1937
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1937 / MCMXXXVII
stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949 • 1950–1959 • 1960–1969
lata: 1927 « 1932 « 1933 « 1934 « 1935 « 1936 « 1937 » 1938 » 1939 » 1940 » 1941 » 1942 » 1947
[edytuj] Rok 1937 ogłoszono
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 10 stycznia – w obecności wiceministra komunikacji otwarto nowo wybudowane drogi o trwałej nawierzchni: Kraków – Wieliczka (12 km) oraz Kraków – Katowice (64 km).
- 17 stycznia – Stronnictwo Ludowe podjęło decyzję o strajku chłopskim.
- 28 stycznia – antysemickie ekscesy na Uniwersytecie Warszawskim i Politechnice Warszawskiej.
- 5 lutego – rząd polski podjął decyzję o utworzeniu Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP).
- 8 lutego – lwowskie starostwo grodzkie zarządziło rozwiązanie oddziału Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela w tym mieście.
- 21 lutego
- powstał Obóz Zjednoczenia Narodowego.
- rozpoczął się III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (zwyciężył radziecki pianista Yakov Zak).
- 1 marca – uruchomiono rozgłośnię radiową Warszawa II.
- 12 marca – minister spraw wojskowych wydał rozkaz o utworzeniu oddziałów Obrony Narodowej.
- 20 marca – rozpoczęto budowę miasta i huty Stalowa Wola.
- 31 marca – minister spraw wewnętrznych rozwiązał zdominowaną przez lewicę Radę Miejską Łodzi.
- 9 kwietnia – strajk generalny w Łodzi przeciwko rozwiązaniu przez rząd Rady Miejskiej zdominowanej przez lewicę.
- 18 kwietnia – policja zabiła 3 osoby i kilkanaście raniła podczas uroczystości historycznej w Racławicach.
- 20 kwietnia – premiera filmu Dorożkarz nr 13.
- 13 maja – po zabójstwie polskiego policjanta dokonanym przez Żyda doszło do pogromu w Brześciu nad Bugiem.
- 26 maja – rozwiązanie przez rząd Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela.
- 1 czerwca – ustanowiono Herb Krakowa.
- 20 czerwca – biskup Adam Sapieha podtrzymał swoją wcześniejszą decyzję o przeniesieniu trumny marszałka Piłsudskiego do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. Tym razem o wstrzymanie akcji poprosił sam prezydent Mościcki.
- 22 czerwca – powołanie Związku Młodej Polski, organizacji młodzieżowej Obozu Zjednoczenia Narodowego.
- 9 lipca – zakończono usypywanie Kopca Piłsudskiego w Krakowie.
- 14 lipca – koniec konfliktu wawelskiego o trumnę marszałka Piłsudskiego, którą 22 czerwca na polecenie biskupa Adama Sapiehy przeniesiono z krypty św. Leonarda do przygotowanej osobnej krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów.
- 1 sierpnia
- Stanisława Walasiewicz ustanowiła rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 11,6 s. (rekord ten przetrwał 25 lat, poprawiono go dopiero w 1962).
- uruchomiono pierwszą regularną linię autobusową w Sosnowcu.
- 15 sierpnia – Stronnictwo Ludowe proklamowało strajk chłopski.
- 19 sierpnia
- 21 sierpnia – Wiesław Gąssowski ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m wynikiem 48,3 s. (rekord ten przetrwał 17 lat, poprawiono go dopiero w 1954).
- 25 sierpnia – został zdławiony strajk chłopski. Tego dnia w Majdanie Sieniawskim na Podkarpaciu w starciach z policją zginęło 15 chłopów.
- 4 września – rektorzy szkół wyższych wprowadzili rozdział miejsc dla studentów Polaków i Żydów, tzw. getta ławkowe.
- 11 września – Kierownictwo Marynarki Wojennej wprowadziło jako obowiązujący termin okręt podwodny zamiast wcześniejszego łódź podwodna (zarządzenie KMW nr 722/Org. z 11 IX 1937).
- 16 września – premiera filmu Znachor.
- 25 września – pierwszy raz odegrano Hejnał Płocka.
- 2 października – powstał Związek Lewicy Patriotycznej.
- 3 października – powstało Zjednoczenie Polskich Związków Zawodowych.
- 5 października – porozumienie polsko-niemieckie o tranzycie przez Pomorze.
- 10 października – powstało Stronnictwo Pracy (z połączenia Narodowej Partii Robotniczej i Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji).
- 16 października – powstał Klub Demokratyczny przekształcony w 1938 w Stronnictwo Demokratyczne.
- 19 października – uchwałą Walnego Zjazdu Związku Lekarzy Państwa Polskiego wprowadzono tzw. paragraf aryjski.
- 26 października – premiera filmu Dziewczęta z Nowolipek.
- 27 października
- protest Rady Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego przeciw bojówkarskim atakom prawicowych studentów.
- wprowadzono nowy wzór tablic rejestracyjnych.
- Październik – wprowadzenie getta ławkowego na niektórych polskich uczelniach wyższych.
- 11 listopada – pierwsze obchody Święta Niepodległości jako ustawowego święta państwowego.
- 25 listopada – podniesienie bandery na ORP „Błyskawica”.
- 27 listopada – Rada Ministrów wydała rozporządzenie o reaktywacji Legii Akademickiej.
- 8 grudnia – w Krynicy-Zdroju została uruchomiona pierwsza w kraju kolej linowo-terenowa na Górę Parkową.
- 15 grudnia
- uruchomiono elektryczną linię kolejową Warszawa – Mińsk Mazowiecki.
- powstał klub sportowy Calisia Kalisz.
- 22 grudnia – rozwiązanie Socjalistycznej Partii Pracy.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 1 stycznia – Anastasio Somoza García został dyktatorem Nikaragui.
- 3 stycznia – w Leeds odbyła się pierwsza konwencja science fiction.
- 11 stycznia – w USA ukazało się w sprzedaży pierwsze wydanie magazynu LOOK.
- 19 stycznia – Howard Hughes przeleciał z Los Angeles do Nowego Jorku w czasie 7:28.25 s. (ustanawiając nowy rekord lotniczy).
- 20 stycznia – sędzia Sądu Najwyższego Charles Evans Hughes zaprzysiągł Franklina Delano Roosevelta na drugą kadencję jako prezydenta Stanów Zjednoczonych. Zmiana daty zaprzysiężenia prezydenta była związana z ratyfikacją w 1933 roku dwudziestej poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
- 23 stycznia – w Moskwie rozpoczął się proces siedemnastu przywódców komunistycznych, oskarżonych o udział w spisku rzekomo zorganizowanym przez Lwa Trockiego, a mającym na celu obalenie ustroju komunistycznego i zamordowaniu Józefa Stalina.
- 25 stycznia – w amerykańskim radiu NBC nadano pierwszy odcinek Guiding Light, najdłużej emitowanego serialu na świecie.
- 26 stycznia – w Michigan celebrowano 100-lecie przyłączenia stanu do Stanów Zjednoczonych.
- 31 stycznia
- 5 lutego
- 8 lutego – hiszpańska wojna domowa: oddziały sił nacjonalistycznych, zdobyły miasto Málaga.
- 8-27 lutego – hiszpańska wojna domowa: nierozstrzygnięta bitwa nad rzeką Jarama.
- 11 lutego – zakończył się strajk okupacyjny w fabrykach General Motors, kiedy korporacja uznała Zjednoczony Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Samochodowego (ang. United Automobile Workers Union).
- 16 lutego – Wallace Hume Carothers opatentował syntetyczny polimer – Nylon.
- 19 lutego
- w Australii doszło do katastrofy lotniczej w Parku Narodowym Lamington, pięć osób straciło życie.
- w Addis Abebie, w czasie ceremonii w pałacu cesarskim, dwóch nacjonalistów Erytrejskich dokonało nieudanego zamachu na gubernatora i wicekróla Rodolfo Grazianiego. Włoskie siły bezpieczeństwa otworzyły ogień do tłumu widzów i przez następne kilka tygodni, w zemście, dokonały rzezi na Etiopczykach.
- ustanowiono flagę Holandii.
- 21 lutego
- Liga Narodów zabroniła krajom postronnym udziału w hiszpańskiej wojnie domowej.
- amerykański wynalazca Waldo Waterman dokonał pierwszego udanego lotu latającym samochodem (Aerobile).
- 27 lutego – podczas obrad plenum KC WKP aresztowano Mikołaja Bucharina i Aleksieja Rykowa; w ZSRR rozpoczął się kolejny etap czystek politycznych.
- 10 marca – w Nazistowskich Niemczech została opublikowana encyklika Mit brennender Sorge papieża Pius XI.
- 15 marca – przy Cook County Hospital w Chicago utworzono pierwszy na świecie bank krwi.
- 17 marca – w San Francisco ukazał się raport prywatnego detektywa Edwina Athertona dokumentujący wady i korupcję policji miejskiej.
- 18 marca – doszło do wybuchu gazu w szkole w miejscowości New London w stanie Teksas. Eksplozja pozbawiła życia 295 osób spośród uczniów i nauczycieli.
- 19 marca – papież Pius XI w encyklice Divini Redemptoris potępił antyreligijny charakter komunizmu.
- 21 marca – w Niemczech odczytano w kościołach encyklikę Piusa XI Mit brennender Sorge, potępiającą ideologię III Rzeszy.
- 26 marca
- w mieście Crystal City w stanie Teksas plantatorzy szpinaku wystawili statuę głównego bohatera komiksu i postaci z amerykańskiego filmu animowanego Popeye.
- William Henry Hastie został pierwszym czarnoskórym sędzią Sadu Federalnego w USA.
- 1 kwietnia – Aden stał się kolonią brytyjską.
- 5 kwietnia – otwarto port lotniczy Praga-Ruzyně.
- 9 kwietnia – japoński samolot Kamikadze (九七式司令部偵察機 – Boski Wiatr – Mitsubishi Ki-15) wylądował na londyńskim lotnisku, był to pierwszy samolot japońskiej produkcji, który przyleciał do Europy.
- 12 kwietnia – Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych zawyrokował, że akt prawny zabezpieczający prawa robotników w sektorze prywatnym z 1935 r. (ang. National Labor Relations Act), jest zgodny z konstytucją.
- 17 kwietnia – w filmie animowanym pod tytułem Prosiaka Porky’ego Polowanie (ang. Porky’s Duck Hunt), w reżyserii Texa Avery’ego z serii Zwariowane Melodie, zadebiutowała postać Kaczora Daffy’ego.
- 20 kwietnia – pożar w szkole podstawowej w miejscowości Kilingi-Nõmme w Estonii, pozbawił życia 17 osób i ranił 50.
- 26 kwietnia – hiszpańska wojna domowa: niemiecki Legión Cóndor zbombardował Guernikę.
- 27 kwietnia – premiera filmu Narodziny gwiazdy.
- 1 maja – we Francji w Paryżu doszło do strajku powszechnego.
- 3 maja – amerykańska pisarka Margaret Mitchell otrzymała nagrodę Pulitzera za powieść Przeminęło z wiatrem.
- 6 maja – w miejscowości Lakehurst w stanie Nowy Jork eksplodował największy wówczas sterowiec na świecie Hindenburg. Zginęło 34 ludzi.
- 7 maja – hiszpańska wojna domowa: niemiecki Legión Cóndor wyposażony w samoloty Heinkel He 51 wylądował w Hiszpanii, by wspomagać oddziały falangi generała Francisco Franco.
- 8 maja – powołano metropolię ryską.
- 12 maja – w Londynie w Opactwie Westminsterskm odbyła się koronacja Jerzyego VI Windsora i jego małżonki Elżbiety.
- 21 maja
- sowiecka stacja polarna wybudowana na pływającej krze stała się pierwszą naukową placówką na Oceanie Arktycznym.
- w ramach akcji odwetowej za próbę zamachu na włoskiego gubernatora Rodolfo Grazianiego w Etiopii, włoskie oddziały dokonały masakry w klasztorze Debre Libanos, 297 mnichów zostało zamordowanych i 23 osoby świeckie.
- 22 maja – w ZSRR został aresztowany marszałek Michaił Tuchaczewski.
- 27 maja – uroczyście otwarto most Golden Gate, łączący San Francisco z hrabstwem Main.
- 28 maja – Neville Chamberlain został premierem Wielkiej Brytanii.
- 30 maja – hiszpańska wojna domowa: w czasie walk pomiędzy „Republikanami” i „Nacjonalistami”, hiszpański statek Ciudad de Barcelona został storpedowany.
- Maj – w Stanach Zjednoczonych bezrobocie osiągnęło poziom 7 mln osób.
- 3 czerwca – Wallis Simpson wyszła za mąż za byłego króla Edwarda VIII Windsora.
- 8 czerwca
- całkowite zaćmienie słońca, którego czas przekroczył 7 minut (tak długiego nie było przez 800 lat), było widoczne z Oceanu Spokojnego i z Peru.
- we Frankfurcie odbyła się premiera kantaty scenicznej, skomponowanej przez Carla Orffa, pod tytułem Carmina Burana.
- 9 czerwca – działacze antyfaszystowscy Carlo i Nello Rosselli zostali zamordowani we Francji przez włoską bojówkę faszystowską.
- 11 czerwca – wielki terror: na rozkaz Józefa Stalina dokonano egzekucji ośmiu przywódców wojskowych.
- 13 czerwca – w Marsylii otwarto Stade Vélodrome.
- 14 czerwca – stan Pensylwania wprowadził Święto Flagi, jako święto stanowe, jedyny spośród stanów w USA.
- 15 czerwca – w Paryżu odbyła się premiera baletu Szach-mat Arthura Blissa.
- 21 czerwca – we Francji koalicyjny rząd Léona Bluma podał się do dymisji.
- 23 czerwca – w ramach Hiszpańskiej Armii Ludowej utworzono „150 Brygadę Międzynarodową im. Jarosława Dąbrowskiego”.
- 1 lipca
- niemiecki pastor luterański i teolog Martin Niemöller został aresztowany przez Gestapo.
- w referendum w Wolnym Państwie Irlandzkim obywatele zaakceptowali nową konstytucję – 685,105 osób głosowało za konstytucją a 527,945 przeciw.
- 2 lipca
- Amelia Earhart i nawigator Fred Noonan zniknęli po starcie z Nowej Gwinei podczas lotu dookoła świata.
- rozpoczęła czuwanie nieustająca warta żołnierska przy grobie nieznanego żołnierza na Narodowym Cmentarzu w Arlington koło Waszyngtonu.
- 5 lipca – padł rekord temperatury w Kanadzie, w miejscowości Yellow Grass odnotowano 45 °C.
- 6 lipca – hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa pod Brunete.
- 7 lipca – incydent na moście Marco Polo – początek wojny chińsko-japońskiej (przez niektórych dzień ten jest uważany za początek II wojny światowej w Azji).
- 8 lipca – Japonia wypowiedziała wojnę Chinom.
- 11 lipca – w Nowym Jorku, Amerykanin Elroy Robinson ustanowił rekord świata w biegu na 800 m wynikiem 1.49,6 s.
- 16 lipca – w katastrofie kolejowej w indyjskim mieście Patna zginęło 107 osób.
- 19 lipca – w Monachium została otwarta zorganizowana przez nazistów Wystawa sztuki zdegenerowanej.
- 21 lipca – Eamon de Valera zostaje wybrany prezydentem Irlandii.
- 22 lipca – Nowy Ład (New Deal): Senat Stanów Zjednoczonych głosuje przeciwko propozycji prezydenta Franklina D. Roosevelta by zwiększyć ilość sędziów w Sądzie Najwyższym Stanów Zjednoczonych.
- 25 lipca – hiszpańska wojna domowa: zakończyła się bitwa pod Brunete.
- 28 lipca – w Belfaście Irlandzka Armia Republikańska (IRA) dokonała nieudanej próby zamachu bombowego na króla Jerzego VI Windsora.
- 30 lipca – Nikołaj Jeżow wydał rozkaz nr 00447 (na podstawie decyzji KC WKP(b) z 2 lipca 1937 r., z podpisem Stalina), w którym zarządzał masową likwidację „elementów antyradzieckich”. Na jego mocy od sierpnia 1937 do września 1938 r. wydano zaocznie ponad 700 tys. wyroków śmierci.
- 1 sierpnia – w Berlinie, sprinterka Stanisława Walasiewicz ustanowiła rekord świata w biegu na 100 m (11,6 s.)
- 5 sierpnia – w ZSRR rozpoczęła się kampania mająca wyeliminować elementy antysowieckie, zwana Wielką Czystką. W następnym roku około 724 tys. osób zostało zamordowanych na skutek działalności komisji tzw. trzech (trojka), często komisje te wybierały swe ofiary ze względów etnicznych.
- 6 sierpnia – hiszpańska wojna domowa: artyleria falangistów ostrzelała Madryt.
- 10 sierpnia – w Tokio założono firmę Canon.
- 11 sierpnia – Salwador wystąpił z Ligi Narodów.
- 25 sierpnia – dokonano oblotu samolotu szturmowego Su-2.
- 26 sierpnia – wojna chińsko-japońska: japoński samolot ostrzelał samochód z ambasadorem brytyjskim podczas powietrznego rajdu na Szanghaj.
- 28 sierpnia – założono Toyota Motor Corporation.
- 2 września – tajfun, który nawiedził Hongkong pozbawił życia około 11 tys. osób.
- 5 września – hiszpańska wojna domowa: Falangiści zdobyli miasto Llanes.
- 7 września
- CBS nadało dwu i pół godzinny koncert radiowy dla upamiętnienia zmarłego w lipcu George’a Gershwina.
- hiszpańska wojna domowa: zakończyła się bitwa pod Belchite.
- 21 września – w Londynie ukazała się powieść Hobbit, czyli tam i z powrotem (ang. The Hobbit or There and Back Again) autorstwa J. R. R. Tolkiena.
- 25 września – wojna chińsko-japońska: w bitwie o Pingxingguan, Komunistyczna Czerwona Armia pokonała siły japońskie.
- 26 września – rozpoczęła się seria pół godzinnych programów radiowych pod tytułem Cień (ang. The Shadow), Orson Welles wystąpił w roli tytułowej.
- 27 września – ostatni Tygrys żyjący na wyspie Bali zdechł. Był to najmniejszy z żyjących tygrysów.
- 1 października
- w USA weszło w życie prawo (ang. Marijuana Tax Act), które było pierwszym krokiem do sankcji prawnych eliminujących używanie Marihuany.
- sędzia Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych Hugo Black, w przemówieniu radiowym, wyparł się związków z Ku Klux Klanem.
- 3 października – wojna chińsko-japońska: japońska armia rozpoczęła ofensywę w kierunku miasta Nankin.
- 5 października – w Chicago prezydent Roosevelt wygłosił przemówienie (ang. Quarantine Speech) w którym wzywał do objęcia kwarantanną narody agresywne. Przemówienie to wzmocniło wśród Amerykanów postawę izolacjonizmu.
- 13 października – Niemcy w nocie dyplomatycznej do Brukseli zagwarantowali nienaruszalność i integralność terytorialną Belgii, pod warunkiem że Belgia nie podejmie żadnej akcji militarnej pod adresem Niemiec.
- 15 października – ukazała się powieść Ernesta Hemingwaya Mieć i nie mieć (ang. To Have and Have Not). Na podstawie powieści w roku 1944 został nakręcony film Mieć i nie mieć.
- 17 października – Hyzio, Dyzio i Zyzio, siostrzeńcy Kaczora Donalda, po raz pierwszy pojawili się w gazetowym pasku komiksowym.
- 21 października
- hiszpańska wojna domowa: całe północne wybrzeże Hiszpanii znalazło się w rękach Falangistów.
- Roberto María Ortiz został wybrany prezydentem Argentyny.
- 27 października – hiszpańska wojna domowa: siły republikańskie podpaliły zapasy paliw w mieście Gijón, wycofując się przed nacierającymi Falangistami.
- 5 listopada
- w Kancelarii Rzeszy odbyło się ściśle tajne zebranie, na którym Adolf Hitler przedstawił swój plan powiększenia przestrzeni życiowej dla Niemców.
- hiszpańska wojna domowa: w miejscowości Piedrafita de Babia pobliżu miasta León 35 tys. osób wspierających siły republikańskie zostało zamordowanych.
- 6 listopada – Włochy dołączyły do paktu antykominternowskiego.
- 9 listopada – wojna chińsko-japońska: armia japońska zdobyła Szanghaj.
- 10 listopada – brazylijski prezydent Getúlio Vargas ogłosił Estado Novo (Nowy Kraj), nazwę nowego rządu. Od tego momentu stał się dyktatorem Brazylii do roku 1945.
- 14 listopada – Japończycy zdobywają Szanghaj.
- 21 listopada – w Leningradzie odbyła się premiera V symfonii Dymitra Szostakowicza.
- 28 listopada – Józef Stalin podpisał wniosek o rozwiązanie Komunistycznej Partii Polski.
- 11 grudnia – Włochy wycofały się z Ligii Narodów.
- 12 grudnia
- doszło do incydentu zbrojnego, kiedy to została zbombardowana kanonierka amerykańska USS Panay na rzece Jangcy koło Nankinu przez japońskie samoloty.
- odbyły się wybory do Rady Najwyższej ZSRR.
- 13 grudnia – wojna chińsko-japońska: armia japońska zdobyła Nankin, który stał się stolicą marionetkowego państwa chińskiego. Wojska dokonały masakry ludności cywilnej, w ciągu trzech miesięcy zamordowano ponad 300 tys. osób.
- 15 grudnia – hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa o Teruel.
- 21 grudnia – w amerykańskich kinach można było obejrzeć film animowany pełnometrażowy produkcji wytwórni Walta Disneya pod tytułem Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków.
- 22 grudnia – otwarto Tunel Lincolna łączący nowojorski Manhattan z New Jersey.
- 25 grudnia – w wieku 70 lat, legendarny dyrygent Arturo Toscanini dyrygował Orkiestrą Symfoniczną NBC w koncercie radiowym. Był to pierwszy występ dyrygenta z tą orkiestrą, który zapoczątkował 17-letnie występy. W pierwszym koncercie Toskanii dyrygował utwory Vivaldiego, Mozarta, Brahmsa. Miliony osób wysłuchało tego koncertu radiowego łącznie z prezydentem Franklinem Delano Rooseveltem.
- 28 grudnia – Octavian Goga został premierem Rumunii.
- 29 grudnia – Irlandia przyjęła konstytucję; de facto państwo stało się republiką, choć oficjalnie dopiero w 1949.
[edytuj] Urodzili się
- 1 stycznia
- Adam Wiśniewski-Snerg, polski pisarz science fiction (zm. 1995)
- Mirosława Lombardo, polska aktorka
- Janusz Michałowski, polski aktor
- 2 stycznia - Martin Lauer, niemiecki lekkoatleta
- 3 stycznia - Zygmunt Konieczny, polski kompozytor muzyki teatralnej i muzyki filmowej
- 4 stycznia - Dyan Cannon, amerykańska aktorka, reżyser, scenarzystka, montażystka i producent filmowy
- 6 stycznia - Paolo Conte, włoski kompozytor i śpiewający autor
- 8 stycznia - Shirley Bassey, brytyjska piosenkarka
- 10 stycznia - Natalia Piekarska-Poneta, polska poetka
- 13 stycznia - George Reisman, ekonomista amerykański
- 14 stycznia - Marian Janowski, polski burmistrz, działacz społeczny i samorządowy
- 15 stycznia
- Margaret O'Brien, amerykańska aktorka dziecięca
- Zofia Gładyszewska, polska aktorka filmowa i dubbingowa
- 16 stycznia - Francis Eugene George, amerykański duchowny katolicki, kardynał
- 18 stycznia
- Yukio Endō (jap. 遠藤 幸雄), japoński gimnastyk (zm. 2009)
- John Hume, północnoirlandzki polityk, laureat pokojowej Nagrody Nobla
- Dieter Lindner, niemiecki lekkoatleta
- David Mech, amerykański biolog
- 19 stycznia - Zbigniew Jóźwik, doktor nauk, przyrodnik, artysta grafik, bibliofil i polarnik z Lublina
- 20 stycznia - Albert-Marie de Monléon, francuski duchowny katolicki
- 21 stycznia - Zbigniew Bargielski, polski kompozytor
- 27 stycznia
- Marek Dagnan, polski autor tekstów piosenek
- David Yallop, brytyjski pisarz
- 30 stycznia
- Vanessa Redgrave, brytyjska aktorka, zdobywczyni Oscara
- Borys Spasski (ros. Борис Васильевич Спасский), rosyjski szachista
- 31 stycznia
- Philip Glass, amerykański kompozytor
- Suzanne Pleshette, amerykańska aktorka (zm. 2008)
- 1 lutego
- Audrys Juozas Bačkis, litewski duchowny katolicki, kardynał
- Don Everly, amerykański śpiewak rock and rolla
- 2 lutego - Eric Arturo del Valle, polityk panamski
- 3 lutego - Jacques Barrot, francuski polityk
- 6 lutego - Wiesław Ochman, polski śpiewak operowy
- 10 lutego - Roberta Flack, wokalistka amerykańska śpiewająca jazz, soul i folk
- 11 lutego
- Maciej Kossowski, polski piosenkarz i kompozytor muzyki
- Maryse Condé, karaibska pisarka
- 12 lutego - Charles Dumas, amerykański lekkoatleta (zm. 2004)
- 13 lutego
- Anna Malewicz-Madey, polska śpiewaczka operowa
- Sigmund Jähn, niemiecki kosmonauta
- 15 lutego - Raymundo Damasceno Assis, brazylijski duchowny katolicki, kardynał
- 17 lutego
- Wanda Koczeska, polska aktorka (zm. 2008)
- Willi Koslowski, niemiecki piłkarz
- 20 lutego
- Robert Huber, niemiecki biochemik, laureat Nagrody Nobla
- Nancy Wilson, amerykańska wokalistka
- 21 lutego
- Ron Clarke, australijski lekkoatleta
- Harald V Norweski, król Norwegii
- 22 lutego - Edward Leja, polski fizyk (zm. 2009)
- 27 lutego
- Ricardo Estarriol, hiszpański dziennikarz
- Mirosław Zbigniew Wojalski, polski krajoznawca, autor kilkunastu książek o dziejach i zabytkach Łodzi
- 2 marca
- Abdelaziz Buteflika (arab. عبد العزيز بوتفليقة), polityk algierski, prezydent Algierii
- Katarzyna Piskorska, polska artystka rzeźbiarka i medalierka (zm. 2010)
- 4 marca - Jurij Sienkiewicz (ros. Юрий Александрович Сенкевич), radziecki lekarz polskiego pochodzenia, naukowiec i podróżnik, prezenter telewizyjny, autor książek (zm. 2003)
- 6 marca - Walentina Tierieszkowa (ros. Валентина Владимировна Терешкова), radziecka kosmonautka
- 8 marca - Juvénal Habyarimana, rwandyjski polityk i wojskowy (zm. 1994)
- 9 marca - Ryszard Cieślak, polski aktor (zm. 1990)
- 16 marca - Attilio Nicora, włoski duchowny katolicki, kardynał
- 18 marca - Rudi Altig, niemiecki kolarz
- 19 marca
- Elżbieta Dzikowska, polska historyk, sinolog, podrózniczka i reżyser
- Egon Krenz, niemiecki działacz państwowy
- 20 marca
- Krzysztof Kowalewski, polski aktor
- Lois Lowry, amerykański pisarka
- Jerry Reed, amerykański gitarzysta i aktor (zm. 2008)
- Helmut Recknagel, niemiecki skoczek narcarski
- 22 marca
- Angelo Badalamenti, amerykański kompozytor
- Winfried Böhm, niemiecki pedagog i filozof
- Armin Hary, zachodnioniemiecki lekkoatleta
- 23 marca - Robert Gallo, amerykański lekarz
- 26 marca
- Roger William Gries, amerykański duchowny katolicki
- Ahmed Korei, polityk palestyński
- 30 marca - Warren Beatty, amerykański aktor i reżyser
- 3 kwietnia - Aleksandra Zawieruszanka, polska aktorka
- 4 kwietnia - Lajos Portisch, węgierski szachista
- 5 kwietnia
- Colin Powell, generał, pierwszy czarnoskóry szef amerykańskiej dyplomacji
- Elżbieta Kępińska, polska aktorka
- 6 kwietnia
- Karsten Friedrich Hoppenstedt, niemiecki polityk
- Billy Dee Williams, amerykański aktor i scenarzysta
- 9 kwietnia - Marek Walczewski, polski aktor (zm. 2009)
- 10 kwietnia - Biełła Achmadulina (ros. Белла Ахатовна Ахмадулина), rosyjska poetka (zm. 2010)
- 17 kwietnia - Ferdinand Piëch, austriacki przemysłowiec
- 18 kwietnia - Jan Kaplický, czeski architekt (zm. 2009)
- 19 kwietnia - Joseph Estrada, polityk i aktor filipiński
- 20 kwietnia
- Krystyna Rodowska, polska poetka, tłumaczka literatury pięknej, krytyk literacki
- George Takei, amerykański aktor
- 22 kwietnia - Jack Nicholson, amerykański aktor
- 26 kwietnia
- Jean-Pierre Beltoise, francuski motocyklista i kierowca rajdowy
- Jan Pietrzak, polski satyryk, aktor i piosenkarz
- 27 kwietnia - Sandy Dennis, amerykańska aktorka filmowa i teatralna, nagrodzona Oscarem (zm. 1992)
- 28 kwietnia - Saddam Husajn (arab. صدام حسين عبد المجيد التكريتي), iracki polityk, były dyktator (stracony w 2006)
- 29 kwietnia - Ramón Abeledo, argentyński piłkarz
- 3 maja - Hans Cieslarczyk, niemiecki piłkarz
- 4 maja - Ron Carter, amerykański kontrabasista jazzowy
- 5 maja - Trần Đức Lương, wietnamski polityk, prezydent
- 6 maja - Rubin Carter, czarnoskóry bokser wagi średniej, oskarżony o potrójne morderstwo i skazany na karę dożywocia podczas kontrowersyjnego procesu w 1967 roku
- 8 maja
- Thomas Pynchon, amerykański pisarz
- Hanna Rek, polska piosenkarka
- 9 maja - Rafael Moneo, hiszpański architekt
- 10 maja - Tamara Press, lekkoatletka radziecka
- 11 maja
- Dieter Grimm, niemiecki prawnik
- Ewa Wawrzoń, polska aktorka
- 12 maja
- George Carlin, amerykański komik, aktor i laureat nagrody Grammy (zm. 2008)
- Susan Hampshire, brytyjska aktorka
- 13 maja - Roger Zelazny, amerykański pisarz (zm. 1995)
- 15 maja
- Madeleine Albright, amerykańska dyplomatka, sprawowała funkcję 64. amerykańskiego sekretarza stanu
- Trini Lopez, amerykańsko-meksykański piosenkarz i gitarzysta
- 16 maja - Antonio Rattin, piłkarz argentyński
- 18 maja - Jacques Santer, polityk luksemburski, przewodniczący Komisji Europejskiej
- 19 maja - Zygmunt Bielawski, polski aktor (zm. 2006)
- 24 maja - Archie Shepp, afroamerykański muzyk
- 29 maja
- Alois Kothgasser, austriacki duchowny katolicki
- Irmin Schmidt, niemiecki muzyk i kompozytor
- Alwin Schockemöhle, niemiecki jeździec
- 30 maja - Walter Allison Hurley, amerykański duchowny katolicki
- 1 czerwca
- Morgan Freeman, amerykański aktor, reżyser, zdobywca Oscara
- Colleen McCullough, pisarka austriacka
- 2 czerwca
- Rosalyn Higgins, niemiecka prawniczka
- Sally Kellerman, amerykańska aktorka
- 10 czerwca - Luciana Paluzzi, włoska aktorka
- 11 czerwca
- Rino Marchesi, włoski piłkarz
- Robin Warren, australijski lekarz i naukowiec, laureat Nagrody Nobla
- 13 czerwca - Erich Ribbeck, niemiecki piłkarz
- 15 czerwca - Waylon Jennings, amerykański piosenkarz muzyki country i gitarzysta (zm. 2002)
- 16 czerwca - Symeon II, ostatni car Bułgarii
- 18 czerwca - Witalij Żołobow (ros. Виталий Михайлович Жолобов), kosmonauta radziecki
- 23 czerwca - Martti Ahtisaari, fiński polityk, dyplomata ONZ, prezydent Finlandii, laureat Nagrody Nobla
- 24 czerwca - Anita Desai, indyjska pisarka
- 25 czerwca - Keizō Obuchi (jap. 小渕 恵三), japoński polityk, premier Japonii (zm. 2000)
- 26 czerwca - Robert C. Richardson, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla
- 29 czerwca - Stanisław Olas, polski polityk
- 30 czerwca - Giovanni Battista Morandini, włoski duchowny katolicki
- 1 lipca - Krzysztof Rau, polski reżyser
- 3 lipca - Tom Stoppard, brytyjski dramaturg i scenarzysta
- 4 lipca
- Sonja Haraldsen, żona króla Norwegii Haralda V, królowa Norwegii
- Bogdan Wojtuś, polski biskup katolicki
- 6 lipca
- Władimir Aszkenazy (ros. Владимир Давидович Ашкенази), rosyjski pianista i dyrygent
- Ned Beatty, amerykański aktor
- 7 lipca - Tung Chee Hwa (chin. Trad. 董建華, chin. Upr. 董建华), szef władz wykonawczych Specjalnego Regionu Administracyjnego ChRL Hongkong
- 9 lipca - David Hockney, angielski malarz, rysownik, grafik, fotograf oraz scenograf
- 12 lipca
- Bill Cosby, amerykański aktor
- Lionel Jospin, francuski polityk socjalistyczny, premier Francji
- 14 lipca
- Teresa Lipowska, polska aktorka
- Yoshirō Mori (jap. 森 喜朗), japoński polityk, premier Japonii
- 17 lipca - Stanisław Tym, polski aktor, satyryk, reżyser
- 18 lipca
- Jacek Fedorowicz, polski aktor i satyryk
- Roald Hoffmann, chemik amerykański, pochodzenia polsko-żydowskiego, laureat Nagrody Nobla
- Hunter S. Thompson, amerykański autor książek i dziennikarz (zm. 2005)
- 20 lipca - Ken Ogata (jap. 緒形拳), japoński aktor (zm. 2008)
- 25 lipca - Krystyna Loska, polska spikerka i prezenterka telewizyjna
- 27 lipca
- Anna Dawson, brytyjska aktorka komediowa
- Don Galloway, amerykański aktor (zm. 2009)
- 28 lipca - Francis Veber, francuski reżyser
- 29 lipca - Daniel McFadden, ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla
- 3 sierpnia - Andrés Gimeno, tenisista hiszpański
- 5 sierpnia
- Gordon Johncock, amerykański kierowca wyścigowy
- Manuel Pinto da Costa, polityk Wysp Świętego Tomasza i Książęca
- 6 sierpnia - Charlie Haden, amerykański kontrabasista
- 8 sierpnia - Dustin Hoffman, amerykański aktor filmowy
- 9 sierpnia - Irena Kownas, polska aktorka
- 14 sierpnia - Renzo Piano, włoski architekt, laureat Nagrody Pritzkera
- 15 sierpnia
- Edward Frankowski, polski duchowny katolicki
- Boungnang Vorachith, laotański polityk
- 16 sierpnia - Lorraine Gary, brytyjska aktorka
- 17 sierpnia - Paul Henry Walsh, amerykański duchowny katolicki
- 18 sierpnia - Edward Stachura, polski poeta (zm. 1979)
- 20 sierpnia - Andriej Konczałowski, rosyjski reżyser i scenarzysta
- 21 sierpnia
- Donald Dewar, szkocki polityk (zm. 2000)
- Robert Stone, amerykański pisarz
- 22 sierpnia - Francesco Musso, włoski bokser
- 30 sierpnia - Bruce McLaren, nowozelandzki inżynier, kierowca wyścigowy (zm. 1970)
- 2 września - Willi Giesemann, niemiecki piłkarz
- 4 września - Dawn Fraser, australijska pływaczka
- 5 września - Antonio Valentín Angelillo, argentyński piłkarz
- 6 września - Jerzy Bińczycki, polski aktor (zm. 1998)
- 7 września - Erwin Josef Ender, niemiecki biskup katolicki
- 8 września - Virna Lisi, włoska aktorka
- 10 września - Jared Diamond, amerykański biolog
- 11 września
- Josif Kobzon, rosyjski piosenkarz i pedagog
- Paola Ruffo di Calabria, królowa Belgii
- Tomas Venclova, litewski poeta, eseista, publicysta, badacz i tłumacz literatury pięknej
- 13 września - Don Bluth, amerykański reżyser
- 15 września
- Robert Emerson Lucas, ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla
- Fernando de la Rúa, argentyński polityk, prezydent Argentyny
- 20 września - Stefan Siczek, polski biskup katolicki
- 28 września - Heinz Hornig, niemiecki piłkarz
- 30 września
- Jurek Becker, niemiecki pisarz (zm. 1997)
- Gary Hocking, rodezyjczyk kierowca motocyklowy i wyścigowy (zm. 1962)
- Walentyn Sylwestrow, ukraiński kompozytor
- 1 października - Peter Stein, niemiecki reżyser
- 4 października - Franz Vranitzky, austriacki ekonomista i polityk
- 6 października - Mario Capecchi, amerykański genetyk włoskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla
- 7 października - Maria Szyszkowska, filozof, polska działaczka polityczna
- 9 października - Brian Blessed, angielski aktor
- 11 października - Bobby Charlton, angielski piłkarz
- 19 października - Teresa Ciepły, polska lekkoatletka, trzykrotna medalistka olimpijska, rekordzistka świata i Europy (zm. 2006)
- 20 października - Wanda Jackson, amerykańska piosenkarka
- 28 października
- Graham Bond, angielski muzyk, saksofonista, organista i wokalista, prekursor jazz-rocka (zm. 1974)
- Lenny Wilkens, amerykański koszykarz
- 30 października
- John Charles Dunne, amerykański duchowny katolicki
- Claude Lelouch, francuski reżyser
- 2 listopada - Barbara Borys-Damięcka, polska reżyser teatralna i telewizyjna
- 5 listopada - Harris Yulin, amerykański aktor
- 8 listopada - Jan Kociniak, polski aktor (zm. 2007)
- 21 listopada - Bernard Bot, holenderski polityk
- 22 listopada
- Edward Hulewicz, polski piosenkarz
- Nikołaj Kapustin, ukraiński kompozytor i pianista
- 23 listopada
- Karl Mildenberger, niemiecki bokser
- Karol Modzelewski, polski historyk, działacz polityczny
- 26 listopada
- Boris Jegorow (ros. Борис Борисович Егоров), kosmonauta radziecki (zm. 1994)
- Léo Lacroix, francuski narciarz
- Andrzej Zieliński, polski polityk, minister kultury
- 30 listopada - Ridley Scott, brytyjski reżyser
- 4 grudnia - William Lombardy, amerykański szachista
- 5 grudnia - Guy Thomazeau, francuski duchowny katolicki
- 10 grudnia - Karel von Schwarzenberg, działacz ruchu obrony praw człowieka, minister spraw zagranicznych Czech
- 12 grudnia
- Michael Jeffery, australijski działacz państwowy
- Joop van Oosterom, holenderski szachista
- 18 grudnia - Janusz Onyszkiewicz, polski polityk, matematyk, alpinista i speleolog, minister obrony narodowej w latach 1997-2000
- 19 grudnia - Barry Mazur, amerykański matematyk
- 21 grudnia - Jane Fonda, amerykańska aktorka
- 22 grudnia - Giuseppe Nazzaro, włoski arcybiskup, Kustosz Ziemi Świętej, wikariusz apostolski Aleppo
- 23 grudnia
- Maja Komorowska, polska aktorka
- Timothy Anthony McDonnell, amerykański duchowny katolicki
- 24 grudnia - Kazimierz Górny, polski biskup katolicki
- 25 grudnia - Maung Aye, birmański wojskowy i polityk
- 26 grudnia
- John Horton Conway, angielski matematyk
- Gnassingbé Eyadéma, polityk Togo, prezydent tego państwa (zm. 2005)
- Teresa Kubiak, polska śpiewaczka
- 28 grudnia - Ratan Tata, indyjski biznesmen, prezes Tata Motors
- 29 grudnia - Maumoon Abdul Gayoom, maledwiski polityk, prezydent Malediwów
- 30 grudnia - Gordon Banks, angielski piłkarz
- 31 grudnia
- Avram Hershko, izraelski biolog, laureat Nagrody Nobla
- Anthony Hopkins, brytyjski aktor
[edytuj] Zmarli
- 18 stycznia - Honorata Leszczyńska, polska aktorka teatralna (ur. 1864)
- 5 lutego - Lou Andreas-Salomé (ros. Луиза Густавовна Саломе), rosyjska arystokratka, pisarka i psychoanalityczka (ur. 1861)
- 7 lutego - Elihu Root, amerykański prawnik i polityk, laureat pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1845)
- 12 marca
- Antonina Leśniewska, polska farmaceutka (ur. 1866)
- Charles-Marie Widor, francuski organista, kompozytor i nauczyciel akademicki (ur. 1844)
- 15 marca - H. P. Lovecraft, amerykański pisarz (ur. 1890)
- 17 marca - Austen Chamberlain, polityk brytyjski, laureat pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1863)
- 29 marca - Karol Szymanowski, polski kompozytor, pianista, pedagog i krytyk muzyczny (ur. 1882)
- 19 kwietnia - Sigurd Agrell, szwedzki poeta, badacz run i innych znaków tajemnych, slawista (ur. 1881)
- 25 kwietnia - Michał Drzymała, chłop wielkopolski znany z oporu przeciwko niemieckiemu rugowaniu Polaków z ziemi (ur. 1857)
- 27 kwietnia - Antonio Gramsci, włoski działacz komunistyczny, teoretyk marksizmu, filozof (ur. 1891)
- 23 maja - John D. Rockefeller, amerykański przedsiębiorca (ur. 1839)
- 28 maja - Alfred Adler, austriacki psychiatra, psycholog i pedagog (ur. 1870)
- 2 czerwca - Louis Vierne, organista i kompozytor francuski (ur. 1870)
- 7 czerwca - Jean Harlow, amerykańska aktorka (ur. 1911)
- 10 czerwca - Robert Borden, polityk kanadyjski, premier Kanady (ur. 1854)
- 11 czerwca - Michaił Tuchaczewski (ros. Михаил Николаевич Тухачевский), dowódca radziecki (ur. 1893)
- 18 czerwca - Gaston Doumergue, francuski polityk, minister spraw zagranicznych, premier i prezydent Francji (ur. 1863)
- 19 czerwca - James Matthew Barrie, szkocki dramaturg i powieściopisarz (ur. 1860)
- 2 lipca - Amelia Earhart, amerykańska pilotka, dziennikarka i poetka (ur. 1897)
- 11 lipca - George Gershwin, kompozytor i pianista amerykański (ur. 1898)
- 20 lipca - Guglielmo Marconi, włoski fizyk i inżynier, laureat Nagrody Nobla w 1909 roku (ur. 1874)
- 11 sierpnia - Edith Wharton, amerykańska pisarka (ur. 1862)
- 16 sierpnia - Carl August Kronlund, szwedzki curler (ur. 1865)
- 29 sierpnia - Otto Ludwig Hölder, niemiecki matematyk (ur. 1859)
- 2 września - baron Pierre de Coubertin, inicjator nowożytnych igrzysk olimpijskich (ur. 1863)
- 15 września - Olaf Finsen, farerski farmaceuta i polityk, brat Nielsa Ryberga Finsena (ur. 1859)
- 26 września - Bessie Smith, amerykańska pieśniarka bluesowa (ur. 1894)
- 29 września - Ray Ewry, amerykański lekkoatleta (ur. 1873)
- 16 października - Jean de Brunhoff, francuski autor literatury dziecięcej i ilustrator (ur. 1899)
- 19 października - Ernest Rutherford, chemik i fizyk z Nowej Zelandii, laureat Nagrody Nobla (ur. 1871)
- 26 października - gen. Józef Dowbor-Muśnicki, dowódca I Korpusu Polskiego w Rosji, dowódca powstania wielkopolskiego (ur. 1867)
- 9 listopada - Ramsay MacDonald, polityk brytyjski szkockiego pochodzenia, premier Wielkiej Brytanii (ur. 1866)
- 23 listopada - George Albert Boulenger, brytyjski zoolog belgijskiego pochodzenia (ur. 1858)
- 3 grudnia - Attila József, węgierski poeta (ur. 1905)
- 9 grudnia
- Nils Gustaf Dalén, szwedzki wynalazca, laureat Nagrody Nobla (ur. 1869)
- Andrzej Strug, właściwie Tadeusz Gałecki, polski pisarz, działacz PPS (ur. 1871)
- 20 grudnia - Erich Ludendorff, niemiecki generał (ur. 1865)
- 21 grudnia - Frank Billings Kellogg, polityk amerykański, dyplomata, sekretarz stanu (ur. 1856)
- 28 grudnia - Maurice Ravel, francuski kompozytor i pianista (ur. 1875)
- Andrij Babiuk, ukraiński dziennikarz, publicysta (ur. 1896)
- Mychajło Baran, ukraiński polityk (ur. 1884)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
- z fizyki - Clinton Davisson, George Thomson
- z chemii - Walter Haworth, Paul Karrer
- z medycyny - Albert von Szent-Gyorgyi
- z literatury - Roger Martin du Gard
- nagroda pokojowa - Robert Cecil of Chelwood
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 4 lutego
- Ostatki: 9 lutego
- Popielec: 10 lutego
- Niedziela Palmowa: 21 marca
- Wielki Czwartek: 25 marca
- Wielki Piątek: 26 marca
- Wielka Sobota: 27 marca
- Wielkanoc: 28 marca
- Poniedziałek wielkanocny: 29 marca
- Wniebowstąpienie: 6 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 16 maja
- Boże Ciało: 27 maja