Izmir
 |
Ten artykuł od 2011-03 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Informacje nieweryfikowalne mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Aby uczynić artykuł weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. |
| Izmir | |
 Izmir |
|
| Państwo |  Turcja |
| Prowincja | Izmir |
| Powierzchnia | 11.973 km² |
| Wysokość | 30 m n.p.m. |
| Ludność (2010) • liczba ludności • aglomeracja |
3 180 235 3 912 555 |
| Tablice rejestracyjne | 35 |
|
Położenie na mapie Turcji
  Izmir
|
|
| Na mapach: | |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
| Strona internetowa miasta | |
Izmir (dawniej Smyrna, tur. İzmir, gr. Σμύρνη) – miasto portowe w zachodniej Turcji, nad Zatoką Izmirską stolica ilu (prowincji) Izmir. Trzecie miasto pod względem wielkości w Turcji 2,3 mln mieszkańców, zespół miejski 2,7 mln. Ważny ośrodek handlowy i przemysłowy Turcji: huta żelaza, rafineria ropy naftowej, zakłady tytoniowe, włókiennicze i cementowe. Drugi port handlowy po Stambule. W Izmirze odbywają się największe na Bliskim Wschodzie Międzynarodowe Targi Izmirskie. Siedziba dowództwa południowo-wschodnich kontyngentów NATO.
Spis treści |
[edytuj] Ludność
Liczba mieszkańców:
- 1960: 370 900
- 1980: 530 064
- 1985: 946 225
- 1990: 1 757 414
- 1997: 2 058 972
- 2000: 2 232 265
- 2003: 2 398 200
- 2007: 3 097 000
[edytuj] Historia
Początki osadnictwa na terenie Izmiru sięgają 3000 roku p.n.e.[1] Zapewne w X wiek p.n.e. Jonowie zajęli zatokę smyrneńską, wypędzając eolskich osadników i zbudowali miasto[2]. Rozkwitające miasto zostało zburzone prawdopodobnie w roku 575 p.n.e. przez króla lidyjskiego Alyattesa II[3].
Czasy Aleksandra Wielkiego przyniosły miastu rozkwit. Kazał on wybudować twierdzę na wzgórzu Pagus, a u jej podnóża nowe miasto, do którego przesiedlił mieszkańców dawnej Smyrny[1]. Odbudowane w pierwszej połowie IV w. p.n.e. przez Antygona I, a następnie rozbudowywane przez Lizymacha miasto, stało się głównym ośrodkiem handlowym w Azji Mniejszej[1]. W czasach rzymskiego i bizantyjskiego panowania miasto wciąż się rozwijało[potrzebne źródło]. W 129 roku p.n.e. liczyło około 100 tysięcy mieszkańców i było znanym ośrodkiem handlowym[potrzebne źródło]. W roku 178 n.e. miasto przeżyło największe w swej historii trzęsienie ziemi[potrzebne źródło]. Z polecenia Marka Aureliusza zostało odbudowane w ciągu trzech lat[potrzebne źródło]. Już wcześniej zaczęli się tu pojawiać pierwsi chrześcijanie. To tutaj znajdował się jeden z siedmiu Kościołów Azji wzmiankowany w Apokalipsie św. Jana[4], a pierwszym biskupem tutejszej gminy chrześcijańskiej był św. Polikarp[5], który z rozkazu rzymskiego namiestnika został w 153 r. spalony na stosie. Dzięki temu, że była tu silna wspólnota chrześcijańska, w czasach bizantyjskich rezydował tu metropolita podległy tylko patriarsze[potrzebne źródło].
W VII w. miasto przeżywało częste najazdy Arabów, ale padło dopiero w XI w. na skutek naporu Turków seldżuckich i pozostawało w ich władaniu przez około 20 lat, aż do czasu, kiedy odbiła je z ich rąk armia cesarska[potrzebne źródło]. Pod koniec XII w. władali Smyrną Genueńczycy korzystając z ogromnych walorów tutejszego portu. Władzę nad miastem stracili jednak po kilkudziesięciu latach na rzecz Turków z emiratu Aydin[potrzebne źródło]. W latach 1344-1403 należało do zakonu joannitów[potrzebne źródło]. W 1403 zostało zdobyte i zniszczone przez mongolskie wojska Timura[potrzebne źródło].
W roku 1415 miasto przeszło w posiadanie Imperium Osmańskiego. Zdobywcy zmienili jego nazwę miasta na Izmir. Za Sulejmana Wspaniałego, w celu rozwoju handlu, Europejczycy otrzymywali pozwolenia na swobodny handel i na osiedlanie się w mieście[6]. Wkrótce Izmir stał się miastem kosmopolitycznym. Po przegranej przez imperium I wojny światowej miasto w wyniku wojny grecko-tureckiej zostało zajęte przez Greków, co zostało usankcjonowane układem w Sèvres (1920). 9 września 1922 r. Izmir został zajęty przez wojska Atatürka i poważnie zniszczony, mimo wcześniejszego o kilka dni opuszczenia go przez wojska greckie [7]. Pomimo rozkazu wydanego przez Kemala Atatürka zabraniającego zabijania osób cywilnych, w czasie tureckiego zajmowania miasta doszło do rzezi znajdującej się tam ludności greckiej i ormiańskiej, szacowanej na około 100 000 ludzi. Brutalnie został zamordowany biskup Patriarchatu Konstantynopolitańskiego Chryzostom ze Smyrny[8]. W dniach 13-17 września doszło do wielkiego pożaru, w wyniku którego zniszczona została znaczna część miasta zamieszkiwanego przez chrześcijan (oszczędzone zostały dzielnice turecka i żydowska[9]. Traktatem pokojowym w Lozannie w 1923 roku Izmir z powrotem został przyznany Turcji. Zgodnie z osobnym porozumieniem pomiędzy Grecją i Turcją nastąpiła wymiana ludności, dlatego miasto jest dziś zamieszkane głównie przez Turków[10]. W roku 2005 roku miasto gościło uczestników letniej uniwersjady.
[edytuj] Miasta partnerskie
Baku, Azerbejdżan
Bombaj, Indie
Brema, Niemcy
Famagusta, Cypr Północny
Long Beach, Stany Zjednoczone
Melbourne, Australia
Neapol, Włochy
Samarkanda, Uzbekistan- Seattle, Stany Zjednoczone
- Tampa, USA
Tel Awiw-Jafa, Izrael
[edytuj] Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 W. Korsak, Turcja: Kraj czterech mórz, Kraków 2005, s.295, ISBN 83-921981-2-3
- ↑ N.G.L. Hammond, s.123.
- ↑ P. Green: Aleksander Wielki, s.176.
- ↑ ApJ 1:11.
- ↑ Jarosław Charkiewicz: Święty Polikarp, biskup i męczennik. [dostęp 2010-01-12].
- ↑ Historia świata śródziemnomorskiego, s.162.
- ↑ Emeis oi Ellines: Historia wojen współczesnej Grecji, praca zbiorowa, Skai Biblio 2008, ISBN 978-960-6845-15-4
- ↑ R. Clogg: Historia Grecji nowożytnej, s.116.
- ↑ R. Clogg: Historia Grecji nowożytnej, s.119.
- ↑ R. Clogg: Historia Grecji nowożytnej, s.121-126.
[edytuj] Bibliografia
- Jean Carpentier, François Lebrun: Historia świata śródziemnomorskiego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2003. ISBN 83-04-04647-4.
- Richard Clogg: Historia Grecji nowożytnej. Warszawa: Książka i Wiedza, 2002. ISBN 83-05-13465-2.
- N.G.L. Hammond: Dzieje Grecji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973.
