1950
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1950 / MCML
stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949 • 1950–1959 • 1960–1969 • 1970–1979 • 1980–1989
lata: 1940 « 1945 « 1946 « 1947 « 1948 « 1949 « 1950 » 1951 » 1952 » 1953 » 1954 » 1955 » 1960
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 1 stycznia
- powstały uczelnie medyczne w Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.
- Brwinów, Koziegłowy i Myszków uzyskały prawa miejskie.
- 3 stycznia – Wyższa Szkoła Filmowa została przekształcona w Państwową Wyższą Szkołę Filmową, która otrzymała prawa akademickie (obecnie Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi).
- 13 stycznia – powstała Wieczorowa Szkoła Inżynierska w Radomiu.
- 23 stycznia – powstało Zrzeszenie Katolików Caritas podporządkowane państwu w miejsce organizacji kościelnej o tej samej nazwie.
- 28 stycznia – na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie odsłonięto zrekonstruowany pomnik Adama Mickiewicza.
- 3 lutego – powstała Akademia Medyczna w Białymstoku.
- 2 marca – w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego utworzono Biuro Specjalne, którego zadaniem było śledzenie i prowadzenie dochodzeń w sprawie wysokich działaczy partyjnych i ich przyjaciół.
- 7 marca – została uchwalona ustawa wprowadzająca nakaz pracy.
- 15 marca – wystąpienie Polski z Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
- 20 marca
- zniesiono samorząd terytorialny, tworząc w jego miejsce Rady Narodowe.
- ustawa o konfiskacie dóbr martwej ręki.
- utworzono Fundusz Kościelny.
- 1 kwietnia – utworzono Świętokrzyski Park Narodowy.
- 2 kwietnia – zbiorowe zabójstwo księdza i czterech jego współpracowników w Poczesnej.
- 4 kwietnia – wzniósł się w powietrze BŻ-1 GIL, pierwszy eksperymentalny polski śmigłowiec.
- 14 kwietnia – zostało zawarte porozumienie między rządem i Episkopatem w sprawie wzajemnych stosunków.
- 16 kwietnia – rozpoczęto akcję zbierania podpisów pod apelem sztokholmskim, wzywającym do wprowadzenia zakazu broni atomowej.
- 19 kwietnia – powołano Urząd do Spraw Wyznań.
- 20 kwietnia – utworzono Światową Radę Pokoju.
- 26 kwietnia – początek budowy kombinatu metalurgicznego (Nowa Huta) – w kulminacyjnym momencie inwestycji pracowało tu 30 tys. osób.
- 30 kwietnia – dzień 1 maja został ustanowiony świętem państwowym w Polsce.
- 1 maja – utworzono Świętokrzyski Park Narodowy.
- 5 maja – utworzono Towarzystwo Wiedzy Powszechnej.
- 23 maja – Jerzy Albrecht został prezydentem Warszawy.
- 31 maja – powstała Wyższa Szkoła Rolnicza, obecnie Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie.
- 6 czerwca – Marcin Waligóra został prezydentem Krakowa.
- 27 czerwca – Sejm uchwalił Kodeks rodzinny, obniżono m.in. wiek pełnoletności z 21 do 18 lat.
- 28 czerwca – zainaugurowała działalność Opera Bałtycka w Gdańsku.
- 2 lipca – Urząd do Spraw Wyznań odmówił rejestracji Świadków Jehowy w Polsce, od tego czasu aż do roku 1989 byli oni w tym kraju zdelegalizowani.
- 6 lipca
- w Zgorzelcu podpisano układ pomiędzy Polską a NRD, w której uznano granice na Odrze i Nysie Łużyckiej.
- utworzono województwa: koszalińskie, opolskie i zielonogórskie oraz zmieniono nazwę województwa śląskiego na katowickie a pomorskiego na bydgoskie.
- 9 lipca
- rozwiązano Stronnictwo Pracy.
- Kultura paryska oficjalnie została pozbawiona prawa rozpowszechniania w Polsce.
- 21 lipca – uchwalono ustawę o planie sześcioletnim, przewidującą wzrost dochodu narodowego o 12%.
- 13 sierpnia – w Krakowie, sprinter Emil Kiszka ustanowił rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 10,5 s.
- 19 sierpnia – walka między oddziałem Adama Kusza "Adam", "Garbaty", "Kłos" a grupą operacyjną UB-KBW, stoczona na Tułowych Górach (Lasy Janowskie).
- 15 października – ZHP został włączony w struktury Związku Młodzieży Polskiej.
- 23 października – na ulicach Warszawy rozpoczęła kursowanie pierwsza miejska taksówka.
- 28 października – wymiana pieniędzy – dla płac i cen zastosowano przelicznik 100:3 natomiast dla oszczędności w gotówce 100:1. Wprowadzono zakaz posiadania złota, platyny i dewiz.
- Listopad – ludność Polski liczyła 25 mln osób.
- 4 listopada – powstał Komitet Intelektualistów i Działaczy Katolickich.
- 6 listopada – Teatr Polski w Warszawie: odbył się pierwszy występ zespołu ludowego Mazowsze.
- 10 listopada
- powołano Archiwum Państwowe w Białymstoku.
- w Łodzi został aresztowany przez UB generał August Emil Fieldorf.
- 16-22 listopada – w Warszawie odbył się II Światowy Kongres Obrońców Pokoju.
- 3 grudnia – odbył się spis powszechny.
- 7 grudnia – premiera filmu Miasto nieujarzmione.
- 14 grudnia
- Czechowice-Dziedzice (jako Czechowice) otrzymały prawa miejskie.
- rząd podjął uchwałę o budowie metra w Warszawie.
- 17 grudnia – na zjeździe zjednoczeniowym w Warszawie, z połączenia PTT i PTK, powstaje PTTK.
- Powstał klub Motor Lublin, KS Związkowiec Wrocław (Sparta Wrocław) oraz Hutnik Nowa Huta.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 26 stycznia – Indie ogłosiły się republiką. Do tej pory były dominium z brytyjskim monarchą jako głową państwa.
- 9 lutego – amerykański senator Joseph McCarthy oskarżył 200 pracowników Departamentu Stanu o bycie komunistami.
- 15 lutego – premiera filmu animowanego Kopciuszek.
- 1 marca
- fizyk Klaus Fuchs został skazany w Wielkiej Brytanii na 14 lat więzienia za szpiegostwo na rzecz ZSRR.
- Czang Kaj-szek został prezydentem Tajwanu.
- 2 marca – ostatni kurs tramwaju w Czeskich Budziejowicach.
- 8 marca – ZSRR ogłosił, że dysponuje bombą atomową.
- 17 marca – został odkryty pierwiastek chemiczny kaliforn.
- 9 maja – Robert Schuman przedstawił na posiedzeniu rządu francuskiego plan utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali zwany później deklaracją Schumana.
- 13 maja
- odbył się pierwszy w historii wyścig Formuły 1 - Grand Prix Wielkiej Brytanii na torze Silverstone.
- Amerykanin Dick Attlesey ustanowił rekord świata w biegu na 110 m ppł. wynikiem 13,5 s.
- 16 maja – ostateczna aprobata Opus Dei jako instytutu świeckiego.
- 18 maja – Nachodka uzyskała prawa miejskie.
- 28 maja – Joanna de Valois została ogłoszona świętą przez papieża Piusa XII.
- 3 czerwca – Maurice Herzog i Louis Lachenal weszli na pierwszy himalajski 8-tysięcznik Annapurnę (8 091 m n.p.m.).
- 23 czerwca
- szwajcarski parlament odmówił prawa wyborczego kobietom.
- 58 osób zginęło w katastrofie lotu Northwest Orient Airlines 2501 na Jeziorze Michigan.
- 25 czerwca – wojna koreańska: o godz. 4.00 czasu miejscowego wojska komunistycznej Korei Północnej przekroczyły linię demarkacyjną rozdzielającą północną i południową część Korei - 38 równoleżnik - rozpoczynając inwazję Korei Południowej.
- 27 czerwca – Rada Bezpieczeństwa ONZ uznała Koreę Północną za agresora.
- 2 lipca – wojna koreańska: lądowe wojska amerykańskie wkroczyły do Korei.
- 4 lipca – Radio Wolna Europa rozpoczęło nadawanie.
- 5 lipca
- wojna koreańska: pierwsze starcie wojsk amerykańskich i północnokoreańskich.
- Kneset przyjął ustawę o powrocie.
- 6 lipca – na brytyjski dwór królewski dostarczono pierwszą limuzynę Rolls-Royce Phantom IV.
- 16 lipca – sensacja na mistrzostwach świata w piłce nożnej w Brazylii: Urugwaj po wygranej z gospodarzami (2:1) został mistrzem świata. Rekordem była również liczba widzów oglądających mecz na Maracanie - ponad 200 tys. osób.
- 19 lipca – powstała Centralna Rada Żydów w Niemczech.
- 28 lipca – uruchomiono komunikację trolejbusową w Krasnodarze.
- 1 sierpnia – abdykował król Belgów, Leopold III.
- 4 sierpnia
- premiera filmu Bulwar Zachodzącego Słońca.
- wojna koreańska: rozpoczęła się bitwa o tzw. worek pusański.
- 5 sierpnia – w Stuttgarcie niemieckie związki wypędzonych przyjęły Kartę niemieckiego wypędzonego.
- 15 sierpnia – trzęsienie ziemi w Asam (Indie) pozbawiło życia 1526 osób.
- 22 sierpnia – w Eskilstuna, Jamajczyk George Rhoden ustanowił rekord świata w biegu na 400 m wynikiem 45,8 s.
- 31 sierpnia – w katastrofie lotu Trans World Airlines 903 na Pustyni Libijskiej zginęło 55 osób.
- 2 września – w Paryżu założono Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC).
- 3 września – Giuseppe Farina został pierwszym mistrzem świata F1.
- 13 września – argentyński astronom Miguel Itzigsohn odkrył planetoidę Fanatica.
- 15 września – wojna koreańska: wojska amerykańskie wylądowały na Półwyspie Koreańskim.
- 20 września – dokonano oblotu samolotu pasażersko-towarowego Ił-14.
- 23 września – Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił ustawę o działalności antyamerykańskiej (początek maccartyzmu).
- 26 września – wojna koreańska: oddziały ONZ odzyskały Seul.
- 28 września – Indonezja została członkiem ONZ.
- 1 października – otwarto metro w Sztokholmie.
- 7 października – Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza rozpoczęła operację wojskową w Tybecie.
- 13 października – premiera filmu Wszystko o Ewie.
- 15 października – w NRD odbyły się pierwsze wybory do Izby Ludowej.
- 25 października – do wojny koreańskiej włączyła się ChRL wysyłając armię kilkuset tysięcy "ochotników".
- 29 października – Gustaw VI Adolf został królem Szwecji.
- 1 listopada
- papież Pius XII ogłosił dogmat o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny.
- w Izraelu sformowano drugi rząd Dawida Ben Guriona.
- dwóch portorykańskich nacjonalistów wtargnęło na teren Białego Domu, w celu zamordowania prezydenta Harry'ego Trumana. W wyniku strzelaniny zginął agent ochrony i jeden z zamachowców.
- Chuck Cooper, pierwszy czarny gracz NBA, rozegrał swój pierwszy mecz w drużynie Boston Celtics.
- 4 listopada – w Rzymie została uchwalona Europejska Konwencja Praw Człowieka.
- 7 listopada – 3-letni Gyanendra został królem Nepalu.
- 8 listopada – wojna koreańska: chiński MiG-15 zestrzelił amerykański F-80 Shooting Star, w pierwszym w historii pojedynku między myśliwcami odrzutowymi.
- 13 listopada – zginął w zamachu prezydent Wenezueli Carlos Delgado Chalbaud.
- 17 listopada – Tenzin Gjatso został XIV dalajlamą.
- 22 listopada
- w swym pierwszym oficjalnym meczu reprezentacja RFN w piłce nożnej pokonała w Stuttgarcie Szwajcarię 1:0.
- padł najniższy wynik w historii NBA (Los Angeles Lakers-Fort Wayne Pistons 19:18).
- 29 listopada – wojna koreańska: w porcie Pusan wylądował tysiącosobowy Batalion Francuski.
- 30 listopada – premiera samochodu osobowego Renault Frégate.
- 6 grudnia – Paul Magloire został prezydentem Haiti.
- 9 grudnia – szpieg atomowy Harry Gold został skazany przez amerykański sąd na 30 lat pozbawienia wolności.
- 11 grudnia – francuski chemik Paul Charpentier zsyntetyzował lek psychotropowy chloropromazynę.
- 14 grudnia
- Zgromadzenie Ogólne ONZ powołało Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców.
- premiera filmu Franciszek, kuglarz boży.
- 19 grudnia – generał Dwight Eisenhower został naczelnym dowódcą wojsk NATO.
- Odbyła się I Międzynarodowa Konferencja Teologów Starokatolickich w Amersfoort.
[edytuj] Dane statystyczne
- Ludność świata: 2 518 630 tys.
- Azja: 1 398 488 tys. (55,53%)
- Europa: 547 403 tys. (21,73%)
- Afryka: 221 214 tys. (8,78%)
- Ameryka Północna: 171 616 tys. (6,81%)
- Ameryka Łacińska: 167 097 tys. (6,63%)
- Oceania: 12 812 tys. (0,51%)
- Najludniejsze państwa świata[1]
- 1.ChRL: 562 580 tys. (22,34% ludności świata)
- 2.Indie: 369 880 tys. (14,69%)
- 3.USA: 151 868 tys. (6,03%)
- 4.ZSRR: 101 937 tys. (4,05%)
- 5.Japonia: 83 805 tys. (3,33%)
- 6.Indonezja: 82 978 tys. (3,29%)
- 7.RFN+NRD: 68 375 tys. (2,71%)
- 8.Brazylia: 53 443 tys. (2,12%)
- 9.Wlk.Brytania: 50 127 tys. (1,99%)
- 10.Włochy: 47 105 tys. (1,87%)
[edytuj] Urodzili się
- 7 stycznia - Krzysztof Janczar, polski aktor
- 8 stycznia - Jerzy Zieliński, polski operator filmowy
- 10 stycznia - Carlo Siliotto, włoski kompozytor
- 13 stycznia - Waldemar Nowakowski, polski polityk
- 17 stycznia - Jerzy Żyszkiewicz, polski polityk
- 20 stycznia - Mahamane Ousmane, nigerski polityk
- 23 stycznia - Richard Dean Anderson, amerykański aktor
- 24 stycznia - Irena Kamińska-Szmaj, polska matematyk
- 28 stycznia - Magdalena Kochan, polska polityk
- 1 lutego - Kazimierz Nycz, arcybiskup nominat metropolita warszawski
- 3 lutego - Michał Krynicki, polski matematyk i sędzia sportowy
- 12 lutego - Paweł Wawrzecki, polski aktor
- 26 lutego - Andrzej Celiński, polski polityk
- 5 marca - Rick Folk, kanadyjski curler
- 6 marca - Joanna Żółkowska, polska aktorka
- 8 marca - Stanisław Rydzoń, polski polityk
- 11 marca
- Bobby McFerrin, amerykański wokalista jazzowy
- Maciej Góraj, polski aktor
- 12 marca - Javier Clemente, hiszpański trener piłkarski
- 13 marca - André Brie, niemiecki politolog
- 19 marca - Wiktor Żwikiewicz, polski pisarz science fiction
- 20 marca
- Carl Palmer, brytyjski perkusista rockowy
- Józef Rojek, polski polityk
- William Hurt, amerykański aktor
- 30 marca - Robbie Coltrane, brytyjski aktor
- 31 marca - Maria Nowak, polska polityk
- 1 kwietnia - Lothar Binding, niemiecki polityk
- 3 kwietnia - Romuald Lipko, polski muzyk z zespołu "Budka Suflera"
- 4 kwietnia
- Jan Kaźmierczak, polski polityk
- Mirosława Kruszewska, polska poetka emigracyjna, historyk literatury, publicystka, tłumacz, wydawca,
- 5 kwietnia
- Agnetha Fältskog, szwedzka piosenkarka, wokalistka zespołu ABBA
- Barbara Romanowicz, francuska uczona polskiego pochodzenia
- 8 kwietnia - Grzegorz Lato, piłkarz polski
- 24 kwietnia - Jerzy Kryszak, polski aktor i komik
- 29 kwietnia - Małgorzata Rożniatowska, polska aktorka
- 2 maja - Eve Kosofsky Sedgwick, amerykańska historyczka literatury, pionierka teorii queer (zm. 2009)
- 6 maja - Zbigniew Wodecki, polski piosenkarz, skrzypek, kompozytor
- 12 maja
- Gabriel Byrne, irlandzki aktor
- Bruce Boxleitner, amerykański aktor
- 13 maja - Stevie Wonder, amerykański kompozytor, pianista, piosenkarz
- 16 maja - Anna Romantowska, polska aktorka
- 19 maja - Krzysztof Tchórzewski, polski polityk
- 25 maja - Halina Rozpondek, polska polityk
- 30 maja - Krzysztof Cugowski, polski muzyk, wokalista zespołu "Budka Suflera"
- 4 czerwca - Dagmar Krause, niemiecka wokalistka związana z angielską i niemiecką awangardą rockową
- 8 czerwca - Sônia Braga, brazylijska aktorka
- 9 czerwca - Ulrich Adam, niemiecki polityk
- 10 czerwca - Anna Jantar, polska piosenkarka (zm. 1980)
- 21 czerwca - Andrzej Owczarek, polski polityk
- 27 czerwca - Gabriela Masłowska, polska polityk
- 28 czerwca - Marlene Streeruwitz, austriacka pisarka
- 5 lipca - Huey Lewis, amerykański muzyk i kompozytor
- 18 lipca - Richard Branson, brytyjski biznesmen
- 21 lipca - Henryk Milcarz, polski polityk
- 24 lipca - Mercedes Lackey, amerykańska pisarka science-fiction i fantasy
- 26 lipca
- Susan George, angielska aktorka
- Jan Piechociński, polski aktor
- 12 sierpnia
- Medbh McGuckian, północnoirlandzka poetka
- Eliza Grochowiecka, polska piosenkarka
- 13 sierpnia - Krzysztof Kolberger, aktor (zm. 2011)
- 16 sierpnia
- Marek Frąckowiak, polski aktor, mąż aktorki Ewy Złotowskiej)
- Jack Unterweger, austriacki dziennikarz, pisarz, seryjny morderca (zm. 1994)
- 23 sierpnia
- Marian Krzaklewski, polski polityk prawicowy
- Izabela Jaruga-Nowacka, polska polityk (zm. 2010)
- 30 sierpnia - Alfred Budner, polski polityk
- 1 września - Dudu Georgescu, rumuński piłkarz
- 10 września - Tadeusz Adam Jakubiak, polski historyk, działacz społeczny (zm. 1996)
- 12 września - David Rohl, brytyjski egiptolog i historyk
- 13 września - Włodzimierz Cimoszewicz, polski polityk lewicowy, premier
- 17 września - Michał Stuligrosz, polski polityk
- 21 września
- Václav Malý, czeski duchowny, obrońca praw człowieka
- Bill Murray, amerykański aktor, pisarz, komik.
- 26 września - Janusz Kuliś, polski taternik i himalaista
- 30 września - Zofia Czernow, polska polityk
- 3 października - Andrzej Szarmach, były piłkarz, reprezentant Polski, trener
- 6 października - Glen David Brin, amerykański pisarz science-fiction
- 9 października - Krzysztof Stroiński, polski aktor
- 18 października - Marek Kondrat, polski aktor
- 23 października - Jerzy Kozdroń, polski polityk
- 31 października - John Candy, kanadyjski aktor, producent, scenarzysta, reżyser (zm. 1994)
- 4 listopada - Jadwiga Zakrzewska, polska poltyk
- 8 listopada - Leonard Krasulski, polski polityk
- 11 listopada - Jan Johnson, amerykański tyczkarz
- 16 listopada - Marzena Trybała, polska aktorka
- 26 listopada - Krzysztof Kiersznowski, polski aktor
- 15 grudnia – Borys Gryzłow, rosyjski polityk, przewodniczący Dumy Państwowej
- 19 grudnia - Jan Łączny, polski polityk
- Martin Rhonheimer - szwajcarski filozof i duchowny katolicki
[edytuj] Zmarli
- 21 stycznia – George Orwell, pisarz i publicysta angielski (ur. 1903)
- 28 stycznia – Nikołaj Łuzin, matematyk rosyjski (ur. 1883)
- 1 lutego – Marcel Mauss, francuski socjolog i antropolog (ur. 1872)
- 4 lutego – Jan Bułhak, artysta fotografik (ur. 1876)
- 12 marca – Henryk Mann, pisarz niemiecki (ur. 1871)
- 3 kwietnia – Kurt Weill, niemiecki kompozytor (ur. 1900)
- 14 kwietnia – Ramana Mahariszi, święty hinduizmu, mistrz duchowy (ur. 1879)
- 19 kwietnia – Jan Kowalenko, polski duchowny prawosławny
- 13 czerwca – Ksawery Pruszyński, pisarz i publicysta (ur. 1907)
- 24 sierpnia – Ernst Wiechert, pisarz niemiecki (ur. 1887)
- 8 września – Hanka Ordonówna, piosenkarka (ur. 1902)
- 2 listopada – George Bernard Shaw, angielski dramatopisarz, krytyk i publicysta (ur. 1856)
- 27 grudnia – Max Beckmann, malarz niemiecki (ur. 1884)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
- z fizyki - Cecil Powell
- z chemii - Otto Diels, Kurt Alder
- z medycyny - Edward Kendall, Tadeusz Reichstein, Philip Hench
- z literatury - Bertrand Russell
- nagroda pokojowa - Ralph Bunche
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 16 lutego
- Ostatki: 21 lutego
- Popielec: 22 lutego
- Niedziela Palmowa: 2 kwietnia
- Wielki Czwartek: 6 kwietnia
- Wielki Piątek: 7 kwietnia
- Wielka Sobota: 8 kwietnia
- Wielkanoc: 9 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 10 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 18 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 28 maja
- Boże Ciało: 8 czerwca
