17 december

17 december is de 351ste dag van het jaar (352ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 14 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1983 - IRA bomaanslag op het Londense warenhuis Harrods, waarbij zes mensen om het leven komen.

•  Infrastructuur
  • 1938 - Het pas twee jaar oude Centraal Station van Utrecht brandt grotendeels uit.
  • 1997 - Een gecharterde Yakolev-42 uit Oekraïne stort neer in de bergen bij Katerini (Griekenland), waarbij 70 personen omkomen.

•  Media
  • 1989 - De eerste aflevering van de Amerikaanse animatieserie The Simpsons, de langstlopende animatieserie aller tijden.
  • 2005 - De Nederlandse Omroep Stichting (NOS) neemt na 36 jaar afscheid van haar vertrouwde beeldmerk met de ronde en stompe hoeken.
  • 2011 - Met het schrijven van het lemma over Antal Újváry overschrijdt de Nederlandstalige Wikipedia de grens van 1.000.000 artikelen.

•  Oorlog
  • 1718 - Het Verenigd Koninkrijk verklaart Spanje de oorlog.
  • 1861 - Slag bij Rowlett's Station (Amerikaanse Burgeroorlog)
  • 1941 - Duitse overwinning op Sebastopol.
  • 1944 - Task Force 38 komt terecht in een tropische storm (Typhoon Cobra). Er vallen meer dan 790 slachtoffers, en naast schade aan de schepen gaan ook 3 torpedojagers en meer dan 140 toestellen verloren.
  • 1970 - De rechtszaak betreffende de My Lai massamoord begint.

•  Politiek
  • 1600 - Huwelijk tussen Hendrik IV en Maria de' Medici.
  • 1807 - Napoleon Bonaparte tekent het decreet van Milaan dat alle handel met het Verenigd Koninkrijk verbiedt.
  • 1819 - Simón Bolívar sticht Colombia.
  • 1969 - De besprekingen over het SALT I-verdrag beginnen.
  • 1989 - De Braziliaanse conservatieve president Fernando Collor de Mello wordt gekozen.
  • 2004 - Turkije en de Europese Unie bereiken een akkoord over het begin van toetredingsonderhandelingen: onder de voorwaarde dat Turkije eerst een douane-unie aangaat met alle leden van de EU (en daarmee impliciet Cyprus erkent), beginnen de onderhandelingen op 3 oktober 2005.
  • 2010 - Femke Halsema, op dat moment fractievoorzitter van GroenLinks, stapt uit de Nederlandse politiek.

•  Religie
  • 283 - Cajus wordt paus.
  • 1531 - Paus Clemens VII installeert de Inquisitie in Lissabon.
  • 1538 - Paus Paulus III excommuniceert koning Hendrik VIII van Engeland.
  • 1967 - Bisschopswijding van Hubertus Ernst, Nederlands bisschop van Breda.

•  Sport
  • 1983 - Het Nederlands voetbalelftal doet zijn plicht en verslaat Malta in Rotterdam met 5-0 in de EK-kwalificatiereeks.
  • 1989 - In de 78ste Davis Cup verslaat Duitsland Zweden met 3 tegen 2.
  • 2004 - Rachid Bouaouzan (Nederlands voetballer) maakt een zware overtreding op Niels Kokmeijer waardoor Bouaouzan de rest van het seizoen geschorst werd, 6 maanden gevangenisstraf kreeg in 2005 en een boete kreeg. Voor Kokmeijer was zijn carrière als profvoetballer afgelopen.

•  Wetenschap en technologie
  • 1903 - Orville Wright maakt de eerste gemotoriseerde vlucht ter wereld, met de Wright Flyer (of mogelijk de Flyer I) te Kitty Hawk.
  • 1969 - De Amerikaanse luchtmacht verklaart dat een onderzoek naar UFO's geen bewijs van het bestaan van buitenaardse ruimtevaartuigen heeft opgeleverd.
  • 1973 - De American Psychiatric Association schrapt homoseksualiteit uit haar lijst van geestelijke afwijkingen.
  • 2003 - SpaceShipOne maakt zijn eerste gemotoriseerde vlucht.

Geboren

• 1770 - Ludwig van Beethoven, Duits componist (overleden 1827)
• 1778 - Humphry Davy, Engels scheikundige (overleden 1829)
• 1807 - John Greenleaf Whittier, Amerikaans dichter, tegenstander slavernij (overleden 1892)
• 1811 - Gerrit Adriaan Fokker, Nederlands politicus en Thorbeckiaans Tweede Kamerlid (overleden 1878)
• 1825 - Thomas Woolner, Engels beeldhouwer en dichter (overleden 1892)
• 1838 - Angelo Mariani, Frans apotheker (overleden 1914)
• 1838 - Berthold Tours, Nederlands violist en componist (overleden 1897)
• 1867 - Richard Kandt, Duits ontdekkingsreiziger (overleden 1918)
• 1873 - Ford Madox Ford, Engels schrijver (overleden 1939)
• 1874 - William Lyon Mackenzie King, Canadees premier (overleden 1956)
• 1887 - prinses Hermine van Schönaich-Carolath, echtgenote van keizer Wilhelm II van Duitsland (overleden 1947)
• 1893 - Erwin Piscator, Duits filmregisseur (overleden 1966)
• 1894 - Hans Henny Jahnn, Duits schrijver (overleden 1959)
• 1894 - Antonius Nieuwenhuisen, Nederlands verzetsstrijder (overleden 1944)
• 1894 - Wim Schermerhorn, Nederlands minister-president (overleden 1977)
• 1899 - Johannes van der Giessen, oudste man van Nederland (overleden 2008)
• 1903 - Erskine Caldwell, Amerikaans schrijver (overleden 1987)
• 1905 - Simo Häyhä, Fins militair (overleden 2002)
• 1907 - Géza von Radványi, Hongaars regisseur (overleden 1986)
• 1908 - Willard Libby, Amerikaans natuurkundige (overleden 1980)
• 1908 - Raymond Louviot, Frans wielrenner en ploegleider (overleden 1969)
• 1909 - Ferdinand aus der Fünten, Duits oorlogsmisdadiger (overleden 1989)
• 1911 - André Claveau, Frans zanger (overleden 2003)
• 1915 - Ludwig Fischer, Duits autocoureur (overleden 1991)
• 1915 - Thomas Ambrose Tschoepe, Amerikaans bisschop (overleden 2009)
• 1916 - Toon Hermans, Nederlands cabaretier, zanger en dichter (overleden 2000)
• 1919 - Tomáš Špidlík, Tsjechisch kardinaal (overleden 2010)
• 1919 - Tini Wagner, Nederlands zwemster (overleden 2004)
• 1923 - Jaroslav Pelikan, Amerikaans theoloog en historicus (overleden 2006)
• 1925 - Rijk de Gooyer, Nederlands acteur (overleden 2011)
• 1925 - Nicolas Kettel, Luxemburgs voetballer (overleden 1960)
• 1930 - Gerard Kerkum, Nederlands voetballer en sportbestuurder
• 1930 - Armin Mueller-Stahl, Duits acteur
• 1931 - Yvonne Keuls, Nederlands schrijfster
• 1936 - Frank Martinus Arion, pseudoniem van Frank Efraim Martinus, Antilliaans auteur
• 1936 - Jorge Mario Bergoglio, Argentijns kardinaal-aartsbisschop van Buenos Aires
• 1936 - Klaus Kinkel, Duits politicus
• 1938 - Peter Snell, Nieuw-Zeelands atleet
• 1939 - Eddie Kendricks, Amerikaans muzikant (overleden 1992)
• 1941 - Dave Dee, Brits zanger (overleden 2009)
• 1942 - Paul Butterfield, Amerikaans muzikant (overleden 1987)
• 1944 - Ferenc Bene, Hongaars voetballer (overleden 2006)
• 1945 - Ernie Hudson, Amerikaans acteur
• 1945 - Cees de Wolf, Nederlands voetballer (overleden 2011)
• 1949 - Paul Rodgers, Engels zanger
• 1950 - Óscar Fabbiani, Chileens voetballer
• 1951 - Tatjana Kazankina, Russisch atlete
• 1952 - Hans Alders, Nederlands politicus
• 1958 - Mike Mills, Amerikaans bassist (R.E.M.)
• 1960 - Moreno Argentin, Italiaans wielrenner
• 1961 - Henk van Stee, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
• 1961 - Ersun Yanal, Turks voetbalcoach
• 1964 - Erik Holmgren, Fins voetballer
• 1965 - Ronald Giphart, Nederlands auteur
• 1966 - Marie Arena, Belgisch politicus
• 1966 - Dušan Tittel, Slowaaks voetballer
• 1969 - Chris Mason, Engels darter
• 1970 - Michael Mols, Nederlands voetballer
• 1971 - Kasper van Kooten, Nederlands acteur en muzikant, zoon van Kees van Kooten
• 1972 - John Abraham, Indiaas acteur
• 1972 - Iván Pedroso, Cubaans atleet
• 1973 - Paula Radcliffe, Engels atlete
• 1975 - Susanthika Jayasinghe, Sri Lankaans atlete
• 1975 - Milla Jovovich, Russisch-Amerikaans actrice en model
• 1976 - Éric Bédard, Canadees shorttracker
• 1976 - Patrick Müller, Zwitsers voetballer
• 1977 - Arnaud Clément, Frans tennisser
• 1979 - Stevie Williams, Amerikaans skateboarder
• 1980 - Nuelson Wau, Nederlands voetballer
• 1981 - Tim Wiese, Duits voetbaldoelman
• 1986 - Jan Kersten, Nederlands zwemmer
• 1987 - Fabrizio Crestani, Italiaans autocoureur
• 1988 - David Rudisha, Keniaans atleet
• 1988 - Jin Sun-yu, Koreaans shorttrackster
• 1991 - Conor Daly, Amerikaans autocoureur

Overleden

• 1273 - Jalal al-Din Muhammad Rumi (66), Perzisch dichter en mysticus
• 1718 - John Auger (?), Engels zeerover
• 1763 - Frederik Christiaan van Saksen (41), keurvorst van Saksen
• 1830 - Simón Bolívar (47), Zuid-Amerikaans politicus en activist
• 1833 - Kaspar Hauser (21), Duits vondeling van onduidelijke afkomst, die uitgroeide tot een van de meest formidabele raadsels van zijn eeuw
• 1860 - Désirée Clary (83), verloofde van Napoleon Bonaparte, koningin van Zweden en Noorwegen
• 1861 - Johann Andreas Wagner (64), Duits paleontoloog, zoöloog en archeoloog
• 1907 - William Thomson (Lord Kelvin) (83), Brits natuurkundige
• 1909 - Koning Leopold II (74), Koning der Belgen
• 1957 - Dorothy L. Sayers (64), Brits schrijver
• 1973 - Amleto Giovanni Cicognani (90), Italiaans kardinaal-staatssecretaris
• 1978 - Joseph Frings (91), Duits kardinaal-aartsbisschop van Keulen
• 1981 - Tini Koopmans (69), Nederlands atlete
• 1981 - Mehmet Shehu (68), Albanees politicus
• 1984 - Sonja Ferlov (73), Deens kunstenaar
• 1987 - Bernardus Alfrink (87), Nederlands kardinaal-aartsbisschop van Utrecht
• 1987 - Marguerite Yourcenar (pseudoniem van Marguerite de Crayencour) (84), Belgisch-Frans schrijfster
• 1988 - Lies Aengenendt (81), Nederlands atlete
• 1990 - Mieke Verstraete (79), Belgisch-Nederlands actrice
• 1995 - Hendrikus Berkhof (81), Nederlands predikant en theoloog
• 2006 - Denis Payton (64), Engels saxofonist
• 2008 - Freddy Breck (66), Duits schlagerzanger
• 2008 - Francisco Casavella (45), Spaans schrijver
• 2010 - Ralph Coates (64), Engels voetballer
• 2010 - Don Van Vliet (79), Amerikaans muzikant
• 2011 - Cesária Évora (70), folkzangeres uit Kaapverdië
• 2011 - Kim Jong-il (69), Noord-Koreaans dictator

Viering/herdenking

• In het Romeinse Rijk beginnen de saturnaliën, feestdagen ter ere van Saturnus en de zonnewende op 21 december
• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Wivina van Brabant († c. 1176)
  • Heilige Begga (van Ardenne) († c. 693/5), patrones van de begijnen
  • Heilige Olympias van Constantinopel († 408/9)
  • Heilige Sturmi(us) van Fulda († 779)
  • Heilige Jolanda van Vianden († c. 1283)
  • Heilige Johannes van Matha († 1213)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1981 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -9,9 °C
• 1989 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 11,4 °C
• 1927 - Laagste minimumtemperatuur -13,6 °C
• 1989 - Hoogste maximumtemperatuur 13,5 °C
• 1910 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 18 m/s
• 1946 - Langste zonneschijnduur 6,9 uur
• 1987 - Langste neerslagduur 12,8 uur
• 1987 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 25,8 mm
• 1946 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 64 %

België

Dagrecords

• 1879 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -9,7 °C
• 1989 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 11,6 °C
• 1879 - Laagste minimumtemperatuur -14,8 °C
• 1987 - Hoogste maximumtemperatuur 14,1 °C
• 1991 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 20,4 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1950 - 18 cm sneeuw in Ukkel.

Bronnen, noten en/of referenties