1952
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1952 / MCMLII
stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949 • 1950–1959 • 1960–1969 • 1970–1979 • 1980–1989
lata: 1942 « 1947 « 1948 « 1949 « 1950 « 1951 « 1952 » 1953 » 1954 » 1955 » 1956 » 1957 » 1962
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 4 marca – 9 górników zginęło w wybuchu i pożarze w KWK Pstrowski w Zabrzu.
- 10 marca – dokonano oblotu szybowca SZD-9 Bocian.
- 14 marca – premiera filmu Młodość Chopina.
- 2 kwietnia – ukazało się pierwsze wydanie tygodnika Motor.
- 5 kwietnia – podpisanie umowy polsko–radzieckiej o budowie w Warszawie Pałacu Kultury i Nauki.
- 21 kwietnia – zatwierdzono projekt architektoniczny Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
- 24 kwietnia – wprowadzono obowiązkowe kontyngenty na mleko.
- 2 maja
- wprowadzono reglamentację mydła i proszków do prania.
- rozpoczęto budowę Pałacu Kultury i Nauki (PKiN).
- 3 maja
- została nadana pierwsza audycja Radia Wolna Europa z Monachium w języku polskim.
- Legionowo uzyskało prawa miejskie.
- 8 maja – biskupi polscy, zebrani w Krakowie, skierowali list do rządu PRL zawierający protest przeciwko szykanowaniu Kościoła i ingerencji w jego sprawy wewnętrzne. Krytyce poddano ograniczanie możliwości wydawania czasopism katolickich i wymuszanie na księżach ślubowań na wierność państwu.
- 12 maja – wprowadzono reglamentację cukru i słodyczy (dopuszczając jednocześnie wolną sprzedaż cukru po tzw. cenach komercyjnych).
- 14 maja – ustanowiono odznakę "Wzorowy Kierowca".
- 10 czerwca – doszło do katastrofy bombowca Pe-2FT w Poznaniu.
- 1 lipca – powstała Gdańska Stocznia "Remontowa".
- 20 lipca – Wawel Kraków pokonał Cracovię 5:1 w finale piłkarskiego Pucharu Zlotu Młodych Przodowników, rozegranym na warszawskim Stadionie Wojska Polskiego.
- 21 lipca – w stalinowskim "procesie komandorów" zapadły wyroki śmierci i dożywotniego więzienia.
- 22 lipca – uchwalono tzw. stalinowską konstytucję. Przyjęto m.in. nowa nazwę państwa PRL, zniesiono urząd prezydenta, zastąpiony Radą Państwa. Po raz pierwszy w historii, ustanowiono Warszawę stolicą Polski.
- 20 września – powstało Polskie Radio Lublin.
- 24 września – rozpoczęło emisję Polskie Radio Rzeszów.
- 27 września – w Warszawie, Włodzimierz Kiełczewski ustanowił rekord Polski w biegu na 1500 m wynikiem 3:52,6 s.
- 13 października – założono reprezentacyjny zespół artystyczny ZHP Gawęda.
- 25 października – o godz. 19:00 doświadczalna stacja telewizyjna Instytutu Łączności nadała w Warszawie pierwszy 30-minutowy program telewizyjny (TVP).
- 26 października – odbyły się wybory parlamentarne.
- 20 listopada
- na swym inauguracyjnym posiedzeniu nowy Sejm dokonał wyboru składu Rady Państwa, utworzonej w miejsce zlikwidowanego urzędu prezydenckiego. Dotychczasowy prezydent Bolesław Bierut zastąpił Józefa Cyrankiewicza na stanowisku premiera.
- ogłoszono amnestię.
- 25 listopada – powstała Grupa Beskidzka GOPR.
- 6 grudnia – otwarte zostało lodowisko w Nowym Targu z widownią, hokeiści Podhala rozgrywają z tej okazji mecz z Gwardią Kraków, który wygrywają 6:2.
- 12 grudnia – w Warszawie odbył się zorganizowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego zjazd 1500 tzw. księży patriotów.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 6 lutego – Elżbieta II wstąpiła na tron Wielkiej Brytanii.
- 14 lutego – otwarto VI Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Oslo.
- 18 lutego – Grecja i Turcja przystąpiły do paktu NATO.
- 26 lutego – Winston Churchill ogłosił, iż Wielka Brytania dysponuje bronią atomową.
- 29 lutego – wyspa Helgoland wróciła pod zarząd Niemiec.
- 10 marca – przewrót wojskowy na Kubie: generał Fulgencio Batista dochodzi do władzy.
- 16 marca – na Reunionie odnotowano najwyższy dobowy opad deszczu (1 870 mm).
- 20 marca
- 21 marca – wykonano ostatni wyrok śmierci w Holandii.
- 5 kwietnia – w holenderskiej stoczni został zwodowany statek pasażerski TSS Stefan Batory.
- 15 kwietnia – dokonano oblotu bombowca Boeing B-52 Stratofortress.
- 17 kwietnia – w katastrofie samolotu Douglas DC-4 na Portoryko zginęły 52 osoby.
- 26 kwietnia – Dania: w torfowisku na Jutlandii znaleziono dobrze zachowane zwłoki człowieka z Grauballe, datowane na rok 290 p.n.e.
- 27 kwietnia – dokonano oblotu bombowca Tu-16.
- 28 kwietnia – zakończyła się amerykańska okupacja Japonii.
- 3 maja – rozpoczęła nadawanie polska sekcja rozgłośni Radia Wolna Europa.
- 13 maja
- po raz pierwszy zebrała się Rajya Sabha, izba wyższa indyjskiego parlamentu.
- została utworzona Australijska Tajna Służba Wywiadowcza (ASIS).
- 27 maja – między Francją, Niemcami i krajami Beneluksu został zawarty układ tworzący Europejską Wspólnotę Obronną (EWO).
- 28 maja – Greczynki uzyskały prawa wyborcze.
- 3 czerwca – dokonano oblotu śmigłowca Mi-4.
- 28 czerwca – w Long Beach (Kalifornia) odbył się pierwszy konkurs Miss Universe.
- 3 lipca – dokonano oblotu śmigłowca Jak-24.
- 6 lipca – zlikwidowano komunikację tramwajową w Londynie.
- 19 lipca – w Helsinkach rozpoczęły się XVI Letnie Igrzyska Olimpijskie.
- 21 lipca – w trzęsieniu ziemi w Kalifornii zginęło 14 osób, 18 zostało rannych.
- 23 lipca
- wszedł w życie traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS).
- został obalony król Egiptu Faruk.
- 24 lipca – w Helsinkach, Australijka Shirley Strickland ustanowiła rekord świata w biegu na 80 m ppł. wynikiem 10,9 s.
- 25 lipca
- uchwalono konstytucję Portoryko.
- w Helsinkach, Australijka Marjorie Jackson ustanowiła rekord świata w biegu na 200 m wynikiem 23,4 s.
- 11 sierpnia – Husajn ibn Talal został królem Jordanii zastępując odsuniętego z powodu choroby umysłowej ojca Talala ibn Abdullaha.
- 12 sierpnia – ZSRR: egzekucja najwybitniejszych pisarzy tworzących w języku jidysz, oskarżonych o nacjonalizm żydowski.
- 13 sierpnia – Japonia przystąpiła do Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
- 14 sierpnia – RFN przystąpiła do Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
- 27 sierpnia
- 10 września – w Luksemburgu kanclerz Konrad Adenauer i minister spraw zagranicznych Mosze Szarett podpisali niemiecko-izraelski układ o odszkodowaniach dla ofiar holocaustu.
- 24 września – na Pacyfiku, podczas badania erupcji podmorskiego wulkanu, został wciągnięty pod powierzchnię japoński statek badawczy Kaiyo Maru 5. Zginęło 31 członków załogi.
- 28 września – dokonano oblotu francuskiego samolotu myśliwsko-bombowego Dassault MD 454 Mystère IV.
- 3 października – Brytyjczycy przeprowadzili pierwsze testy z bronią jądrową.
- 4 października – w Gifu, Australijka Marjorie Jackson ustanowiła rekord świata w biegu na 100 m wynikiem 11,4 s.
- 8 października – w zderzeniu pociągów na dworcu Harrow and Wealdstone w Londynie zginęło 112 osób.
- 23 października – premiera filmu Światła rampy.
- 28 października – dokonano oblotu bombowca Douglas A-3 Skywarrior.
- 31 października – w Boliwii wydano dekret o nacjonalizacji kopalni.
- 1 listopada – eksplozja pierwszej amerykańskiej bomby wodorowej na atolu Eniwetok.
- 4 listopada
- republikanin Dwight D. Eisenhower w wyborach prezydenckich pokonuje demokratę Adlaia Stevensona.
- trzęsienie ziemi na Kamczatce.
- 10 listopada – Norweg Trygve Lie zrezygnował z funkcji sekretarza generalnego ONZ.
- 12 listopada – dokonano oblotu samolotu bombowego Tu-95.
- 25 listopada – w Londynie odbyła się premiera sztuki A. Christie Pułapka na myszy, najdłużej bez przerwy wystawianej sztuki na świecie.
- 27 listopada – we Lwowie uruchomiono komunikację trolejbusową.
- 2 grudnia – I wojna indochińska: zwycięstwo wojsk francuskich w bitwie pod Nà Sản.
- 4 grudnia – dokonano oblotu amerykańskiego samolotu patrolowego Grumman S-2 Tracker.
- 5-9 grudnia – nad Londynem utworzył się wielki smog, który spowodował śmierć około 12 tys. osób.
- 8 grudnia – Icchak Ben-Zwi został prezydentem Izraela.
- 22 grudnia – Senat Stanów Zjednoczonych ogłosił raport w sprawie Katynia.
- 25 grudnia – rozpoczął emisję pierwszy program niemieckiej telewizji publicznej Das Erste.
[edytuj] Urodzili się
- 1 stycznia
- Bożena Adamek, polska aktorka
- Tomasz Szwed, polski piosenkarz muzyki country i folk
- 6 stycznia - John Douglas Deshotel, amerykański duchowny katolicki
- 9 stycznia – Marek Belka, premier Polski
- 11 stycznia – Piotr Prieto, hiszpański duchowny katolicki, wikariusz regionalny Opus Dei w Polsce
- 17 stycznia – Sławomir Kulpowicz, polski pianista, kompozytor i producent jazzowy (zm. 2008)
- 18 stycznia – Zbigniew Meres, polski polityk
- 26 stycznia – Eugeniusz Dębski, polski pisarz fantastyki
- 28 stycznia
- Ryszard Dreger, polski aktor
- Anna Onichimowska, polska poetka
- 30 stycznia – Ryszard (Richard) Tylman, polsko–kanadyjski poeta
- 4 lutego – Andrzej Strzelecki, polski aktor
- 14 lutego – Bożenna Bukiewicz, polska polityk
- 17 lutego
- Józef Bergier, polski polityk
- Andrzej Gałła, polski aktor i reżyser
- 29 lutego – Tim Powers, amerykański pisarz fantastyki
- 1 marca – Martin O'Neill, irlandzki piłkarz
- 4 marca – Ronn Moss, amerykański aktor telewizyjny, wokalista
- 6 marca – Wojciech Fortuna, polski skoczek narciarski
- 8 marca – Wojciech Sokołowski, polski polityk
- 11 marca – Douglas Adams, angielski pisarz (zm. 2001)
- 14 marca – Wojciech Belon, poeta, pieśniarz, założyciel Wolnej Grupy Bukowina (zm. 1985)
- 15 marca – Andrzej Grabowski, polski aktor i scenarzysta
- 16 marca – Alice Hoffman, amerykańska pisarka
- 19 marca – Joseph John Urusemal, polityk, prezydent Mikronezji
- 23 marca – Marek Oramus, polski pisarz science fiction
- 27 marca – Maria Schneider, francuska aktorka (zm. 2011)
- 28 marca – Grzegorz Wons, polski aktor, wykładowca na PWST w Warszawie
- 1 kwietnia
- Danuta Olejniczak, polska polityk
- László Tőkés, węgierski duchowny protestancki i opozycjonista
- 7 kwietnia – Hans-Ulrich Krüger, niemiecki polityk
- 9 kwietnia – Jerzy Szmajdziński, polski polityk, minister obrony narodowej, wicemarszałek Sejmu (zm. 2010)
- 16 kwietnia – Piotr Zientarski, polski polityk
- 28 kwietnia – Mary McDonnell, amerykańska aktorka
- 4 maja – Krzysztof Magowski, polski reżyser i scenarzysta
- 11 maja – Frances Fisher, amerykańska aktorka brytyjskiego pochodzenia
- 14 maja – Robert Zemeckis, amerykański reżyser i pisarz
- 25 maja – Gabriela Kownacka, polska aktorka (zm. 2010)
- 26 maja – Andrzej Szopa, polski aktor
- 4 czerwca – Bronisław Komorowski, polski historyk, polityk, minister obrony narodowej, wicemarszałek sejmu, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
- 5 czerwca – Nicko McBrain, brytyjski perkusista
- 7 czerwca
- Andrzej Grzyb, polski polityk
- Liam Neeson, irlandzki aktor
- Jan Rzymełka, polski polityk
- 9 czerwca – Yousaf Raza Gilani, premier Pakistanu
- 11 czerwca – Bronisław Wildstein, polski publicysta, dziennikarz, pisarz
- 17 czerwca – Ks. kanonik mgr Zbigniew Maciej Szymański
- 18 czerwca – Isabella Rossellini, włoska dziennikarka, aktorka i malarka
- 20 czerwca
- Stanisław Głębocki, polski polityk
- John Goodman, amerykański aktor
- 27 czerwca – Bogusław Linda, polski aktor i reżyser
- 30 czerwca
- David Garrison, amerykański aktor
- Lech Majewski, polski generał
- 7 lipca – Bogusław Semotiuk, polski aktor
- 10 lipca – Emilian Kamiński, polski aktor
- 17 lipca – Joanna Sienkiewicz, polska aktorka
- 19 listopada – Stanisław Piotrowicz, polski polityk
- 21 lipca
- Tadeusz Motowidło, polski polityk
- Robin Williams, amerykański aktor
- 24 lipca – Gus Van Sant, amerykański reżyser, scenarzysta i muzyk
- 25 lipca – Wiesław Kilian, polski polityk
- 26 lipca
- Sławomir Preiss, polski polityk
- Marcin Sosnowski, wybitny aktor
- 28 lipca – Jacek Bursztynowicz, polski aktor
- 10 sierpnia
- Bogdan Tosza, polski reżyser teatralny, publicysta, eseista, animator kultury.
- Jerzy Pilch, polski prozaik.
- 13 sierpnia – Bronisław Korfanty, polski polityk
- 17 września
- Krzysztof Kołbasiuk, polski aktor i reżyser (zm.2006)
- Tomasz Borkowy, polski aktor
- 25 września – Christopher Reeve, amerykański aktor, reżyser i pisarz (zm.2004)
- 26 września – Rafał Grupiński, polski polityk
- 28 września – Sylvia Kristel, holenderska aktorka i modelka
- 6 października – Jerzy Engel, polski trener piłkarski
- 7 października
- Władimir Putin, rosyjski prezydent
- Marek Zieliński, polski polityk
- 12 października – Marek Zaleski, polski krytyk literacki, eseista, publicysta
- 22 października – Jeff Goldblum, amerykański aktor
- 26 października – Leszek Benke, polski aktor
- 27 października – Krzysztof Kwiatkowski, propagator sztuki przetrwania
- 6 listopada – Michael Cunningham, amerykański pisarz
- 8 listopada – Alfre Woodard, amerykańska aktorka
- 10 listopada – Bogdan Lis, polski polityk
- 11 listopada – Tadeusz Wojtkowiak, polski polityk
- 13 listopada – Elżbieta Tosza, polska dziennikarka, publicystka, redaktor, animator kultury
- 20 listopada – Jerzy Gosiewski, polski polityk
- 5 grudnia - Stanisław Biniak, polski chemik
- 18 grudnia – Krystyna Janda, polska aktorka
- 21 grudnia – Zbigniew Cichoń, polski polityk
- 26 grudnia – Aleksander Ankwab, abchaski polityk
- Mahamadou Issoufou, nigerski polityk
[edytuj] Zmarli
- 11 stycznia – Jean de Lattre de Tassigny, francuski wojskowy (ur. 1889)
- 6 lutego – Jerzy VI, król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ur. 1895)
- 19 lutego – Knut Hamsun, norweski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1859)
- 6 marca – Jürgen Stroop, nazista, dowódca akcji zniszczenia warszawskiego getta (ur. 1895)
- 7 marca – Paramahansa Yogananda (dewanagari परमहंस योगानन्द, ang. Paramahansa Yogananda), indyjski jogin, mistrz duchowy (ur. 1893)
- 1 kwietnia – Ferenc Molnár, węgierski pisarz (ur. 1878)
- 19 kwietnia – James Lee Peters, amerykański ornitolog (ur. 1889)
- 27 kwietnia – Kazimierz Gołba, prozaik i dramatopisarz polski (ur. 1904)
- 15 czerwca – Krystyna Skarbek, agentka brytyjskiej tajnej służby SOE (ur. 1908)
- 17 czerwca – Jerzy Rygier, polski aktor i reżyser (ur. 1887)
- 4 lipca – Jan Kucharzewski, historyk, prawnik, polityk, premier Królestwa Polskiego (ur. 1876)
- 26 lipca – Eva Perón, argentyńska działaczka związkowa, żona dyktatora, generała Juana Peróna (ur. 1919)
- 20 sierpnia – Kurt Schumacher, niemiecki działacz socjalistyczny (ur. 1895)
- 31 sierpnia – Waldemar Bonsels, niemiecki pisarz (ur. 1881)
- 26 września – George Santayana, amerykański (choć przez całe życie miał obywatelstwo hiszpańskie) pisarz i filozof (ur. 1863)
- 22 października – Ernst Rüdin, szwajcarski psychiatra, genetyk i eugenik (ur. 1874)
- 8 listopada – Gino Fano, włoski matematyk (ur. 1871)
- 9 listopada – Chaim Weizmann (hebr. חיים עזריאל ויצמן), pierwszy prezydent państwa Izrael (ur. 1874)
- 18 listopada – Paul Éluard, francuski poeta (ur. 1895)
- 26 listopada - Sven Hedin, szwedzki geograf, podróżnik (ur. 1865)
- 12 grudnia – Bedřich Hrozný, czeski orientalista i lingwista (ur. 1879)
- 28 grudnia – Aleksandra meklemburska (duń. Alexandrine af Mecklenburg-Schwerin), królowa Danii (ur. 1879)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
- z fizyki – Felix Bloch, Edward Purcell
- z chemii – Archer Martin, Richard Synge
- z medycyny – Selman Waksman
- z literatury – François Mauriac
- nagroda pokojowa – Albert Schweitzer
[edytuj] Zobacz też
- Oskary w roku 1952
- Olimpiada szachowa 1952
- 1952 w filmie
- 1952 w muzyce
- 1952 w literaturze
- 1952 w informatyce
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 21 lutego
- Ostatki: 26 lutego
- Popielec: 27 lutego
- Niedziela Palmowa: 6 kwietnia
- Wielki Czwartek: 10 kwietnia
- Wielki Piątek: 11 kwietnia
- Wielka Sobota: 12 kwietnia
- Wielkanoc: 13 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 14 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 22 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 1 czerwca
- Boże Ciało: 12 czerwca
