Rurykowicze

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacji, szukaj
Ruryk – założyciel rodu Rurykowiczów (pośrodku) na Pomniku tysiąclecia Rosji z 1862 roku.
Andrzej I Bogolubski – przeniósł stolicę Rusi Kijowskiej z Kijowa do Włodzmierza.
Iwan IV Groźny – pierwszy Rurykowicz, który przyjął tytuł cara.
Fiodor I Iwanowicz – car Rosji, ostatni Rurykowicz zasiadający na tronie.
Gieorgij Lwow – premier Rosji w 1917 roku pochodzący z rodu Rurykowiczów

Rurykowicze (ros. Рю́риковичи, ukr. Рю́риковичі) – ród ruski wywodzący się od legendarnego wodza Waregów – Ruryka I, pochodzącego najprawdopodobniej z Półwyspu Jutlandzkiego. Kniaziowie z tej dynastii zdołali skupić pod swymi rządami część Waregów, plemion słowiańskich i plemion ugrofińskich i tym samym dali początek Rusi. Z czasem ludność wareska uległa całkowitej asymilacji ze Słowianami. Dynastia ta sprawowała rządy w Rosji do 1610 roku (z przerwą w latach 1598-1606). Jej ostatnimi przedstawicielami, którzy zasiadali na tronie byli carowie rosyjscy Fiodor I Iwanowicz, syn Iwana IV Groźnego oraz Wasyl IV Szujski. Potomkiem Ruryka z rodu książąt jarosławskich był także premier Rosji Gieorgij Lwow, sprawujący urząd w 1917 roku.


Spis treści

[edytuj] Geneza

Powieść minionych lat (Latopis ruski Nestora, powstały w początkach XII w.):

Legenda o Ruryku: lata 6370 (czyli, rok 862; Ruś za wzorem Bizancjum liczyła lata od początku świata) wygnali Waregów za morze i nie dali im dani; i sami poczęli się rządzić i nie było u nich sprawiedliwości; i powstał ród przeciw rodowi, były zwady i poczęli wojować sami ze sobą. Powiedzieli sobie: Poszukamy księcia, by nami władał według porządku i prawa. Szli za morze ku Waregom ku Rusi, bowiem tak się zwali ci Waregowie Rusią jako się drudzy zowią Szwedami, inni Normanami, Anglami a inni Gotami; takoż i ci się zwali. Rzekli Rusi Czudowie, Słowianie, Krywicze i Wesowie: Ziemia nasza wielka jest i obfita, a ładu w niej nie ma; pójdźcie, więc rządzić i władać nami.

I wybrali się trzej bracia z rodami swoimi, wzięli z sobą wszystką Ruś i przyszli do Słowian najprzód i obwarowali gród Ładogę i siadł Ruryk najstarszy w Ładodze, a drugi Sineus w Białym Jeziorze, a trzeci Truwor w Izborsku. Od tych Waregów Nowogrodzianie nazwani zostali Rusią; i są dziś ludzie nowogrodzcy rodu waregskiego, a pierwej byli Słowianami. Po dwóch zaś latach umarł Sineus i brat jego Truwor. I objął Ruryk sam wszystką ziemię i przyszedłszy nad Ilmeń obwarował gród nad Wołchowem i nazwał go Nowogród. I osiadł w nim jako książę i rozdawał dostojnikom swoim włości i grody. A w tych grodach Waregi są przybysze, zaś pierwsi osadnicy są w Nowogrodzie Słowianie.

[edytuj] Genealogia

Ruryk miał przypuszczalnie jednego syna – Igora. Igor ożenił się z Olgą, z którą miał syna Światosława.

Światosław I miał trzech synów – byli nimi:

[edytuj] Potomstwo Włodzimierza I Wielkiego

Jego żonami z czasów sprzed przyjęcia chrztu były:

  1. Rogneda – córka połockiego księcia Rogwołoda[1][2],
  2. Greczynka[1],
  3. dwie Czeszki[1],
  4. Bułgarka[1] – wg Wasyla Tatiszczewa miała mieć na imię Adela.

Skandynawskie sagi (których wiarygodność bywa podawana w wątpliwość) dają Włodzimierzowi żonę o imieniu Olava lub Allogia. Część badaczy sądzi, że imię to pojawiło się przez błąd skaldów, którzy przypisali imię babki Włodzimierza (Olga) jego żonie[3].

W 989 roku Włodzimierz poślubił Annę Porfirogenetkę, siostrę cesarza bizantyjskiego Bazylego II Bułgarobójcy. Owdowiał w 1011 roku. Po jej śmierci ożenił się jeszcze raz z córką hrabiego Kuno von Engingen, a wdowa po Włodzimierzu żyła jeszcze w sierpniu 1018 roku.

Synami Włodzimierza byli:

  • Wyszesław – wg Powieści minionych lat syn pierwszej żony -Czeszki Ołowy[1],
  • Izasław – wg Powieści minionych lat oraz Latopisu ławrentjewskiego syn Rognedy[2][4],
  • Jarosław I Mądry – wg Powieści minionych lat syn Rognedy[1][2],
  • Światopełk I Przeklęty – wg Powieści minionych lat syn Greczynki[1][2],
  • Wsiewołod – wg Powieści minionych lat syn Rognedy[1][2],
  • Światosław – wg Powieści minionych lat syn drugiej Czeszki[1]
  • Mścisław I Chrobry – wg Powieści minionych lat syn Rognedy[1],
  • Borys (imię chrzestne Roman[5]) – wg Powieści minionych lat syn Bułgarki[1], wg A. Poppego syn Anny[6]
  • Gleb (imię chrzestne Dawid[5]) – wg Powieści minionych lat syn Bułgarki[1], wg A. Poppego syn Anny[6]
  • Stanisław,
  • Pozwizd,
  • Sudzisław.

Córkami Włodzimierza były:

  • Teofano – żona Ostomira, posadnika Nowgrodu[6],
  • Przedsława – konkubina Bolesława Chrobrego, córka Rognedy
  • Maria Dobroniega – żona Kazimierza I Odnowiciela.

Przypuszcza się, że córką Włodzimierza mogła być też nieznana z imienia żona Bernarda II, margrabiego Marchii Północnej[2].

[edytuj] Wybrane linie dynastii Rurykowiczów

Drzewo genealogiczne dynastii Rurykowiczów
 Ruryk (zm. 879)
~ NN
└─>Igor Stary (877-945/946)
~ NN
└─> Światosław I (942-972)
~ NN
└─> Włodzimierz I Wielki (958-1015)
~ NN
├─> Izjasław (980/981-1001) → Rurykowicze połoccy i witebscy
└─> Jarosław I Mądry (986-1054)
~ NN
├─> Włodzimierz (ok. 1020-1052) → Rurykowicze przemysko-haliccy
├─> Izjasław I (1024-1078) → Rurykowicze pińsko-turowscy i stepańscy
├─> Światosław II (1027-1076)
│ ~ NN
│ ├─> Oleg (zm. 1115) → Rurykowicze czernihowscy
│ └─> Jarosław (zm. 1130)
│ ~ NN
│ ├─> Światosław (zm. 1145) → Rurykowicze muromscy
│ └─> Rościsław (zm. ok. 1155) → Rurykowicze riazańscy i prońscy
└─> Wsiewołod I (1030-1093) 
~ NN
└─> Włodzimierz II Monomach (1053-1125)
~ NN
├─> Mścisław I Harald (1076-1132)
│ ~ NN
│ ├─> Izjasław II Pantelejmon (1096-1154) → Rurykowicze włodzimiersko-wołyńscy
│ └─> Rościsław I (1110-1168) → Rurykowicze smoleńscy
└─> Jerzy I Długoręki (1100-1157)
~ NN
└─> Wsiewołod III Wielkie Gniazdo (1154-1212)
~ NN
└─> Jarosław II (1191-1246)
~ NN
├─> Konstanty Dobry (1186-1218)
│ ~ NN
│ ├─>Borys (1231-1277) → Rurykowicze rostowscy
│ └─>Gleb (1237-1278) → Rurykowicze białozierscy
├─> Iwan "Kasza" (1198-1246/1247) → Rurykowicze starodubscy
├─> Jarosław (1230-1272) → Rurykowicze twerscy
├─> Andrzej (1221?-1264) → Rurykowicze suzdalscy
└─> Aleksander Newski (1220-1263)
~ NN
└─> Daniel
~ NN
├─> Jerzy III
└─> Iwan I Kalita
~ NN
├─> Siemion Dumny
└─> Iwan II Piękny
~ NN 
└─> Dymitr Doński
~ NN
└─> Wasyl I
~ NN
└─> Wasyl II Ślepy
~ NN
└─> Iwan III Srogi
~ NN
└─> Wasyl III
~ NN
└─> Iwan IV Groźny
~ NN
└─> Fiodor I

[edytuj] Polskie rody książęce wywodzące się od Rurykowiczów

Przypisy

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Powieść minionych lat, tłum. F. Sielicki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1999, s. 95.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 W. Dworzaczek, Genealogia, Warszawa 1959, tabl. 21.
  3. ↑ Rydzevskaya, Ancient Rus and Scandinavia in 9-14 cent., 1978.
  4. ↑ Powieść minionych lat, tłum. F. Sielicki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1999, s. 61, 95. Zob. J. Bieniak, Rognieda, Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 4, 1970, s. 524.
  5. ↑ 5,0 5,1 H. Fros, F. Sowa, Księga imion i świętych, t. 1, 1997, szpalta 497.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 A. Poppe, Walka o spuściznę po Włodzimierzu Wielkim, "Kwartalnik Historyczny" 102, 1995/3-4, s. 4-22.

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Linki zewnętrzne

Źródło „http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rurykowicze&oldid=31095154”
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Działania
Nawigacja
Dla czytelników
Dla wikipedystów
Narzędzia
Drukuj lub eksportuj
W innych językach