1907
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1907 / MCMVII
stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929 • 1930–1939
lata: 1897 « 1902 « 1903 « 1904 « 1905 « 1906 « 1907 » 1908 » 1909 » 1910 » 1911 » 1912 » 1917
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 31 stycznia – Organizacja Bojowa PPS dokonała zamachu na funkcjonariusza warszawskiej Ochrany W. Grüna.
- 14 lutego – Lwowska Galeria Obrazów została otwarta dla publiczności.
- 8 maja – powstał poznański klub sportowy KS Normania, obecnie KS Posnania.
- 12 sierpnia – Organizacja Bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej dokonała napadu na pociąg i stację kolejową w Sławkowie.
- 22 października – pierwsze zagraniczne zwycięstwo polskiego lekkoatlety: Praga, bieg na 3000 m, Józef Kawecki, 10.13,8 s.
- 15 listopada – Olsztyn: uruchomiono elektrownię wodną na rzece Wadąg.
- 30 grudnia – Jerzy Maślanka dokonał pierwszego zimowego wejścia na Świnicę w Tatrach Wysokich.
- Zawieszono działalność Polskiej Macierzy Szkolnej.
- Kraków: założenie spółdzielni pod nazwą Pierwsza Spółka Spożywcza członków Stowarzyszeń Katolickich.
- Olkusz: uruchomiono fabrykę naczyń emaliowanych Petera Westena.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 1 stycznia – Daniel Joseph Tobin wybrany na stanowisko prezydenta jednego z największych związków zawodowych w USA – Teamsters. Funkcję tę pełnił przez następne 45 lat.
- 6 stycznia – Maria Montessori, pierwsza kobieta lekarz we Włoszech, otworzyła w Rzymie przedszkole dla dzieci rodziców pracujących (Casa dei Bambini).
- 14 stycznia – trzęsienie ziemi w Kingston na wyspie Jamajka, zostało zniszczonych 75% budynków, zginęło ok. 1000 osób.
- 23 stycznia – Charles Curtis ze stanu Kansas wybrany jako pierwszy Amerykanin pochodzenia indiańskiego do Senatu Stanów Zjednoczonych.
- 25 stycznia – w wyborach do Reichstagu zwyciężyło aż 5 Polaków, m.in. Adam Napieralski i Wojciech Korfanty.
- Styczeń
- brytyjski parowiec „Pengwern” zatonął na Morzu Północnym, 24 osoby zginęły.
- po trzęsieniu ziemi na Jamajce liniowiec „Prinz Waldemar”, kursujący pomiędzy Hamburgiem i Ameryką, wpadł na mieliznę, 3 osoby poniosły śmierć.
- 12 lutego – parowce „Larchmont” i „Harry Hamilton” zderzyły się w zatoce pomiędzy Connecticut i Long Island (zatoka Long Island Sound), powodując śmierć 183 osób.
- 21 lutego – angielski parowiec pocztowy „Berlin” zatonął w pobliżu Hoek van Holland, zginęły 142 osoby.
- 24 lutego – austriacki parowiec „Imperatrix”, kursujący pomiędzy Triestem a Bombajem, zatonął u przylądka Krety, powodując śmierć 137 osób.
- Luty – francuski okręt „Jean Bart” zatonął u wybrzeży Maroka.
- 1 marca – powstała japońska firma motoryzacyjna Daihatsu.
- 5 marca – Petersburg: zwołano „Drugą Dumę”, liczącą 518 posłów, w tym 46 posłów polskich (35 posłów z Królestwa i 11 posłów z Koła Kresowego). Wydarzeniu towarzyszyło 40 tys.-osobowa demonstracja, którą rozproszyły oddziały wojskowe.
- 15-16 marca – pierwsze wybory parlamentarne w Finlandii i na świecie, w których kobiety kandydowały w elekcji. Pierwsze wybory w Europie, w których zastosowano uniwersalne prawo wyborcze (Universal suffrage).
- 18 marca
- wojna Hondurasu z Nikaraguą: wygrana wojsk nikaraguańskich w bitwie pod Namasique.
- pierwszy i jedyny rabunek na kolei w Szwecji (dane do roku 2004).
- 22 marca – pierwsza taksówka z taksometrem kursowała po ulicach Londynu.
- Marzec
- 7 kwietnia – otwarto lunapark Hersheypark w Pensylwanii, Stany Zjednoczone.
- 11 kwietnia – wojna Hondurasu z Nikaraguą: jedyny okręt wojenny Hondurasu, „Ta Tumba”, uciekając w kierunku wybrzeża przed okrętem Nikaragui „San Jacinto”, powiewał flagą amerykańską i białą flagą.
- 18 kwietnia – do służby w Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych wszedł pancernik typu Connecticut o nazwie USS Kansas (BB-21).
- Kwiecień – ukazał się pierwszy egzemplarz magazynu dla kobiet „Good Housekeeping”, wydawanego przez imperium prasowe Williama Randolpha Hearsta; cena prenumeraty jeden dolar na rok.
- 1 czerwca – w argentyńskim Sarmiento odnotowano temperaturę -32,8 °C (najniższa temperatura w Ameryce Południowej).
- 10 czerwca-10 sierpnia – 1.samochodowy maraton transkontynentalny Pekin-Paryż (zwycięstwo odniosła włoska para: książę Scipione Borghese – Ettore Guizardi, samochód "Itala", moc silnika 40 KM).
- 13 czerwca – ustanowiono flagę stanową Pensylwanii.
- 15 czerwca-18 października – pokojowa konferencja w Hadze rozszerzyła zakres konwencji haskich z 1899 roku i ustanowiła nowe przepisy.
- 16 czerwca – rozwiązano rosyjską II Dumę Państwową.
- 1 lipca – w miejscowości Sarmiento w Argentynie odnotowano temperaturę powietrza –32,8°C (najniższa temperatura w Ameryce Połódniowej).
- 6 lipca – opiekunowie irlandzkiej królewskiej biżuterii spostrzegli jej kradzież.
- 25 lipca – Korea stała się japońskim protektoratem.
- Lipiec – u wybrzeży Kalifornii doszło do kolizji parowca „Columbia” z parowcem „San Pedro”, 50 osób zginęło w katastrofie.
- 1 sierpnia – w Korpusie Łączności Wojsk Lądowych armii amerykańskiej utworzono Sekcję Aeronautyczną (ang. US Army Signal Corps Aeronautical Section).
- 1-9 sierpnia – Robert Baden-Powell przewodził pierwszemu obozowi na wyspie Brownsea w Anglii, który zapoczątkował dzieje skautingu.
- 24-31 sierpnia – Amsterdam: Międzynarodowy Kongres Anarchistów.
- 28 sierpnia – Seattle w USA: powstało przedsiębiorstwo zajmujące się przewozem przesyłek i logistyką o zasięgu ogólnoświatowym – UPS (United Parcel Service).
- 29 sierpnia – podczas budowy zawalił się Quebec Bridge nad Rzeką Świętego Wawrzyńca w Kanadzie. Zginęło 75 robotników.
- 31 sierpnia – Petersburg: dyplomaci hrabia Aleksander Izwolski i sir Arthur Nicolson podpisali dokument, w rezultacie którego powstała Potrójna Ententa, sojusz pomiędzy Wielką Brytanią, Francją i Rosją.
- 4 września – podpisano układ w Christanii (obecnie Oslo), na mocy którego Francja, Rosja, Niemcy i Wielka Brytania uznały granice Norwegii po jej wystąpieniu w 1905 roku z unii ze Szwecją.
- 7 września – dziewiczy rejs parowca RMS Lusitania z Liverpoolu do Nowego Jorku.
- 12 września – założono klub piłkarski Betis Sewilla.
- 26 września – Nowa Zelandia i Nowa Fundlandia stały się dominium brytyjskim.
- 1 października – niemiecki sterowiec LZ 3, w ciągu 8 godz., pokonał dystans 350 km (skłoniło to pruskie Ministerstwo Wojny do jego zakupu na potrzeby wojsk lądowych).
- 18 października – przyjęto 13 konwencji haskich.
- 21 października – w trzęsieniu ziemi w Tadżykistanie zginęło ponad 12 tys. osób.
- 24 października – John Pierpont Morgan, Edward Henry Harriman, James Stillman, Henry Clay Trick i inni finansiści z Wall Street stworzyli wspólny fundusz 25 mil. dolarów, który zainwestowali w pogrążoną w spadkach giełdę New York Stock Exchange, co zapobiegło kryzysowi i panice bankowej.
- 2 listopada – w Wiedniu odbyła się premiera operetki Księżniczka dolara Leo Falla.
- 9 listopada
- król Wielkiej Brytanii Edward VII otrzymał w prezencie urodzinowym największy i najczystszy diament Cullinan.
- rozegrano pierwsze w historii Football League First Division derby Londynu, pomiędzy Chelsea FC i Arsenalem.
- 13 listopada – pierwszy lot helikopterem odbył się Lisieux we Francji. Dokonał tego Paul Cornu na zbudowanym przez siebie dwuwirnikowym śmigłowcu, wzniósł się na wysokość 30 cm i utrzymał w powietrzu 20 sekund.
- 16 listopada
- z Terytorium Indiańskiego i z Terytorium Oklahoma powstał stan Oklahoma, który przyłączono jako 46. stan do USA.
- dziewiczy rejs największego liniowca pasażerskiego, RMS Mauretania, z Liverpoolu do Nowego Jorku.
- 28 listopada – założono portugalski klub sportowy Leixões SC.
- 5 grudnia – transatlantyk RMS Mauretania zdobył Błękitną Wstęgę Atlantyku.
- 6 grudnia – eksplozja w kopalni węgla kamiennego w miejscowości Monongah w stanie Wirginia Zachodnia, zginęło 362 górników.
- 8 grudnia – Gustaw V został królem Szwecji.
- 11 grudnia – spłonął gmach parlamentu Nowej Zelandii.
- 14 grudnia – amerykański żaglowiec Thomas W. Lawson, płynący do Londynu z ładunkiem ropy naftowej, zatonął niedaleko brytyjskich wysp Scilly.
- 16 grudnia – na polecenie prezydenta Theodore'a Roosevelta 16 amerykańskich pancerników wyruszyło w rejs dookoła świata.
- 17 grudnia – Bhutan stał się dziedziczną monarchią.
- 19 grudnia – eksplozja w kopalni węgla kamiennego w miejscowości Jacobs Creek w stanie Pensylwania, zginęło 239 górników.
- 22 grudnia – Giacomo della Chiesa (późniejszy papież Benedykt XV) został mianowany przez papieża Piusa X biskupem Bolonii.
- Diamentowa Sutra z 868, buddyjski manuskrypt, później sklasyfikowany jako najstarszy znany druk, został odkryty w grocie Mogao w prowincji Gansu w Chinach.
- Uchwalono szwajcarski kodeks ZGB.
- Trioda, lampa wzmacniająca wynaleziona w 1906 przez amerykańskiego radiotechnika i wynalazcę Lee De Foresta, rozpoczęła rozwój elektroniki.
- Edward Ayrton odkrył w Dolinie Królow grobowiec faraona Amenmesa.
- Bracia Lumière uruchomili produkcję płyt do zdjęć w barwach naturalnych, co stało się debiutem rynkowym fotografii barwnej.
- Amerykanin James Murray Spangler skonstruował pierwszy elektryczny odkurzacz przenośny. W 1901 w Anglii skonstruowano pierwszy stacjonarny odkurzacz elektryczny.
- Krainę Kalevy (Kalewalę), fiński poemat epicki, po raz drugi wydano po angielsku w tłumaczeniu Williama Forsell Kirby’ego. Pierwszy polski pełny tekst w przekładzie Józefa Ozgi-Michalskiego ukazał się w latach 60. XX wieku.
- Początki wielkiej emigracji w Japonii (wyjazd 232 tys. Japończyków).
[edytuj] Urodzili się
- 7 stycznia – Nicanor Zabaleta, harfista narodowości baskijskiej (zm. 1993)
- 12 stycznia – Siergiej Korolow, radziecki inżynier mechanik, konstruktor rakiet i statków kosmicznych, ojciec radzieckiej kosmonautyki (zm. 1966).
- 15 stycznia – Janusz Kusociński, polski sportowiec (lekkoatleta), złoty medalista olimpijski w Los Angeles w 1932 (zm. 1940)
- 1 lutego – Stanisław Kołodziej, Sługa Boży Kościoła katolickiego polski ksiądz, męczennik (zm. 1942)
- 22 marca – Lucia dos Santos, zakonnica portugalska, świadek objawień fatimskich (zm. 2005)
- 15 kwietnia – Nikolaas Tinbergen, holenderski zoolog, etolog. (zm. 1988)
- 19 kwietnia – Julia Boniowska, dedaszerka
- 12 maja – Katharine Hepburn, amerykańska aktorka filmowa i teatralna. (zm. 2003)
- 26 maja – John Wayne, (właśc. Marion Michael Morrison), amerykański aktor i reżyser. (zm. 1979)
- 28 maja – Władysław Midowicz, polski geograf i meteorolog, działacz turystyczny i krajoznawczy, z zamiłowania turysta górski (zm. 1993)
- 25 czerwca – Johanes Daniel Jensen, niemiecki fizyk jądrowy, laureat Nagrody Nobla w 1963 roku. (zm. 1973)
- 28 czerwca – Paul-Émile Victor, francuski etnolog, badacz polarny, podróżnik i pisarz (zm. 1995)
- 5 lipca – Maria Wardasówna, polska pisarka (zm. 1986)
- 6 lipca – Frida Kahlo, meksykańska malarka (zm. 1954)
- 7 lipca – Robert Heinlein, amerykański pisarz science fiction (zm. 1988)
- 16 lipca – Barbara Stanwyck, aktorka amerykańska (zm. 1990)
- 1 sierpnia – Eric Shipton, angielski podróżnik, eksplorator, himalaista (zm. 1977)
- 14 sierpnia
- Feliks Topolski, malarz (zm. 1989)
- Borys Ananjew, rosyjski psycholog i pedagog (zm. 1972)
- 29 września – Bolesław Nieczuja-Ostrowski, polski wojskowy, żołnierz podziemia (zm. 2008)
- 21 października – Katarzyna Szymon- polska mistyczka, stygmatyczka i wizjonerka (zm. 1986)
- 22 października – Jan Trepczyk, kaszubski literat i działacz społeczny (zm. 1989)
- 3 listopada – Hubert Kessler, węgierski geograf, geolog, hydrolog krasu, speleolog (zm. 1994)
- 14 listopada – Władysław Kopaliński, pisarz, publicysta, leksykograf i wydawca polski (zm. 2007)
- 15 listopada – Claus von Stauffenberg, niemiecki oficer, sprawca nieudanego zamachu na Hitlera (zm. 1944)
- 16 listopada – Burgess Meredith, amerykański aktor (zm. 1997)
- 18 listopada – Compay Segundo, kubański muzyk, gitarzysta (zm. 2003)
- 27 listopada – L. Sprague de Camp, amerykański pisarz science fiction i fantasy (zm. 2000)
- 30 listopada – Jacques Barzun, amerykański historyk i filozof
- 1 grudnia – Eligia Bąkowska, polska tłumaczka, redaktor, nauczycielka (zm. 1994)
- 4 grudnia – Ksawery Pruszyński, polski reporter, publicysta, literat, dyplomata (zm. 1950)
- 13 grudnia – Jerzy Zagórski, polski poeta, eseista i tłumacz (zm. 1984)
- 15 grudnia – Oscar Niemeyer, brazylijski architekt, nestor światowej architektury modernistycznej
- 16 grudnia – Barbara Kent, kanadyjska aktorka (zm. 2011)
[edytuj] Zmarli
- 2 lutego – Dmitrij Mendelejew, rosyjski chemik, twórca układu okresowego pierwiastków (ur. 1834)
- 13 kwietnia – Michał Michalski, poseł do Sejmu galicyjskiego, prezydent Lwowa (ur. 1847)
- 16 maja – Henryk Jordan, polski lekarz, społecznik, pionier wychowania fizycznego w Polsce (ur. 1842)
- 4 września – Edvard Hagerup Grieg, pianista, dyrygent i kompozytor norweski (ur. 1843)
- 28 września – Fryderyk I Badeński, wielki książę Badenii (ur. 1826)
- 1 listopada – Alfred Jarry francuski poeta i pisarz (ur. 1873)
- 15 listopada – Józef Kalinowski, święty, polski inżynier wojskowy, powstaniec styczniowy (ur. 1835)
- 22 listopada – Asaph Hall, astronom amerykański, odkrywca księżyców Marsa (ur. 1829)
- 28 listopada – Stanisław Wyspiański, polski artysta malarz (ur. 1869)
- 8 grudnia – Oskar II Bernadotte, król Szwecji i Norwegii (ur. 1829)
- 17 grudnia – Lord Kelvin, noblista, brytyjski matematyk i fizyk (ur. 1824)
- 25 grudnia – Maria od Apostołów Wüllenweber, niemiecka zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1833)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
- z fizyki – Albert Abraham Michelson
- z chemii – Eduard Buchner
- z medycyny – Charles Laveran
- z literatury – Rudyard Kipling
- nagroda pokojowa – Ernesto Teodoro Moneta, Louis Renault
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 7 lutego
- Ostatki: 12 lutego
- Popielec: 13 lutego
- Niedziela Palmowa: 24 marca
- Wielki Czwartek: 28 marca
- Wielki Piątek: 29 marca
- Wielka Sobota: 30 marca
- Wielkanoc: 31 marca
- Poniedziałek wielkanocny: 1 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 9 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 19 maja
- Boże Ciało: 30 maja