23 maart

23 maart is de 82ste dag van het jaar (83ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 283 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 23 maart is internationaal uitgeroepen tot 'Wereldmeteorologische dag'.
  • 1751 - Bij een dijkdoorbraak nabij Uitweg ontstaat een wiel.
  • 1945 - Het grote offensief begint voor de bevrijding van het nog bezette deel van Nederland.
  • 1956 - De Nederlandse Organisatie voor Internationale Bijstand, Novib, wordt opgericht. Tegenwoordig heet deze organisatie Oxfam Novib.
  • 1997 - In Beverwijk vinden gevechten tussen supporters van Ajax en Feyenoord plaats, de Slag bij Beverwijk.
  • 1999 - NAVO-secretaris-generaal Javier Solana geeft opdracht tot luchtaanvallen op militaire doelen in ex-Joegoslavië wegens de crisis in Kosovo.
  • 2009 - Kathleen Aerts stapt uit de Belgische meidengroep K3.

•  Kunst & cultuur
  • 1998 - De film Titanic wint elf Oscars en evenaart daarmee het record van Ben-Hur uit 1959.

•  Politiek
  • 1648 - Frankrijk en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden tekenen het Verdrag van Concordia waarin de deling van het eiland Sint Maarten geregeld wordt.
  • 1801 - Tsaar Paul I van Rusland wordt vermoord door een groep Russische officieren
  • 1919 - Benito Mussolini richt de fascistische partij op.
  • 1971 - Belgische en Nederlandse boeren protesteren in Brussel gewelddadig tegen het plan-Mansholt.
  • 1994 - Mexico: Presidentskandidaat Luis Donaldo Colosio wordt vermoord in Tijuana.
  • 2005 - Nederland: D66-minister Thom de Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing treedt af, nadat in de Nacht van Van Thijn de gekozen burgemeester door de Eerste Kamer is getorpedeerd.

•  Religie
  • 1729 - Paus Benedictus XIII creëert één nieuwe kardinaal.
  • 1931 - Benoeming van de Nederlander Leo Kierkels tot apostolisch delegaat in Brits-Indië.
  • 1977 - Moord op de Congolese kardinaal Emile Biayenda, aartsbisschop van Brazzaville.

•  Sport
  • 1982 - Het Nederlands voetbalelftal fungeert als sparringpartner voor het WK voetbal 1982. Op Hampden Park in Glasgow wint Schotland met 2-1 van Oranje.
  • 1988 - Het Nederlands voetbalelftal begint de aanloop naar het EK voetbal 1988 in Londen met een 2-2 gelijkspel in de oefeninterland tegen Engeland.
  • 1999 - Zwemmer Grant Hackett uit Australië scherpt in Brisbane het wereldrecord op de 200 meter vrije slag aan tot 1.46,67. De mondiale toptijd stond sinds 1989 met 1.46,69 op naam van Giorgio Lamberti.
  • 2006 - Darter Raymond van Barneveld gooit als eerste Nederlander ooit een 9-darter op een televisietoernooi tijdens de Holsten Premier League.

•  Wetenschap en technologie
  • 1857 - New York beleeft de wereldprimeur van de personenlift met valbeveiliging.
  • 1948 - In Parijs wordt de Citroën 2CV (Lelijke Eend) ten doop gehouden
  • 1965 - Lancering van de Gemini 3, de eerste Amerikaanse ruimtevlucht met een meerpersoons bemanning.
  • 1989 - Stanley Pons en Martin Fleischmann maken bekend koude kernfusie te hebben gerealiseerd.
  • 2001 - Brokstukken van het ruimtestation Mir komen neer in de Stille Oceaan.

Geboren

Emmy Noether
geboren in 1882

• 1395 - Johan Jacob van Monferrato, markgraaf van Monferrato (overleden 1445)
• 1732 - Madame Adélaïde van Frankrijk, prinses van Frankrijk en dochter van koning Lodewijk XV van Frankrijk (overleden 1800)
• 1749 - Pierre-Simon Laplace, Frans wiskundige (overleden 1827)
• 1863 - Gotfried Coenraad Ernst van Daalen, Nederlands militair (overleden 1930)
• 1882 - Emmy Noether, Duits wiskundige (overleden 1935)
• 1885 - Platt Adams, Amerikaans atleet (overleden 1961)
• 1889 - David Bueno de Mesquita, Nederlands kunstenaar (overleden 1962)
• 1899 - Siebe Jan Bouma, Nederlands architect (overleden 1959)
• 1900 - Erich Fromm, Duits psycholoog (overleden 1980)
• 1905 - Joan Crawford, Amerikaans actrice (overleden 1977)
• 1910 - Akira Kurosawa, Japans filmregisseur (overleden 1998)
• 1912 - Wernher von Braun Duits-Amerikaans raketpionier (overleden 1977)
• 1915 - Lodewijk Meeter, Fries-Nederlands skûtsjeschipper (overleden 2006)
• 1916 - Harkishan Singh Surjeet, Indiaas politicus (overleden 2008)
• 1926 - Marcel Ernzer, Luxemburgs wielrenner (overleden 2003)
• 1929 - Roger Bannister, Brits atleet en neuroloog
• 1930 - Frank Swaelen, Belgisch politicus (overleden 2007)
• 1931 - Jevgeni Grisjin, Russisch schaatser (overleden 2005)
• 1931 - Viktor Kortsjnoj, Russisch schaakgrootmeester
• 1932 - Henk Visser, Nederlands atleet
• 1933 - John Taylor, Brits autocoureur (overleden 1966)
• 1936 - Bruce Kessler, Amerikaans autocoureur
• 1940 - Alan Blaikley, Engels liedjesschrijver en producer
• 1943 - Marva, Belgisch zangeres
• 1946 - Hubert Damen, Belgisch acteur
• 1946 - Leen Huijzer (Lee Towers), Nederlands zanger
• 1946 - Pepe Lienhard, Zwitsers muzikant
• 1949 - Ric Ocasek, Amerikaans zanger en gitarist
• 1952 - Jan Hadermann, Belgisch componist, muziekpedagoog en dirigent
• 1953 - Chaka Khan, Amerikaans zangeres
• 1954 - Dick ter Hark, Nederlands nieuwslezer
• 1958 - Ton Strien, Nederlands ambtenaar en politicus
• 1961 - Gregor Bak, Nederlands televisiepresentator en muzikant
• 1962 - Steve Redgrave, Brits roeier
• 1963 - José Miguel González Martín, Spaans voetballer
• 1963 - Ana Fidelia Quirot, Cubaans atlete
• 1963 - Monique Rosier, Nederlands actrice
• 1966 - Johan Krajenbrink, Nederlands dammer
• 1966 - Gijs Staverman, Nederlands radio- en televisiepresentator
• 1968 - Damon Albarn, Engels muzikant
• 1968 - Fernando Hierro, Spaans voetballer
• 1969 - Youri Mulder, Nederlands voetballer en voetbalanalyticus
• 1971 - Raf Van Brussel, Belgisch zanger
• 1972 - Jonas Björkman, Zweeds tennisser
• 1972 - Nadja Hüpscher, Nederlands actrice
• 1972 - Guus Meeuwis, Nederlands zanger
• 1972 - Peter Møller, Deens voetballer
• 1972 - Erwin Vervecken, Belgisch wielrenner
• 1973 - Rudy van Wessel, Nederlands schaker
• 1973 - Jerzy Dudek, Pools voetballer
• 1975 - Rita Grande, Italiaans tennisster
• 1976 - Chris Hoy, Brits wielrenner
• 1977 - Chantal Boonacker, Nederlands paralympisch zwemster
• 1977 - Roman Fricke, Duits atleet
• 1978 - Walter Samuel, Argentijns voetballer
• 1979 - Misty Hyman, Amerikaans zwemster
• 1980 - Ryan Day, Welsh snookerspeler
• 1980 - Edrissa Sonko, Gambiaans voetballer
• 1982 - Werner Heel, Italiaans alpineskiër
• 1982 - Goran Lovre, Servisch voetballer
• 1983 - Mohammed Farah, Brits atleet
• 1985 - Jonathan Hivert, Frans wielrenner
• 1985 - Regina Mader, Oostenrijks alpineskiester
• 1986 - Khalid Choukoud, Nederlands atleet
• 1986 - Eyong Enoh, Kameroens voetballer
• 1986 - Steven Strait, Amerikaans acteur
• 1990 - Jaime Alguersuari, Spaans autocoureur
• 1990 - Prinses Eugenie van York, prinses van het Verenigd Koninkrijk

Overleden

• 1369 - Peter I van Castilië (34), koning van Castilië en Leon
• 1555 - Paus Julius III (67)
• 1748 - Johann Gottfried Walther (63), Duits componist en organist
• 1749 - Cornelis Sweerts (80), Nederlands dichter
• 1871 - Louis Hubené (53), Belgisch pianist, stadsbeiaardier en componist
• 1801 - Paul I (46), tsaar van Rusland
• 1842 - Stendhal (59), Frans schrijver
• 1897 - Sophie der Nederlanden (72), Duits groothertogin van Saksen-Weimar-Eisenach
• 1921 - Aernout Philip Theodoor Eyssell (83), Nederlands rechtsgeleerde
• 1942 - Jan Olieslagers (58), Belgisch luchtvaartpionier en motorrenner
• 1952 - Klaas Schilder (61), Nederlands theoloog en verzetsstrijder
• 1963 - Lee Eyerly (71), Amerikaans attractiebouwer en vliegenier
• 1964 - Peter Lorre (59), Hongaars-Amerikaans filmacteur
• 1971 - Basil Dearden (60), Engelse regisseur en producer
• 1971 - Simon Vestdijk (72), Nederlands schrijver
• 1981 - Mike Hailwood (40), Brits motor- en autocoureur
• 1985 - Anton Constandse (85), Nederlands journalist
• 1987 - Aad van Leeuwen (81), Nederlands sportjournalist
• 1991 - Fons Jansen (65), Nederlands cabaretier
• 2002 - Marcel Kint (87), Belgisch wielrenner
• 2004 - Jan van Genderen (80), Nederlands predikant en theoloog
• 2006 - Pío Leiva (88), Cubaans zanger
• 2006 - Johannes Arie van Nieuwenhuijzen (91), Nederlands theoloog en omroepvoorzitter
• 2007 - Ed Bailey (75), Amerikaans honkbalspeler
• 2007 - Paul Cohen (72), Amerikaans wiskundige
• 2007 - Damian McDonald (34), Australisch wielrenner
• 2007 - Natascha Slijpen (34), Nederlands schrijfster en kunstschilderes
• 2007 - Michel Toussaint (84), Waals-Belgisch politicus en advocaat
• 2008 - Wim Mager (67), Nederlands fotograaf en ondernemer
• 2009 - Manuel del Rosario (93), Filipijns bisschop
• 2009 - Lloyd Ruby (81), Amerikaans autocoureur
• 2010 - Lauretta Masiero (82), Italiaans actrice
• 2010 - Blanche Thebom (91), Amerikaans operazangeres
• 2010 - Marva Wright (62), Amerikaans gospel- en blueszangeres
• 2011 - René De Feyter (81), Belgisch ondernemer
• 2011 - Elizabeth Taylor (79), Amerikaans actrice
• 2011 - Max Woiski jr. (80), Surinaams-Nederlands zanger en gitarist

Viering/herdenking

• Pasen in 1636, 1704, 1788, 1845, 1856, 1913, 2008. Eerstvolgende is in 2160.
• Werelddag voor meteorologie
• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Aquila († 361)
  • Heilige Turibius de Mogrovejo († 1606) - Vrije Gedachtenis
  • Heilige Viktoriaan († 484)
  • Heilige Ethelwald (van Farne) († 699)
  • Heilige Rebekka (Al Rayès) († 1914)
  • Zalige Methodius Trčka († 1959)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1958 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -2,1 C
• 1903 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 13,9 C
• 1958 - Laagste minimumtemperatuur -6,6 C
• 1945 - Hoogste maximumtemperatuur 20,4 C
• 1994 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 14,4 m/s
• 2003 - Langste zonneschijnduur 11,1 uur
• 1987 - Langste neerslagduur 15,6 uur
• 2001 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 16 mm
• 1933 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 36 %

België

Dagrecords

• 1837 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -3.4 °C
• 1945 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 16.5 °C
• 1883 - Laagste minimumtemperatuur -7 °C
• 1945 - Hoogste maximumtemperatuur 22.4 °C
• 1987 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 18.7 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1958 - Minimumtemperatuur -12,8°C op de Baraque Michel (Jalhay).

Bronnen, noten en/of referenties