1913

Sadržaj/Садржај 1 Događaji 2 Rođenja 3 Smrti 4 Nobelova nagrada za 1913. godinu 5 Takođe pogledati

[uredi - уреди] Događaji

• 23.1. - Prevrat u Turskoj: oboreni veliki vezir Ćamil-paša i ministar vojni (i načelnik generalštaba) Nazim-paša.

• 3.2. (21.1. po j.k.) - Okončano primirje u Prvom balkanskom ratu, bugarsko bombardovanje Jedrena.
• 22.2. - Meksička revolucija: Atentat u kome su ubijeni iberalni predsjednik Francisco I. Madero i potpredsjednik Pino Suarez, a koje nasljeđuje general Victoriano Huerta.
• 6.3. - Grci zauzeli Janjinu.

• 18.3. - Atentat u kome je ubijen grčki kralj Dorđe I.
• 26.3. (13.3. po j.k.) - Prvi balkanski rat: Bugarske i srpske snage zauzimaju Jedrene posle petomesečne opsade.
• 29.3. - Tajni sastanak Ujedinjene nacionalne omladine u Splitu - protiv pritiska na srpske kraljevine.

• 8.4. - U SAD ratificiran Sedamnaesti amandman Ustava kojim je uveden neposredni izbor federalnih senatora.
• 23.4. (10.4. po j.k.) - Crnogorci zauzeli Skadar (predao Esad Paša Toptani), protivno Velikim silama.

• 29.5. - U Parizu održana premijera baleta Posvećenje proljeća Igora Stravinskog koja izaziva burnu reakciju publike te eskalira u najpoznatije nerede u historiji klasične muzike.
• 30.5. - Prvi balkanski rat: Londonski mirovni sporazum: nezavisna Albanija (granice utvrđene u decembru), Kosovski vilajet (koji obuhvata i Sandžak) podeljen između Srbije, Crne Gore i Albanije, bugarska granica u zapadnoj Trakiji na liniji Enos-Midija, nedefinisano razgraničenje u Makedoniji.

• 14.6. - Zemljotres kod Velikog Trnova, Bugarska (M 7.0, Int. IX).
• 30.6. (17.6. po j.k.) - Bugarskim napadom počinje Bregalnička bitka i Drugi balkanski rat.

• 9.7. - Bugari poraženi u Bregalničkoj bitki.
• 11.7. - Rumuni ušli u Bugarsku, zauzeli Silistru (stići će do okoline Sofije).
• 13.7. - Turci započeli nastupanje sa Čataldže protiv Bugara.
• 23.7. - Turska prethodnica ulazi u Jedrene, Srbi u Belogradčik i nastupaju prema Vidinu.
• 31.7. - Primirje u Drugom balkanskom ratu.

• 10.8. - Drugi balkanski rat: Bukureštanski mirovni sporazum kojim Bugarska gubi veliki dio teritorija stečenih u prvom balkanskom ratu, i kojim su, između ostalog, utvrđene današnje granice Bugarske i Turske.
• 18.8. - Omladinac Dojčić pucao na hrvatskog komesara Skerleca.

• septembar - Albanska pobuna protiv srpske vlasti.

• 10.10. - Završetak gradnje Panamskog kanala (u upotrebi od 1914).
• 16.10. - Na proslavi 100. obljetnice bitke kod Leipziga njemački car Wilhelm II svojim generalima tvrdi kako će Njemačka uskoro biti prisiljena krenuti u rat sa silama Antante.
• 18.10. - Austrougarski ultimatum Srbiji za povlačenje iz Albanije.

• 17.12. - Firentinskim protokolom definisane granice Albanije.
• 21.12. - Prva ukrštenica, Artur Vin objavio u božićnom broju lista "New York World".
• 23.12. - Nikola Tesla patentirao svoju "fontanu".

[uredi - уреди] Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1913.

• 20.1. - Vukašin Vule Jevtić, srpski pevač († 1981)
• 4.2. - Rosa Parks, afroamerička aktivistica († 2005.)
• 6.2. - Vladimir Turina, hrvatski arhitekt († 1968.)
• 7.2. - Oskar Danon, kompozitor i dirigent († 2009)
• 15.2. - Nikola Jančić, operski pevač († 1985)
• 22.2. - Ranko Marinković, hrvatski književnik i dramski pisac († 2001.)
• 27.2. - Irwin Shaw, američki pisac († 1984.)
• 21.3. - Ivan Goran Kovačić, hrvatski pjesnik († 1943.)
• 8.4. - Rudi Supek, hrvatski sociolog, filozof, književnik (†1993.)
• 15.4. - Tanasije Mladenović, srpski pesnik († 2003)
• 15.4. - Erih Koš, srpski književnik († 2010)
• 21.5. - Rajka Borojević, književnica, osnivač Dragačevske zadruge žena († 1973)
• 26.5. - Peter Cushing, engleski glumac († 1994.)
• 26.5. - Oto Šolc, hrvatski književnik († 1994.)
• 13.6. - Anita Mezetova, operska pevačica († 1980)
• 7.7. - Milentije Popović, revolucionar i političar († 1971)
• 14.7. - Gerald Ford (pravo ime Leslie Lynch King Jr.), 38. predsjednik i 40. potpredsjednik SAD-a († 2006.)
• 11.8. - Angus Wilson, engleski pisac
• 13.8. - Anita Mezetova, operska pevačica († 1980)
• 12.9. - Jesse Owens, američki atletičar, 4-struki Olimpijski pobjednik na OI u Berlinu, 1936. († 1980.)
• 2.10. - Viktor Vida, hrvatski književnik († 1960.)
• 5.11. - Vivien Leigh, engleska filmska glumica († 1967.)
• 7.11. - Albert Camus, francuski pisac i filozof († 1960.)
• 22.11. - Benjamin Britten, engleski skladatelj († 1976.)
• 2.12. - Pavle Jakšić, fizičar, narodni heroj, gen-puk. JNA († 2005)
• 11.12. - Jean Marais, francuski glumac

[uredi - уреди] Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1913.

• 20.3. - Mihailo Petrović, prvi srpski vojni pilot i prvi poginuli na svetu (* 1884)
• 6. travnja - Erazmo Barčić, hrvatski političar i pravnik (* 1830.)
• 16. travnja - Miroslav Kraljević, hrvatski slikar (* 1885.)
• 25.6. - Ljubomir Jovanović - Čupa, srpski političar i publicista (* 1877)
• 13. kolovoza - August Bebel, njemački socijalist (* 1840.)
• 7. listopada - Ivan Banjavčić, hrvatski političar i dobrotvor (* 1843.)
• 25. listopada - Frederick Rolfe, engleski pisac i umetnik

[uredi - уреди] Nobelova nagrada za 1913. godinu

• Fizika: Heike Kamerlingh Onnes
• Kemija: Alfred Werner
• Fiziologija i medicina: Charles Robert Richet
• Književnost: Rabindranath Tagore
• Mir: Henri La Fontaine

[uredi - уреди] Takođe pogledati

• Srpska okupacija Albanije