1929
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1929 / MCMXXIX
stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949 • 1950–1959
lata: 1919 « 1924 « 1925 « 1926 « 1927 « 1928 « 1929 » 1930 » 1931 » 1932 » 1933 » 1934 » 1939
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 2 lutego – najzimniejsza noc w Polsce. W Dubiach k. Krakowa temperatura spadła do –42 °C.
- 9 lutego – Polska podpisała protokół Litwinowa (wszedł w życie 25 lipca).
- 10 lutego – w Żywcu zanotowano –40,6 °C.
- Luty – w stolicy otwarto Instytut Judaistyczny.
- 7 marca – Tango milonga, utwór Jerzego Petersburskiego z tekstem Andrzeja Własta został po raz pierwszy publicznie wykonany przez Stanisławę Nowicką w warszawskim kabarecie Morskie Oko.
- 28 marca – wprowadzenie kapłaństwa niewiast w Kościele Mariawitów, konsekracja biskupia siostry Izabeli Wiłuckiej.
- Marzec – w Warszawie otwarto Instytut Radiotechniczny.
- 14 kwietnia – utworzenie rządu Kazimierza Świtalskiego.
- 16 maja-30 września – w Poznaniu odbyła się Powszechna Wystawa Krajowa prezentująca dziesięcioletnie osiągnięcia odrodzonej Polski.
- 30 czerwca – w mauzoleum w Parku Strzeleckim w Tarnowie pochowano prochy gen. Józefa Bema.
- 9-10 lipca – X Mistrzostwa Polski Mężczyzn w lekkiej atletyce. Cztery zwycięstwa odniósł Stefan Kostrzewski 4×100 m – 44,5 s.; 800 m – 1:59,2 s.; 400 m ppł. – 57,8 s.; 3000 m z przeszk. – 10:52,8 s.
- 14 lipca – Warszawa: rozpoczął się I Zjazd Polaków z Zagranicy.
- Lipiec – powstało Polskie Towarzystwo Krajoznawcze.
- 11 sierpnia – w Ostrowcu Świętokrzyskim powstał Klub Sportowy Zakładów Ostrowieckich (KSZO).
- 18 sierpnia – powołano Zrzeszenie Regionalne Kaszubów.
- 30 sierpnia – Polska przyjęła zasady planu Younga.
- 31 sierpnia – w Warszawie
- Wojciech Trojanowski ustanowił rekord Polski w biegu na 110 m ppł. wynikiem 15,5 s.
- Stefan Kostrzewski ustanowił rekord Polski w biegu na 800 m wynikiem 1:55,0 s.
- 1 września – w Warszawie
- Stefan Kostrzewski ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m ppł. wynikiem 54,2 s. (rekord ten przetrwał 25 lat)
- Stanisław Petkiewicz ustanowił rekord Polski w biegu na 1500 m wynikiem 4:00,2 s.
- Stefan Sikorski ustanowił rekord Polski w biegu na 200 m wynikiem 22,2 s.
- 5 września – został podpisany układ handlowy między Polską i Rumunią.
- 14 września – utworzono Centrolew.
- 22 września – Radio Kraków zrealizowało pierwszą w Polsce transmisję radiową z meczu piłkarskiego: Wisła – Cracovia.
- 28 września – zainaugurowało działalność Państwowe Konserwatorium Muzyczne w Katowicach.
- 29 września – po raz pierwszy wyświetlono film dźwiękowy.
- 30 września – w Poznaniu zakończyła się Powszechna Wystawa Krajowa.
- 11 października – z Belgii do kraju sprowadzono prochy Joachima Lelewela.
- 16 października – Franciszek Żwirko i Antoni Kocjan ustanowili na samolocie RWD-2 międzynarodowy rekord wysokości lotu (4004 m).
- 17 października – premiera filmu Grzeszna miłość.
- 6 listopada – 24-godzinny strajk protestacyjnych górników i hutników z Górnego Śląska i Zagłębia przeciwko niskim płacom.
- 7 listopada – Julian Tuwim opublikował w „Robotniku” wiersz Do prostego człowieka.
- 25 listopada – powołano Instytut Ekspertyz Sądowych z siedzibą w Warszawie (od 1945 roku w Krakowie).
- 29 listopada – odbyła się inauguracja pierwszego roku akademickiego na Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie.
- 5 grudnia – partie antysanacyjne powołały Centrolew.
- 20 grudnia – został utworzony rząd Kazimierza Bartla.
- 26 grudnia – w pierwszy rejs wypłynął żaglowiec „Pomorze”, późniejszy „Dar Pomorza”.
- 29 grudnia
- Kazimierz Bartel objął stanowisko premiera.
- Władysław Sołtan został przewodniczącym ZHP.
- Grudzień – początki wielkiego kryzysu gospodarczego.
- Polscy lekkoatleci ustanowili aż 35 rekordów kraju seniorów.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 2 stycznia – Kanada i Stany Zjednoczone zgadzają się na plan zagospodarowania i zabezpieczenia dla potomnych Wodospadu Niagara.
- 5 stycznia – podjęto decyzję o przyspieszeniu kolektywizacji w ZSRR.
- 6 stycznia
- zamach stanu w Jugosławii. Władzę przejął król Aleksander I.
- Heinrich Himmler został Reichsführerem SS (bojówek Schutzstaffel).
- 9 stycznia
- po raz pierwszy zastosowano leczenie surową penicyliną (Londyn).
- w Nashville w stanie Tennessee powstała szkoła dla psów z misją szkolenia ich w asystowaniu osobom niewidomym.
- 10 stycznia – debiut Tintina, bohatera komiksu Hergé – The Adventures of Tintin.
- 29 stycznia – z ZSRR został wydalony Lew Trocki.
- 11 lutego – podpisanie traktatów laterańskich uznających niepodległość Watykanu.
- 14 lutego – masakra w dzień św. Walentego: banda Al Capone dokonała zbiorowego morderstwa na członkach rywalizującego z nimi gangu Bugsy Morana.
- 18 lutego – po raz pierwszy ogłoszono o przyznaniu Nagrody Akademii Filmowej (ang. Oscar lub Academy Awards).
- 21 lutego – Francja odmówiła przyznania azylu politycznego Lwu Trockiemu.
- 26 lutego – Kongres Stanów Zjednoczonych ustanowił Park Narodowy Grand Teton.
- 3 marca – doszło do nieudanej próby obalenia rządu w Meksyku przez generałów José Gonzalo Escobara i Jesúsa María Aguirre.
- 4 marca
- Herbert Hoover został zaprzysiężony, jako 31 prezydent Stanów Zjednoczonych.
- W Meksyku prezydent Plutarco Elías Calles założył Partię Narodowo-Rewolucyjną (Partido Nacional Revolucionario, PNR).
- 28 marca – Henry Stimson został sekretarzem stanu Stanów Zjednoczonych.
- 3 kwietnia – rozpoczęła się największa powódź w historii Tasmanii.
- 11 kwietnia – Niemcy odmówiły udzielenia azylu dla Lwa Trockiego.
- 12 kwietnia – w Hawrze zwodowano okręt podwodny ORP Wilk.
- 14 kwietnia – odbył się pierwszy wyścig samochodowy o Grand Prix Monako.
- 30 kwietnia – Thorvald Stauning został premierem Danii.
- 1 maja – w Berlinie odbyły się demonstracje pierwszomajowe, w zamieszkach zginęło 8 osób.
- 8 maja – Norwegia anektowała wyspę Jan Mayen.
- 13 maja – w Atlantic City w stanie New Jersey powstała organizacja przestępcza nazwana przez prasę w USA Krajowym Syndykatem Zbrodni (ang. National Crime Syndicate).
- 16 maja – pierwsze rozdanie nagród Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej (późniejsze Oscary) w Hollywood.
- 17 maja – gangster Al Capone i jego ochroniarz zostali aresztowani za ukrywanie nielegalnej broni.
- 5 czerwca – Ramsay MacDonald został drugi raz premierem Wielkiej Brytanii.
- 7 czerwca – traktaty laterańskie zostają ratyfikowane – zostaje wyodrębnione politycznie i terytorialnie państwo Watykan.
- 8 czerwca – w Wielkiej Brytanii powstał mniejszościowy rząd Partii Pracy na czele którego stanął Ramsay MacDonald.
- 14 czerwca – został podpisany konkordat między Prusami a Stolicą Apostolską.
- 21 czerwca – porozumienie wynegocjowane przez ambasadora amerykańskiego w Meksyku zakończyło „Powstanie Cristero”.
- 27 czerwca – pierwsza publiczna demonstracja kolorowej telewizji przez inżyniera Herbert Eugene Ivesa i jego kolegów z Bell Telephone Laboratories w Nowym Jorku. Pierwszymi kolorowymi obrazami były: wiązanka róż i flaga amerykańska. Mechaniczny system był użyty do przesłania obrazu składającego się z 50 linii pomiędzy Nowym Jorkiem a Waszyngtonem.
- 5 lipca – Scotland Yard zarekwirował 12 obrazów pisarza i malarza Davida Herberta Lawrence z galerii w Mayfair, w centrum Londynu uznając je za nieobyczajne.
- 17 lipca – zostały zerwane stosunki dyplomatyczne pomiędzy ZSRR a Chinami. Przyczyną był zatarg o kolej wschodniochińską.
- 24 lipca
- ze względów zdrowotnych ustąpił francuski premier Raymond Poincaré – jego miejsce zajął Aristide Briand.
- zaczął obowiązywać pakt paryski, który był międzynarodowym traktatem ustanawiającym wyrzeczenie się wojny, jako instrumentu polityki narodowej. Pakt ten został podpisany 27 sierpnia 1928 r. przez jedenaście państw, w tym Niemcy.
- 25 lipca – papież Pius XI wyszedł z Watykanu z wielką procesją i dotarł do placu św. Piotra. Wydarzenie to obserwowane przez 250 tys. osób, zakończyło prawie sześćdziesięcioletnie dobrowolne uwięzienie papieża w Watykanie.
- 27 lipca – w Genewie podpisana została umowa międzynarodowa, jedna z szeregu umów dotyczących prawa międzynarodowego, w sprawie traktowania jeńców w czasie konfliktu zbrojnego.
- 1 sierpnia – z połączenia siedmiu miejscowości utworzono miasto Wuppertal w Nadrenii Północnej-Westfalii.
- 6 sierpnia – w ZSRR została utworzona Specjalna Armia Dalekowschodnia (ODWA).
- 7 sierpnia – niemiecki sterowiec „Graf Zeppelin” wystartował do lotu dookoła świata (lot ukończył 29 sierpnia).
- 16 sierpnia – w Paryżu zakończyły się zorganizowane po raz pierwszy międzynarodowe zawody lotnicze Challenge 1929. Zwyciężył Niemiec Fritz Morzik na samolocie BFW M.23b.
- 23 sierpnia – w Palestynie doszło do rozruchów pomiędzy społecznością żydowską i Arabami. Powodem był konflikt o dostęp do Ściany Płaczu znajdującej się w Jerozolimie, w zajściach zginęło co najmniej 116 Arabów i 102 Żydów.
- 29 sierpnia – sterowiec Graf Zeppelin zakończył w amerykańskim Lakehurst (New Jersey) trwający od 7 sierpnia lot dookoła świata.
- 31 sierpnia – została zakończona I konferencja w Hadze. Został przyjęty plan Younga.
- 5 września – Aristide Briand przedstawił plan utworzenia europejskiego stowarzyszenia państw o charakterze federacyjnym.
- 7 września – fiński parowiec SS Kuru przewrócił się do góry dnem na jeziorze Näsijärvi w regionie Tampere – katastrofa ta spowodowała śmierć 136 osób.
- 17 września – na Litwie doszło do przewrotu, usunięty od władzy został Augustinas Voldemaras, nowym prezydentem został Antanas Smetona.
- 29 września – japoński premier Giichi Tanaka umiera na atak serca.
- 3 października
- wznowienie stosunków dyplomatycznych między ZSRR a Wielką Brytanią.
- Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców zostało przemianowane na Jugosławię.
- 13 października – w Mińsku uruchomiono komunikację tramwajową.
- 18 października – w Wielkiej Brytanii Tajna Rada Królewska (ang. Privy council) ogłosiła że kobiety posiadają osobowość prawną. W Kanadzie kobiety uzyskały prawo kandydowania do Kanadyjskiego Senatu.
- 22 października – we Francji upadł rząd Aristide Brianda.
- 24 października – krach na nowojorskiej giełdzie (tzw. czarny czwartek) zapoczątkował Wielki Kryzys.
- 28 października – powstał klub piłkarski Lokomotiw Sofia.
- Listopad – Vladimir Zworykin otrzymał pierwszy patent na kolorową telewizję.
- 7 listopada – w Nowym Jorku na Manhattanie zostało otwarte Muzeum Sztuki Współczesnej (ang. Museum of Modern Art).
- 11 listopada – odbył się pierwszy lot Hawaiian Airlines.
- 15 listopada – został otwarty dla ruchu prywatny wiszący most „Ambasador Bridge”, łączący Detroit w stanie Michigan w Stanach Zjednoczonych z Windsor w prowincji Ontario, w Kanadzie. Most jest w posiadaniu kompanii Detroit International Bridge Co., która jest kontrolowana przez milionera Manuela „Matty” Morouna.
- 18 listopada
- w Oceanie Atlantyckim w pobliżu wybrzeży Nowej Fundlandii doszło do podmorskiego trzęsienia ziemi o sile 7,2 w skali Richtera. Trzęsienie wywołało tsunami które zniszczyło wiele miejscowości na półwyspie Burin należącym do Kanady, pozbawiło życia 28 osób. Trzęsienie zniszczyło również 12 podwodnych transatlantyckich kabli telegraficznych. Było to, zgodnie z danymi z roku 1997, największe trzęsienie ziemi które dotknęło Kanadę.
- Armia Czerwona wkroczyła do Mandżurii.
- 23 listopada – premiera musicalu filmowego Hollywood Revue.
- 29 listopada – pierwszy przelot nad Biegunem Południowym dokonany przez pilota Floyda Bennetta, amerykańskiego admirała i lotnika Richarda Byrda, kapitana Ashleya McKinleya i Harolda June’a.
- 3 grudnia – w przemówieniu w Kongresie Stanów Zjednoczonych prezydent Herbert Hoover ogłosił, że najgorsze skutki krachu na nowojorskiej giełdzie już minęły i Amerykanie odzyskują zaufanie do gospodarki amerykańskiej.
- 5 grudnia – powstała Tadżycka Socjalistyczna Republika Radziecka.
- 8 grudnia – rozegrano pierwsze piłkarskie derby Rzymu, w których AS Roma pokonała Lazio 1:0.
- 24 grudnia – pożar zniszczył zachodnie skrzydło Białego Domu w Waszyngtonie.
- 27 grudnia – w ZSRR zakończono politykę NEP.
- 28 grudnia
- Stany Zjednoczone wyłamały się z solidarności państw zwycięskich w stosunku do Niemiec i zawarły z nimi umowę w sprawie bezpośredniego spłacania reparacji wojennych, z pominięciem powołanego w tym celu Banku Narodowego.
- „Czarna Sobota” na wyspach Samoa: Nowo zelandzka kolonialna policja zabiła 11 demonstrantów, wydarzenie to zapoczątkowało dążenie do niepodległości społeczności wyspiarskiej (Ruch „Mau”).
- 29 grudnia – kongres polityków hinduskich w Lahaur zażądał niezależności Indii.
- 31 grudnia
- papież Pius XI wydał encyklikę Divini Illius Magistri, o chrześcijańskim wychowaniu młodzieży.
- 71 dzieci zginęło, a 40 zostało rannych w wyniku pożaru kina w szkockim Paisley.
- Została zaproponowana hipoteza Sapira-Whorfa (inna nazwa – prawo relatywizmu językowego).
- Edward Adelbert Doisy pozyskał w formie krystalicznej pierwszy estrogen – estron.
- Największa liczba tragicznych katastrof w historii lotnictwa cywilnego w USA.
- Wojna domowa w Afganistanie.
- Powstał faszystowski ruch polityczny w Finlandii – Ruch Lapua.
- W Szkocji został założony klub sportowy Ross County F.C.
- Francuska ekspedycja archeologiczna, w starożytnej krainie Kanaan, odkryła ruiny miasta Ugarit.
[edytuj] Urodzili się
- 1 stycznia – Zbigniew Nienacki, polski pisarz, twórca serii Pan Samochodzik i... (zm. 1994)
- 2 stycznia - Stanisław Grodziski, polski prawnik
- 3 stycznia – Sergio Leone, włoski reżyser filmowy (zm. 1989)
- 4 stycznia
- Amitai Etzioni, amerykański socjolog
- Herbert Vorgrimler, niemiecki teolog katolicki
- 5 stycznia
- Walter Brandmüller, niemiecki duchowny katolicki
- Peter-Lukas Graf, szwajcarski flecista
- 6 stycznia
- Babrak Karmal, polityk afgański (zm. 1996)
- Lucjan Kydryński, polski dziennikarz, konferansjer (zm. 2006)
- 7 stycznia
- Terry Moore, amerykańska aktorka
- Janusz Pasierb, polski ksiądz, poeta (zm. 1993)
- 11 stycznia – Wanda Wiłkomirska, polska skrzypaczka i pedagog
- 15 stycznia – Martin Luther King, ciemnoskóry pastor afroamerykański walczący o prawa ludności murzyńskiej w Stanach Zjednoczonych (zm. 1968)
- 21 stycznia – Stanisław Loth, polski reżyser i operator filmowy
- 23 stycznia – John Polanyi, kanadyjski chemik, pochodzenia węgierskiego, laureat Nagrody Nobla
- 24 stycznia – Robert Faurisson, francuski literaturoznawca
- 25 stycznia – Michael Michai Kitbunchu, tajski duchowny katolicki, kardynał
- 27 stycznia – Mirosław Jan Stasik, polski doktor medycyny i toksykolog
- 28 stycznia – Claes Oldenburg, szwedzki rzeźbiarz
- 29 stycznia – Ed Shaughnessy, amerykański perkusista
- 31 stycznia
- Rudolf Mößbauer, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 2011)
- Jean Simmons, brytyjska aktorka (zm. 2010)
- 1 lutego – Jinzo Toriumi, japoński scenarzysta (zm. 2008)
- 2 lutego – Věra Chytilová, czeska reżyserka
- 4 lutego – Reino Börjesson, szwedzki piłkarz, srebrny medalista MŚ 58
- 5 lutego
- Hal Blaine, amerykański perkusista
- Fred Sinowatz, austriacki polityk, kanclerz Austrii(zm. 2008)
- 6 lutego
- Pierre Brice, francuski aktor, wielokrotny odtwórca roli Winnetou
- Jerzy Szacki, polski socjolog i historyk
- 7 lutego – Alejandro Jodorowsky, chilijski artysta, reżyser i pisarz
- 10 lutego – Jerry Goldsmith, amerykański kompozytor muzyki filmowej (zm. 2004)
- 11 lutego – Albert Azarjan, radziecki gimnastyk
- 14 lutego – Roman Kłosowski, polski aktor
- 15 lutego
- Graham Hill, brytyjski kierowca wyścigowy (zm. 1975)
- James Schlesinger, polityk amerykański
- 16 lutego – Kazimierz Kutz, polski reżyser i polityk
- 17 lutego
- Chaim Potok, amerykański pisarz i rabin (zm. 2002)
- Patricia Routledge, brytyjska aktorka
- 24 lutego – Zdzisław Beksiński, polski malarz, rzeźbiarz, fotografik i artysta posługujący się grafiką komputerową (zm. 2005)
- 27 lutego - Stefan Kudelski, szwajcarski elektronik i wynalazca polskiego pochodzenia
- 28 lutego – Frank Gehry, amerykański architekt pochodzenia kanadyjsko-żydowskiego, laureat Nagrody Pritzkera
- 1 marca
- Tadeusz Wacław Budynkiewicz, lubelski zecer, twórca 2500 ekslibrisów typograficznych
- Georgi Markow, dysydent bułgarski (zm. 1978)
- 2 marca – Halina Machulska, polska aktorka
- 3 marca – Kazimierz Orzechowski, jedyny w Polsce ksiądz-aktor
- 4 marca – Bernard Haitink, holenderski dyrygent
- 5 marca - Janusz Siatkowski, polski językoznawca
- 6 marca – Fazil Iskander, abchaski pisarz
- 8 marca – Hebe Camargo, brazylijska prezenterka, aktorka i piosenkarka
- 11 marca – Józef Zapędzki, polski strzelec
- 13 marca – Zbigniew Messner, polski polityk, premier Polski w latach 1985-1988
- 15 marca
- Cecil Taylor, amerykański pianista i poeta
- Anna Piskorska-Chlebowska, polska chemiczka, podharcmistrzyni, działaczka opozycji demokratycznej w PRL (zm. 1983)
- 17 marca – Peter Berger, amerykański socjolog
- 18 marca
- Christa Wolf, niemiecka pisarka (zm. 2011)
- Samuel Pisar, polsko-amerykański prawnik
- 23 marca – Roger Bannister, angielski lekkoatleta
- 27 marca – Žarko Petan, słoweński pisarz
- 31 marca – Wojciech Skibiński – polski aktor
- 1 kwietnia – Milan Kundera, czeski pisarz i eseista
- 2 kwietnia – Hans Koschnick, niemiecki polityk
- 3 kwietnia – Poul Schlüter, duński polityk
- 5 kwietnia
- Hugo Claus, flamandzki pisarz, malarz, reżyser filmowy (zm. 2008)
- Ivar Giaever, norweski fizyk, laureat Nagrody Nobla
- Nigel Hawthorne, brytyjski aktor (zm. 2001)
- 6 kwietnia – André Previn, amerykański pianista, dyrygent i kompozytor
- 8 kwietnia – Jacques Brel, francuski piosenkarz, kompozytor i aktor belgijskiego pochodzenia (zm. 1978)
- 10 kwietnia
- Liz Sheridan, amerykańska aktorka
- Max von Sydow, szwedzki aktor
- Mike Hawthorn, brytyjski kierowca wyścigowy (zm. 1959), mistrz Formuły 1 z sezonu 1958
- 13 kwietnia – Konstanty Puzyna, polski teatrolog, eseista, publicysta, poeta (zm. 1989)
- 15 kwietnia
- Olgierd Czerner, polski architekt
- Maciej Kuczyński, polski pisarz
- Eligiusz Lasota, polski dziennikarz, redaktor naczelny „Po Prostu” (zm. 2001)
- 16 kwietnia – Elżbieta Dziębowska, polska muzykolog
- 17 kwietnia
- James Last, niemiecki kompozytor
- Józef Pińkowski, polityk polski, b. premier (zm. 2000)
- 20 kwietnia – Jan Stęszewski, polski muzykolog
- 22 kwietnia
- Michael Atiyah, brytyjski matematyk
- Edward Dobrzański, polski aktor
- 23 kwietnia – George Steiner, amerykański krytyk literacki, eseista, filozof, nowelista i tłumacz
- 24 kwietnia – Rajkumar, indyjski piosenkarz i aktor (zm. 2006)
- 25 kwietnia – Yvette Williams, nowozelandzka lekkoatletka
- 1 maja – Stanisław Mikulski, polski aktor
- 2 maja – Edouard Balladur, francuski prawnik i polityk
- 4 maja
- Manuel Contreras, chilijski generał
- Audrey Hepburn, amerykańska aktorka (zm. 1993)
- 6 maja
- Paul Lauterbur, chemik amerykański, laureat Nagrody Nobla (zm. 2007)
- Stanisław Leszek Olszewski, polski działacz spółdzielczy (zm. 2007)
- 8 maja – Miyoshi Umeki (jap. 梅木 美代志), japońska aktorka, laureatka Oskara (zm. 2007)
- 11 maja – Jerzy Jarocki, polski reżyser teatralny
- 12 maja – Sam Nujoma, prezydent Namibii
- 16 maja – Adrienne Rich, amerykańska poetka (zm. 2012)
- 25 maja – Beverly Sills, amerykańska śpiewaczka operowa (zm. 2007)
- 28 maja – Janusz Wolniewicz, polski pisarz, reportażysta i publicysta (zm. 2006)
- 29 maja – Peter Higgs, szkocki fizyk
- 30 maja - Bolesław Ocias, polski dyrygent, kompozytor i pedagog
- 31 maja – Andreas Meyer-Landrut, niemiecki dyplomata
- 1 czerwca – Maria Bogucka, polska historyk
- 3 czerwca – Werner Arber, genetyk i mikrobiolog szwajcarski, laureat Nagrody Nobla
- 4 czerwca – Karolos Papulias, grecki polityk
- 6 czerwca
- Kazimierz Morawski, polski dziennikarz
- Bogusław Schaeffer, polski muzykolog, kompozytor, dramaturg, grafik i pedagog
- 7 czerwca
- Antonio Carbajal, meksykański piłkarz
- John Turner, Premier Kanady
- 10 czerwca
- James McDivitt, amerykański astronauta
- Edward Osborne Wilson, amerykański biolog, jeden z twórców współczesnej socjobiologii
- 12 czerwca – Anne Frank, żydowska dziewczyna, autorka pamiętnika (zm. 1945)
- 17 czerwca – Tigran Petrosjan (ros. Тигран Вартанович Петросян), ormiański szachista reprezentujący ZSRR (zm. 1984)
- 18 czerwca – Jürgen Habermas, niemiecki filozof, socjolog i publicysta polityczny
- 20 czerwca – Bonnie Bartlett, amerykańska aktorka
- 23 czerwca – June Carter Cash, amerykańska piosenkarka i kompozytorka country, druga żona Johnny’ego Casha (zm. 2003)
- 25 czerwca – Francesco Marchisano, włoski duchowny katolicki, kardynał
- 26 czerwca – Milton Glaser, amerykański grafik
- 29 czerwca – Oriana Fallaci[1], włoska dziennikarka i pisarka (zm. 2006)
- 1 lipca – Gerald Edelman, amerykański biolog molekularny i biochemik, laureat Nagrody Nobla
- 2 lipca – Imelda Marcos, żona prezydenta Filipin Ferdinanda Marcosa i znana osoba życia politycznego Filipin
- 4 lipca
- Jean Desforges, brytyjska lekkoatletka
- Darío Castrillón Hoyos, kolumbijski duchowny katolicki, kardynał
- 9 lipca
- Hassan II (arab. صاحب الجلالة الملك)الحسن الثاني)), król Maroka (zm. 1999)
- Zbyszko Piwoński, polski polityk
- 10 lipca – Tadeusz Strumiłło, polski muzykolog i taternik (zm. 1956
- 18 lipca – Richard Button, amerykański łyżwiarz
- 22 lipca – John Barber, brytyjski kierowca rajdowy
- 24 lipca – Peter Yates, brytyjski reżyser i producent filmowy (zm. 2011)
- 25 lipca – Stanisław Ochmański, polski reżyser
- 27 lipca
- Janusz Grabiański, polski artysta grafik, plakacista, ilustrator książek i serii wydawniczych (zm. 1976)
- Jack Higgins, brytyjski pisarz
- 28 lipca – Jacqueline Kennedy Onassis, żona amerykańskiego Prezydenta USA Johna Kennedy’ego (zm. 1994)
- 31 lipca – Don Murray, amerykański aktor
- 31 lipca
- Jerzy Olczak, profesor zwyczajny, polski archeolog, badacz dziejów szkła i twórczości szklarskiej, specjalista w dziedzinie osadnictwa średniowiecznego (zm. 2007)
- Tadeusz Tołłoczko, polski lekarz
- 1 sierpnia – Hafizullah Amin, afgański polityk (zm. 1979)
- 4 sierpnia - Janusz Weychert, polski scenarzysta i reżyser
- 7 sierpnia – Tadeusz Zimecki, polski prozaik, dziennikarz, reportażysta, autor utworów dla młodzieży (zm. 2007)
- 13 sierpnia – Augustyn Bloch, polski kompozytor (zm. 2006)
- 15 sierpnia – Anna Walentynowicz, polska działaczka związkowa, dama Orderu Orła Białego (zm. 2010)
- 16 sierpnia
- Bill Evans, pianista jazzowy (zm. 1980)
- Helmut Rahn, niemiecki piłkarz (zm. 2003)
- 23 sierpnia
- Herbert Hlubek, polski ksiądz katolicki
- Vera Miles, amerykańska aktorka
- 24 sierpnia
- Jaser Arafat, palestyński polityk, przewodniczący Organizacji Wyzwolenia Palestyny i prezydent Autonomii Palestyńskiej, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (zm. 2004)
- Anna Kurska, polska prawniczka
- 25 sierpnia – Jerzy Mrzygłód, polski dziennikarz, sprawozdawca sportowy (zm. 1995)
- 27 sierpnia – Ira Levin, amerykański pisarz (zm. 2007)
- 29 sierpnia – Thom Gunn, brytyjski poeta (zm. 2004)
- 30 sierpnia – François Cheng, francuski pisarz, poeta, eseista i tłumacz chińskiego pochodzenia
- 5 września – Andrijan Nikołajew (ros. Андриян Григорьевич Николаев), radziecki kosmonauta (zm. 2004)
- 8 września – Christoph von Dohnányi, niemiecki dyrygent
- 10 września
- Olga Krzyżanowska, polska polityk
- Arnold Palmer, golfista amerykański
- 12 września – Marian Szymański, polski geodeta (zm. 2011)
- 13 września – Zygmunt Licau, polski bokser, działacz PZPR (zm. 2006)
- 15 września – Murray Gell-Mann, amerykański fizyk teoretyk, laureat nagrody Nobla
- 17 września – Stirling Moss, brytyjski kierowca
- 20 września
- Andrzej Jaczewski, polski seksuolog
- Maciej Morawski, polski dziennikarz, publicysta, działacz emigracyjny
- 21 września – Sándor Kocsis, węgierski piłkarz (zm. 1979)
- 25 września – Barbara Walters, amerykańska dziennikarka telewizyjna
- 27 września – André Darrigade, francuski kolarz
- 28 września
- Lata Mangeshkar, indyjska piosenkarka
- Jan Matyjaszkiewicz, polski aktor
- 29 września – Eugenia Kempara, polska działaczka państwowa
- 5 października – Richard Gordon, astronauta amerykański
- 6 października – Eugenia Herman, polska aktorka
- 8 października – Didi, brazylijski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Brazylii, mistrz świata, selekcjoner reprezentacji Peru (zm. 2001)
- 10 października – Bogdan Łazarkiewicz, polski profesor medycyny i chirurgii ogólnej
- 12 października – Magnús Magnússon, brytyjski prezenter telewizyjny związany ze stacją BBC (zm. 2007)
- 14 października – Yvon Durelle, kanadyjski bokser (zm. 2007)
- 15 października
- Hubert Dreyfus, filozof amerykański
- Witold Sobociński, polski operator filmowy
- 16 października – Fernanda Montenegro, brazylijska aktorka
- 18 października – Violeta Chamorro, prezydent Nikaragui
- 21 października
- Ursula K. Le Guin, amerykańska autorka fantastyki
- George Junius Stinney, najmłodsza ofiara krzesła elektrycznego (zm. 1944)
- 22 października – Lew Jaszyn (ros. Лев Иванович Яшин), rosyjski bramkarz (zm. 1990)
- 24 października
- George Crumb, amerykański kompozytor
- Jordan Radiczkow (bułg. Йордан Радичков), bułgarski pisarz (zm. 2004)
- 26 października – Wanda Chotomska, polska pisarka dla dzieci
- 28 października
- Joan Plowright, brytyjska aktorka
- Tadeusz Rybak, polski biskup katolicki
- 29 października – Jewgienij Primakow (ros. Евгений Максимович Примаков), polityk rosyjski, premier Federacji Rosyjskiej
- 31 października – Bud Spencer, włoski aktor
- 2 listopada – Richard E. Taylor, kanadyjski fizyk, laureat Nagrody Nobla
- 5 listopada – Lennart Johansson, szwedzki działacz sportowy
- 7 listopada – Eric Kandel, amerykański neurobiolog, pochodzenia austriackiego, laureat Nagrody Nobla
- 9 listopada
- Zbigniew Ciechan, polski kompozytor
- Imre Kertész, węgierski pisarz żydowskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla
- Aleksandra Pachmutowa, rosyjska kompozytorka
- 11 listopada
- LaVern Baker, amerykańska śpiewaczka bluesowa (zm. 1997)
- Hans Magnus Enzensberger, niemiecki poeta i pisarz
- 12 listopada – Grace Kelly, księżna Monako, amerykańska aktorka (zm. 1982)
- 14 listopada – Ivan Singer, rumuński matematyk
- 15 listopada – Edward Asner, amerykański aktor
- 17 listopada - Edmund Piszcz, polski biskup katolicki
- 24 listopada – Franciszek Kokot, polski lekarz
- 29 listopada - Janusz Reykowski, polski psycholog
- 1 grudnia
- Alfred Moisiu, polityk albański
- Wolfgang Anheisser,niemiecki śpiewak operowy (zm. 1974)
- 6 grudnia – Nikolaus Harnoncourt, austriacki dyrygent
- 8 grudnia – Sylwester Szyszko, polski reżyser i scenarzysta
- 9 grudnia – Bob Hawke, australijski polityk, premier Australii
- 12 grudnia – Toshiko Akiyoshi, japońska pianistka
- 13 grudnia – Christopher Plummer, kanadyjski aktor teatralny i filmowy
- 18 grudnia – Józef Glemp, polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, arcybiskup warszawski
- 19 grudnia
- Bob Brookmeyer, amerykański puzonista i pianista (zm. 2011)
- Lorenzo Buffon, włoski piłkarz
- 21 grudnia – Zbigniew Domino, polski pisarz
- 23 grudnia – Chet Baker, amerykański trębacz jazzowy (zm. 1988)
- 25 grudnia – Jerzy Antczak, polski reżyser
- 26 grudnia
- Leon Knabit, polski benedyktyn
- Andrzej Lam, polski historyk i krytyk literacki
- 28 grudnia – Terry Sawchuk, kanadyjski hokeista (zm. 1970)
- 29 grudnia – Matt Murphy, amerykański gitarzysta
[edytuj] Zmarli
- 5 stycznia – Mikołaj Mikołajewicz Romanow, wielki książę, generał kawalerii, generał adiutant, głównodowodzący armii rosyjskiej podczas I wojny światowej (ur. 1856)
- 13 stycznia – Wyatt Earp, farmer, szeryf, karciarz, właściciel salonu, jeden z najsłynniejszych na Dzikim Zachodzie rewolwerowców (ur. 1848)
- 6 lutego – Maria Krystyna Austriacka, arcyksiężniczka austriacka, królowa Hiszpanii (ur. 1858)
- 11 lutego – Jan II Dobry, książę Liechtensteinu, najdłużej panujący monarcha w historii Europy (ur. 1840)
- 14 lutego – Tom Burke, amerykański lekkoatleta, sprinter (ur. 1875)
- 15 lutego – Tadeusz Zwisłocki, polski inżynier chemik (ur. 1889)
- 20 marca – Ferdinand Foch, marszałek Francji, Polski i Wielkiej Brytanii (ur. 1851)
- 4 kwietnia – Carl Friedrich Benz, niemiecki konstruktor i przemysłowiec (ur. 1844)
- 6 kwietnia – Feliks Jasieński, polski krytyk i kolekcjoner sztuki (ur. 1861)
- 11 maja – Jozef Murgaš, słowacki duchowny katolicki, wynalazca w dziedzinie telegrafii bezprzewodowej i radiokomunikacji (ur. 1864)
- 17 maja:
- Julia Salzano, włoska zakonnica, święta katolicka (ur. 1846)
- Lilli Lehmann, niemiecka śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1848)
- 21 maja – Archibald Philip Primrose, premier Wielkiej Brytanii (ur. 1847)
- 9 lipca – Julian Fałat, polski malarz (ur. 1853)
- 15 lipca – Hugo von Hofmannsthal, austriacki pisarz (ur. 1874)
- 3 sierpnia
- Thorstein Veblen, ekonomista i socjolog amerykański pochodzenia norweskiego (ur. 1857)
- Emil Berliner, elektrotechnik amerykański, pochodzenia niemieckiego, wynalazca gramofonu (ur. 1851)
- 13 sierpnia – Bolesław Namysłowski, polski botanik (ur. 1882)
- 12 września – Jānis Rainis, łotewski pisarz, dramaturg i dziennikarz (ur. 1865)
- 15 września – Antoni Maria Schwartz, austriacki pijar, błogosławiony katolicki (ur. 1852)
- 23 września – Richard Adolf Zsigmondy, niemiecki profesor chemii nieorganicznej, laureat Nagrody Nobla (ur. 1865)
- 1 października – Antoine Bourdelle, francuski rzeźbiarz i pedagog (ur. 1861)
- 3 października – Gustav Stresemann, niemiecki polityk, kanclerz i minister spraw zagranicznych Republiki Weimarskiej, laureat Nagrody Nobla (ur. 1878)
- 6 października – Czesław Jankowski, polski poeta, krytyk, publicysta, historyk (ur. 1857)
- 8 października – Jacek Malczewski, polski malarz, jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu przełomu XIX i XX wieku (ur. 1854)
- 26 października – Aby Warburg, niemiecki historyk sztuki (ur. 1866)
- 28 października – Bernhard von Bülow, niemiecki polityk, dyplomata, kanclerz II Rzeszy oraz premier Prus (ur. 1849)
- 6 listopada – Maximilian von Baden, niemiecki polityk, kuzyn i spadkobierca wielkiego księcia Badenii Fryderyka II Badeńskiego, kanclerz (ur. 1867)
- 17 listopada – Herman Hollerith, amerykański inżynier, wynalazca (ur. 1860)
- 24 listopada – Georges Clemenceau, francuski pisarz, lekarz i polityk, premier Francji (ur. 1841)
- 20 grudnia – Émile François Loubet, francuski polityk, prezydent Francji (ur. 1838)
- 29 grudnia – Wilhelm Maybach, niemiecki konstruktor i jeden z wynalazców samochodu (ur. 1846)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
- z fizyki – Louis de Broglie
- z chemii – Arthur Harden, Hans von Euler-Chelpin
- z medycyny – Christiaan Eijkman, sir Frederick Hopkins
- z literatury – Tomasz Mann
- nagroda pokojowa – Frank Billings Kellogg
[edytuj] Zobacz też
- 1929 w filmie
- 1929 w literaturze
- 1929 w muzyce
- 1929 w nauce
- Oscary w roku 1929
- Olimpiada szachowa 1929
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 7 lutego
- Ostatki: 12 lutego
- Popielec: 13 lutego
- Niedziela Palmowa: 24 marca
- Wielki Czwartek: 28 marca
- Wielki Piątek: 29 marca
- Wielka Sobota: 30 marca
- Wielkanoc: 31 marca
- Poniedziałek wielkanocny: 1 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 9 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 19 maja
- Boże Ciało: 30 maja
Przypisy
- ↑ Data urodzin Oriany Fallaci w różnych wersjach Wikipedii jest problematyczna, np. w Wikipediach: angielskiej, polskiej i włoskiej jest to 29 czerwca 1929, w holenderskiej i norweskiej to 24 lipca 1929, a w niemieckiej 29 czerwca 1930. Wg Wprost jest to 24 lipca 1929 [1].