India

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Shko te: navigacion, kërko
भारत गणराज्य
Bhārat Gaṇarājya
Republika e Indisë
Flamuri - India
Stema - India
Flamuri Emblema
India (orthographic projection).svg
Gjuha Gjuha Angleze, Gjuha Hindi
Kryeqyteti New Delhi
Forma e qeverisë Republikë federative parlamentare
Kryeministri Manmohan Singh
Kryetarë Pratibha Patil
Sipërfaqja 3.287.590 km²
Popullsia 1.166.079.217 (vlerësim 2009)
Dendësia e popullsisë 349 për banorë në km²
Valuta Rupia / 100 pais
Pavarësia 15 Gusht 1947 - (Shpallur)
Himni kombëtar Jana Gana Mana
Festa kombëtare 26. Janar Dita e Republikës

15 Gusht Dita e Pavarësisë
2 Tetor Gandhi Jayanti
Zona kohore UTC + 05:00
Targat e automjeteve IND
Kodi i internetit TLD .in
Prefiksi telefonik +91


India lat. India, emri zyrtar Republika e Indisë, është një shtet në Azinë Jugore. India është shteti i shtatë i madh për nga sipërfaqja, ndërsa e dyta për nga ana e popullsisë. Bregdeti i Indisë është e gjatë 7.517 kilometra. India është djepi i disa religjioneve në Azi, e këto janë Hinduizmi, Sihiszmi, Budizmi, Jainimzi. Ky shtet Jug-Azian konsiderohet si një ndër shtetet që në dekadat e fundit ka arritur zhvillim të madh ekonomik shumë shpejt, dhe është "Ekonomia" më e madhe e 12'të e Botës.[1] Krahas zhvillimeve ekonomike, varfëria në Indi është një realitet. Një numër të konsiderueshme të popullsisë së Indisë janë Analfabet. Gjatë historisë, në Indi kanë jetuar shumë kultura, raca, religjione të ndryshme.[2]

Përmbajtja

[redakto] Historia

Red right arrow.svg
  Artikulli kryesor: Historia e Indisë.

India është djepi i një ndër civilizimeve më të përparuara në botë. Nritja dhe zbritja e Perandorive në këtë vend janë bërë shumë më para se në Evropë. Mongolët ishin të parët që e pushtuan Indinë. Portugezët ishin Evropianët e parë që arritën në Indi, Vasco De Gama në vitin 1498 arriti në brigjet e Kerala's, dhe Portugezët arritën të sundojnë tregtinë Portugali-Indi.[3]

[redakto] Pushtimi Anglez

Në vitin 1612 Anglezët kolonialist, filluan të startojnë fazën e pushtimit duke hapur një Qendër Tregtare në Indi. Më pas më 1640 u hap Qendra Tregtare në Madras, më 1668 në Bombaj dhe në vitin 1690 në Kalkutë. Ndërsa Qendra Tregtare e parë Franceze në Indi është formuar në Pondicherry.ref>http://www.camelot.com.tr/unlimitpages.asp?id=28</ref>

Në vitin 1803 i gjithë rajoni i Indisë ishte nën pushtimin Angle, përveç Punjab'it. Anglezët vazhduan traditën Mongole të qeverisjes, dhe vazhduan Ideologjinë Mongole, që Indinë e shihnin vetëm si vend "që fitohet para". Dhe bazuar në këtë parim kultura dhe tradita Hinduse nuk ishin të rëndësishëm për ta. Për Anglezët ishin të rëndësishëm se si skllevërit Indiane e kryenin detyrat e tyre që u përcaktoheshin nga Anglezët.[4]

Po ashtu, Anlgezët krijuan Partinë e Kongresit, për të bërë të mundur që Indianët të bëjnë qeverisjen e vendit. Por Partia e Kongresit luajti rol në rritjen e rezistencës anti-imperialiste, dhe u shëndrua në një strukturë revolucionare.

[redakto] Mahatma Gandhi

Mahatma Gandhi (Gujarati: મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી) lindi më 2 Tetor 1869, dhe vdiq më 30 Janar 1948. Është prijësi politik dhe shpirtëror të Indisë, dhe lëvizjes çlirimtare të Indisë. Në vitin 1915 u kthye në Indi nga Afrika e Jugut. Ishte simpatizues i lëvizjeve çlirimtare që ishin përhapur në këto vite. Formoi rezistencën kundër Anglezëve pasi që Anglezët në Amritsar mbledhën civilët dhe e masakruan ato. Ka përdorur rezistencë pasive. Ka korrur sukses vetëm e vetëm duke bojkotuar shpërndarjen e padrejtë të krypës, dhe duke bojkotuar produktet e tekstilit anglez[5]. Nëse nuk do të ishte parimi i Gandhit " Krijimi i Unitetit Pa Përdorimin e Forcës", atëherë lufta e pavarësisë vetëm do të realizohej me derdhjen e madhe të gjakut.

[redakto] Pavarësia

Me përfundimin e Luftës së Dytë Botërore u saktësua Pavarësimi i Indisë. Por, Partia e Kongresit refuzoi njohjen e Unitetit Islamik në Indi, dhe nuk e pranoi idenë e tyre për krijimin e një shteti të Pavarur të Pakistanit. Lideri i Unitetit Islamik Ali Cinnah përfaqësonte minoritetin mysliman në Indi që ishin tejet të dëshpëruar, ndërsa lideri i Partisë së Kongresit Mahatma Gandhi reflektonte mendimet e shumicës Hindu.ref>http://www.camelot.com.tr/unlimitpages.asp?id=28</ref> Cinnah kishte qëndrimin pa kompromis "India ose do të ndahet në dy, ose do të shkatërrohet tërësisht".[6] Me këtë qëndrim të fortë nuk i mbetën shumë gjëra Anglezëve dhe Partisë së Kongresit për të bërë. Në fillim të vitit 1946 qindra njerëz të të dyja paleve vriteshin, u bënin masakra dhe shteti me shpejtësi shkonte në një luftë civile. Me shpalljen e "Dita e veprimeve të drejtpërdrejtë" nga ana e Unitetit Islamik në Gusht të vitit 1946, në Kalkutë u bë masakra etnike kundër adhuruesve të religjionit Hindu[7]. Menjëherë pas kësaj Hindu't filluan hakkmarjen. Anglezët me të parë që nuk do të munden të ndalojnë ngjarjet që ndodhnin, vendosën të largohen nga India[8]. Në Qershor të vitit 1948 India fitoi Pavarësinë.

[redakto] Politika

Red right arrow.svg
  Artikulli kryesor: Sistemi shtetëror në Indi.

[redakto] Njësitë shtetërore

Red right arrow.svg
  Artikulli kryesor: Njësitë shtetërore të Indisë.

India është një bashkësi e 28 shteteve dhe 7-të njësive federale të përbëra nga territoret e bashkuara. Të gjitha shtete dhe unioni i territorit të Puducherry-it si dhe territori Delhi i kryeqytetit nacional kanë qeveri të zgjedhura. Pesë bashkësitë e territoreve tjera kanë qeverisje administrative të avancuar.

Elementet përbërëse të shtetit ndahen më tutje në njësi administrative. Në shtetet e mëdha ndodhë që këto njësi në nivele paksa më të larta të mblidhen në grupe dhe formojnë një njësi administrative të niveleve më të larta.

Njësitë shtetërore të Indisë
  1. Andhra Pradesh
  2. Arunachal Pradesh
  3. Assam
  4. Bihar
  5. Chhattisgarh
  6. Goa
  7. Gujarat
  8. Haryana
  9. Himachal Pradesh
  10. Jammu and Kashmir
  11. Jharkhand
  12. Karnataka
  13. Kerala
  14. Madhya Pradesh
  1. Maharashtra
  2. Manipur
  3. Meghalaya
  4. Mizoram
  5. Nagaland
  6. Orissa
  7. Punjab
  8. Rajasthan
  9. Sikkim
  10. Tamil Nadu
  11. Tripura
  12. Uttar Pradesh
  13. Uttarakhand
  14. West Bengal

Teritore e unionit:

  1. Andaman and Nicobar Islands
  2. Chandigarh
  3. Dadra and Nagar Haveli
  4. Daman and Diu
  5. Lakshadweep
  6. National Capital Territory of Delhi
  7. Puducherry

[redakto] Gjeografia

Red right arrow.svg
  Artikulli kryesor: Gjeografia e Indisë.

India shtrihet në territorin e Azisë Jugore.Përkufizohet në perëndim me Pakistan'in, në Veri me [[Nepali|Nepal'in], në veri-lindje me Kinën, Butanin, në lindje me Bangladesh'in dhe Myanmar, në jug ka dajle në Oqeanin Indian. Është afër Sri Lankës,Maldiveve dhe Indonezisë.

  • Ka një Sipërfaqe prej 3.287.590 km². Kufiri tokësorë arrin në 14.103 kilometra.
  • Pika më e ulët është Oqeani Indian, ndërsa pika më e lartë Mali Kanchenjunga (8.598 kilometra).
  • Pasuritë natyrore : Qymyri, hekuri, magnez, boksit, titanium, krom, gazi natyror, diamant, naftë.
  • Lumenjtë : Brahmaputra (2.900 km)[9], Gang (2.700 km), Indus (3.200 km).

[redakto] Ekonomia

Red right arrow.svg
  Artikulli kryesor: Ekonomia e Indisë.

[redakto] Demografia

Red right arrow.svg
  Artikulli kryesor: Demografia e Indisë.

[redakto] Kultura

Red right arrow.svg
  Artikulli kryesor: Kultura në Indi.

[redakto] Shi edhe

[redakto] Lidhje të jashtme

 Commons: India – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale
 Commons: India – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale
  • Qeveria :
  • Kryetari :
  • Parlamenti :
  • Ministria :

[redakto] Referenca

  1. ^ http://tr.wikipedia.org/wiki/Hindistan
  2. ^ http://tr.wikipedia.org/wiki/Hindistan
  3. ^ http://www.camelot.com.tr/unlimitpages.asp?id=28
  4. ^ http://www.camelot.com.tr/unlimitpages.asp?id=28
  5. ^ http://www.camelot.com.tr/unlimitpages.asp?id=28
  6. ^ http://www.camelot.com.tr/unlimitpages.asp?id=28
  7. ^ http://www.camelot.com.tr/unlimitpages.asp?id=28
  8. ^ http://www.camelot.com.tr/unlimitpages.asp?id=28
  9. ^ http://tr.wikipedia.org/wiki/Brahmaputra_Nehri


Asia (orthographic projection).svg Ky artikull nga Gjeografia e Azisë është një faqe cung. Mund të ndihmoni Wikipedian duke e përmirësuar.


s • d • r
Shtetet e Azisë
Afganistani · Armenia · Arabia Saudite · Azerbajxhani · Bahraini · Bangladeshi · Brunei · Butania · Birmania · Emiratet e Bashkuara Arabe · Filipinet · Gjeorgjia · India · Indonezia · Iraku · Irani · Izraeli · Japonia · Jemeni · Jordania · Kamboxhia · Katar · Kazakistani · Kina · Kirgistani · Koreja Jugore · Koreja Veriore · Kuvajti · Laosi · Libani · Malajzia · Maldives · Mongolia · Nepali · Omani · Pakistani · Qipro · Rep. Kineze Tajvan · Rusia · Shiri Lanka · Singapuri · Siria · Tailanda · Taxhikistani · Timori Lindor · Turkmenistani · Turqia · Uzbekistani · Vietnami Azia

Marrë nga "http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=India&oldid=1112999"
Mjete vetjake
Hapsirat e emrit

Variante
Veprimet
Shfleto
Printo/eksporto
Mjete
Në gjuhë të tjera