25 stycznia jest 25. dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostało 340 (w latach przestępnych 341) dni.
Pomnik kryptologów: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego w Poznaniu
- Imieniny obchodzą: Ananiasz, Apollon, Artemia, Barcław, Emanuel, Emanuela, Juwentyn, Maksym, Miłobor, Miłosz, Paweł i Pęcisława.
- Polska:
- Rosja – Dzień Tatiany
- Szkocja i Irlandia Północna – Noc Burnsa (sco. Burns Nicht; 25 stycznia lub w okolicach tego dnia)
- Wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2]:
- Kościół Starokatolicki w RP - Uroczystość Patrona Kościoła Św. Pawła Apostoła
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 41 – Klaudiusz został cesarzem rzymskim.
- 817 – Paschalis I został papieżem.
- 1077 – Król niemiecki Henryk IV odbył przed papieżem Grzegorzem VII publiczną pokutę w Kanossie.
- 1153 – Wyprawy krzyżowe: król jerozolimski Baldwin III rozpoczął oblężenie Aszkelonu.
- 1204 – Cesarz bizantyński Aleksy IV Angelos został wtrącony do więzienia w wyniku przewrotu pałacowego i 8 lutego zamordowany z rozkazu nowego cesarza Aleksego V Murzuflosa.
- 1260 – Mongołowie pod wodzą Hulagu-chana zdobyli i splądrowali syryjskie miasto Aleppo.
- 1327 – Edward III został koronowany na króla Anglii.
- 1348 – Trzęsienie ziemi z epicentrum w północnych Włoszech spowodowało zniszczenia w promieniu kilkuset km, m.in. osunięcie południowego stoku góry Dobratsch w Alpach Gailtalskich.
- 1479 – W Stambule podpisano układ pokojowy kończący II wojnę wenecko-turecką.
- 1494 – Alfons II został królem Neapolu.
- 1515 – Franciszek I został koronowany w katedrze w Reims na króla Francji.
- 1533 – Ślub króla Anglii Henryka VIII z Anną Boleyn.
- 1554 – Założono São Paulo w Brazylii.
- 1573 – Shingen Takeda pokonał Ieyasu Tokugawę w bitwie pod Mikatagaharą (Japonia).
- 1575 – Założono Luandę, dzisiejszą stolicę Angoli.
- 1755 – Założono Uniwersytet Moskiewski.
- 1791 – Parlament brytyjski uchwalił ustawę o Kanadzie.
- 1799 – Amerykanin Eliakim Spooner opatentował siewnik rolniczy.
- 1817 – W Teatro della Valle w Rzymie odbyła się premiera opery komicznej Kopciuszek Gioacchina Rossiniego.
- 1835 – W Théâtre Italien w Paryżu odbyła się premiera opery Purytanie Vicenza Belliniego.
- 1839 – Ustanowiono flagę stanową Teksasu.
- 1858 – Na ślubie córki królowej Wiktorii po raz pierwszy zabrzmiał Marsz Weselny Feliksa Mendelssohna-Bartholdy'ego.
- 1871 – Odbył się ślub Williama McKinleya i Idy Saxton, późniejszej amerykańskiej pary prezydenckiej.
- 1879:
- 1882 – Zabójca prezydenta USA Jamesa A. Garfielda, prawnik Charles J. Guiteau, został skazany na karę śmierci.
- 1890 – Amerykańska dziennikarka Nellie Bly zakończyła podróż dookoła świata, w rekordowym czasie 72 dni, 6 godzin, 11 minut i 14 sekund.
- 1902 – W Asahikawie na wyspie Hokkaido zanotowano rekordowo niską temperaturę w historii pomiarów w Japonii (-41 °C).
- 1907 – W wyborach do Reichstagu zdobyło mandaty aż 5 Polaków, m.in. Adam Napieralski i Wojciech Korfanty.
- 1909 – W Dreźnie odbyła się prapremiera opery Elektra Richarda Straussa.
- 1918 – Została rozwiązana węgierska Partia Niepodległości.
- 1920 – Formalne rozpoczęcie działalności Ligi Narodów.
- 1924 – Rozpoczęły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie we francuskim Chamonix.
- 1939 – Refik Saydam został premierem Turcji.
- 1942 – Wojna na Pacyfiku: Tajlandia wypowiedziała wojnę Wielkiej Brytanii i USA.
- 1945 – Front zachodni: zakończyła się nieudana niemiecka ofensywa w Ardenach.
- 1949:
- 1950 – Ustanowiono flagę Korei Południowej.
- 1952 – Po śmierci pierwszego prezydenta Islandii Sveinna Björnssona kompetencje prezydenta przejęli: premier, przewodniczący parlamentu i prezes Sądu Najwyższego.
- 1963 – Premiera filmu Kruk.
- 1967 – Leonid Teliga wypłynął z Casablanki w rejs dookoła świata na jachcie Opty.
- 1971:
- 1975 – Mujibur Rahman został po raz drugi prezydentem Bangladeszu.
- 1979 – Rozpoczęła się 1. podróż apostolska Jana Pawła II do Dominikany, Meksyku i na Bahamy.
- 1980 – Abol Hassan Bani-Sadr został wybrany prezydentem Iranu.
- 1981:
- 52 zakładników zwolnionych po 444 dniach przetrzymywania w amerykańskiej ambasadzie w Teheranie powróciło do kraju.
- W Chinach wydano wyroki w procesie przeciwko tzw. bandzie czworga.
- 1983:
- 1985 – Bundestag jednogłośnie potępił nazistowski Trybunał Ludowy.
- 1987 – W RFN odbyły się wybory parlamentarne.
- 1988 – Ramsewak Shankar został prezydentem Surinamu.
- 1990 – Kolumbijski Boeing 707 rozbił się z powodu braku paliwa podczas podchodzenia do lądowania w Nowym Jorku; zginęły 73 osoby, 85 zostało rannych.
- 1991 – Wojna nad Zatoką Perską: Irakijczycy odkręcili zawory kuwejckich ropociągów z ropą naftową, powodując katastrofę ekologiczną w zatoce.
- 1993:
- 1994 – Wystrzelono amerykańską sondę księżycową Clementine.
- 1995:
- 1998 – Amerykańscy małżonkowie Tom i Eileen Lonerganowie zostali omyłkowo pozostawieni przez statek w czasie gdy nurkowali na Wielkiej Rafie Koralowej. Ich ciał nigdy nie odnaleziono. Na podstawie tej historii nakręcono w 2003 roku film Ocean strachu.
- 1999:
- 2001:
- 2002 – Rusłan Ponomariow został najmłodszym w historii mistrzem świata w szachach.
- 2004:
- 2005 – W wyniku wybuchu paniki w hinduistycznej świątyni Mandher Devi w indyjskim stanie Maharasztra zostało zadeptanych około 300 osób.
- 2006:
- 2009:
- 2010:
- 2011 – Rozpoczęła się rewolucja w Egipcie.
[edytuj] Urodzili się
- 750 – Leon IV Chazar, cesarz bizantyjski (zm. 780)
- 1424 – Henryk IV Bezsilny, król Kastylii i Leónu (zm. 1474)
- 1477 – Anna Bretońska, księżna Bretanii, królowa Francji, żona Karola VIII (zm. 1514)
- 1615 – Govert Flinck, niderlandzki malarz (zm. 1660)
- 1627 – Robert Boyle, brytyjski chemik, fizyk pochodzenia irlandzkiego (zm. 1691)
- 1688 – Juraj Jánošík, słowacki zbójnik (zm. 1713)
- 1736 – Joseph Louis Lagrange, francuski matematyk, astronom pochodzenia włoskiego (zm. 1813)
- 1759 – Robert Burns, szkocki poeta (zm. 1796)
- 1804 – Antoni Edward Odyniec, polski poeta, pamiętnikarz, tłumacz (zm. 1885)
- 1822 – William McDougall, kanadyjski polityk (zm. 1905)
- 1843 – Karl Hermann Amandus Schwarz, matematyk niemiecki (zm. 1921)
- 1854 – Miłosz Kotarbiński, polski malarz, plastyk, rysownik, śpiewak, krytyk literacki, poeta, kompozytor (zm. 1944)
- 1860:
- 1869 – Jan Balicki, błogosławiony, polski duchowny katolicki (zm. 1948)
- 1874 – William Somerset Maugham, angielski pisarz (zm. 1965)
- 1881 – Emil Ludwig, niemiecki pisarz (zm. 1948)
- 1882 – Virginia Woolf, angielska pisarka, zwolenniczka feminizmu (zm. 1941)
- 1883 – Wacław Grubiński, polski pisarz (zm. 1973)
- 1886:
- 1893 – Czesław Rydzewski, polski duchowny katolicki, biskup łomżyński (zm. 1951)
- 1895 – Wiktor Paweł Nechay, polski geolog, geograf, pedagog (zm. ?)
- 1899 – Paul-Henri Spaak, belgijski polityk, przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego ONZ, jeden z założycieli Wspólnoty Europejskiej (zm. 1972)
- 1900:
- 1905 – Maurice Roy, kanadyjski duchowny katolicki, kardynał, prymas Kanady (zm. 1985)
- 1910 – Stefan Themerson, polski pisarz, reżyser filmów eksperymentalnych (zm. 1988)
- 1911 – Kurt Maetzig, niemiecki reżyser filmowy
- 1912 – Marian Brandys, polski pisarz (zm. 1998)
- 1913:
- 1915:
- 1917:
- 1921 – Stanley Tupper, amerykański polityk (zm. 2006)
- 1923:
- 1924 – Armand Gatti, francuski reżyser filmowy
- 1925:
- 1926 – Youssef Chahine, egipski reżyser filmowy (zm. 2008)
- 1927 – Antônio Carlos Jobim, brazylijski muzyk (zm. 1994)
- 1928:
- 1929:
- 1930 – Jan Weber, polski muzykolog, krytyk muzyczny, dziennikarz (zm. 1992)
- 1931:
- 1932:
- 1933 – Corazon Aquino, filipińska polityk, prezydent Filipin (zm. 2009)
- 1935:
- 1936 – Diana Hyland, amerykańska aktorka (zm. 1977)
- 1936 – Daniel Schaefer, amerykański polityk (zm. 2006)
- 1937:
- 1938:
- 1941:
- 1942 – Eusébio, portugalski piłkarz
- 1943:
- 1944;
- 1945 – Sławomir Idziak, polski operator, reżyser filmowy
- 1946 – Wiaczesław Dobrynin, rosyjski piosenkarz, kompozytor
- 1947 – Tostão, brazylijski piłkarz
- 1948 – Wojciech Mann, polski dziennikarz
- 1949:
- 1951 – Heinz Wossipiwo, niemiecki skoczek narciarski
- 1954 – Tadeusz Mosz, polski dziennikarz
- 1955:
- 1958:
- 1962:
- 1963:
- 1966 – Tomasz Bąk, polski generał brygady
- 1967:
- 1970 – Rafael Lozano, hiszpański bokser
- 1971:
- 1972:
- 1973:
- 1974:
- 1975:
- 1976:
- 1977:
- 1978:
- 1980:
- 1981:
- 1982 – Noemi, piosenkarka włoska
- 1984 –
- 1985 – Jakub Strzelecki, polski aktor
- 1987:
- 1988 – Tatiana Golovin, francuska tenisistka pochodzenia rosyjskiego
- 1993 – Tomasz Byrt, polski skoczek narciarski
- 477 – Genzeryk, król Wandalów (ur. ok. 390)
- 844 – Grzegorz IV, papież (ur. ?)
- 1067 – Yingzong, cesarz Chin (ur. 1032)
- 1431 – Karol II, książę Lotaryngii (ur. 1364)
- 1494 – Ferdynand I, król Neapolu (ur. 1423)
- 1559 – Chrystian II Oldenburg, król Danii, Norwegii i Szwecji (ur. 1481)
- 1586 – Lucas Cranach Młodszy, niemiecki malarz (ur. 1515)
- 1796 – Jeffrey Watson, zegarmistrz (ur. 1722)
- 1821 – Maciej Kamieński, polski kompozytor (ur. 1734)
- 1856 – Agnieszka Cao Guiying, chińska męczennica, święta katolicka (ur. 1821)
- 1881 – Teodor Tripplin, polski pisarz, podróżnik (ur. 1813)
- 1908 – Michaił Czigorin, rosyjski szachista (ur. 1850)
- 1932 – Józef Kiedroń, polski inżynier górnik, polityk, minister (ur. 1879)
- 1936 – Antoni Sempołowski, polski agronom (ur. 1847)
- 1943 – Jan Karcz, polski dowódca wojskowy, generał brygady, dowódca Mazowieckiej Brygady Kawalerii (ur. 1892)
- 1947 – Al Capone, amerykański gangster (ur. 1899)
- 1951 – Kazimierz Tyszka, polski inżynier, minister (ur. 1873)
- 1952 – Sveinn Björnsson, islandzki polityk, regent i prezydent Islandii (ur. 1881)
- 1967 – Wanda Pieniężna, polska dziennikarka, działaczka narodowa, polityk (ur. 1897)
- 1969 – Jakub Chlebowski, polski lekarz, naukowiec, pedagog, publicysta, społecznik (ur. 1905)
- 1973 – Mieczysław Gajewicz, nauczyciel geografii, łódzki działacz krajoznawczy PTTK. (ur. 1888)
- 1981 – Ladislav Grosman, czeski pisarz (ur. 1921)
- 1982 – Michaił Susłow, radziecki polityk (ur. 1902)
- 1989 – Stefan Nowakowski, polski socjolog (ur. 1912)
- 1990 – Ava Gardner, amerykańska aktorka (ur. 1922)
- 1991 – Wincenty Kawalec, polski ekonomista, polityk, prezes GUS, minister pracy, płac i spraw socjalnych (ur. 1914)
- 2000 – Antoni Adamiuk, polski duchowny katolicki, biskup opolski (ur. 1913)
- 2001 – Tadeusz Kozłowski, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1922)
- 2004:
- 2005:
- 2006 – Sudharmono, indonezyjski polityk, wiceprezydent Indonezji (ur. 1927)
- 2008 – Christopher Allport, amerykański aktor (ur. 1947)
- 2009:
- Walerij Bukajew, ukraiński polityk, biznesmen (ur. 1976)
- Mamadou Dia, senegalski polityk, premier Senegalu (ur. 1910)
- Ryszard Krzywka, polski artysta grafik (ur. 1925)
- Leon Klenicki, amerykański rabin, propagator dialogu katolicko-żydowskiego (ur. 1930)
- Kim Manners, amerykański aktor, reżyser, producent filmowy (ur. 1951)
- 2010:
- 2011:
- 2012:
Przypisy
