4 oktober

4 oktober is de 277ste dag van het jaar (278ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 88 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1134 - Zuid-west Nederland en Vlaanderen wordt getroffen door een stormvloed.
  • 1582 - Paus Gregorius XIII voert de gregoriaanse kalender in. In Italië, Polen, Portugal en Spanje wordt daarom 4 oktober direct gevolgd door 15 oktober. Andere landen volgen pas (veel) later (Griekenland pas in 1924).
  • 1980 - In de Golf van Alaska breekt aan boord van het cruiseschip ms. 'Prinsendam' (1972) van de Holland-Amerika Lijn brand uit, die niet meer te beheersen is. Alleen via ouderwetse morse-signalen bereikt het SOS andere schepen en de kustwacht, maar zelfs Nieuw-Zeeland. Iedereen wordt gered uit de reddingssloepen tijdens de grootste reddingsoperatie op volle zee in de geschiedenis.
  • 1992 - Een El Al Boeing 747 vrachtvliegtuig stort neer op een flatgebouw in de Amsterdamse Bijlmermeer - zie Bijlmerramp.
  • 2003 - Aanslag in het Maxim-restaurant in Haifa, Israël.

•  Oorlog
  • 1830 - België is bevrijd van de troepen van Koning Willem I en roept de onafhankelijkheid uit. Oorspronkelijke Nationale Feestdag in België.
  • 1990 - Golfoorlog - Het Belgische fregat "F912 Wandelaar" vertrekt met 160 man van Zeebrugge naar de Perzische Golf.
  • 1990 - Vijfhonderd Belgische paracommando's worden in het kader van een humanitaire actie naar Rwanda gestuurd nadat dat land om hulp had gevraagd.

•  Politiek
  • 1966 - Basutoland wordt onafhankelijk van Groot-Brittannië onder de naam Koninkrijk Lesotho.
  • 1990 - In het Rijksdaggebouw in Berlijn komt het Duitse parlement voor het eerst in 57 jaar weer samen. Het gaat om 520 leden van de Bondsdag en 144 leden van de Oost-Duitse Volkskammer.
  • 1997 - Huwelijk van prinses Cristina van Spanje en Iñaki Urdangarin.

•  Religie
  • 1644 - Kroning van Paus Innocentius X in Rome.
  • 1676 - Kroning van Paus Innocentius XI in Rome.
  • 1965 - Eendaags bezoek van Paus Paulus VI aan New York voor een toespraak tot de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en een bezichtiging van de Piëta van Michelangelo uit de Sint Pieter te Rome op de Wereldtentoonstelling.
  • 1970 - Paus Paulus VI roept de Heiligen Theresia van Ávila (1515-1582) en Catharina van Siëna (1347-1380) uit tot eerste vrouwelijke kerkleraren.
  • 1984 - Benoeming van Johannes ter Schure tot hulpbisschop van Roermond.
  • 1995 - Paus Johannes Paulus II arriveert in Newark voor een vijfdaags bezoek aan het noordoosten van de Verenigde Staten.

•  Sport
  • 1920 - Oprichting van de Uruguayaanse voetbalclub Club Atlético Bella Vista in de hoofdstad Montevideo.

•  Wetenschap en technologie
  • 1883 - De Oriënt-Express rijdt voor het eerst.
  • 1952 - In Brussel wordt de Noord-Zuid-verbinding ingehuldigd.
  • 1955 - De Citroën DS19 wordt gepresenteerd.
  • 1957 - Lancering Spoetnik I; begin van de space race.
  • 1986 - Koningin Beatrix stelt de stormvloedkering in de Oosterschelde in werking, waarmee de Deltawerken zijn voltooid.
  • 2004 - De SpaceShipOne vliegt zijn topsnelheid met 3.09 mach onder piloot Brian Binnie

Geboren

• 1274 - Rudolf I van Beieren, hertog van Beieren (overleden 1319)
• 1437 - Johan IV van Beieren, hertog van Beieren-München (overleden 1463)
• 1542 - Robertus Bellarminus, Italiaans heilige, kardinaal en theoloog (overleden 1621)
• 1550 - Karel IX van Zweden, koning van Zweden (overleden 1611)
• 1585 - Anna, keizerin van het Heilige Roomse Rijk (overleden 1618)
• 1626 - Richard Cromwell, 'Lord Protector' van Engeland, Schotland en Ierland (overleden 1712)
• 1814 - Jean François Millet, Frans schilder (overleden 1875)
• 1822 - Rutherford B. Hayes, 19de president van de Verenigde Staten (overleden 1893)
• 1833 - Constant Hansen, Vlaams schrijver (overleden 1910)
• 1837 - Mary Elizabeth Braddon, Engels bestsellerschrijfster (overleden 1915)
• 1856 - Jean Baptiste Nobels, Belgisch politicus (overleden 1923)
• 1858 - Michael Pupin, Servisch-Amerikaans natuurkundige (overleden 1935)
• 1866 - Evaristo Lucidi, Italiaans curiekardinaal (overleden 1929)
• 1870 - Simon de Vries, Nederlands rabbijn, publicist en taalkundige (overleden 1944)
• 1875 - Ernesto de Curtis, Italiaans componist (overleden 1937)
• 1885 - Hendrik Wijdeveld, Nederlands architect en ontwerper (overleden 1987)
• 1886 - Jan Boterenbrood, Nederlands architect (overleden 1932)
• 1888 - Oscar Mathisen, Noors schaatser (overleden 1954)
• 1896 - Buster Keaton, Amerikaans filmacteur (overleden 1966)
• 1902 - Gerrit van As, Nederlands verzetsstrijder in WOII (overleden 1942)
• 1904 - Johannes Post, Nederlands verzetsstrijder (overleden 1944)
• 1906 - Eitel Cantoni, Uruguayaans autocoureur (overleden 1997)
• 1907 - Auke Adema, Nederlands schaatser (overleden 1976)
• 1911 - Bas Paauwe, Nederlands voetballer (overleden 1989)
• 1917 - Albert de Klerk, Nederlands componist en organist (overleden 1998)
• 1918 - Giovanni Cheli, Italiaans kardinaal
• 1922 - Johanna Beretta Molla, Italiaans heilige en arts (overleden 1962)
• 1924 - Charlton Heston, Amerikaans acteur (overleden 2008)
• 1927 - Roberto Bussinello, Italiaans autocoureur (overleden 1999)
• 1928 - James Forman, Amerikaans burgerrechtenleider (overleden 2005)
• 1928 - Jo Röpcke, Vlaams filmrecensent en televisiepresentator (overleden 2007)
• 1928 - Bob Scott, Amerikaans autocoureur (overleden 1954)
• 1931 - Kees Kuijs, Nederlands voetballer
• 1931 - Richard Rorty, Amerikaanse filosoof (overleden 2007)
• 1936 - Cynthia Mc Leod, Surinaams schrijfster
• 1941 - Jackie Collins, Amerikaans schrijfster
• 1941 - Karl Oppitzhauser, Oostenrijks autocoureur
• 1941 - Anne Rice, Amerikaans schrijfster
• 1942 - Jenny Arean, Nederlands zangeres en cabaretière
• 1946 - Roger Lespagnard, Belgisch atleet
• 1946 - Susan Sarandon, Amerikaans actrice
• 1947 - Julien Clerc, Frans zanger
• 1947 - Christian Piot, Belgisch voetballer
• 1951 - Rob Fruithof, Nederlands presentator
• 1952 - Oek de Jong, Nederlands schrijver
• 1953 - Tchéky Karyo, Frans acteur
• 1953 - Andreas Vollenweider, Zwitsers componist
• 1955 - Bob Fosko, Nederlands muzikant, tekstschrijver, acteur, recensent, producer, presentator en programmamaker
• 1956 - Hans van Breukelen, Nederlands voetbaldoelman
• 1956 - Christoph Waltz, Oostenrijks acteur
• 1959 - Chris Lowe, Brits muzikant
• 1959 - Laus Steenbeeke, Nederlands acteur
• 1960 - Anita Heilker, Nederlands zangeres
• 1962 - Marjolein Keuning, Nederlands zangeres, actrice en presentatrice
• 1962 - Ángel Pedraza, Spaans voetballer en voetbalcoach (overleden 2011)
• 1962 - Jon Secada, Cubaans zanger en songwriter
• 1963 - Michiel van Erp, Nederlands regisseur en documentairemaker
• 1964 - Francis Magalona, Filipijns rapper, acteur, regisseur en fotograaf (overleden 2009)
• 1965 - Franca Fiacconi, Italiaans atlete
• 1966 - John van den Brom, Nederlands voetballer en voetbalcoach
• 1967 - Judith de Klijn, Nederlands presentatrice
• 1970 - Olga Koezenkova, Russisch atlete
• 1975 - Ermanno Ioriatti, Italiaans schaatser
• 1975 - Cristiano Lucarelli, Italiaans voetballer
• 1976 - Mauro Camoranesi, Argentijns-Italiaans voetballer
• 1976 - Alicia Silverstone, Amerikaans actrice
• 1977 - Jason Lehmkuhle, Amerikaans atleet
• 1977 - Bartłomiej Macieja, Pools schaker
• 1979 - Daniel Huss, Luxemburgs voetballer
• 1980 - Me'Lisa Barber, Amerikaans atlete
• 1980 - Tomáš Rosický, Tsjechisch voetballer
• 1983 - Gogita Gogua, Georgisch voetballer
• 1984 - Anton Hahn, Duits schaatser
• 1984 - Lena Katina, Russisch zangeres
• 1984 - Chirine Njeim, Libanees alpineskiester
• 1986 - Vincent Kompany, Belgisch voetballer
• 1987 - Juan Pablo García, Mexicaans autocoureur
• 1987 - Paul Taylor, Engels voetballer
• 1989 - Viktoria Rebensburg, Duits alpineskiester
• 1989 - Tessa Worley, Frans alpineskiester
• 1991 - Nicolai Kielstrup, Deens R&B-zanger
• 1995 - Ralf Mackenbach, Nederlands zanger
• 2005 - Emmanuel van België, Prins van België

Overleden

• 1353 - Rudolf II van de Palts (47), paltsgraaf aan de Rijn
• 1497 - Johan van Aragón (19), Spaanse prins
• 1582 - Theresia van Ávila (67), Spaans heilige, karmelietes en mystica
• 1660 - Francesco Albani (82), Italiaans kunstschilder
• 1669 - Rembrandt van Rijn (63), Nederlands kunstschilder
• 1859 - Karl Baedeker (57), Duits uitgever van reisgidsen
• 1863 - Gerrit Schimmelpenninck (69), Nederlands politicus en zakenman
• 1878 - Lucien Murat (75), neef van Napoleon Bonaparte
• 1904 - Frédéric-Auguste Bartholdi (70), Frans beeldhouwer, ontwerper van het Vrijheidsbeeld
• 1947 - Max Planck (89), Duits fysicus
• 1954 - Francesco Borgongini Duca (70), Italiaans curiekardinaal
• 1970 - Janis Joplin (27), Amerikaans zangeres
• 1982 - Glenn Gould (50), Canadees pianist
• 1989 - Graham Chapman (48), Brits acteur
• 1996 - Silvio Piola (83), Italiaans voetballer
• 1998 - Héctor Terán Terán (67), Mexicaans politicus
• 1998 - Jean-Pascal Delamuraz (62), Zwitsers politicus
• 2000 - Rhadi Ben Abdesselam (71), Marokkaans atleet
• 2000 - Egano Righi-Lambertini (94), Italiaans curiekardinaal
• 2004 - Gordon Cooper (77), Amerikaans ruimtevaarder
• 2005 - Jean Louël (91), Belgisch componist
• 2005 - André Waterkeyn (88), Belgisch ingenieur en ontwerper van het Atomium
• 2006 - František Fajtl (94), Tsjechisch gevechtspiloot en schrijver
• 2006 - Oskar Pastior (78), Roemeens-Duits journalist, dichter, schrijver en vertaler
• 2008 - Hans Emmering (69), Nederlands journalist, presentator en programmamaker
• 2008 - Bram Koopman (91), Nederlands leraar, econoom en politicus (o.a. oud-Eerste Kamerlid)
• 2009 - Mercedes Sosa (74), Argentijns zangeres
• 2010 - Sir Norman Wisdom (95), Brits komiek

Viering/herdenking

• rooms-Katholieke kalender:
  • Heilige Franciscus van Assisi († 1226), Patroon v.d. voetgangers en dierenbeschermers - Gedachtenis
  • Heilige Berenice
  • Heilige Aurea (van Parijs) († c. 667)
  • Heilige Marcus van Egypte († c. 304)
• Nederland en België: Dierendag (omwille van de feestdag van Franciscus van Assisi)
• Amsterdam: Jaarlijkse herdenking Bijlmerramp

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1902 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 4,1 °C
• 1983 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 19,4 °C
• 1912 - Laagste minimumtemperatuur -2,2 °C
• 1983 - Hoogste maximumtemperatuur 26,5 °C
• 1938 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 19,5 m/s
• 1972 - Langste zonneschijnduur 10 uur
• 1970 - Langste neerslagduur 10,7 uur
• 1974 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 33,2 mm
• 1939 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 49 %

België

Dagrecords

• 1902 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 3,9 °C
• 1983 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 20,9 °C
• 1912 - Laagste minimumtemperatuur 0,5 °C
• 1921 - Hoogste maximumtemperatuur 26,2 °C
• 1923 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 21,9 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1947 - Minimumtemperatuur –4,5°C in Rochefort.

Bronnen, noten en/of referenties