1993

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1960-e | 1970-e | 1980-e | 1990-e | 2000-e | 2010-e | 2020-e | >
<< | < | 1989. | 1990. | 1991. | 1992. | 1993. | 1994. | 1995. | 1996. | 1997. | > | >>

1993 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1993 MCMXCIII
Ab urbe condita	2746
Islamski	1413 – 1414
Iranski	1371 – 1372
Hebrejski	5753 – 5754
Bizantski	7501 – 7502
Koptski	1709 – 1710
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	2048 – 2049
- Shaka Samvat	1915 – 1916
- Kali Yuga	5094 – 5095
Kineski
- Kontinualno	4629 – 4630
- 60 godina	Yin Voda P(ij)etao (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11993
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1993 (MCMXCIII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru (link pokazuje kalendar).

---

Događaji

Januar/Siječanj

• 1.1. - Baršunasti razvod: Stupa na snagu podjela Čehoslovačke, nastaju samostalne Češka Republika i Slovačka.
• 7-8.1. - Napad ARBIH iz Srebrenice na srpsko selo Kravicu.
• 8.1. - Ubijen zamenik premijera BiH Hakija Turajlić na srpskom kontrolnom punktu.
• 11.1. - HVO napada Gornji Vakuf.
• 15.1. - HVO razorio muslimansko selo Duša kod Gornjeg Vakufa uz masakr civila.
• 16.1. - Poginulo 69 srpskih vojnika i civila u Skelanima kod Srebrenice.
• 20.1. - Bill Clinton preuzeo dužnost predsjednika SAD.
• 21.1. - U Trebinju pretučen Srđan Aleksić, jer je branio sugrađanina Bošnjaka. Umire 27.1..
• 22.1.-1.2. - (Rat u Hrvatskoj:) Hrvatska Operacija Maslenica s ciljem eliminacije krajinskih snaga iz zadarskog zaleđa. Zauzeta Maslenica.
• 25.1. - Rezolucija 802: zahteva se prekid neprijateljstava i povlačenje hrvatskih snaga iz UNPA područja, osuđuju se napadi tih snaga na UNPROFOR, zahteva se pridržavanje mirovnog plana UN, uključujući demobilizaciju srpske teritorijalne odbrane.

+ Pakistanski imigrant Mir Aimal Kansi izvodi teroristički napad ispred sjedišta CIA-e.

Februar/Veljača

• 7.2. - Izbori za Županijski dom u Hrvatskoj, HDZ ima najviše mesta.
• 10.2. - Nova vlada u Srbiji, premijer Nikola Šainović (manjinska SPS-ova vlada, sa podrškom SRS).
• 22.2. - Rezolucija 808: trebalo bi osnovati međunarodni tribunal za gonjenje osoba optuženih za ozbiljna kršenja međunarodnog humanitarnog prava u bivšoj Jugoslaviji od 1991 (vidi maj).
• 26.2. - Prvi teroristički napad na WTC u New Yorku.
• 27.2. - U stanici Štrpci (BiH) oteto 19 putnika Muslimana iz voza Beograd-Bar.

+ Dobivena vršna .hr domena, čime je Hrvatska i službeno dobila svoj virtualni identitet u prostoru mreže Internet. Upravljanje vršnim .hr prostorom je povjereno ustanovi CARNet.

• 28.2. - Neuspjelim policijskim prepadom na davidijansku farme u teksaškom gradu Wacou započinje Opsada u Wacou.

Mart/Ožujak

• 2.3. - U Srbiji uhapšen bivši ministar trgovine Sava Vlajković.
• 7-8.3. - Jezdimir Vasiljević ("Gazda Jezda") pobegao u Budimpeštu. Panika štediša "Jugoskandika", pritisak i na Dafiment banku.
• 8 - 13.3. - Štrajk u splitskoj Slobodnoj Dalmaciji zbog dubiozne privatizacije.
• 11.3. - Komandant snaga UNPROFOR-a u BiH, general Morijon, stigao u Srebrenicu (pod opsadom srpskih snaga).
• 12.3. - U Bombaju serija bombaških napada izaziva smrt 250 i ranjavanje 700 ljudi.
• 22.3. - Korporacija Intel lansira svoj prvi Pentium procesor.
• 28.3. - HV zauzela miniranu HE Peruću.

+ U Francuskoj na izborima većinu u parlamentu preuzima golistička desnica čiji je premijerski kandidat Edouard Balladur, a čime počinje tzv. Druga kohabitacija.

• 29.3. i 31.3. - Konvoji izbeglica napuštaju Srebrenicu, neki umiru na putu.

April/Travanj

Srušena džamija u Ahmićima.

• 3.4. - Nikica Valentić hrvatski premijer umesto Hrvoja Šarinića.
• 8.4. - Makedonija primljena u UN pod nazivom Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija (FYROM na engleskom).
• 12.4. - Operacija Deny Flight - NATO od sad sprovodi zabranu letenja iznad BiH.
• 15.4. - Ofanziva HVO-a prema Jablanici.
• 16.4. - Masakr u Ahmićima u Lašvanskoj dolini.

+ Rezolucija 819: Srebrenica zaštićena zona.

• 17.4. - Rezolucija 820: sankcije protiv SRJ hermetizovane, ako Srbi ne potpišu Vens-Ovenov plan u roku od 9 dana.
• 19.4. - Opsada u Wacou završava akcijom FBI u kojoj je poginulo 76 ljudi, uključujući veliki broj djece.
• 22.4. - U Zagrebu osnovana Informativna katolička agencija.
• 25.4. - U Rusiji referendum o poverenju predsedniku Jeljcinu (deo ustavne krize).
• 28.4. - Rezolucija 821: SRJ ne može automatski nastaviti članstvo SFRJ u UN.
• 30.4. - Monika Seleš teško ranjena u Hamburgu od strane fanatičnog obožavatelja Steffie Graf.
• april - Etničko čišćenje u Lašvanskoj dolini (Bošnjaka od strane HVO).

Maj/Svibanj

• 1.5. - U Atini postignut sporazum, Vens-Ovenov plan (10 pokrajina).
• 2.5. - Radovan Karadžić potpisao Vens-Ovenov plan, pod uslovom da ga prihvati skupština RS.

+ Torvald Stoltenberg kopredsednik Međunarodne konferencije o Jugoslaviji umesto Sajrusa Vensa.

• 5.5. - Skupština Republike Srpske odbila Vens-Ovenov plan za rešenje krize i okončanje rata u BiH. Sednici parlamenta, na Palama, prisustvovali tadašnji predsednik SRJ Dobrica Ćosić, predsednik Srbije Slobodan Milošević, i premijer Grčke Konstantin Micotakis.
• 7.5. - Srušena Ferhat-Pašina Džamija i Arnaudija Džamija u Banjoj Luci.
• 9.5. - HVO napada Mostar, proterivanje Muslimana.
• 24.5. - Eritreja stiče nezavisnost od Etiopije.
• 25.5. - Rezolucijom 827 Saveta Bezbednosti UN osnovan Haški tribunal.
• 27.5. - Predsednik SRJ Ćosić se sastao sa generalima VJ - povod za smenu.
• 31.5. - Dobrica Ćosić, glasovima poslanika saveznog parlamenta, smenjen sa mesta predsednika SR Jugoslavije.

Jun/Lipanj

• 1.6. - Poslanik SRS nokautirao poslanika SPO. Neredi u Beogradu prilikom kojih su uhapšeni i pretučeni vođa SPO Vuk Drašković i njegova supruga Danica. Poginuo jedan policajac.

+ Granatirana fudbalska utakmica u Dobrinji kod Sarajeva, 13 mrtvih Bošnjaka.

• 4.6. - Rezolucija 836 SB UN o odbrani zaštićenih zona u BiH (Sarajevo, Bihać, Srebrenica, Goražde, Tuzla, Žepa).
• 8.6. - Neki pripadnici Armije BiH izvršili pokolj u selu Maljinama kod Travnika, kada su ubili 37 Hrvata. Oko 8.000 Hrvata beži na planinu Vlašić, pod kontrolom Srba

+ Rasim Delić umesto Sefera Halilovića na čelu ARBIH.

• jun - HVO kod Novog Travnika presreo i opljačkao konvoj pomoći za Tuzlu (ima i mrtvih s obe strane).
• 13.6. - ARBIH zauzela Travnik posle jednosedmičnih borbi (prvi put preuzima inicijativu), Hrvati u izbeglištvu. HVO napada Tulicu kod Kiseljaka, Srbi davali artiljerijsku podršku.
• 18.6. - Rezolucija 843: sve veći broj zahteva za pomoć na osnovu Člana 50, zbog sankcija prema SRJ. Istog dana Rezolucija 844: zbog pogoršane situacije u BiH, UNPROFOR pojačan za 7600 pripadnika.
• 20.6. - Referendum u Krajini za savez sa Republikom Srpskom i "drugim srpskim zemljama".
• 26.6. - Masakr djece u Bakarevoj ulici na Bistriku.
• 27.6. - Bill Clinton naređuje zračni napad na Bagdad u znak odmazde zbog navodnog pokušaja iračke tajne službe da ubije njegovog prethodnika George H.W. Busha.
• jun - Tuđman i Milošević predložili podelu BiH u tri etničke republike.

Jul/Srpanj

• 9.7. - Predsednik Srbije, Slobodan Milošević, abolirao bračni par Drašković.
• 13.7. - Nov talas etničkog čišćenja Muslimana u Mostaru.
• 14.7. - Dafina Milanović, vlasnica Dafiment banke, vraćena sa mađarske granice.
• 20.7. - Vince Foster, zamjenik pravnog zastupnika Bijele kuće, čini samoubistvo.
• 22.7. - Na Sarajevo palo 3777 granata.
• 28.7. - Neki pripadnici Armija BiH počinili ratni zločin, izvršivši pokolj nad Hrvatima u selu Doljanima kod Jablanice, kad su ubili 63 Hrvata.
• srpanj - Neki pripadnici Armije BiH su izvršili pokolj u selu Gračanici kod Bugojna, kada su ubili 21 Hrvata.
• 30.7. - U Ženevi postignut sporazum, Oven-Stoltenbergov plan - tri konstitutivne republike (ili "mini-države").
• 31.7. - Glumac Žarko Laušević u Podgorici, u onome što je ocenjeno kao prekoračenje nužne odbrane, ubio dvojicu napadača na sebe i brata.
• jul? - Dovršen Sarajevski tunel.

+ Neuspeli dogovor Hrvatske i krajiških Srba za otvaranje Masleničkog mosta, nastavak granatiranja.

Avgust/Kolovoz

• 2.8. - Srpska artiljerija prekinula pontonski most kod Maslenice.
• 9.8. - Rezolucija 855 povodom odbijanja SRJ da se produži misija OEBS (Kosovo, Sandžak, Vojvodina).
• 10.8. - Vojnici HVO ubili 9 muslimanskih civila u selu Mokronoge (Duvno).
• 18.8. - SAD su optužile Sudan da podržava međunarodni terorizam i isključile tu zemlju iz najvećeg broja programa američke pomoći.
• 24.8. - Masakr u Raštanima.

+ Rezolucija 859: zabrinutost zbog situacije u Mostaru i Sarajevu; rešenje za konflikt mora biti u skladu sa međunarodnim pravom (uključujući teritorijalni integritet BiH).

• 28.8. - Hrvatska Zajednica Herceg-Bosna preimenovana u Hrvatska Republika Herceg-Bosna.

Septembar/Rujan

• septembar - Operacija Neretva '93 - ofanziva ARBIH protiv HVO i HV za deblokadu istočnog Mostara; zaustavljena nakon vesti o zločinu nad Hrvatima u selu Grabovica.
• 1.9. - U Ženevi propadaju mirovni pregovori, jer muslimanska strana ne prihvata plan posrednika.
• 9.9. - Rat u Hrvatskoj: Započinje Operacija Medački džep.
• 13.9. - Izraelski premijer Yitzhak Rabin i palestinski vođa Yasser Arafat sklapaju mirovni sporazum.
• 21.9. - Muslimanska strana u Bosni i Hercegovini odbila predlog mirovnog sporazuma, poznatijeg kao Oven-Stoltenbergov plan, za okončanje rata u BiH.
• 27 - 28.9. - U opsjednutom Sarajevu održan Drugi Bošnjački sabor na kome Stranka demokratske akcije odlučuje da se za Muslimane koristi historijsko ime Bošnjaci.
• 27.9. - Fikret Abdić proglasio Autonomnu pokrajinu Zapadna Bosna (Velika Kladuša i okolina).
• 28.9. - Eksplozija bombe u sjedištu Dalmatinske akcije u Splitu.
• septembar - U Banjaluci pobuna nezadovoljnih srpskih vojnika.

Oktobar/Listopad

• 1.10. - Denominacija Yu dinara, skinuto šest nula.
• 3.10. - Bitka između američkih specijalaca i somalskih pobunjenika u somalskom glavnom gradu Mogadisciu.
• 4.10. - Opsada ruske Dume. Nakon tenkovskog napada i pogibije većeg broja ljudi, predali se potpredsednik Rusije Aleksandar Ruckoj i lideri skupštine.
• 13.10. - Nemac Ginter Parhe kažnjen uslovno za ranjavanje Monike Seleš.
• 20.10. - Donesen zakon o grbu SRJ.
• 21.10. - Sporazum Fikreta Abdića i Mate Bobana, HVO Bihaća uklopljena u Narodnu odbranu AP Zapadne Bosne.
• 22.10. - "Beogradska deklaracija" Fikreta Abdića i Radovana Karadžića.
• 23.10. - Masakr Bošnjaka od strane HVO u Stupnom Dolu.
• 25.10. - Na kanadskim parlamentarnim izborima do nogu potučena Progresivna konzervativna stranka, a na vlast dolaze liberali na čelu s Jeanom Chretienom.
• 31.10. - Osnovana Crnogorska pravoslavna crkva.
• oktobar - Razlaz Šešelja i Miloševića, raspuštena skupština Srbije i raspisani izbori za decembar.

+ Kongres HDZ, Franjo Tuđman ostaje na čelu stranke.

Novembar/Studeni

• 9.11. - Srušen Stari most u Mostaru, izgrađen 1566.

+ Masakr na Trgu ZAVNOBiH-a.

• 10.11. - Masakr u ulici Žrtava fašizma, Novi Grad, Sarajevo.
• 11.11. - Dogovoreno primirje oko Osijeka.
• 14.11. - Dogovoreno primirje oko Karlovca.
• 20.11. - Jakovljev Jak-42 u vlasništvu makedonske kompanije Avioimpex se ruši kraj Ohrida pri čemu gine svih 8 članova posade i 115 od 116 putnika.
• 22.11. - Na TV Beograd emitovana prva "Muzička slagalica", preteča "TV slagalice".

Decembar/Prosinac

• 1.12. - Zločin u Pohorskoj ulici u Beogradu, majka i sin ubijeni tokom pljačke (ubica osuđen na smrt sledeće godine).
• 2.12. - Ubijen Pablo Escobar, vođa kolumbijske narko-mafije.
• 10.12. - Id Software lansira video-igru Doom.
• 12.12. - Prvi krug predsedničkih izbora u Krajini, najviše glasova dobio Milan Babić, protivnik Slobodana Miloševića.
• 14.12. - Masakr na Obali, na raskršću ulica Gimnazijska i Obala Kulina bana, ispred OŠ "Safvet-beg Bašagić" u Sarajevu.
• 19.12. - Vanredni izbori za skupštinu Srbije: SPS 123, DEPOS 45, SRS 39, DS 29, DSS 7 mesta (od 250).
• 29.12. - Argentina mijenja ustav kako bi predsjedniku Carlosu Saulu Menemu omogućila drugi mandat, izbrisala obavezni uvjet prema kome da predsjednik mora biti rimokatolik.

Tokom godine

500 milijardi YU dinara

• U SR Jugoslaviji jedna od najvećih hiperinflacija u istoriji (pred kraj godine izdata novčanica od 500.000.000.000 dinara). Slično je i sa valutama BiH, R. Srpske i R.S. Krajine, te Hrvatske (ne tako drastično).

Smrti

• 2.1. - Rudi Supek, hrvatski filozof, sociolog i pedagog (* 1913.)
• 8.1. - Neca Jovanov, srpski sociolog (* 1928)
• 16.1. - Đoko Slijepčević, istoričar i teolog (* 1907 ili '08)
• 20.1. - Audrey Hepburn, američka filmska i kazališna glumica (* 1929.)

• 11.2. - Desanka Maksimović, srpska pjesnikinja (* 1898.)

• 4.3. - Tomislav Ivčić, hrvatski pjevač (* 1953.)
• 13.3. - Pavle Vasić, srpski slikar, istoričar umetnosti, kritičar (* 1907)
• 15.3. - Živan Milić, narodni pevač (* 1937)
• 17.3. - Edo Kovačević, hrvatski slikar (* 1906.)
• 21.3. - Vartkes Baronijan, kompozitor, urednik TV Beograd, profesor (* 1933)
• 26.3. - Taško Načić, srpski glumac (* 1934)

• 8.4. - Stojan Stole Aranđelović, srpski glumac (* 1930)
• 17.4. - Turgut Özal, predsednik Turske (* 1927)

• 6.5. - Vane Živadinović-Bor, srpski slikar (* 1908)
• 20.5. - Stevan Bodnarov, srpski slikar i vajar (* 1905)
• 20.5. - Dragoljub Janošević, šahovski velemajstor (* 1923)

• 3.6. - Dragoljub Trailović, srpski novinar (*1925)
• 7.6. - Dražen Petrović, hrvatska košarkaška legenda (* 1964.)
• 13.6. - Gajo Petrović, hrvatski filozof. (* 1927.)
• 19.6. - William Golding, britanski književnik i nobelovac (* 1911.)

• 12.7. - Antun Šoljan, hrvatski književnik (* 1932.)
• 15.7. - Boža Ilić, slikar (* 1919)
• 23.7. - Dalibor Cvitan, hrvatski književnik i književni kritičar (* 1934.)

• 12.9. - Raymond Burr, kanadski glumac
• 27.9. - Milan Muškatirović, vaterpolista, profesor TMF (* 1934)

• 1.10. - Georg Stanković Žorž, srpski gangster
• 7.10. - Radojica Nikčević, beogradski biznismen
• 20.10. - Milan Konjović, srpski slikar i akademik (* 1898)
• 27.10. - Slavko Zlatić - hrvatski skladatelj (* 19910.)
• 31.10. - Federico Fellini, talijanski režiser (* 1920.)
• 31.10. - River Phoenix, američki glumac (* 1970.)

• 11.11. - Dragomir Bojanić Gidra, glumac (* 1933)
• 18.11. - Ante Lambaša, utemeljivač jugo. plivanja i vaterpola (* 1918)
• 24.11. - Dobrila Matić, glumica (* 1922)

• 4.12. - Frank Zappa, američki rock muzičar i kompozitor (* 1940.)
• 4.12. - Petar Vujičić, srpski prevodilac (* 1924)
• 5.12. - Milan Đoković, srpski književnik, prevodilac, istoričar književnosti (* 1908)
• 7.12. - Blaže Koneski, makedonski književnik (* 1921)
• 22.12. - Oto Bihalji Merin, književnik, likovni kritičar i teoretičar (* 1904)
• 28.12. - William L. Shirer, američki novinar i historičar (* 1904.)

Nobelove nagrade

• Fizika: Russell A. Hulse i Joseph H. Taylor Jr.
• Kemija: Kary Banks Mullis i Michael Smith
• Fiziologija i medicina: Richard J. Roberts i Phillip A. Sharp
• Književnost: Toni Morrison
• Mir: Nelson Mandela i Frederik Willem de Klerk
• Ekonomija: Robert Fogel i Douglass North

Spoljne veze

• Deset Miloševićevih godina u deset slika (5) (Vreme)
• ((en)) Yugoslavia Events Chronology (University of Texas at Arlington): (januar-jul) 1993 i August-December 1993 (pokriva ex-Yu prostor).

U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:

1993