzykrotny olimpijczyk, wielokrotny mistrz Polski
• Bogusław Wyparło – piłkarz, trzykrotny reprezentant Polski

Inne osoby związane z Mielcem

• Jan Karol Chodkiewicz – współwłaściciel Mielca w latach 1593-1610, mąż Zofii Mieleckiej
• Jan Zbigniew Ossoliński – właściciel Mielca, sekretarz królewski
• Krzysztof Ossoliński – współwłaściciel Mielca
• Maksymilian Ossoliński – współwłaściciel Mielca

Honorowi obywatele miasta

Decyzja o wręczeniu tego szczególnego wyróżnienia leży w gestii Rady Miejskiej. Honorowe obywatelstwo może być przyznane wyłącznie osobie nie mieszkającej na stale w Mielcu, która w nadzwyczajnym stopniu przysłużyła się miastu. Najprawdopodobniej jedynie sześć osób zostało uhonorowanych w ten sposób:

1873	Eugeniusz Beneszek	starosta mielecki
1897	Seweryn Chrząszczewski	starosta mielecki
1903	hrabia Leon Piniński	namiestnik Galicji
1913	dr Andrzej Kędzior	dyrektor Krajowego Biura Melioracyjnego we Lwowie
1938	Zygmunt Szlichting	starosta mielecki
1990	Lech Wałęsa	prezydent Polski

Przyjaciele miasta Mielca

Za szczególne zasługi wobec Mielca przyznawany jest Medal Przyjaciel miasta Mielca.

Data wyróżnienia	Wyróżniony	Uzasadnienie
18 marca 1997	Stanisław Soloch (mer miasta Douchy-les-Mines we Francji)	za zasługi położone dla nawiązania, umacniania i rozwijania współpracy Douchy-les-Mines i Mielca
	Paulo Rodrigues (sekretarz przemysłu, handlu i turystyki stanu Goiás w Brazylii)	za zasługi w nawiązaniu i rozwoju współpracy gospodarczej Brazylii i Polski (głównie miast Anapolis i Mielca)
	Erivan Bueno De Morais (deputowany stanu Goiás w Brazylii)
22 września 1997	Jose Paes De Lucena (prezes zarządu PZL-Mielec w Brazylii (Fabica de Avioes do Brasil))
3 października 1997	Marek Pol	za szczególny wkład pracy w restrukturyzację mieleckiego przemysłu, a także w przygotowanie i powołanie pierwszej w Polsce Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK MIELEC
	Wacław Niewiarowski
	Tadeusz Soroka
	Arkadiusz Krężel
	Edward Nowak
	Teresa Korycińska
14 września 1998	Robert Grudzień (organista)	za szczególny wkład pracy w przygotowanie i przeprowadzenie Międzynarodowego Festiwalu Organowego w Mielcu
20 września 1999	Wiesław Ochman (polski śpiewak)	za sympatię dla Mielca, polską i światową wielkość artystyczną, uświetnienie występem koncertów finałowych Międzynarodowego Festiwalu Organowego w Mielcu
19 września 2001	Maciej Sysło (profesor Uniwersytetu Wrocławskiego)	za otwartą sympatię dla Mielca, pomoc przy organizowaniu ogólnopolskich konferencji edukacyjnych Informatyka w szkole 2000 i 2001 w Mielcu, oraz promowanie Mielca jako miasta przyjaznego nowoczesnej edukacji
3 kwietnia 2003	Feliks Kiryk (profesor Akademii Pedagogicznej w Krakowie)	za naukowo-historyczne badania regionu mieleckiego w latach 1970-2000, zawarte w trzytomowym dziele Mielec. Z dziejów miasta i regionu oraz prezentowane w niezliczonych artykułach naukowych i na wielu sympozjach, za sympatię wobec Mielca
30 maja 2003	Andrzej Niemczyk (trener polskiej reprezentacji siatkarek)	za trenerskie i zawodnicze zasługi w siatkarskich reprezentacjach Polski oraz kadrze Stali Mielec
11 lutego 2004	Wiktor Skworc (biskup ordynariusz Diecezji Tarnowskiej)	za wspieranie wspólnych inicjatyw kulturalnych i oświatowych, za opiekę duchową nad wszystkimi mielczanami oraz parafiami Mielca i powiatu mieleckiego
2 maja 2004	Werner Hamel (burmistrz miasta Löhne w Niemczech)	za zasługi w zakresie nawiązania i rozwoju partnerskiej współpracy Löhne i Mielca oraz przygotowanie przyjacielskiej platformy dla przyszłej współpracy samorządów obu miast i ich mieszkańców
9 lipca 2004	Henryk Kasperczak (zawodnik i trener piłki nożnej)	za wielkie zasługi dla Stali Mielec w latach 1965-1978, sukcesy jako piłkarz i trener, jako wyraz dumy i uznania mielczan
15 maja 2005	Paweł Adamek (dyrygent orkiestry Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Dębicy)	za aktywność w budowaniu współpracy pomiędzy środowiskami kulturalnymi Mielca i Dębicy
1 czerwca 2007	rodzina Kirchhoff	za zasługi w pomnażaniu potencjału gospodarczego Mielca, za harmonijną współpracę w dziedzinie kultury Mielca i innych stref życia publicznego
21 lutego 2011	Antoni Tajduś (profesor i rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie)	za zasługi w pomnażaniu potencjału intelektualnego młodzieży, a przy tym za wybitny wkład na rzecz rozwoju Mielca w dziedzinie nowoczesnego szkolnictwa wyższego oraz za przydawanie prestiżu uczelni macierzystej także Zamiejscowemu Ośrodkowi Dydaktycznemu AGH w Mielcu.

Budżet

Rysunek 1.1 Dochody ogółem w Mieście Mielec w latach 1995-2010 (w zł)

Tabela 1.1 Relacje działalności statutowej Miasta Mielec w latach 1995-2010

WYSZCZEGÓLNIENIE	J. m.	ROK
		1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Dochody ogółem	zł	22 803 156,-	39 238 488,-	54 176 943,-	56 201 893,-	61 204 733,-	66 815 927,-	76 527 040,-	77 578 578,-	80 378 789,-	90 901 170,-	98 313 591,-	115 526 067,36	119 679 027,02	135 859 991,20	143 013 199,64	159 565 544,80
ZNAK	±	-	+	+	-	-	-	-	+	-	-	+	-	-	-	+	-
Nadwyżka/deficyt budżetowa(-y)	zł	931 740,-	3 140 115,-	153 501,-	1 019 171,-	1 177 393,-	1 440 142,-	3 603 540,-	3 833 448,-	2 546 983,-	8 033 741,-	4 640 341,-	1 866 955,31	12 232 099,22	1 613 896,66	324 895,63	7 233 717,06
ZNAK	Σ	=
Wydatki ogółem	zł	21 871 416,-	42 378 603,-	54 330 444,-	55 182 722,-	60 027 340,-	65 375 785,-	72 923 500,-	81 412 026,-	77 831 806,-	82 867 429,-	102 953 932,-	113 659 112,05	107 446 927,80	134 246 094,54	143 338 095,27	152 331 827,74

Rysunek 1.2 Wydatki ogółem w Mieście Mielec w latach 1995-2010 (w zł)

Według danych z roku 2010 średni dochód na mieszkańca wynosił 2 626,90 zł (tj. — stan na 31 XII; przy 2 626,51 zł w zestawieniu na 30 VI); jednocześnie średnie wydatki na mieszkańca kształtowały się na poziomie 2 507,81 zł (tj. — stan na 31 XII; przy 2 507,44 zł w zestawieniu na 30 VI).

Uwagi

Bibliografia

• Józef Witek: Encyklopedia miasta Mielca. Tom 1. Mielec: Wydawnictwo "AWR Korso", 2004. ISBN 83-906287-7-5. 
• Włodzimierz Gąsiewski: Leksykon Ziemi Mieleckiej, przewodnik historyczno-turystyczny. Mielec: Agencja Wydawnicza "Promocja", 2006. ISBN 83-87549-23-1. 
• Mielec – Oficjalny serwis Urzędu Miejskiego.

Przypisy

Zobacz też

• Elektrociepłownia Mielec
• Synagoga w Mielcu
• Stary cmentarz żydowski w Mielcu
• Nowy cmentarz żydowski w Mielcu
• Ludność Mielca

Linki zewnętrzne

• Urząd Miejski w Mielcu
• Największy blog o Mielcu
• Encyklopedia Miasta Mielca
• Mielec w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI (Malczyce – Netreba) z 1885 r.
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi