1961

Dani - Godine
19. vek | 20. vek | 21. vek
1930e | 1940e | 1950e | 1960e | 1970e | 1980e | 1990e
1956 | 1957 | 1958 | 1959 | 1960 | 1961 | 1962 | 1963 | 1964 | 1965 | 1966

---

Ovo je članak o godini 1961.

1961 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1961 MCMLXI
Ab urbe condita	2714
Islamski	1380 – 1381
Iranski	1339 – 1340
Hebrejski	5721 – 5722
Bizantski	7469 – 7470
Koptski	1677 – 1678
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	2016 – 2017
- Shaka Samvat	1883 – 1884
- Kali Yuga	5062 – 5063
Kineski
- Kontinualno	4597 – 4598
- 60 godina	Yin Metal Vo(l) (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11961
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1961 (MCMLXI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju.

Događaji

Zima (jan-feb.)

• 3.1. - SAD prekidaju diplomatske odnose s Kubom.
• 20.1. - John F. Kennedy preuzima dužnost predsjednika SAD.

+ Milovan Đilas uslovno pušten iz zatvora.

• januar - Pakistanski predsednik Ayub Khan posetio Jugoslaviju i Zapadnu Nemačku.

• 12.2. - Lansirana Venera 1.
• 13.2. - Savet bezbednosti UN doneo odluku da se u Kongo upute međunarodne mirovne snage da bi se sprečilo izbijanje građanskog rata u toj zemlji.
• 14.2. - Demonstracije u Beogradu povodom ubistva Patrisa Lumumbe (ubijen 17.1., radio iz Katange javio 13.2.).
• 15.2. - Totalno pomračenje Sunca vidljivo i u Jugoslaviji, centralna linija pribl. Split-Mostar-Pljevlja-Niš (Dalmacija, Hercegovina i južna Bosna, najveći deo Crne Gore, Kosmeta i uže Srbije.
• 20.2. - Na kongresu vladajuće partije Albanije, Enver Hodža osuđuje SSSR i izjašnjava se za kineske pozicije; optužena i Jugoslavija.
• 23.2. - Jugoslovenski diplomata proteran iz Albanije jer je navodno isprovocirao uličnu tuču; Beograd odgovara da su diplomatu pretukli tajni agenti.
• februar - IV kongres Albanske partije rada: Enver Hodža optužuje Jugoslaviju da je sa "Grčkom i Šestom flotom" pripremala "zaverenički prevrat u Albaniji".
• februar - april - Titova afrička turneja "Galebom": Gana, Togo, Liberija, Gvineja, Mali, Maroko, Tunis, Egipat.

Prol(j)eće

• 18.3. - Ljiljana Petrović, pjevačica iz Novog Sada, s pjesmom "Neke davne zvezde", u Cannesu po prvi put predstavlja Jugoslaviju na natjecanju za pjesmu Eurovizije.
• mart - Drugi sekretar jugoslovenske ambasade u Bugarskoj proteran zbog "špijuniranja", Jugoslavija uzvratila istom merom.

• 12.4. - Sovjetski kozmonaut Jurij Gagarin postaje prvi čovjek u svemiru (jedna orbita oko planete).
• 17.4. - Iskrcavanje u Zaljevu svinja na Kubi.
• 27.4. - Sijera Leone nezavisan od UK.
• 29.4. - 8.5. - EuroBasket 1961 u Beogradu: SSSR 1, Jugoslavija 2, Bugarska 3. Prva medalja za jugoslovensku košarku na većim takmičenjima.
• april - Savezno izvršno veće objavljuje Belu knjigu o albansko-jugoslovenskim odnosima 1948-61 (odgovor na albanske optužbe).

• 5.5. - Alan Shepard je prvi Amerikanac i drugi čovek u svemiru (suborbitalni let).
• 17-24.5. - Prvi bienijalni muzički festival savremene muzike u Zagrebu.
• 25.5. - Američki predsjednik Kennedy najavio iskrcavanje čovjeka na Mjesec do kraja decenije.

L(j)eto

• 1.6. - Severni Kamerun (deo Britanskog Kameruna) integrisan u Nigeriju.
• 19.6. - Kuvajt nezavisan od UK.
• jun - Počela izrada novog jugoslovenskog ustava (proglašen 1963).

• 3.7. - Prvi let prototipa Soko G-2 Galeb.

• 7.8. - German Stjepanovič Titov, sovjetski kosmonaut, u svemirskom brodu Vostok II sedamnaest puta obletio Zemlju.
• 13.8. - Započela izgradnja Berlinskog zida.

Jesen

• 1.9. - U Beogradu počela prva konferencija nesvrstanih zemalja sa predstavnicima 25 zemalja i 40 antikolonijalnih i oslobodiliačkih pokreta.
• 14.9. - Zbog prosovjetskih stavova u vezi Berlina i UN, SAD će odložiti odluku u vezi pomoći Jugoslaviji. Ubrzo zatim američki departman odbrane otkriva da se devet Jugoslovena obučava u Teksasu i da je Jugoslaviji prodavana vojna oprema i nakon što se Tito 1957. odrekao američke vojne pomoći.
• 17.9. - Obešen bivši turski premijer Adnan Menderes, prethodne godine zbačen vojnim udarom.
• 18.9. - U Africi poginuo Dag Hammarskjöld, generalni sekretar UN.
• 28.9. - Sirija se otcepila od UAR (Egipat zadržao naziv do 1971).

• 1.10. - Južni Kamerun (deo Britanskog Kameruna) integrisan u Republiku Kamerun (bivša francuska kolonija).
• 14.10. - Počeo prvi Sabor trubača u Guči.
• 19.10. - Arapska liga preuzela zaštitu Kuvajta - britanske trupe napustile zemlju.
• 20.10. - Zvanično osnivanje beogradskog rok benda Siluete.
• 22.10. - U Novom Sadu otvorena za javnost spomen-zbirka Pavla Beljanskog.
• 22.10. - Pad autobusa u provaliju kod Prijepolja, poginulo 39 putnika.
• 26.10. - Objavljeno da je Ivo Andrić dobio Nobelovu nagradu.
• oktobar - Nenad Popović, zadužen za ekonomske poslove u sekretarijatu inostranih poslova, bivši izvršni direktor MMF i zamenik direktora Međunarodne banke za obnovu i razvoj, prebegao u SAD.
• oktobar - XXII Kongres KP Sovjetskog Saveza - odsutni predstavnici Jugoslavije i Albanije, kineski predstavnik napustio ranije.

• 19.11. - Michael Rockefeller, sin newyorškog guvernera Nelsona Rockefellera, nestaje u džunglama Papue Nove Gvineje.
• 23.11. - Pušten u saobraćaj Žeželjev most preko Dunava u Novom Sadu (razoren 1999).
• novembar - Završen put od Grdelice u južnoj Srbiji do Skoplja.

Zima (dec.)

• 10.12. - Ivi Andriću uručena Nobelova nagrada za književnost.

Tokom/tijekom godine

• Polemika Ćosić - Pirjevec o odnosu republika i federacije.
• Otkriven prvi kvazar.
• Fudbaler godine Dragoslav Šekularac (prema "Novostima").
• Osnovani Dubrovački trubaduri, beogradske Iskre i Siluete.
• Protržišne reforme u Jugoslaviji - promene u bankarskom sistemu, samoupravna preduzeća zadržavaju 55 umesto 25 % prihoda, kurs: 750 dinara za američki dolar ("mini reforma" 1961).
• Slaba žetva zbog suše, tokom leta vrlo nizak vodostaj Dunava, najesen poplave u Sloveniji i Hrvatskoj.
• Spomenici: Spomenik streljanim đacima u Kragujevcu i Maršalu Titu u Titovom Užicu.
• Bruno Parma iz Ljubljane svetski juniorski šahovski prvak.
• Krenuo otvoreni kop rude bakra u Majdanpeku, kao i koncentrator i topionica.

1961. u temama

Rukovodstvo FNRJ:

• • Predsednik Republike i Predsednik Saveznog izvršnog veća: Josip Broz Tito
  • Predsednik Savezne skupštine: Petar Stambolić

• Nove države (Tanganjika je 1964. sa Zanzibarom stvorila Tanzaniju; Sirija je od 1958 bila deo UAR):

Sijera Leone

Kuvajt

Tanganjika

Sirija obnovljena

• Televizija. TV serije: "Na tajnom kanalu", "En-den-dinus", "Serafimov klub" (TV Beograd).

Rođenja

• 2.1. - Todd Haynes, američki filmski reditelj
• 16.1. - Hari Mata Hari, bh. muzičar
• 25.1. - Hrvoje Barbir Barba, hrvatski književnik
• 26.1. - Vejn Grecki, hokejaš.
• 29.1. - Gorjan Korunoski, dirigent, pijanista, kompozitor († 2005)

• 20.3. - Jesper Olsen, danski nogometaš
• 21.3. - Lotar Mateus, nemački fudbaler.

• 3.4. - Eddie Murphy, američki filmski glumac
• 12.4. - Willi Ninja, američki plesač i koreograf
• 16.4. - Doris Dragović, hrvatska pjevačica
• 20.4. - Nicholas Lyndhurst, britanski glumac

• 2.5. - Stephen Daldry, engleski reditelj
• 3.5. - Milorad Mandić Manda, srpski glumac i voditelj
• 6.5. - George Clooney, američki glumac
• 14.5. - Tim Roth, britanski glumac
• 17.5. - Enya, irska kantautorica

• 4.6. - Ferenc Gyurcsany, mađarski političar i premijer.
• 7.6. - Davor Sučić - Sejo Sekson, bh. gitarista i osnivač rock benda "Zabranjeno Pušenje"
• 8.6. - Alka Vuica, hrvatska pjevačica
• 9.6. - Michael J. Fox, kanadsko-američki glumac
• 23.6. - David Leavitt, američki pisac
• 6.5. - Džordž Kluni, glumac.
• 14.6. - Boj Džordž, britanski muzičar i producent.
• 20.6. - Vesna Škare-Ožbolt, hrvatska političarka
• 21.6. - Manu Chao, francuski muzičar
• 30.6. - Ksenija Pajić, hrvatska glumica

• 1.7. - Karl Luis, američki atletičar.
• 1.7. - princeza Diana Frances Spencer

• 4.8. - Barak Obama, američki političar i predsednik od 2009.
• 13.8. - Borjana Krišto, bosanskohercegovačka političarka
• 20.8. - Emir Hadžihafizbegović, bosanskohercegovački glumac
• 27.8. - Tom Ford, američki modni kreator i reditelj
• 31.8. - Tonino Picula, hrvatski političar

• 15.9. - Sonja Savić, glumica († 2008)

• 2.11. - k.d. lang, kanadska muzičarka
• 6.11. - Nikita Milivojević, pozorišni i filmski reditelj
• 12.11. - Nađa Komaneči, rumunska gimnastičarka

• 4.12. - Kori Udovički, bivša guvernerka NBS
• 25.12. - Safet Bandžović, bosanskohercegovački pisac i historičar

•  ? - Sanja Lovrenčić, hrvatska književnica
•  ? - Žarko Milenić, hrvatski književnik

Smrti

• 4.1. - Erwin Schrödinger, austrijski fizičar
• 23.1. - Josip Kosor, hrvatski književnik (* 1876)

• 12.2. - Branko Miljković, srpski pjesnik (* 1934)

• 13.5. - Geri Kuper, glumac.

• 6.6. - Carl Gustav Jung, švicarski psihoanalitičar
• 22.6. - Marija Karađorđević, jugoslovenska kraljica (*1900)
• 22.6. - Elza Karlovac, hrvatska operna pjevačica (* 1910.)

• 2.7. - Ernest Hemingvej, američki pisac i nobelovac (samoubistvo) (r. 1899.)

• 9.9. - Vasa Pomorišac, srpski slikar (* 1895?)
• 18.9. - Dag Hammarskjöld, švedski političar; dobitnik Nobelove nagrade za mir 1961. godine
• 27.9. - H.D., američka pesnikinja

• 16.11. - Milan Šenoa, hrvatski književnik (* 1869.)

Nobelove nagrade

• Fizika: Robert Hofstadter i Rudolf Mössbauer
• Kemija: Melvin Calvin
• Fiziologija i medicina: Georg von Békésy
• Književnost: Ivo Andrić
• Mir: Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskjöld

Literatura/Spoljne veze

• Grlom u jagode 1961, YouTube
• Pomračenje 15.2.:
  • (O prenosu pomračenja Sunca za Evroviziju), YouTube
  • ((en)) Putanja pomračenja Sunca 15.2.1961., NASA Eclipse Web Site
• Yugoslav-Bulgarian Polemics Over Macedonia Continue, Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe
• The Meaning of the Yugoslav Party Resolution and of the Vlahovic Speech, Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav Comment On Tirana Trial, Stanković, OSA-RFE
• Khrushchev, Yugoslavia and Albania, Collins/Stanković, OSA-RFE
• Attitudes Toward the Belgrade Conference, OSA-RFE
• Western Aid to Tito From 1945 to 1961, Stanković, OSA-RFE

---

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar

U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:

1961