1914

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Ten artykuł dotyczy roku. Zobacz też: film z 1932 r..

rok 1914 / MCMXIV XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1912 « 1913 « 1914 » 1915 » 1916

Spis treści

1 Wydarzenia w Polsce
2 Wydarzenia na świecie
3 Urodzili się
4 Zmarli
5 Zdarzenia astronomiczne
6 Nagrody Nobla
7 Zobacz też
8 Święta ruchome

[edytuj] Wydarzenia w Polsce

6 stycznia – w Warszawie otwarto Most Poniatowskiego.
16 kwietnia – został uroczyście otwarty Stadion Wisły Kraków.
26 maja – w Chorzowie rozpoczęła się pierwsza w kraju wystawa akwarystyczno-terrarystyczna.
31 maja – we Lwowie, Władysław Ponurski ustanowił rekord Galicji w biegu na 400 m wynikiem 53,0 s.
15 czerwca-20 lipca – wystawa motorów drobnoprzemysłowych we Lwowie.
3 sierpnia – powstaje Pierwsza Kompania Kadrowa.
4 sierpnia – I wojna światowa: Kalisz został zbombardowany przez Niemców.
6 sierpnia
- Józef Piłsudski powołuje w Warszawie tajny Rząd Narodowy.
- z krakowskich Oleandrów wyruszyła do walki Pierwsza Kompania Kadrowa. Celem było wywołanie w dawnym Królestwie Polskim powstania.
8 sierpnia – Włodzimierz Lenin został aresztowany i osadzony w więzieniu w Nowym Targu.
10 sierpnia – Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych podporządkowała się Rządowi Narodowemu.
12 sierpnia – Józef Piłsudski wydał Odezwę na wkroczenie wojsk polskich do Królestwa Kongresowego.
14 sierpnia – wielki książę Mikołaj Mikołajewicz wydał manifest, zawierający obietnicę zjednoczenia pod berłem cara po zakończeniu wojny ziem polskich z trzech zaborów i nadania im autonomii.
15 sierpnia – poświęcenie Świątyni Miłosierdzia i Miłości w Płocku, nowej siedziby Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.
16 sierpnia – w Krakowie powstał Naczelny Komitet Narodowy.
23 sierpnia – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Kraśnikiem.
25 sierpnia – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk austro-węgierskich nad rosyjskimi w trzydniowej bitwie pod Kraśnikiem. Początek I bitwy pod Komarowem.
30 sierpnia – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk niemieckich w bitwie pod Tannenbergiem na Mazurach.
Sierpień – rozpoczyna się tworzenie struktur Polskiej Organizacji Wojskowej.
2 września – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk austro-węgierskich nad rosyjskimi w I bitwie pod Komarowem.
3 września – I wojna światowa: zajęcie Lwowa przez wojska rosyjskie. Okupacja miasta przez Rosjan do 22 czerwca 1915.
5 września
- Józef Piłsudski utworzył w Kielcach Polską Organizację Narodową.
- zaprzysiężenie w Kielcach I Pułku Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego.
8 września – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa nad Jeziorami Mazurskimi.
17 września – I wojna światowa: wojska rosyjskie rozpoczęły pierwsze oblężenie twierdzy Przemyśl.
21 września – z powodu odmowy złożenia przysięgi na wierność cesarzowi rozwiązany został Legion Wschodni.
9 października – I wojna światowa: napad Niemców na tereny Królestwa Polskiego.
10 października – I wojna światowa: klęską wojsk rosyjskich zakończyło się I oblężenie Twierdzy Przemyśl.
12 października – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa o Pruszków, podczas której kontratak Rosjan zepchnął wojska niemieckie na linię rzeki Rawki.
22 października – Józef Piłsudski wystąpił z inicjatywą powołania w Królestwie Polskim konspiracyjnej organizacji niepodległościowej: Polskiej Organizacji Wojskowej (POW).
29 października – pod Mołotkowem doszło do jednej z najkrwawszych bitew Legionów Polskich z Rosjanami.
5 listopada – I wojna światowa: wojska rosyjskie rozpoczęły drugie oblężenie twierdzy Przemyśl.
11 listopada – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Łodzią.
16 listopada – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Krakowem.
18 listopada – I wojna światowa: zakończyła się bitwa pod Krzywopłotami.
25 listopada
- Warszawa: powstał Komitet Narodowy Polski.
- I wojna światowa: zakończyła się pierwsza bitwa pod Krakowem.
30 listopada/1 grudnia – I wojna światowa: po wkroczeniu wojsk rosyjskich w nocy do Wieliczki rozpoczęła się druga bitwa pod Krakowem.
2-12 grudnia – I wojna światowa: bitwa pod Limanową.
6 grudnia – I wojna światowa: wojska niemieckie zajęły Łódź.
22-25 grudnia – Bitwa pod Łowczówkiem Legionów Józefa Piłsudskiego z Rosjanami.
Stanisław Sośnicki ustanowił rekord Galicji w trójskoku wynikiem 13,06 m.

[edytuj] Wydarzenia na świecie

1 stycznia – otwarto pierwszą linię lotniczą regularnie przewożącą pasażerów (Floryda).
5 stycznia – Ford Motor Company wprowadził ośmiogodzinny dzień pracy w swych fabrykach oraz minimalną stawkę 5 dolarów za dzień pracy.
7 stycznia – pierwszy statek przepłynął Kanał Panamski.
10 stycznia – Rewolucja meksykańska: Oddziały Pancho Villi zajęły miasto Ojinaga w stanie Chihuahua.
28 stycznia – pierwsi mieszkańcy wprowadzili się do Beverly Hills (Kalifornia), dzielnicy bogaczy i sław.
styczeń – armia rosyjska posiadała 15 sterowców ciśnieniowych o łącznej pojemności 76 tys. m³ (większą flotę sterowców posiadały tylko Niemcy).
13 lutego – w Nowym Jorku powstało Stowarzyszenie Kompozytorów Autorów i Edytorów, (ang. American Society of Composers, Authors and Publishers – ASCAP) celem którego jest ochrona praw autorskich (ang. copyright, symbol: © ) jego członków.
26 lutego – w brytyjskiej stoczni Harland & Wolff, w Belfaście zwodowano transatlantyk HMHS Britannic, siostrzany statek RMS Titanic.
1 marca – Republika Chińska przystąpiła do Powszechnego Związku Pocztowego.
7 marca
- Wilhelm zu Wied przybył do Albanii by rozpocząć panowanie.
- Departament Policji w Petersburgu zawiadomił swoją agenturę w Paryżu, że „znany działacz PPS, Józef Piłsudski przebywający obecnie w Paryżu, przygotowuje wspólnie z Wacławem Sieroszewskim i innymi członkami partii zamach na życie cesarza podczas ewentualnego jego pobytu w Paryżu”.
10 marca – angielska sufrażystka Mary Richardson uszkodziła nożem do mięsa obraz Diego Velázqueza „Wenus ze zwierciadłem” (ang. Rokeby Venus) znajdujący się w National Gallery w Londynie.
16 marca – żona francuskiego ministra Josepha Caillauxa Henriette Caillaux zastrzeliła dziennikarza, wydawcę gazety Le Figaro Gastona Calmette, ponieważ ten groził jej publikacją miłosnych listów z okresu trwania pierwszego małżeństwa jej męża (została w późniejszym procesie uniewinniona).
19 marca – w Toronto otwarto Royal Ontario Museum.
21 marca – Antonio Salandra nowym premierem (Włochy).
27 marca – belgijski chirurg Albert Hustin dokonał pierwszej udanej niebezpośredniej transfuzji krwi, używając środków przeciwzakrzepowych.
29 marca – Katherine Routledge i jej mąż przybyli na Wyspę Wielkanocną w celu pierwszych prawdziwych badań naukowych (wyspę opuścili w sierpniu 1915).
9 kwietnia – w Tampico doszło do pomniejszego incydentu międzynarodowego pomiędzy marynarzami amerykańskimi i siłami lądowymi Meksyku. W wyniku tego meksykański port Veracruz był okupowany przez Amerykanów przez przeszło pół roku (ang. Tampico Affair).
14 kwietnia – Irving nabywa praw miejskich w stanie Teksas.
17 kwietnia – Imperium Rosyjskie dokonało aneksji Kraju Urianchajskiego.
20 kwietnia
- w stanie Kolorado, Gwardia Narodowa Stanów Zjednoczonych dokonała masakry strajkujących górników, 24 osoby zostały zabite (ang. Ludlow massacre).
- II Zawody o Puchar Schneidera (wyścigi wodnosamolotów) w Monako wygrał Brytyjczyk Howard Pixton. Na pływakowym wodnosamolocie Sopwith Tabloid osiągnął rekordową prędkość przelotową 139,7 km/h.
21 kwietnia – 3 tys. żołnierzy Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych wylądowało w porcie Vera Cruz w Meksyku.
1 maja – Gdańsk: otwarto linię kolejową Wrzeszcz - Stara Piła przez Kokoszki, zniszczoną później w 1945.
8 maja – powstała amerykańska wytwórnia filmowa Paramount Pictures.
14 maja – Woodrow Wilson podpisał proklamację Kongresu Stanów Zjednoczonych ustanawiającą Dzień Matki świętem państwowym w USA.
23 maja – Giacomo della Chiesa (późniejszy papież Benedykt XV) został kardynałem.
24 maja – założono klub piłkarski Lewski Sofia.
25 maja – w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii, Izba Gmin przegłosowała prawo pozwalające Irlandii na ustanowienie swego własnego rządu (ang. Home Rule Act 1914).
29 maja – liniowiec kanadyjski „RMS Empress of Ireland” zatonął w Zatoce Świętego Wawrzyńca, 1 024 osoby poniosły śmierć.
1 czerwca – wysłannik prezydenta Woodrow Wilsona Edward Mandell House, spotyka się z cesarzem Niemiec Wilhelmem II Hohenzollernem.
7 czerwca – manifestacje robotnicze w Ankonie (Włochy).
14 czerwca – Międzynarodowy Komitet Olimpijski przedstawił flagę olimpijską.
18 czerwca – Rewolucja meksykańska: Konstytucjonaliści zajmują stan San Luis Potosí – Venustiano Carranza domaga się poddania sił rządowych podległych prezydentowi Victoriano Huercie.
20 czerwca – podczas pokazów lotniczych w Wiener Neustadt doszło do zderzenia sterowca Körting M II z samolotem typu Farman IV (załogi obu maszyn latających zginęły).
28 czerwca – w Sarajewie w Bośni serbski nacjonalista Gawriło Princip dokonuje zamachu na austriackiego następcę tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. Zabicie arcyksięcia stało się pretekstem do rozpoczęcia I wojny światowej.
2 lipca – oficjalnie ogłoszono, że cesarz Niemiec Wilhelm II Hohenzollern, nie będzie uczestniczył w pogrzebie austriackiego następcy tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żony Zofii von Chotek.
3 lipca
- w Szimli podpisano trójstronne porozumienie pomiędzy Chinami, Tybetem i Wielką Brytanią. Zgodnie z nim, Chiny pozostawały de iure suwerenem Tybetu, jednak musiały uznać jego pełną autonomię wewnętrzną.
- uruchomienie łączności telefonicznej Nowy Jork-San Francisco.
4 lipca
- w Artstetten, ok. 60 km na zachód od Wiednia, odbył się pogrzeb austriackiego następcy tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żony Zofii von Chotek.
- w Londynie, Brytyjczyk Willie Applegarth ustanowił rekord świata w biegu na 200 m wynikiem 21,2 s.
7 lipca – narada ministrów rządu austro-węgierskiego z udziałem m.in., ministra spraw zagranicznych i wojny oraz głównodowodzącego armią i głównodowodzącego marynarką wojenną (trwała od 11:30 do 18:15).
9 lipca
- Izba Lordów zakończyła redagowanie poprawek do ustawy o samostanowieniu Irlandii (ang. Home Rule Act 1914).
- Franciszek Józef I cesarz austro-węgierski otrzymuje raport z dochodzenia w sprawie zamachu w Sarajewie. Prasa w monarchii prowadzi kampanię antyserbską, nazywając Serbów „śmiercionośnymi szczurami”.
10 lipca – rosyjski dyplomata przy rządzie serbskim, zmarł niespodziewanie w niewyjaśnionych okolicznościach, w austro-węgierskim poselstwie w Belgradzie.
11 lipca – legenda baseballu w USA, Babe Ruth debiutuje w zespole Boston Red Sox.
12 lipca – odbyły się demonstracje w prowincji Irlandii Ulster, zapowiadające wojnę domową.
13 lipca – władze w Wiedniu otrzymały raport o prawdopodobnym ataku sił serbskich nacjonalistów na placówkę dyplomatyczną monarchii w Belgradzie.
14 lipca
- rząd Irlandii, nowelizuje ustawę przegłosowaną przez brytyjską Izbę Lordów w sprawie samostanowieniu Irlandii (ang. Home Rule Act 1914).
- Robert Goddard otrzymał pierwszy patent na napęd rakietowy na paliwo ciekłe. Jego rakieta miała 12,5 m wysokości.
- pod naciskiem Stanów Zjednoczonych meksykański prezydent Victoriano Huerta podał się do dymisji.
15 lipca
- w Alpach Berneńskich został oddany do użytku najdłuższy tunel kolejowy Lotschberg o długości ponad 14 km.
- Rewolucja meksykańska: Victoriano Huerta zrezygnował z prezydentury i opuścił Meksyk.
- Rewolucja meksykańska: Francisco Carvajal został prezydentem Meksyku.
- premier István Tisza oświadcza w węgierskim parlamencie że stosunki z Serbią muszą być oczyszczone.
19 lipca – prasa austro-węgierska przestrzega przed domniemaną konspiracją w sprawie idei „Wielkiej Serbii”.
21 lipca – została odkryta Sinope, księżyc Jowisza.
23 lipca – Austro-Węgry wystosowały wobec Serbii ultimatum z żądaniem ujawnienia tożsamości zabójcy arcyksięcia Franciszka Ferdynanda.
27 lipca – Felix Manalo zarejestrował organizację religijną „Iglesia ni Cristo” w Filipinach.
28 lipca – I wojna światowa: Austro-Węgry wypowiadają wojnę Serbii.
30 lipca – w Rosji zostaje ogłoszona powszechna mobilizacja.
31 lipca
- Niemcy wysunęły ultimatum wobec Francji.
- w Paryżu doszło do zamachu na przywódcę socjalistów Jeana Jaurèsa.
- utworzono Szwajcarskie Siły Powietrzne.
Sierpień
- za inicjatywą Wielkiego Księcia Mikołaja Mikołajewicza został wydany dekret o zjednoczeniu ziem polskich pod berłem carów. Akt ten nie spotkał się z uznaniem ale skutkiem przedsięwzięcia było powstanie Legionu Puławskiego.
- Marcus Garvey założył „Uniwersalny Związek Doskonalenia Czarnych” (ang. Universal Negro Improvement Association - UNIA), który miał promować jedność Afroamerykanów.
- wojska rosyjskie wkraczają do Galicji.
1 sierpnia – Niemcy wypowiadają wojnę Rosji. Powszechna mobilizacja w Szwajcarii.
2 sierpnia
- wojska niemieckie wkraczają do Luksemburga.
- został zawarty tajny układ pomiędzy Imperium Osmańskim a Niemcami, zapewniający Turcji neutralność.
3 sierpnia
- Niemcy wypowiedziały wojnę Francji.
- wojska niemieckie wkraczają na terytorium Belgii.
- Włochy odmawiają poparcia dla Austro-Węgier (neutralność w wojnie).
4 sierpnia – Wielka Brytania wypowiada Niemcom wojnę. Rozpoczyna się blokada morska Niemiec.
5 sierpnia
- Stany Zjednoczone ogłaszają neutralność w wojnie.
- w Cleveland uruchomiono pierwszą elektryczną sygnalizację świetlną.
5-16 sierpnia – I wojna światowa: Bitwa o miasto Liège.
6 sierpnia – Serbia wypowiedziała wojnę Niemcom; Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji.
8 sierpnia
- ostrzał Dar es Salam przez marynarkę brytyjską.
- niemieckie siły kolonialne dokonały egzekucji w Kamerunie na oficerze Martin-Paul Samba - za zdradę stanu.
12 sierpnia
- Wielka Brytania wypowiedziała wojnę Austro-Węgrom.
- I wojna światowa: Bitwa pod Haelen, zwana także „bitwą srebrnych hełmów”.
14 sierpnia – I wojna światowa: wojska francuskie wkroczyły do Lotaryngii.
15 sierpnia
- otwarty zostaje Kanał Panamski.
- Rewolucja meksykańska: Oddziały Venustiano Carranza, dowodzone przez generała Álvaro Obregón, opanowały stolicę Meksyku miasto Meksyk.
- adagio na smyczki i harfę Edwarda Elgara, zostaje po raz pierwszy wykonane w Londynie.
16-19 sierpnia – w bitwie pod górą Cer, około 100 km od Belgradu w Serbii, siły serbskie odniosły zwycięstwo nad siłami Austro-Węgier, było to pierwsze zwycięstwo sił ententy w pierwszej wojnie światowej.
17 sierpnia
- I wojna światowa: Niemcy zajmują miasto Liège.
- I wojna światowa: ruszyła ofensywa armii rosyjskiej na Prusy Wschodnie.
17 sierpnia-2 września – I wojna światowa: Bitwa pod Tannenbergiem (pod Grunwaldem) między wojskami niemieckimi i rosyjskimi.
18 sierpnia
- I wojna światowa: Rozpoczyna się niemiecka ofensywa we Francji.
- Sankt Petersburg został przemianowany na Piotrogród.
20 sierpnia
- I wojna światowa: Niemcy zdobywają Brukselę.
- I wojna światowa: pyrrusowe zwycięstwo wojsk rosyjskich nad niemieckimi w bitwie pod Gąbinem (ob. Gusiew) w Prusach Wschodnich.
21 sierpnia – całkowite zaćmienie słońca nad Grenlandią i północno-wschodnią Europą.
23 sierpnia
- Japonia wypowiada wojnę Niemcom.
- I wojna światowa: zwycięstwo wojsk brytyjskich nad niemieckimi w bitwie pod Mons.
25 sierpnia-13 września – pierwsze w świecie loty polarne nad Arktyką na samolocie Maurice Farman M.F.11, Polaka por. Jana Nagórskiego, oficera armii rosyjskiej, w poszukiwaniu zaginionej wyprawy polarnej Gieorgija Siedowa.
25 sierpnia – I wojna światowa: Bitwa austriacko-rosyjska pod Kraśnikiem.
26 sierpnia – kapitulacja niemieckich sił kolonialnych w Togo wobec wojsk angielskich i francuskich.
26-27 sierpnia – I wojna światowa: Bitwa obronna w pobliżu miejscowości Le Cateau-Cambrésis we Francji.
28 sierpnia
- I wojna światowa: Zwycięska dla floty brytyjskiej bitwa morska pod Helgolandem z flotą niemiecką.
- I wojna światowa: skapitulował garnizon obronny niemieckiej kolonii Togo.
29-30 sierpnia – I wojna światowa: Bitwa obronna w pobliżu miejscowości Saint-Quentin we Francji.
30 sierpnia – I wojna światowa: armia nowozelandzka zajęła Samoa Niemieckie.
Wrzesień – ostrzał niemieckiej artylerii zniszczył zabytkową katedrę w Reims.
1 września
- Sankt Petersburg zmienił nazwę na Piotrogród.
- ostatni gołąb wędrowny zdechł w ogrodzie zoologicznym w Cincinnati w USA.
2 września
- I wojna światowa: opuszczenie Lwowa przez Austriaków.
- I wojna światowa: Niemcy okupują miejscowość Moronvilliers, położoną około 15 km od Reims.
3 września
- kardynał Giacomo della Chiesa został obrany papieżem i przyjął imię Benedykta XV.
- po sześciu miesiącach Wilhelm zu Wied opuścił Albanię, co było spowodowane opozycją w stosunku do jego rządów.
- I wojna światowa: Rząd Francji przeniósł się z Paryża do Bordeaux.
5 września
- w Londynie podpisano porozumienie, zgodnie z którym żaden członek potrójnej ententy (Anglia, Francja, Rosja) nie mógł osobno zawierać układów pokojowych z państwami centralnymi.
- I wojna światowa: w rejonie Firth of Forth niemiecki U-21 storpedował i zatopił brytyjski krążownik HMS Pathfinder.
5-9 września – I wojna światowa: Pierwsza bitwa nad rzeką Marną, siły francusko-angielskie powstrzymały marsz Niemców na zachód (ok. 513 tys. zabitych).
6-12 września – I wojna światowa: Bitwa niemiecko-rosyjska nad jeziorami mazurskimi.
13 września – I wojna światowa: Siły Republiki Południowej Afryki rozpoczynają działania zbrojne przeciw Niemcom w niemieckiej południowo-zachodniej Afryce (dzisiejsza Namibia).
13-28 września – I wojna światowa: Pierwsza bitwa we francuskim departamencie Aisne.
17 września – po raz trzeci Andrew Fisher zostaje premierem Australii.
22 września – I wojna światowa: na Morzu Północnym trzy brytyjskie krążowniki zostały zatopione przez niemiecki okręt podwodny U-9.
26 września – w USA zostaje powołana niezależna agencja rządowa (ang. Federal Trade Commission - FTC), której celem jest ochrona klientów oraz eliminacja i zapobieganie nieuczciwej konkurencji.
30 września – w USA powstała organizacja do walki z alkoholizmem (ang. Flying Squadron).
Październik
- Włochy stopniowo przechodzą do sojuszu z Ententą.
- Katedra Westminsterska została ubezpieczona od następstw niemieckich bombardowań lotniczych (na sumę 150 tys. £).
1 października
- I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Arras.
- według chronologii biblijnej zaczyna panować w niebie Królestwo Boże z Jezusem Chrystusem jako władcą.
8 października – premiera filmu niemego Hello, Mabel.
9 października – I wojna światowa: Antwerpia zostaje zdobyta przez siły niemieckie.
10 października – Ferdynand I został królem Rumunii.
13 października
- I wojna światowa: rząd belgijski przeniósł się do Hawru.
- Amerykanin Garret A. Morgan opatentował maskę przeciwgazową.
- zespół Boston Braves pokonał Philadelphia Athletics 3:1 i zdobył trofeum baseballowe World Series.
15 października – debiut sceniczny Bieniamino Gigli w roli Enza w operze Amilcare Ponchiellego Gioconda.
19 października – I wojna światowa: rozpoczęła się I bitwa pod Ypres.
21 października – Turcja zamknęła dla żeglugi cieśniny Bosfor i Dardanele.
27 października – I wojna światowa: u wybrzeży Irlandii zatonął po wejściu na niemiecką minę brytyjski pancernik HMS Audacious.
28 października – I wojna światowa: bitwa morska pod Penang.
29 października
- I wojna światowa: atak floty tureckiej na wybrzeża Rosji.
- rozpoczął się proces zamachowców z Sarajewa.
Listopad – na froncie zachodnim utrwala się pozycyjny charakter wojny.
1 listopada – I wojna światowa: Bitwa pod Coronelem.
2-5 listopada – Rosja oraz Francja i Anglia wypowiadają wojnę Turcji.
3 listopada
- I wojna światowa: Niemcy zwyciężyli Brytyjczyków w bitwie pod Tanga (Niemiecka Afryka Wschodnia).
- I wojna światowa: dwa okręty brytyjskie i jeden francuski, w celu przełamania blokady cieśniny Dardanele, dokonały bombardowania tureckiego fortu Sedd el Bahr.
- I wojna światowa: niemieckie okręty przeprowadziły atak na angielskie portowe miasto Great Yarmouth.
5 listopada
- I wojna światowa: Wielka Brytania anektuje Cypr.
- państwa Ententy wypowiedziały wojnę Turcji.
6 listopada – I wojna światowa: wojska australijskie zajęły kontrolowaną do tej pory przez Niemców wyspę Nauru na Pacyfiku.
7 listopada – I wojna światowa: Japonia zajmuje kolonię niemiecką Jiaozhou w Chinach, miejsce stacjonowania wschodnioazjatyckiej eskadry krążowników marynarki wojennej Cesarstwa Niemieckiego.
9 listopada – I wojna światowa: w bitwie koło Wysp Kokosowych australijska marynarka zniszczyła niemiecki krążownik SMS Emden.
10 listopada – I wojna światowa: w czasie I bitwy pod Ypres doszło do masakry około 2 tysięcy niemieckich ochotników, głównie uczniów i studentów, skierowanych do ataku na zajmowane przez Brytyjczyków wzgórze (tzw. Kindermord).
12 listopada – Turcja wypowiedziała wojnę państwom ententy.
15 listopada – Venceslau Brás został prezydentem Brazylii.
16 listopada
- w rok po uchwaleniu prawa (ang. Federal Reserve Act of 1913) zakładającego Bank Rezerwy Federalnej, instytucja ta rozpoczyna swą działalność w USA.
- I wojna światowa: Rozpoczęła się bitwa na froncie bałkańskim nad rzeką Kolubara, między armią Austro-Węgier a siłami serbskimi.
22 listopada – I wojna światowa: zakończyła się I bitwa pod Ypres.
23 listopada – siły USA opuszczają Veracruz w Meksyku. Oddziały Venustiano Carranzy po zajęciu miasta ustanawiają tam kwaterę główną swych sił.
24 listopada – Benito Mussolini został wydalony z Włoskiej Partii Socjalistycznej.
26 listopada – eksplozja amunicji na pancerniku HMS Bulwark w angielskim porcie Sheerness spowodowała śmierć 738 z 750 członków załogi.
28 listopada – Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych zamknięta w lipcu ze względu na toczącą się wojnę w Europie, zostaje otwarta tylko dla handlu obligacjami.
30 listopada/1 grudnia – I wojna światowa: Po nocnej bitwie pod Krakowem siły austro-węgierskie powstrzymały marsz Rosjan na zachód.
Grudzień – Wielka Brytania ogłosiła protektorat nad Egiptem.
6 grudnia – I wojna światowa: Armia niemiecka wkracza do Łodzi.
8 grudnia – I wojna światowa: Brytyjsko-niemiecka bitwa morska koło Falklandów zakończoną druzgocącą klęską Niemców.
9 grudnia – I wojna światowa: do służby Royal Navy wszedł pierwszy transportowiec wodnosamolotów HMS Ark Royal (wyporność 6 900 t, 8 wodnosamolotów lub samolotów, 4 działa, 14 km, lotnicze warsztaty naprawcze).
10 grudnia – pożar w fabryce Edisona w Nowym Jorku.
15 grudnia – eksplozja gazu w kopalni węgla konglomeratu Mitsubishi Hojyo w Kiusiu w Japonii, spowodowała śmierć 687 osób. Najtragiczniejszy wypadek w dziejach kopalnictwa w Japonii.
17 grudnia – I wojna światowa: Rosjanie zostają zatrzymani pod Limanową.
19 grudnia – I wojna światowa: Bitwa nad rzeką Kolubara w Serbii, zakończyła się stanowczym zwycięstwem Serbów.
24 grudnia – I wojna światowa: W okolicach miasta Ypres doszło do rozejmu bożonarodzeniowego - angielscy i niemieccy żołnierze przerywają walki.
28 grudnia – Włochy zajęły albański port Valona.
31 grudnia – I wojna światowa: Pierwszy raz w czasach nowożytnych, armia niemiecka użyła broni chemicznej na froncie wschodnim, na linii rzek Bzura i Rawka, pod Bolimowem - przeciw oddziałom rosyjskim.
Blaise Diagne z Senegalu stał się pierwszym czarnym afrykańczykiem wybranym do parlamentu we Francji.
Po raz pierwszy można spotkać artykuły powszechnego użytku wykonane ze stali nierdzewnej.
Mahatma Gandhi wraca do Indii z Republiki Południowej Afryki i staje się czołowym działaczem ruchu na rzecz niezależności Indii.
Stolica regionu autonomicznego Kuangsi w Chinach, zostaje przeniesiona z miasta Guilin do miasta Nanning.
Port w miejscowości Orange w stanie Teksas zostaje pogłębiony i przygotowany do budowy okrętów dla Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych.
W USA powstaje cywilna niedochodowa organizacja (ang. United States Power Squadrons - USPS), której celem jest bezpieczeństwo cywilnych jednostek na morzu oraz szkolenie ludzi związanych z morzem.

[edytuj] Urodzili się

4 stycznia - Jean-Pierre Vernant, francuski historyk i antropolog (zm. 2007)
5 stycznia - George Reeves, amerykański aktor (zm. 1959)
12 stycznia - Karl Otto Götz, niemiecki malarz
13 stycznia - Ján Futák, słowacki duchowny katolicki, botanik i działacz ochrony przyrody, znawca flory Słowacji (zm. 1980)
15 stycznia
- Stefan Bałuk, polski fotografik, fotoreporter wojenny, uczestnik powstania warszawskiego
- Alberto Ullastres, hiszpański polityk i prawnik (zm. 2001)
5 lutego
- William S. Burroughs, pisarz i poeta amerykański (zm. 1997)
- Alan Lloyd Hodgkin, angielski biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1998)
8 lutego - Jyoti Basu, polityk indyjski (zm. 2010)
12 lutego - Lazar Koliševski, jugosłowiański polityk, prezydent Jugosławii (zm. 2000)
15 lutego - Kevin McCarthy, amerykański aktor (zm. 2010)
22 lutego - Renato Dulbecco, amerykański wirusolog pochodzenia włoskiego
23 lutego - Theofiel Middelkamp, holenderski kolarz szosowy (zm. 2005)
3 marca - Asger Jorn (zm. 1973)
8 marca - Jacob Bakema, holenderski architekt (zm. 1981)
11 marca - Álvaro del Portillo, prałat Opus Dei, Sługa Boży (zm. 1994)
15 marca - Bazyli (Doroszkiewicz), polski arcybiskup prawosławny, metropolita warszawski i całej Polski (zm. 1998)
22 marca - Władysław Niedoba, polski reżyser, scenarzysta i aktor teatralny, działacz społeczny i kulturalny na Zaolziu (zm. 1999)
25 marca - Norman Borlaug, amerykański uczony norweskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla (zm. 2009)
26 marca - William Westmoreland, amerykański generał (zm. 2005)
28 marca
- Bohumil Hrabal, czeski pisarz (zm. 1997)
- Edmund Muskie, amerykański polityk polskiego pochodzenia (zm. 1996)
- Jan Mulak, polski trener lekkoatletyczny, twórca Wunderteam (zm. 2005)
31 marca
- Jerzy Burski, polski polityk (zm. 1979)
- Michał Jakubik, polski generał, pilot myśliwski (zm. 1966)
- Wincenty Kawalec, polski ekonomista, polityk, prezes GUS, minister pracy, płac i spraw socjalnych (zm. 1991)
- Octavio Paz, meksykański poeta, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (zm. 1998)
2 kwietnia - Alec Guinness, brytyjski aktor filmowy i teatralny (zm. 2000)
4 kwietnia - Marguerite Duras, francuska pisarka (zm. 1996)
25 kwietnia – Claude Mauriac, francuski pisarz (zm. 1996)
26 kwietnia - Bernard Malamud, amerykański pisarz, prozaik i autor sztuk teatralnych (zm. 1986)
19 maja - Wu Qingyuan, japoński gracz go chińskiego pochodzenia
6 czerwca - Antonina Gordon-Górecka, polska aktorka (zm. 1993)
15 czerwca - Jurij Andropow, radziecki działacz partyjny i państwowy (zm. 1984)
20 lipca - Ersilio Tonini, włoski duchowny katolicki, kardynał
27 lipca - Giuseppe Baldo, włoski piłkarz (zm. 2007)
31 lipca - Louis de Funès, francuski komik (zm. 1983)
9 sierpnia - Tove Jansson, fińska pisarka pisząca po szwedzku i malarka (zm. 2001)
18 sierpnia - Ryszard Matuszewski, polski eseista, krytyk literacki, autor podręczników szkolnych, tłumacz (zm. 2010)
2 września - Stefania Grodzieńska, polska pisarka i aktorka (zm. 2010)
11 września
- Mária Medvecká, słowacka artystka malarka (zm. 1987)
- Paweł, patriarcha Serbskiego Kościoła Prawosławnego (zm. 2009)
24 września
- John Kerr, australijski prawnik, polityk, gubernator generalny Australii (zm. 1991)
- Andrzej Panufnik polski kompozytor i dyrygent (zm. 1991)
1 października - Maciej Maciejewski, polski aktor
3 października - Jan Nowak-Jeziorański, polski polityk i dziennikarz (zm. 2005)
6 października - Thor Heyerdahl, norweski badacz i podróżnik, na tratwie Kon-Tiki przepłynął Ocean Spokojny (zm. 2002)
7 października - Josef František, czeski lotnik, as myśliwski (zm. 1940)
11 października
- Reuben Fine, amerykański arcymistrz szachowy (zm. 1993)
- Tore Rydman, szwedzki curler (zm. 2003)
16 października - Muhammad Zahir Chan, król Afganistanu (zm. 2007)
21 października
- Martin Gardner, amerykański matematyk (zm. 2010)
- Kazimierz Świątek, białoruski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup mińsko-mohylewski (zm. 2011)
28 października
- Jonas Salk, amerykański lekarz, biolog, odkrywca szczepionki przeciwko polio (zm. 1995)
- Richard Synge, angielski biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1994)
5 listopada – Herbert Czaja, niemiecki polityk chadecki, reprezentant „wypędzonych” (zm. 1997)
8 listopada - Norman Lloyd, amerykański aktor, producent i reżyser
5 grudnia
- Stanisław Dygat, polski prozaik i felietonista (zm. 1978)
- Hans Hellmut Kirst, niemiecki pisarz (zm. 1989)
14 grudnia - Karl Carstens, prezydent Niemiec (zm. 1992)
16 grudnia - Władysław Miziołek, polski biskup katolicki, ekumenista (zm. 2000)

[edytuj] Zmarli

10 stycznia – Leonia Franciszka Aviat, francuska zakonnica, założycielka oblatek św. Franciszka Salezego, święta katolicka (ur. 1844)
1 marca - Gilbert Elliot-Murray-Kynynmound (znany jako lord Melgund), brytyjski wojskowy, polityk (ur. 1845)
16 marca - Charles-Albert Gobat, szwajcarski prawnik i polityk, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1843)
6 kwietnia - Józef Chełmoński, polski malarz realista (ur. 1849)
24 kwietnia – Benedykt Menni, włoski bonifrater, święty katolicki (ur. 1841)
21 czerwca - Bertha von Suttner, austriacka pacyfistka, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1843)
31 lipca - Jean Jaurès, francuski przywódca socjalistyczny (ur. 1859)
6 sierpnia
- Alfred Hegar, niemiecki lekarz, chirurg, ginekolog (ur. 1830)
- Ellen Wilson, pierwsza żona prezydenta USA Woodrowa Wilsona (ur. 1860)
20 sierpnia - Pius X, (właściwie Giuseppe Sarto), papież od 1903, święty (ur. 1835)
29 sierpnia - Aleksander Samsonow, generał rosyjski, dowódca wojskowy w czasie I wojny światowej (ur. 1859)
6 września - Maksym Gorlicki, święty męczennik prawosławny, rozstrzelany na dziedzińcu więzienia w Gorlicach (ur. 1886)
27 września lub 10 października - Karol I Hohenzollern-Sigmaringen, król Rumunii (ur. 1839)
3 listopada - Georg Trakl, austriacki poeta (ur. 1887)
14 listopada - Frederick Roberts, brytyjski wojskowy - marszałek polny (ur. 1832)
27 grudnia - Ottó Herman, węgierski ornitolog, entomolog i polityk (ur. 1835)