1979
Izvor: Wikipedia
| Godine: 1975 1976 1977 1978 - 1979 - 1980 1981 1982 1983 |
|
| Decenije: 1940te 1950te 1960te - 1970te - 1980te 1990te 2000te |
|
| Vijekovi: 19. vijek - 20. vijek - 21. vijek |
|
- Ovo je članak o godini 1979.
| Gregorijanski | 1979 MCMLXXIX |
| Ab urbe condita | 2732 |
| Islamski | 1399 – 1400 |
| Iranski | 1357 – 1358 |
| Hebrejski | 5739 – 5740 |
| Bizantski | 7487 – 7488 |
| Koptski | 1695 – 1696 |
| Hindu kalendari | |
| - Vikram Samvat | 2034 – 2035 |
| - Shaka Samvat | 1901 – 1902 |
| - Kali Yuga | 5080 – 5081 |
| Kineski | |
| - Kontinualno | 4615 – 4616 |
| - 60 godina | Yin Zemlja Koza (od kineske N. g.) |
| Holocenski kalendar | 11979 |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1979 (MCMLXXIX) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru.
[uredi - уреди] Događaji
[uredi - уреди] Januar/Siječanj
- 1.1. - Uspostavljene diplomatske veze između SAD i (komunističke) Kine.
- 3.1. - Na Drugom programu TV Beograd emitovana prva "Beogradska hronika".
- 7.1. - Vijetnamske snage i kambodžanski pobunjenici ulaze u glavni grad Kambodže Pnohm Penh i formalno ruše režim Crvenih Kmera.
- 9.1. - Osnovan Fond "Nikola Tesla" za podsticaj naučnom stvaralaštvu.
- 16.1. - Šah Mohammed Reza Pahlavi beži iz Irana.
- januar - Federalni sudija naredio novo suđenje dvojici Hrvata koji su avgusta 1978 zauzeli zapadnonemački konzulat u Čikagu.
- + U Sydneyu, Australija, uhapšena trojica hrvatskih nacionalista i zaplenjen eksploziv, kojim su navodno hteli podmetnuti u jugoslovenski konzulat.
[uredi - уреди] Februar/Veljača
- 1.2. - Ajatolah Ruholah Homeini se vraća u Iran posle 14 godina progonstva.
- 10.2. - Umro Edvard Kardelj, član predsedništava SFRJ i CK SKJ (u državnom p-vu ga zamenjuje Sergej Kraigher).
- 11.2. - Iranska revolucija, Homeini preuzima vlast.
- 17.2. - Kineska armija upada na sever Vijetnama - Kinesko-vijetnamski rat.
- 18.2. - Pada sneg u Sahari tokom pola sata.
- 22.2. - Sveta Lucija nezavisna od Velike Britanije.
- 27.2. - Knjiga-bomba, upućena katoličkom svešteniku Timothyju Majiću iz hrvatskih novina "Danica" u Milwaukeeju, povredila detektiva.
[uredi - уреди] Mart/Ožujak
- 4.3. - Svemirska letjelica Voyager 1 poslala prve snimke Jupiterovih prstenova.
- 8.3. - Philips prikazao CD.
- 13.3. - Puč Morisa Bišopa na Grenadi.
- 14.3. - U sudaru grčkog autobusa i jugoslovenskog kamiona u Grčkoj blizu jugoslovenske granice, poginulo 30 ljudi.
- 17.3. - Izvršni savet Beograda zaključio da cene kvadrata stana budu 15.000 do 17.500 dinara.
- 25.3. - Prihvaćen predlog Narodne banke Jugoslavije da se izda kovani novac od 25 para, jer se petoparac gubi iz opticaja.
- 26.3. - Ispred Bele kuće potpisan mirovni sporazum između Egipta i Izraela (Sadat i Begin).
- 29.3. - Nesreća u nuklearnoj elektrani na otoku Tri Milje u Pensylvaniji dovela do opsežnog radijacijskog zračenja.
- 31.3. - Britanski razarač "London" isplovio iz luke u La Valeti, čime su okončane vojne veze Velike Britanije i Malte, uspostavljene 181. godinu ranije.
- mart - Hrvatski nacionalisti se izjasnili krivim u vezi otmice aviona 1976 (v. TWA Flight 355).
[uredi - уреди] April/Travanj
- 1.4. - Iran se proglasio Islamskom republikom, teokracijom pod vodstvom ajatolaha Ruhollaha Khomeinia kao vrhovnog vođe Irana.
- 2.4. - Zatvaranjem britanske vojne baze, Malta stekla punu nezavisnost čime je okončano gotovo 80 godina dugo britansko prisustvo na tom ostrvu.
- 4.4. - U Pakistanu pogubljen bivši predsjednik Vlade Zulfikar Ali Buto koji je svrgnut vojnim udarom 1977. godine.
- 11.4. - Tanzanijske trupe okupirale glavni grad Ugande, diktator Idi Amin bježi u Saudijsku Arabiju
- 15.4. - Jak zemljotres na crnogorskom primorju - ljudske žrtve i razaranja, naročito u Budvi. U Crnoj Gori 101 poginuli, u Albaniji 35.
- 19.4. - Štampan prvi broj obnovljenog lista za decu "Neven".
- 29.4. - Orson Vels na ručku kod predsednika Tita (snima se film "Tajna Nikole Tesle").
[uredi - уреди] Maj/Svibanj
- 3.5. - Generalni izbori u V. Britaniji, pobeđuju konzervativci na čelu sa Margaret Thatcher.
- 9.5. - Finale kupa UEFA - u Beogradu FK Crvena Zvezda - Borusija Menhengladbah 1:1.
- 10.5. - Samouprava za Federalne Države Mikronezije.
- 23.5. - U revanšu finala kupa UEFA, Borusija pobeđuje Zvezdu 1:0 i uzima trofej (oproštaj Berti Vogtsa od igračke karijere).
[uredi - уреди] Jun/Juni/Lipanj
- 1.6. - Poslije devedeset godina ukinuta vladavina bijele manjine u Rodeziji, sada Zimbabve.
- 2.6. - Papa Ivan Pavao II. posjetio rodnu Poljsku, prvi posjet jednog pape nekoj komunističkoj zemlji.
- 7.6. - Prvi direktni izbori za Evropski parlament u tada 9-članoj EZ.ž
- 8.6. - Od 11 članova Saveta za narodnu odbranu, šest su generali; u saveznom Savetu za zaštitu ustavnog poretka su dvojica generala od osam članova (ocenjeno kao porast uticaja vojske u Jugoslaviji)[1].
- 15.6. - Objavljeno da je gen. Ivan Mišković postavljen za predsednika Saveta za civilnu zaštitu (bio sklonjen 1973)[1].
- 18.6. - SAD i SSSR potpisuju sporazum SALT II u Beču.
- 20.6. - Srpski emigrant Nikola Kavaja oteo avion u SAD, tražio puštanje oca Stojiljka Kajevića (osuđen, kao i Kavaja, za podmetanje bombe ispred kuće jugoslovenskog konzula 1975), zamišljao da obruši avion na "CK" u Beogradu i ubije Tita.
[uredi - уреди] Jul/Juli/Srpanj
- 3.7. - Američki predsednik Jimmy Carter potpisuje prvu direktivu za tajnu pomoć protivnicima prosovjetskog režima u Kabulu (en. Wiki).
- 12.7. - Kiribati stiču nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva.
- 16.7. - Sadam Husein postaje predsednik Iraka.
- 19.7. - Sandinisti preuzimaju vlast u Nikaragvi, dva dana nakon bekstva diktatora Anastasija Somose.
[uredi - уреди] Avgust/August/Kolovoz
- 4.8. - Zamrznute cene industrijskih proizvoda u SFRJ, kako bi se obuzdala inflacija, što će izazvati nestašice najesen (deo cena će biti liberalizovan novembra 1980).
- 15.8. - U sudaru autobusa i kamiona kod Novog Sada poginulo 14 ljudi.
- 27.8. - IRA ubila Lorda Mauntbatena i još četvoro na brodici; istog dana u zasedi ubijeno 18 britanskih vojnika.
[uredi - уреди] Septembar/Rujan
- 30.8.-9.9. - Titovo putovanje u Havanu na Konferenciju Nesvrstanih. Insistira na nezavisnosti Pokreta od oba bloka.
- 1.9. - Pioneer 11 postaje prva svemirska letjelica koja je stigla do Saturna
- 13.9. - Teretni voz se kod Stalaća zabio u ekspresni voz Beograd - Skoplje, poginulo 61.
- 20.9. - Zbačen car Bokassa u (sada) Centralnoafričkoj Republici, uz pomoć francuskih padobranaca.
- 22.9. - Na beogradskom stadionu JNA veliki koncert "Rock spektakl '79." Bijelo dugme i još preko 20 izvođača (Prljavo kazalište, YU Grupa, Parni valjak, ...).
- + Primećen Južnoatlantski bljesak kod ostrva Buve, možda nuklearna proba.
- septembar - Milovan Đilas, Mihajlo Mihajlov i dr. pokrenuli prvi jugoslovenski samizdat "Časovnik", koji je odmah zabranjen, a Đilas je sledećeg meseca osuđen na novčanu kaznu[2].
[uredi - уреди] Oktobar/Listopad
- 2 - 5.10. - Godišnja Skupština Međunarodne banke i MMF se održava u Beogradu.
- 18.10. - Predsednik Tito u poseti Prištini.
- 27.10. - Sveti Vincent i Grenadini nezavisni.
[uredi - уреди] Novembar/Studeni
- 2-4.11. - Titova poseta Rumuniji, njegovo poslednje putovanje.
- 4.11. - Počinje talačka kriza u Iranu kada 3000 radikala zauzima američku ambasadu u Teheranu i zarobljava 90 ljudi, od kojih 53-oje Amerikanaca - traže izručenje Šaha.
- 19.11. - Ajatolah Ruholah Homeini zapovijeda oslobođenje 13 talaca - žena i crnaca - zatočenih u američkoj ambasadi u Teheranu.
- 20.11. - Prvog dana islamske 1400. godine, militanti Juhayman al-Otaibija zauzeli Veliku džamiju u Meki.
- 21.11. - Homeini tvrdi da su Amerikanci zauzeli Veliku džamiju, besna gomila zapalila američku ambasadu u Islamabadu, Pakistan.
- 26.11. - Pad pakistanskog "Boinga 707" aviokompanije "Pakistan International Airlines" u Saudijskoj Arabiji; poginulo 156 putnika i članova posade.
- 28.11. - Novozelandski avion "DC-10" udario u planinu Erebus na Antarktiku, što nije preživio niko od 257 putnika i članova posade.
- novembar - Papa Ivan Pavao II. u poseti carigradskom patrijarhu Atenagori.
[uredi - уреди] Decembar/Prosinac
- decembar - Izložba Miće Popovića izaziva oštre reakcije državnih medija[3].
- 4.12. - Okončana opsada Velike džamije, poginulo 127 snaga reda i 250 militanata (68, uključujući vođu, pogubljeno narednog meseca).
- 9.12. - Potvrđeno iskorenjivanje boginja na planeti.
- 12.12. - Otkriven spomenik Karađorđu na beogradskom Vračaru.
- 14.12. - Osnovana Vojvođanska akademija nauka i umetnosti.
- 24.12. - Lansirana prva europska raketa Ariane.
- + - Sovjetske trupe ušle u Avganistan, u prvoj vojnoj intervenciji SSSR-a van Varšavskog pakta, da bi podržale vladu Babraka Karmala. Početak dugog Afgansko-sovjetskog rata i patnji te zemlje.
- 25.12. - Pisac Oskar Davičo kažnjen novčano jer je za pokojnog Velibora Gligorića rekao da je "polupismen" i da ima "dve leve noge"[4].
[uredi - уреди] Tokom godine
- Početak vidnijeg opadanja jugoslovenske ekonomije (ove godine trgovinski deficit 6,4 mlrd. dolara i deficit platnog bilansa 3,4 milijarde) - od stranih faktora: Naftni šok 1979 (račun za naftu 3,5 mlrd. dolara, pet puta više nego 1975) i svetska recesija; domaći uzroci: Srednjoročni plan ekonomskog razvoja 1976-80 s velikom investicionom potrošnjom, što sa deficitom platnog bilansa izaziva skok zaduženosti sa 5,8 na 15 mlrd. dolara[5][6].
- Mere štednje nafte u SFRJ zbog Nafnog šoka - krajem godine vožnja par-nepar[7].
- U SFRJ 2,4 miliona zahteva za pasoš, odbijeno 26.000, od čega 2.350 zbog "javne bezbednosti" (24 miliona prelazaka granice od strane Jugoslovena)[8].
- Prvi singl grupe Azra (Balkan/A šta da radim).
- Nastala grupa Haustor.
- Završen Spomenik na Kadinjači.
- Gari Kasparov pobedio na svom prvom međunarodnom turniru, u Banjoj Luci.
- Slučaj "Big Ben" u Zagrebu - uprava tog kluba odlučila udaljiti "hašomane", časopis "Polet" indirektno pozvao na demonstracije protiv kluba (bez presedana) [1].
- Svetsko prvenstvo u veslanju na Bledskom jezeru.
- Posete Jugoslaviji: bangladeški predsednik Ziaur Rahman, grčki premijer Konstantinos Karamanlis (mart), italijanski predsednik Sandro Pertini (oktobar).
- U Kini uvedena Politika jednog deteta.
[uredi - уреди] 1979. u temama
- Televizija. TV serije: "Vaga za tačno merenje" (TV Beograd, 1975-79), "Dobročinitelji", "Osma ofanziva" (TV Beograd i Sarajevo), "Poletarac", "Sećam se", "Slom", "Srećna porodica" (TV Beograd); "Anno domini 1573", "Đavolje sjeme", "Prizori iz obiteljskog života", "Svjetionik" (TV Zagreb); "Tale" (snim. 1977), "Djetinjstvo mladosti" (TV Sarajevo).
[uredi - уреди] Rođenja
- 8.1. - Stipe Pletikosa, hrvatski nogometaš
- 15.1. - Ivan Bosiljčić, srpski glumac
- 16.1. - Aaliyah, američka pjevačica i glumica († 2001.)
- 28.2. - Ivo Karlović, hrvatski tenisač
- 19.3. - Ivan Ljubičić, hrvatski tenisač
- 29.3. - Katarina Radivojević, glumica
- 4.4. - Heath Ledger, australijski glumac
- 12.4. - Mateja Kežman, srpski fudbaler
- 5.6. - Antonija Šola, hrvatska pjevačica i glumica
- 5.7. - Amelie Mauresmo, francuska teniserka
- 12.8. - Zlatan Bajramović, bosanskohercegovački nogometaš
- 13.9. - Ivan Miljković, srpski odbojkaš
- 14.9. - Ivica Olić, hrvatski nogometaš
- 22.9. - Maja Šuput, hrvatska pjevačica
- 17.10. - Kimi Räikkönen, finski vozač Formule 1
- 19.10. - Branimir Bajić, bosanskohercegovački nogometaš
- 29.10. - Igor Duljaj, srpski fudbaler
- 5.11. - Dado Pršo, hrvatski fudbaler
- 12.11. - Muntazar al Zejdi, irački novinar
- 23.11. - Ivica Kostelić, hrvatski skijaš
[uredi - уреди] Smrti
- 2.2. - Sid Vicious, britanski pjevač
- 10.2. - Edvard Kardelj, političar i ideolog (*1910)
- 19.3. - Jovan Vuković, filolog i akademik (* 1905)
- 7.4. - Justin Popović, pravoslavni teolog i duhovnik (*1894)
- 25.4. - Slavko Batušić, hrvatski književnik, publicist, povjesničar umjetnosti i redatelj (* 1902.)
- 10.5. - Ita Rina, jugoslovenska glumica (*1907)
- 10.5. - Antun Augustinčić, hrvatski kipar (* 1900.)
- 16.5. - Nicholas Ray, američki reditelj
- 17.5. - Zvonimir Cimermančić, hrvatski nogometaš (* 1917.)
- 29.5. - Mary Pickford, američka filmska glumica
- 3.6. - Arno Schmidt, njemački književnik
- 11.6. - John Wayne, američki filmski glumac (* 1907.)
- 16.6. - Nicholas Ray, američki reditelj
- 13.7. - Juraj Neidhardt, hrvatski arhitekt (* 1901.)
- 19.7. - Radivoje Marković, novinar Radio Beograda (* 1909)
- 31.7. - Milenko Šerban, slikar i scenograf (* 1907)
- 10.9. - Jelka Asić, hrvatska operna pjevačica (* 1922.)
- 10.9. - Agostino Neto, predsednik Angole (*1922)
- 18.9. - Jovan Gligorijević, operski pevač (* 1914)
- 22.9. - Otto Robert Frisch, austrijski nuklearni fizičar
- 21.10. - Dušan Milačić, istoričar književnosti (* 1892)
[uredi - уреди] Nobelove nagrade
- Fizika: Sheldon Glashow, Abdus Salam i Steven Weinberg
- Kemija: Herbert Charles Brown i Georg Wittig
- Fiziologija i medicina: Allan M. Cormack i Godfrey N. Hounsfield
- Književnost: Odysseas Elytis
- Mir: Majka Tereza (rođena u Skoplju)
- Ekonomija: Theodore Schultz i William Arthur Lewis
[uredi - уреди] Reference
- ↑ 1.0 1.1 More Power for Army Generals in Yugoslavia, Slobodan Stanković, OSA - RFE
- ↑ Hronologija života i rada Milovana Đilasa
- ↑ Storm Over an Art Exhibition in Belgrade, Zdenko Antić, Open Society Archives - Radio Free Europe
- ↑ Conflict Between A Dead and A Living Yugoslav Writer, Slobodan Stanković, OSA - RFE
- ↑ Yugoslavia's Foreign Debts, Zdenko Antić, RFE Research
- ↑ Yugoslavia's Economic Difficulties, Zdenko Antić, OSA-RFE Research
- ↑ Gulf War Endangers Yugoslav Oil Supply, Antić, RFE Res.
- ↑ Yugoslavs Free to Travel Abroad, Slobodan Stanković, Radio Free Europe Research
- ↑ Prema Školskom istorijskom atlasu, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, 1988, ISBN 86-17-00512-2. Za Libiju piše da je poseta bila 1-4.XI, ovde pretpostavljeno 1-3.6.
- Collier's Year Book za 1979. (Microsoft Encarta 2004)
[uredi - уреди] Spoljne veze
- Yugoslav Communists Against "Khomeini's Ideology of Pan-Islamism, S.Stanković, OSA-RFE
- Two Yugoslav Generals Against Aggression by Socialist Countries, S.Stanković, OSA-RFE
- Initial Yugoslav Reactions to Soviet Invasion of Afghanistan, Slobodan Stanković, OSA-RFE
- Kosovo -- a Yugoslav Trouble-Spot, Slobodan Stanković, OSA-RFE
- Motorization in Yugoslavia Expanding, Zdenko Antić, Open Society Archives - Radio Free Europe
- Yugoslavia's First Multinational Company, Z.Antić, OSA-RFE
- Yugoslav Authors Discuss Their Position in Society, Z.Antić, OSA-RFE
- North Korean Foreign Minister in Yugoslavia, S.Stanković, OSA-RFE
- Belgrade Daily Accuses "Rude Pravo" of "Fraud", S.Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Youth want Socialist System with Capitalist Living Standards, S.Stanković, OSA-RFE
- Nationality Problem Under Communism: Yugoslavs Attack Stalin's Concept, S.Stanković, OSA-RFE
- Kardelj's Death and The Consequences, S.Stanković, OSA-RFE
- Romania's 35th Anniversary of 23 August 1944 (ima malo i o Jugoslaviji), George Cioranescu and Patrick Moore, OSA-RFE
U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:
