Boeing
| Boeing Company | |
 |
|
| Forma prawna | Spółka akcyjna |
| Data założenia | 1916 |
| Siedziba | Chicago, Illinois, USA |
| Branża | zbrojeniowa Lotnictwo |
| Produkty | broń i statki powietrzne |
| Zatrudnienie | 52700+ osób |
| Dochód | ↑ 66,38 miliardów USD (2007)[1] |
 Multimedia w Wikimedia Commons |
|
| Strona internetowa | |
Boeing Company – amerykański koncern lotniczy, zbrojeniowy i kosmiczny, którego dwa najważniejsze działy stanowią: Boeing Integrated Defense Systems, odpowiedzialny za produkcję wojskową i kosmiczną, oraz Boeing Commercial Airplanes, zajmujący się rynkiem samolotów cywilnych. Główna siedziba: Chicago, najważniejsze zakłady produkcyjne: Everett w pobliżu Seattle.
Boeing produkuje różne typy samolotów i śmigłowców, przeznaczonych zarówno dla wojska jak i służb cywilnych. Uczestniczy w programach badania kosmosu, produkując zespoły i podzespoły do rakiet nośnych, sztucznych satelitów i statków kosmicznych.
Jest spółką akcyjną, notowaną na Nowojorskiej Giełdzie (NYSE) od 5 sierpnia 1934 roku[2].
Spis treści |
[edytuj] Historia firmy
[edytuj] Początki
Firma została założona w 1916 w Seattle pod nazwą Pacific "Aero Products Co". Nazwa, nadana rok później "Boeing Airplane Company", pochodzi od nazwiska współzałożyciela – Williama E. Boeinga. Pierwszym samolotem wyprodukowanym przez firmę był wodnosamolot Boeing Model 1 znany również pod oznaczeniem B & W Seaplane. Samolot został zaprojektowany wspólnie przez Boeinga i oficera US Navy Conrada Westervelta. Pierwszym samolotem sygnowanym nazwą Boeinga był wodnosamolot Boeing Model 2 znany również pod oznaczeniem Boeing Model C. Maszyna w 1917 roku została zakupiona przez amerykańską marynarkę w liczbie 50 sztuk. Po zakończeniu I wojny światowej, Boeing konstruował nowe samoloty, m.in. łodzie latające, samoloty pocztowe, samoloty treningowe, myśliwskie, które eksportował m.in. do Kanady. Pierwszym samolotem wytwórni powstałym z myślą o przewozach pasażerskich był Boeing Model 6, znany również pod oznaczeniem B-1. Maszyna mogła przewozić pilota, dwóch pasażerów i ładunek poczty. Coraz większą wagę przykładano do transportu cywilnego. W 1927 Boeing założył linie lotnicze nazwane Boeing Air Transport, które uruchomiły regularne połączenie Chicago – San Francisco. Były to również pierwsze linie lotnicze, które na pokładach swoich samolotów obok pilotów zatrudniły również personel pokładowy – stewardesy. Firma nabywała również inne firmy z branży lotniczej. W 1929 roku Boeing kupił Pratt and Whitney (wówczas był to producent samolotów). Powstał wówczas koncern United Aircraft and Transport. Ustawa antytrustowa z czerwca roku 1934 zakazała jednak działania takich korporacji i koncern podzielono na trzy działy, w tym: Boeing Airplane Company oraz United Airlines. Założyciel firmy załamany tym faktem postanowił sprzedać swoje udziały i wycofał się z biznesu lotniczego. 5 sierpnia 1934 akcje Boeinga zadebiutowały na giełdzie. Firma inwestowała w nowe technologie, jako pierwsza na amerykańskim rynku producentów lotniczych zastosowała w swoich samolotach konstrukcje ze spawanych stalowych ram, które w latach 30. zastąpiono profilowanymi elementami metalowymi. W 1930 powstały pierwsze jednopłatowe samoloty Boeinga: Monomail, przeznaczony do przewozu towarów i poczty, myśliwski P-26 Peashooter, rok później pierwszy bombowiec B-9. W 1934 rozpoczęto pracę nad czterosilnikowym bombowcem XB-15, a później Modelem 299, pierwowzorem późniejszego B-17 Flying Fortress. Wykorzystując doświadczenia zdobyte przy konstrukcji dużych samolotów, na zamówienie linii lotniczych Pan Am zbudowano łódź latającą zdolną pokonywać trasy transatlantyckie. Boeing 314 Clipper, największy samolot pasażerski swoich czasów, mogący zabrać na pokład 90 pasażerów, odbył pierwszy lot w czerwcu 1938.
[edytuj] II wojna światowa
W czasie II wojny światowej zakłady produkowały głównie samoloty bombowe: B-17 i Boeing B-29 Superfortress. Większość zatrudnionych stanowiły kobiety. Zaprojektowane przez Boeinga bombowce powstawały, w ramach wojennej kooperacji, również w innych wytwórniach, m.in.: Lockheeda, Douglasa, Bella. Jeszcze podczas trwania wojny, w 1943 roku rozpoczęto projekt, którego rezultatem była budowa bombowca Boeing B-47 Stratojet. Pod koniec wojny macierzyste zakłady Boeinga zatrudniały 45 tysięcy ludzi.
[edytuj] Okres powojenny
Po zakończeniu wojny i spadku zapotrzebowania na samoloty bombowe, firma zmuszona była ograniczyć zatrudnienie i zwolnić ok. 70 000 pracowników. Luksusowy samolot pasażerski Boeing 377 Stratocruiser, zbudowany w oparciu o transportowego Stratofreightera, zbudowany w ponad 50 egzemplarzach, nie spełnił oczekiwań finansowych firmy. Sytuację ratowała sprzedaż bombowców, lub samolotów z nich się wywodzących, przerobionych na samoloty transportowe i latające cysterny (KC-97 Stratotanker).
W drugiej połowie lat 40. firma zaczęła wkraczać w erę samolotów odrzutowych. Ważną konstrukcją był B-47 Stratojet, zbudowany w oparciu o niemieckie doświadczenia z okresu II wojny. Pomiędzy 1947 a 1956 wyprodukowano ponad 2000 egzemplarzy tego wielosilnikowego bombowca. Jego następcą stał się B-52 Stratofortress, oblatany w 1952, używany w amerykańskim lotnictwie do dziś. W latach 60., dzięki zakupowi firmy Vertol, Boeing stał się producentem helikopterów: CH-47 Chinook i CH-46 Sea Knight, używanych przez oddziały armii, marynarki i marines.
Również w 1952 zaprojektowano Model 367-80 (Dash 80), którego rozwinięciem stały się samoloty: KC-135 Stratotanker – pierwszy powietrzny zbiornikowiec o napędzie odrzutowym, oraz Boeing 707, pierwszy dalekodystansowy samolot pasażerski wyprodukowany przez firmę. Dzięki tej czterosilnikowej maszynie, zdolnej przewieźć 156 pasażerów, Stany Zjednoczone stały się potentatem w produkcji samolotów pasażerskich. Jego następcami były: B720 i B727. B727, trzysilnikowa maszyna przeznaczona do lotów średniodystansowych, produkowany był do 1984 i zdobył uznanie pilotów i pasażerów (do dziś lata ich około 1 300). W 1967 Boeing zbudował kolejny samolot pasażerski, krótko- i średniodystansowy – dwusilnikowy B737, produkowany (z licznymi modyfikacjami) do dziś.
Po zakończeniu II wojny światowej firma prowadziła badania nad napędem rakietowym i rakietami bojowymi. Owocem prób stała się naddźwiękowy pocisk przeciwlotniczy IM-99 Bomarc z 1955, wyprodukowany w ilości 700 sztuk. Kolejnym był międzykontynentalny pocisk balistyczny LGM-30 Minuteman, przyjęty na uzbrojenie w październiku 1962[3]. Boeing włączył się w podbój przestrzeni kosmicznej, efektem tego były: Lunar Orbiter, który przesłał zdjęcia 99% powierzchni Księżyca (1966), pierwszy człon rakiety Saturn V (S-IC), Lunar Roving Vehicle – pojazd wykorzystany podczas trzech ostatnich misji programu Apollo i inne.
Na początku lat 70. sytuacja firmy pogorszyła się, związane to było z ograniczeniem programu lotów kosmicznych, zawieszenie przez rząd amerykański finansowego wsparcia naddźwiękowego odrzutowca pasażerskiego, oznaczonego jako SST (Supersonic Transport), który miał być odpowiedzią na francusko-brytyjski projekt Concorde'a. Dużym problemem był kryzys na rynku samolotów pasażerskich, a także opóźnienie i większe od założonych koszty produkcji nowego modelu B747 Jumbo Jet. Firma zwolniła prawie połowę z 80 000 swoich pracowników, próbowała inwestycji w różnych, nieraz odległych od lotnictwa działach gospodarki. Pojawienie się Jumbo Jeta (wejście do służby w 1970) zrewolucjonizowało wręcz rynek przewozów pasażerskich. Ten gigantyczny samolot produkowany jest do dziś, najnowsza wersja B747-8, została oblatana w 2010.
W pierwszej połowie lat 80. sytuacja ekonomiczna zaczęła się poprawiać. Samoloty produkowane przez Boeinga, a także ich militarne wersje, stały się podstawowym wyposażeniem wielu linii lotniczych i sił zbrojnych. Wzrastała liczba pasażerów, linie zgłaszały zapotrzebowanie na coraz to większą liczbę maszyn. Pojawiła się jednak konkurencja w postaci europejskiego konsorcjum Airbusa, założonego w 1970 po znakomitych efektach programu Concorde. Boeing wprowadził w tym czasie nowe modele samolotów pasażerskich: średniodystansowego B757, oraz jego szerokokadłubowego krewniaka B767 oraz zmodyfikowaną wersję B737.
Boeing, wykorzystując doświadczenia z okresu programu Apollo, współpracował przy budowie promów kosmicznych i Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. To i następne dziesięciolecie przyniosło rozwój produkcji wojskowej koncernu, opracowywano (również w kooperacji) m.in.: V-22 Osprey, będącego krzyżówką samolotu i śmigłowca, bombowiec typu "stealth" B-2, myśliwiec F/A-22 Raptor, śmigłowiec RAH-66 Comanche, system obrony przeciwlotniczej bliskiego zasięgu Avanger, system antyrakietowy Roland i inne. Pojawiły się również zamówienia na remonty i modernizację dotychczas używanego wyposażenia wojskowego, m.in. B-52 i KC-135.
W 1994 wprowadził na rynek dwusilnikowego B777. Ten bardzo nowoczesny, zaprojektowany przy użyciu wyłącznie komputerów, samolot pasażerski uzupełniając lukę między modelami B767 i B747. Kolejna, udoskonalona wersja B737 pojawiła się w połowie lat 90.
W 1996 Boeing dokonał fuzji z działem lotniczym i obronnym firmy Rockwell International Corporation, zaś w sierpniu 1997 z McDonnell Douglas Corporation, w 2000 z Hughes Electronics Corporation, producentem m.in. satelitów, Jeppesen Sanderson Inc. i Hawker de Havilland. Efektem połączenia z McDonnell Douglasem było wprowadzenie do produkcji B717 (1998), zaprojektowanego jeszcze jako MD-95, krótkodystansowego samolotu pasażerskiego dla ok. 100 pasażerów, odznaczającego się niskimi kosztami użytkowania, niskim poziomem hałasu i dużym komfortem podróżowania.
Kolejne lata nie były już tak udane dla koncernu. We znaki dawała się konkurencja ze strony Airbusa, który sukcesywnie wprowadzał nowe typy samolotów, wypierając Boeinga z rynków, na których był on praktycznie monopolistą. Nadzieją jest nowy samolot średniodystansowy B787 Dreamliner, znany również jako B7E7, który miał wejść do użytku w 2008. Jednak z różnych powodów jego pierwszy lot testowy odbył się dopiero 15 grudnia 2009. Firma twierdzi że jeszcze przed oblataniem miała zamówień na 850 maszyn, z których każda sprzedana będzie za około 150 mln dolarów. Dużą porażką dla firmy, nie tylko finansową, ale i prestiżową, była przegrana jej projektu X-32 w konkursie na nowy samolot bojowy (Joint Strike Fighter), następcę wysłużonych już amerykańskich maszyn. Boeing został również oskarżony o szpiegostwo przemysłowe przez konkurencyjny koncern Lockheed Martin. Karą stało się anulowanie przez Pentagon kontraktów o miliardowej wartości.
W ramach prowadzonego przez NASA programu Commercial Crew Program Boeing wraz z Bigelow Aerospace pracuje nad koncepcyjnym pojazdem orbitalnym CST-100.
[edytuj] Samoloty
[edytuj] Cywilne
Obecnie produkowane
| Samolot | Ilość | Lata produkcji |
|---|---|---|
| Boeing 737 | 7010 | 1968– |
| Boeing 747 | 1427 | 1969– |
| Boeing 767 | 1014 | 1982– |
| Boeing 777 | 983 | 1993– |
| Boeing 787 | 11 | 2009– |
Zakończono produkcję
| Samolot | Ilość | Lata produkcji |
|---|---|---|
| Boeing Model 40 | 84 | 1925–? |
| Boeing 247 | 75 | 1933–? |
| Boeing 307 Stratoliner | 10 | 1938–? |
| Boeing 314 Clipper | 12 | 1938–1941 |
| Boeing 377 Stratocruiser | 56 | 1947–1950 |
| Boeing 707/720 | 1010 | 1958–1979 |
| Boeing 717 | 156 | 1998–2006 |
| Boeing 727 | 1832 | 1963–1984 |
| Boeing 757 | 1050 | 1982–2004 |
[edytuj] Wojskowe
Bombowce
| Samolot | Ilość | Lata produkcji |
|---|---|---|
| Boeing B-17 Flying Fortress | 12 731 | 1936–1945 |
| Boeing B-29 Superfortress | 3970 | 1943–1946 |
| Boeing B-47 Stratojet | 2032 | 1947–1957 |
| Boeing B-50 Superfortress | 320 | 1947–1953 |
| Boeing B-52 Stratofortress | 744 | 1952–1962 |
Myśliwce
| Samolot | Ilość | Lata produkcji |
|---|---|---|
| Boeing P-26 Peashooter | 151 | 1932–1936 |
| Rozpoczęte przez McDonnell Douglas (po 1997) | ||
| McDonnell Douglas F/A-18 Hornet | 1978–2000 | |
| McDonnell Douglas AV-8B Harrier II | 1981–2003 | |
| McDonnell Douglas F-15E Strike Eagle | 1985– | |
| Boeing F/A-18E/F Super Hornet | 500 | 1995– |
| Boeing EA-18G Growler | 48 | 2006– |
Tankowce
| Samolot | Ilość | Lata produkcji |
|---|---|---|
| Boeing KC-135 Stratotanker | 803 | 1954–1965 |
| Boeing KC-707 | ? | z B707 |
| Boeing KC-747 | 3 | z B747 |
| Boeing KC-767 | 8 | 2003– |
| Boeing KC-46 | 0 |
Transportowe
| Samolot | Ilość | Lata produkcji |
|---|---|---|
| Boeing C-135 Stratolifter | ? | 1954–1965 |
| Boeing C-22 | 4 | 1963 |
| Boeing VC-25 | 2 | 1986 |
| Boeing C-32 | 8 | 1998 |
| Boeing C-40 Clipper | 19 | 2001– |
| Rozpoczęte przez McDonnell Douglas (po 1997) | ||
| Boeing C-17 Globemaster III | 200 z 232 | 1991– |
Inne
- Pochodne C-135/KC-135
- Boeing EC-135
- Boeing NC-135
- WC-135 Constant Phoenix
- OC-135B Open Skies
- Boeing RC-135
- Pochodne B707
- Boeing E-3 Sentry - 68, 1977–1992
- Boeing E-6 Mercury - 16
- Northrop Grumman E-8 Joint STARS - 17
- Pochodne B737
- Boeing T-43 - 19
- Boeing 737 AEW&C - 11
- Boeing P-8 Poseidon - 3
- Boeing E-4 - 4, 1972–1975 (B747)
- McDonnell Douglas/Boeing T-45 Goshawk - 214 (BAE Hawk)
[edytuj] Produkcja i zamówienia
[edytuj] Według modeli
| Model | Dostawy w 2011[4] | Zamówienia w 2011[5] | Zapas zamówień[6] | Dostarczono[7] |
|---|---|---|---|---|
| 707 | 1010 | |||
| 717 | 155 | |||
| 727 | 1831 | |||
| 737 | 372 | 551 | 2365 | 7010 |
| 747 | 9 | -1 | 97 | 1427 |
| 757 | 1049 | |||
| 767 | 20 | 42 | 72 | 1014 |
| 777 | 73 | 200 | 380 | 983 |
| 787 | 3 | 13 | 857 | 3 |
| Suma | 477 | 805 | 3771 | 14482 |
| Dane do 31 grudnia 2011 | ||||
Przypisy
- ↑ Financial Statements and Supplemental Data. W: Form 10-K [on-line]. The Boeing Company, 2007. [dostęp 2008-06-16].
- ↑ NYSE > Listings > Listings Directory The Boeing Company (ang.). [dostęp 2010-08-17].
- ↑ Michael Lombardi: Ace in the Hole: The Minuteman program, the largest and longest running program in Boeing history, celebrates its golden anniversary (ang.). Boeing, 2008-11. [dostęp 2011-07-03].
- ↑ [1] Current Year Deliveries Through December 2011
- ↑ Annual Orders Summary
- ↑ Total Unfilled Orders
- ↑ Historical Deliveries
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
|
|||||||||||
|
|||||
|
|||||
