Sadržaj/Садржај

[uredi - уреди] 15. kolovoza - 15. avgust

15.8. je 227. dan godine po gregorijanskom kalendaru (228. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 138 dana.

778 - Bitka kod Roncesvallesa u kojoj Baski u zasjedi nanose katastrofalan poraz franačkoj vojsci Karla Velikog, pri čemu gine Roland, gospodar bretonske marke i budući junak istoimenog epa.

1534. Španski monah Ignasio de Lojola osnovao u Parizu rimokatolički jezuitski red, kojeg je papa Pavle III priznao šest godina kasnije.
1571. - Otomanski Imperij je pokušao zauzeti grad Korčulu, krenuvši na nju s dvadeset velikih brodova. Iznenadni udar nevremena je odagnao Turke od napada, prisilivši ih na bijeg.
1834. Britanski parlament usvojio zakon o kolonizaciji Južne Australije.

1843. U Kopenhagenu otvoren čuveni Tivoli park.
1914. Prolaskom broda "Ankon" otvoren Panamski kanal, prokop dug 81,6 kilometara, koji u najužem delu srednje Amerike spaja Atlantski i Tihi okean. Kanal je zvanično otvoren tek u julu 1920.

1916. U Bici na Somi u Prvom svetskom ratu prvi put upotrebljen britanski tenk poznat kao "Veliki Bili".

1918. SAD su prekinule diplomatske odnose s Rusijom, nakon uspostavljanja boljševičke vlasti.

1944. Iskrcavanjem savezničkih trupa u južnoj Francuskoj u Drugom svetskom ratu počela je operacija "Dragon", čime je otvoren drugi front nakon iskrcavanja saveznika u Normandiji u junu.

1945. - Drugi svjetski rat: Predao se Japan
1947. Stupio na snagu akt o nezavisnosti Britanske Indije kojim su, posle 180 godina kolonijalne vladavine Velike Britanije, formirane Indijska Unija i Pakistan.
1948. Južna Koreja postala nezavisna država pod nazivom Republika Koreja, a za predsednika je izabran Singman Ri.

1950. U zemljotresu u severoistočnoj indijskoj državi Asam poginulo više od hiljadu ljudi.

1960. Proglašena nezavisnost afričke države Kongo-Brazavil, koji je od 1886. bio francuska kolonija pod nazivom Srednji Kongo.
1961. - Započela izgradnja Berlinskog zida

1962. Probijen drumski tunel ispod Mon Blana, kojim je francuski grad Šamoni povezan sa italijanskom dolinom Aoste.
1965. Koncert Bitlsa u Njujorku okupio 55.600 ljudi, čime je postavljen svetski rekord u broju posetilaca i zaradi na pop koncertu.
1969. - Otvoren glazbeni festival "Woodstock"
1971. Bahrein stekao nezavisnost nakon 150 godina britanske kolonijalne vlasti.

1975. U vojnom puču ubijen predsednik Bangladeša šeik Mudžibur Rahman, prvi premijer nakon sticanja nezavisnosti u januaru 1972.

1990. Predsednik Mihail Sergejevič Gorbačov vratio sovjetsko državljanstvo Aleksandru Solženjicinu, dobitniku Nobelove nagrade za književnost, koji je 1974. pod pritiskom vlasti prinuđen da emigrira na Zapad.

1994. U Sudanu uhapšen i izručen Francuskoj jedan od najpoznatijih svetskih terorista Iljič Ramires Sančes, poznat kao "Karlos Šakal".

1995. Japan je, 50 godina nakon završetka Drugog svetskog rata, prvi put jasno izrazio žaljenje zbog ratnih akcija u regionu.

1996. Nakon četiri godine ponovo otvoren sarajevski aerodrom za komercijalne letove. Na aerodrom su tokom rata u Bosni (1992-95) sletali samo službeni avioni i avioni sa humanitarnom pomoći.

1998. U jednom od najtežih terorističkih napada u Severnoj Irskoj tokom gotovo 30 godina nasilja, u eksploziji automobila-bombe u mestu Omaghu, poginulo je 29 ljudi.
2001. Makedonski parlament odobrio dolazak 3.500 vojnika NATO u cilju razoružanja albanskih pobunjenika.

2002. Policija u Zimbabveu počela da hapsi bele farmere koji su se oglušili o vladino naređenje da napuste svoju zemlju kako bi ona bila dodeljena crncima bezemljašima.

1575. - Bartol Kašić, hrvatski pisac i jezikoslovac (u. 1650.)
1688. pruski kralj Fridrih Vilhelm, koji je tokom vladavine (1713-40) centralizovao administraciju i formirao jaku i disciplinovanu vojsku, pa se smatra utemeljivačem pruskog militarizma.
1769. - Napoleon I. Bonaparte, francuski vojskovođa, car i vladar (u. 1821.)
1771. - Walter Scott, škotski književnik (u. 1832.)
1883. - Ivan Meštrović, hrvatski kipar i arhitekt (u. 1962.)
1888 - Thomas E. Lawrence, britanski arheolog (Lawrence od Arabije)
1892 - Luj de Broli, francuski fizičar. (u.1987).
1901 - dr. Arnulfo Arias bivši predsednik Paname. (u.1988).
1923 - Schimon Peres, izrealski državnik i nobelovac
1934 - Nino Ferrer, francuski pjevač
1944 - Gianfranco Ferré, talijanski modni dizajner
1945 - Alain Juppé, francuski političar
1972 - Ben Affleck, američki glumac

778. - Roland, franački vojskovođa, kasnije poznat kao junak istoimenog viteškog epa
1057 - Magbet, škotski kralj, poznat kao inspiracija lik istoimene Shakespearove drame
1936. - Grazia Deledda, talijanska književnica (r. 1871.)
1959. - Pavel Golia, slovenski pjesnik i dramatičar
1996. - Sven Lasta, hrvatski glumac (r. 1925.)
2000. - Ena Begović, hrvatska glumica (r. 1960.)