1889
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1889 / MDCCCLXXXIX
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1850–1859 • 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919
lata: 1879 « 1884 « 1885 « 1886 « 1887 « 1888 « 1889 » 1890 » 1891 » 1892 » 1893 » 1894 » 1899
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 18 kwietnia – odsłonięto pomnik Aleksandra II w Częstochowie.
- 24 maja – w Kurierze Codziennym ukazał się ostatni odcinek powieści Lalka Bolesława Prusa.
- 30 lipca – otwarcie linii kolejowej Lwów-Czerniowce (dł. 266,66 km), należącej do Austriackich Kolei Państwowych.
- 22 września – odsłonięto pomnik Wilhelma I w Poznaniu.
- 30 grudnia – Antoni Franciszek Audziewicz został mianowany na biskupa Wilna.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 1 stycznia – całkowite zaćmienie Słońca obserwowane w Kalifornii i Newadzie.
- 3 stycznia – Friedrich Nietzsche na ulicy w Turynie doznał załamania nerwowego po bezskutecznej próbie obrony konia okładanego batem przez woźnicę.
- 30 stycznia – w Mayerling samobójstwo popełnili arcyksiążę Rudolf i baronessa Maria Vetsera.
- 9 marca
- bitwa wojsk etiopskich z mahdystami pod Metemmą.
- Menelik II został cesarzem Etiopii.
- 31 marca – ukończenie budowy wieży Eiffla w Paryżu (otwarcie 6 maja).
- 1 kwietnia – założenie japońskiego miasta Kurume.
- 22 kwietnia – założono Oklahoma City.
- 2 maja – Menelik II podpisał traktat etiopsko-włoski w Uccialli.
- 6 maja – w Paryżu rozpoczęła się wystawa światowa, otwarto dla publiczności wieżę Eiffla.
- 14 maja – w Paryżu odbyła się prapremiera opery Esclarmonde Jules'a Masseneta.
- 23 maja – Preston North End F.C. piłkarskim mistrzem Anglii (1. sezon rozgrywek).
- 7 lipca – William Robert Brooks odkrył kometę 16P/Brooks.
- 8 lipca – ukazał się pierwszy numer "Wall Street Journal".
- 11 lipca – założono miasto Tijuana w Meksyku.
- 14 lipca – w Paryżu została utworzona II Międzynarodówka.
- 3 sierpnia – powstanie Mahdiego w Sudanie: zwycięstwo wojsk brytyjsko-egipskich w bitwie pod Toski.
- 23 września – założenie firmy Nintendo w Japonii.
- 24 września – biskupi kościołów starokatolickich podpisali tzw. Deklarację Utrechcką.
- 2 października – początek I konferencji państw latynoamerykańskich w Waszyngtonie. Jej rezultatem było powołanie Międzynarodowej Unii Republik Amerykańskich.
- 5 października – niemiecki kartograf pochodzący z Lipska, prof. Hans Meyer wraz ze swoim przewodnikiem, Austriakiem Ludwikiem Purtschellerem stanęli na szczycie Kilimandżaro (5 895 m n.p.m.).
- 6 października
- w Paryżu otwarto kabaret Moulin Rouge.
- Thomas Edison przeprowadził w swym laboratorium w West Orange pierwszą projekcję filmu.
- 2 listopada – USA: Dakota Północna i Południowa jako 39. i 40. stan dołączyły do Unii.
- 8 listopada – USA: Montana jako 41. stan dołączyła do Unii.
- 11 listopada – USA: Waszyngton jako 42. stan dołączyła do Unii.
- 14 listopada – dziennikarka amerykańska Nellie Bly, zainspirowana powieścią Juliusza Verne'a, rozpoczęła podróż dookoła świata w mniej niż 80 dni (wyprawa trwała 72 dni, 6 godz. 11 min.).
- 15 listopada – major Deodoro da Fonseca przeprowadził zamach stanu w Brazylii. Koniec Cesarstwa Brazylii, proklamowanie republiki.
- 23 listopada – San Francisco: w Palais Royale Saloon zainstalowano pierwszą szafę grającą.
- 10 grudnia – George Stafford Parker opatentował swoje pierwsze wieczne pióro.
- 12 grudnia – ustanowiono flagę Szwajcarii.
- 23 grudnia – założono klub piłkarski Recreativo de Huelva, najstarszy obecnie klub hiszpański.
- Opracowano Konstytucję Meiji (jap. Dai-Nippon Teikoku Kenpō) – pierwszą ustawę zasadniczą w Azji.
- Redaktorem naczelnym amerykańskiej gazety New York Herald został James Gordon Bennett – dziennikarz, wydawca i wielki entuzjasta motoryzacji i sportu samochodowego.
- Frederick Abel wynalazł kordyt.
- Początek jednej z pierwszych wielkich epidemii grypy.
[edytuj] Urodzili się
- 1 stycznia – Tadeusz Jarecki, polski dyrygent i kompozytor (zm. 1955)
- 22 stycznia – Mamert Stankiewicz, polski marynarz, kapitan żeglugi wielkiej, znany jako Znaczy Kapitan (zm. 1939)
- 8 lutego – Zofia Kernowa (Zofia Zawiszanka), polska prozaiczka i publicystka, działaczka niepodległościowa (zm. 1971)
- 19 lutego – Gaudentius Orfali ofm, palestyński biblista katolicki, archeolog, franciszkanin (zm. 1926)
- 21 marca – Aleksandr Wertyński, rosyjski pieśniarz, kompozytor, poeta i aktor (zm. 1957)
- 3 kwietnia – Marian Januszajtis-Żegota, inżynier rolnik, generał dywizji Wojska Polskiego (zm. 1973)
- 15 kwietnia – Kelman Szapiro, cadyk, rabin Piaseczna, ostatni rabin getta warszawskiego (zm. 1943)
- 16 kwietnia – Charlie Chaplin, angielski aktor, reżyser i producent filmowy (zm. 1977)
- 20 kwietnia
- Adolf Hitler, przywódca III Rzeszy, ideolog nazizmu (zm. 1945)
- Paul Karrer, szwajcarski chemik organik (zm. 1971)
- 26 kwietnia – Ludwig Wittgenstein, filozof (zm. 1951)
- 28 kwietnia – António de Oliveira Salazar, portugalski polityk i ekonomista (zm. 1970)
- 15 maja – Tadeusz Zwisłocki, polski inżynier chemik (zm. 1929)
- 25 maja – Karol Jonscher (młodszy), polski lekarz pediatra, profesor Uniwersytetu Poznańskiego (zm. 1955)
- 28 maja – Tadeusz Żuliński, komendant POW (zm. 1915)
- 23 czerwca – Anna Achmatowa, rosyjska poetka (zm. 1966)
- 10 sierpnia – Zofia Kossak-Szczucka, polska powieściopisarka (zm. 1968)
- 13 sierpnia – James Lee Peters, amerykański ornitolog (zm. 1952)
- 26 września – Martin Heidegger, niemiecki filozof (zm. 1976)
- 6 października – Maria Dąbrowska, polska pisarka (zm. 1965)
- 15 listopada – Manuel II, król Portugalii (zm. 1932)
- 20 listopada – Edwin Hubble, amerykański astronom (zm. 1953)
- 30 listopada – Edgar Douglas Adrian, angielski fizjolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1977)
- 25 grudnia – Octave Garnier, francuski anarchista (zm. 1912)
- Petro Szekeryk-Donikyw, ukraiński działacz społeczny i polityczny (zm. ?)
[edytuj] Zmarli
- 23 stycznia – Ignacy Domeyko, polski geolog, mineralog, badacz Ameryki Południowej (ur. 1802)
- 30 stycznia – Rudolf, arcyksiążę austriacki (ur. 1858)
- 3 lutego – Belle Starr, "Królowa Bandytów", legendarna amerykańska koniokradka i złodziejka (ur. 1848)
- 26 lutego – Paula Montal, hiszpańska zakonnica, święta katolicka (ur. 1799)
- 2 marca – Ludwik Waryński, polski socjalista (ur. 1856)
- 15 kwietnia – Ojciec Damian z Molokai, święty, belgijski misjonarz (ur. 1840)
- 23 kwietnia – Jules Amédée Barbey d'Aurevilly, francuski pisarz, poeta, publicysta i wpływowy krytyk literacki. (ur.1808)
- 3 maja – Charles Lory, francuski geolog (ur. 1823)
- 17 listopada – Juliusz Ligoń, śląski działacz społeczny, publicysta i poeta (ur. 1823)
- 26 listopada – Kajetana Sterni, włoska zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1827)
- 6 grudnia – Jefferson Davis, polityk amerykański, prezydent Skonfederowanych Stanów Ameryki (ur. 1808)
- 12 grudnia – Wiktor Buniakowski, rosyjski matematyk (ur. 1804)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 28 lutego
- Ostatki: 5 marca
- Popielec: 6 marca
- Niedziela Palmowa: 14 kwietnia
- Wielki Czwartek: 18 kwietnia
- Wielki Piątek: 19 kwietnia
- Wielka Sobota: 20 kwietnia
- Wielkanoc: 21 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 22 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 30 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 9 czerwca
- Boże Ciało: 20 czerwca
