1848
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1848 / MDCCCXLVIII
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1810–1819 • 1820–1829 • 1830–1839 • 1840–1849 • 1850–1859 • 1860–1869 • 1870–1879
lata: 1838 « 1843 « 1844 « 1845 « 1846 « 1847 « 1848 » 1849 » 1850 » 1851 » 1852 » 1853 » 1858
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 20 marca – powstanie wielkopolskie: w Poznaniu utworzono Komitet Narodowy Polski.
- 21 marca – Wiosna Ludów: we Lwowie utworzono Komitet Narodowy.
- 1 kwietnia
- otwarto odcinek Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej do granicy w Maczkach.
- Komitet Narodowy Polski w Poznaniu zniósł część obowiązków chłopskich wobec dworów.
- 11 kwietnia – powstanie wielkopolskie: została podpisana ugoda w Jarosławcu między przedstawicielami władz pruskich a Komitetem Narodowym.
- 14 kwietnia – Wiosna Ludów: powstała Rada Narodowa Lwowska.
- 17 kwietnia – Wiosna Ludów: pod wpływem wydarzeń Wiosny Ludów rząd austriacki uwłaszczył chłopów w Galicji.
- 26 kwietnia – Wiosna Ludów: wojska powstańcze w Wielkopolsce odmówiły demobilizacji.
- 26 - 27 kwietnia – Wiosna Ludów: zamieszki na ulicach Krakowa. Wojska austriackie zbombardowały Kraków z Wawelu, w wyniku czego zginęły 32 osoby. Kapitulacja miasta.
- 29 kwietnia
- Wiosna Ludów: powstanie wielkopolskie: bitwa pod Książem.
- Wiosna Ludów: w Krakowie odbyły się manifestacyjne pogrzeby ofiar starć powstańczych z 26 i 27 kwietnia.
- 30 kwietnia – powstanie wielkopolskie: zwycięstwo polskie w bitwie pod Miłosławiem.
- 1 maja – powstanie wielkopolskie:bitwa pod Miłosławiem w Poznańskiem.
- 3 maja – proklamowanie w Mosinie i Kórniku Rzeczypospolitej Polskiej przez Jakuba Krotowskiego-Krauthofera.
- 8 maja – upadek Rzeczypospolitej Polskiej Mosińskiej.
- 5 lipca – w Cieszynie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma Nowiny dla Ludu Wiejskiego.
- 10 sierpnia – z dworca kolejowego przy ul. Gajowej w Poznaniu odjechał pierwszy pociąg do Stargardu Szczecińskiego. Podróż, podczas której pasażerowie pokonali 173,3 km trwała 7 godz. 5 min (średnia prędkość wyniosła 24,5 km/h).
- 7 października – Józef Walenty Krzyżanowski został prezydentem Krakowa.
- 2 listopada – Wiosna Ludów: po zbombardowaniu miasta przez Austriaków nastąpiła kapitulacja Lwowa.
- 3 listopada – Kraków: ukazał się pierwszy numer dziennika informacyjno-politycznego "Czas".
- 1 grudnia – Kolej Warszawsko-Wiedeńska doprowadzona została do Częstochowy.
- 5 grudnia – władze pruskie zlikwidowały autonomiczne Wielkie Księstwo Poznańskie.
- Szydłowiec: założono browar produkcji masowej.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 2-4 stycznia – niepokoje rewolucyjne w Wenecji.
- 3 stycznia – Joseph Jenkins Roberts został pierwszym prezydentem Liberii.
- 12 stycznia – rewolucja w Palermo.
- 13 stycznia – II wojna Brytyjczyków z Sikhami: bitwa pod Chillianwala.
- 24 stycznia – gorączka złota w San Francisco: James W. Marshall znalazł złoto w Sutter's Mill pod Sacramento.
- 2 lutego – Meksyk podpisał ze Stanami Zjednoczonymi pakt Guadalupe-Hidalgo, kończący wojnę między tymi dwoma krajami.
- 16 lutego – odbył się ostatni paryski koncert Fryderyka Chopina.
- 21 lutego
- w Londynie Karol Marks i Fryderyk Engels ogłosili Manifest komunistyczny.
- armia brytyjska odniosła zwycięstwo w bitwie pod Gujrat, podczas drugiej wojny z Sikhami.
- 22 lutego – Wiosna Ludów: we Francji wybuchła rewolucja.
- 24 lutego
- Wiosna Ludów: abdykował król Francji Ludwik Filip; koniec monarchii lipcowej.
- w Londynie opublikowano Manifest komunistyczny.
- 25 lutego – Francja: ogłoszono II Republikę.
- 27 lutego – Wiosna Ludów: żądania reform w Badenii.
- 4 marca
- Karol Marks został wydalony z Belgii.
- król Sardynii Karol Albert ogłosił statut fundamentalny, ustanawiając monarchię konstytucyjną.
- 11 marca – Wiosna Ludów: początek czeskiego wrzenia rewolucyjnego.
- 13 marca – Wiosna Ludów: wybuchła rewolucja w Wiedniu. Obalony kanclerz Klemens Lothar von Metternich uciekł z kraju.
- 15 marca – Wiosna Ludów: na Węgrzech w Peszcie wybuchło powstanie węgierskie. W rocznicę tego wydarzenia Węgry obchodzą święto narodowe.
- 18 marca – Wiosna Ludów: walki w Berlinie.
- 18-22 marca – Wiosna Ludów: powstanie mediolańczyków przeciwko wojskom austriackim (wł. Cinque giornate di Milano).
- 20 marca – król Bawarii, Ludwik I Wittelsbach abdykował na rzecz swego syna Maksymiliana II.
- 22 marca – Wenecja została ogłoszona republiką.
- 29 marca – z inicjatywy Adama Mickiewicza we Włoszech powstała formacja wojskowa zwana Legionem Mickiewicza.
- 7 kwietnia – utworzenie parlamentu węgierskiego.
- 25 kwietnia
- Andrew Graham odkrył planetoidę 9 Metis.
- ogłoszono konstytucję Cesarstwa Austriackiego.
- 29 kwietnia – krytyka papieża Piusa IX wobec Wiosny Ludów.
- 30 kwietnia – wojska Piemontu pokonały Austriaków w bitwie pod Pastrengo.
- 6 maja – wojska Piemontu pokonały Austriaków w bitwie pod Santa Lucia.
- 10 maja – pierwsze wejście na Pico de Orizaba 5 636 m n.p.m. (amer. żołnierze: F. Maynard i G. Reynolds).
- 13 maja – po raz pierwszy zaprezentowano publicznie Maamme – hymn Finlandii.
- 15 maja
- 18 maja – obrady pierwszego niemieckiego parlamentu we Frankfurcie nad Menem.
- 19 maja – wojna amerykańsko-meksykańska: Meksyk ratyfikował Traktat z Guadalupe Hidalgo.
- 29 maja
- 30 maja – zwycięstwo wojsk Piemontu nad Austriakami w bitwie pod Goito.
- 2-12 czerwca – odbył się Zjazd Słowiański w Pradze.
- 5 czerwca – nadano konstytucję w Danii.
- 22 czerwca – w Paryżu rozpoczęło się powstanie robotnicze, tzw. dni czerwcowe.
- 19-20 lipca – Zjazd Kobiet w Seneca Falls przyjął Declaration of Sentiments, domagając się dla kobiet praw wyborczych; początek ruchu feministycznego w USA.
- 21 lipca – ksiądz Józef Szafranek w niemieckim Zgromadzeniu Narodowym zgłosił 8 postulatów dotyczących ochrony praw Polaków na Górnym Śląsku.
- 25 lipca – w bitwie pod Custozzą austriackie wojska pokonały siły króla Sardynii.
- 31 lipca – powstanie węgierskie: klęska wojsk węgierskich dowodzonych przez gen. Józefa Bema w bitwie pod Segesvárem z V Korpusem armii rosyjskiej.
- 17 sierpnia – zbuntowana Republika Jukatanu została ponownie przyłączona do Meksyku.
- 22 sierpnia – Stany Zjednoczone anektowały Nowy Meksyk.
- 7 września – w Cesarstwie Austriackim zniesiono poddaństwo.
- 12 września – Szwajcaria uchwaliła nowy ustrój; została konfederacją o ustroju republikańskim.
- 28 października – otwarto pierwszą linię kolejową w Hiszpanii pomiędzy Barceloną a Mataró.
- 31 października – Wiosna Ludów w Cesarstwie Austriackim: upadło powstanie w Wiedniu.
- 3 listopada – pod Georgetown w Gujanie Brytyjskiej otwarto pierwszą linię kolejową w Ameryce Południowej.
- 7 listopada – Zachary Taylor wybrany na prezydenta USA.
- 16 listopada
- Londyn: ostatni publiczny koncert Fryderyka Chopina.
- został odkryty księżyc Saturna Hyperion.
- 21 listopada – Francja: zgromadzenie konstytucyjne ogłosiło konstytucję II republiki.
- 24 listopada – Wiosna Ludów: papież Pius IX został zmuszony do opuszczenia Republiki Rzymskiej i udał się na wygnanie do Gaety.
- 28 listopada – Berno zostało wybrane na stolicę Szwajcarii.
- 2 grudnia – cesarz Austrii Ferdynand I Habsburg abdykował. Jego miejsce zajął Franciszek Józef I.
- 10 grudnia – Ludwik Napoleon Bonaparte wybrany prezydentem Francji.
- 20 grudnia – Ludwik Napoleon Bonaparte objął urząd prezydenta Francji.
[edytuj] Urodzili się
- 8 stycznia – Jakub Jodko Narkiewicz, lekarz, artysta, badacz elektromagnetyzmu, pierwszy dokonał fotografii aureoli (fotografia kirlianowska) (zm. 1905)
- 5 lutego – Joris-Karl Huysmans, francuski pisarz dekadent, skandalista; autor powieści A rebours (zm. 1907)
- 13 lutego – Auguste Baud-Bovy, szwajcarski artysta malarz, wybitny malarz Alp (zm. 1899)
- 5 marca – Ryta od Jezusa, portugalska zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1913)
- 9 kwietnia – Maria Salles, hiszpańska zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1911)
- 23 maja – Otto Lilienthal, pionier szybownictwa, lotnik (zm. 1896)
- 28 maja – Maria Bernarda Bütler, szwajcarska zakonnica, święta katolicka (zm. 1924)
- 7 czerwca – Paul Gauguin, artysta malarz francuski (zm. 1903)
- 14 września – Filippo Camassei, łaciński patriarcha Jerozolimy, kardynał (zm. 1921)
- 17 października – Wiktor Gomulicki, poeta i pisarz (zm. 1919)
- 13 listopada – Albert I, książę Monako (zm. 1922)
- 20 listopada – Jan Maria Boccardo, włoski ksiądz, błogosławiony katolicki (zm. 1913)
- 24 listopada – Lilli Lehmann, niemiecka śpiewaczka operowa (sopran) (zm. 1929)
- Józef Cho Yun-ho, koreański męczennik, święty katolicki (zm. 1866)
[edytuj] Zmarli
- 9 stycznia – Caroline Herschel, brytyjska astronom pochodzenia niemieckiego (ur. 1750)
- 23 lutego – John Quincy Adams, szósty prezydent USA (ur. 1767)
- 19 marca – Jean-Charles François de Ladoucette, francuski szlachcic, działacz polityczny i gospodarczy, związany z departamentem Hautes-Alpes (ur. 1772)
- 8 kwietnia – Gaetano Donizetti, włoski kompozytor operowy (ur. 1797)
- 2 maja – Wissarion Bieliński, teoretyk kierunku rewolucyjnego demokratyzmu (ur. 1811)
- 6 lipca – Karol Godula, śląski przedsiębiorca (ur. 1781)
- 7 sierpnia – Jöns Jacob Berzelius, szwedzki chemik, lekarz (ur. 1779)
- 12 sierpnia – George Stephenson, konstruktor lokomotywy parowej (ur. 1781)
- 2 października - Georg August Goldfuss, niemiecki zoolog i paleontolog (ur. 1782)
- 15 listopada – Francesco de Vico SJ, astronom włoski (ur. 1805)
- 19 grudnia – Emily Brontë, angielska pisarka (ur. 1818)
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 2 marca
- Ostatki: 7 marca
- Popielec: 8 marca
- Niedziela Palmowa: 16 kwietnia
- Wielki Czwartek: 20 kwietnia
- Wielki Piątek: 21 kwietnia
- Wielka Sobota: 22 kwietnia
- Wielkanoc: 23 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 24 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 1 czerwca
- Zesłanie Ducha Świętego: 11 czerwca
- Boże Ciało: 22 czerwca
