1863
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1863 / MDCCCLXIII
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1830–1839 • 1840–1849 • 1850–1859 • 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899
lata: 1853 « 1858 « 1859 « 1860 « 1861 « 1862 « 1863 » 1864 » 1865 » 1866 » 1867 » 1868 » 1873
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 3 stycznia – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki.
- Noc z 14 na 15 stycznia – branka w Warszawie przyspieszyła wybuch powstania styczniowego.
- 19 stycznia – Ludwik Mierosławski został pierwszym dyktatorem powstania styczniowego.
- 22 stycznia – wybuchło powstanie styczniowe.
- 3 lutego – powstanie styczniowe: bitwa pod Węgrowem.
- 8 lutego – w Petersburgu podpisano konwencję Alvenslebena przeciw powstaniu styczniowemu.
- 17 lutego – powstanie styczniowe: stoczono bitwy pod Miechowem i Staszowem.
- 19 lutego – powstanie styczniowe: bitwa pod Krzywosądzą.
- 24 lutego – powstanie styczniowe: przegrane bitwy pod Małogoszczem i Dobrą.
- 1 marca – powstanie styczniowe: zwycięska potyczka oddziału Walerego Parczewskiego z Kozakami pod Czarną Wsią.
- 4 marca – powstanie styczniowe: bitwa pod Pieskową Skałą.
- 5 marca – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Skałą.
- 9 marca – powstanie styczniowe: bitwa pod Myszyńcem oddziałów Kurpiowskich pod dowództwem Zygmunta Padlewskiego z oddziałami armii rosyjskiej zakończona zwycięstwem Polaków.
- 11 marca – gen. Marian Langiewicz ogłosił się dyktatorem powstania styczniowego.
- 12 marca – powstanie styczniowe: powstał Rząd Narodowy Cywilny.
- 17 marca – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Chrobrzem.
- 18 marca – powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Grochowiskami.
- 21 marca – powstanie styczniowe: oddział Leona Czechowskiego został rozbity pod Hutą Krzeszowską.
- 22 marca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Olszakiem.
- 24 marca – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Krasnobrodem.
- 14 kwietnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Budą Zaborowską.
- 16 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Borowymi Młynami.
- 18 kwietnia – powstanie styczniowe: kolumna wojsk rosyjskich rozgromiła obóz powstańców pod Brodami.
- 21 kwietnia – powstanie styczniowe: oddział Zygmunta Sierakowskiego pobił Rosjan w bitwie pod Ginietynami.
- 23 kwietnia – powstanie styczniowe: bitwa pod Wąsoszem.
- 26 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w II bitwie pod Nową Wsią.
- 29 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Brdowem.
- 4 maja – powstanie styczniowe: w nocy z 4 na 5 maja oddział Ignacego Mystkowskiego urządził pod Stokiem zasadzkę na wojska rosyjskie, odnosząc jedno z największych polskich zwycięstw podczas powstania.
- 5 maja – powstanie styczniowe: miała miejsce potyczka powstańców z wojskiem rosyjskim pod Karzykawką, w czasie której zgniął Francesco Nullo.
- 7 maja – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Medejkami.
- 8 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w I bitwie pod Ignacewem.
- 11 maja – powstanie styczniowe: oddział Antoniego Jeziorańskiego został rozbity w bitwie pod Hutą Krzeszowską.
- 17 maja – powstanie styczniowe: rozpoczęła się bitwa pod Horkami.
- 23 maja – powstanie styczniowe: upadł Tymczasowy Rząd Narodowy.
- 25 maja – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Horkami.
- 26 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Salichą.
- 30 maja – powstanie styczniowe: stoczono I bitwę pod Chruśliną.
- 3 czerwca – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Nagoszewem.
- 9 czerwca – powstanie styczniowe: personel Banku Polskiego na placu Bankowym w Warszawie przekazał powstańcom, dowodzonym przez Aleksandra Waszkowskiego depozyty Kasy Głównej Królestwa w wysokości 3,6 miliona złotych, 500 tysięcy rubli i wielu listów zastawnych.
- 10 czerwca – powstanie styczniowe: oddział Edmunda Calliera stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Kleczewem.
- 15 czerwca – powstanie styczniowe: porażka Polaków w bitwie pod Lututowem.
- 18 czerwca – powstanie styczniowe: bitwa pod Górami.
- 20 czerwca – powstanie styczniowe: doszło do bitwy pod Komorowem, przerwanej przez gwałtowną burzę.
- 2 lipca – powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Radziłłowem.
- 9 lipca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Śmiertelnym Dębem.
- 10 lipca – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Ossą.
- 14 lipca – rząd carski odrzucił noty rządów Anglii, Francji i Austrii w sprawie amnestii i ustępstw dla Królestwa Polskiego w ramach Konstytucji z 1815.
- 19 lipca – we Lwowie została podpisana Concordia, umowa pomiędzy biskupami rzymskokatolickimi a greckokatolickimi.
- 24 lipca – wojna z Dakotami: zwycięstwo armii amerykańskiej w bitwie pod Big Mound.
- 4 sierpnia – powstanie styczniowe: Gen. Michał Heydenreich pokonał Rosjan w II bitwie pod Chruśliną.
- 5 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Depułtyczami Królewskimi.
- 8 sierpnia – powstanie styczniowe: Bitwa pod Żyrzynem.
- 24 sierpnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Fajsławicami.
- 25 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sędziejowicami.
- 3 września – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Panasówką.
- 6 września – powstanie styczniowe: przegrana przez powstańców bitwa na Sowiej Górze.
- 15 września – powstanie styczniowe: II bitwa pod Małogoszczem.
- 19 września – powstanie styczniowe: zamach w Warszawie na namiestnika Królestwa Polskiego, generała Berga.
- 30 września – powstanie styczniowe: podczas bitwy pod Mełchowem stracił lewą nogę i dostał się do niewoli Adam Chmielowski, późniejszy brat Albert.
- 17 października – Romuald Traugutt został dyktatorem powstania styczniowego.
- 8 listopada – powstanie styczniowe: oddział ppłk. Jana Rudowskiego rozbroił rosyjską załogę Szydłowca.
- 16 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo polskie w bitwie pod Rossoszem.
- 25 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Opatowem.
- 4 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sprową.
- 5 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców pod dowództwem pułkownika Karola Kality w bitwie pod Mierzwinem.
- Powstanie styczniowe: nocny wymarsz z Krakowa ochotników do obozu powstańczego w Ojcowie.
- Powstanie styczniowe: Dyrekcja Policji w Krakowie wydała zakaz uczestnictwa w powstaniu na terenie Królestwa.
- Powstanie styczniowe: z Krakowa wyruszył oddział ochotników pod dowództwem Józefa Grekowicza. Po przekroczeniu granicy został rozbity. Podobnie skończyły się następne wyprawy.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 1 stycznia – w Stanach Zjednoczonych zniesiono niewolnictwo.
- 2 stycznia – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie nad Stones River.
- 10 stycznia – w Londynie uruchomiono pierwszą na świecie linię metra (dł. 6 km).
- 29 stycznia – miała miejsce masakra nad Bear River.
- 13 marca – francuski poeta August Barbier napisał wiersz Atak pod Węgrowem, zainspirowany atakiem polskich kosynierów na rosyjskie armaty, w czasie stoczonej 3 lutego bitwy pod Węgrowem.
- 30 kwietnia – wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa pod Chancellorsville.
- 6 maja – wojna secesyjna: zakończyła się bitwa pod Chancellorsville, jedno z największych starć wojny secesyjnej.
- 12 maja – Rasoherina została królową Madagaskaru.
- 23 maja – powstała Socjaldemokratyczna Partia Niemiec.
- 7 czerwca – po ciężkich walkach inwazyjne wojska francuskie zajęły stolicę Meksyku.
- 20 czerwca – Wirginia Zachodnia jako 35. stan dołączyła do Unii.
- 25 czerwca – japońskie klany wszczynają wojnę z cudzoziemcami (w cieśn. Shimonoseki ostrzelano amerykański okręt wojenny „Pembroke”)
- 1 lipca – rozpoczęła się bitwa pod Gettysburgiem, przełomowa dla losów wojny secesyjnej w USA.
- 14 lipca – rząd carski odrzucił noty rządów Anglii, Francji i Austrii w sprawie amnestii i ustępstw dla Królestwa Polskiego w ramach Konstytucji z 1815.
- 11 sierpnia – Kambodża została protektoratem Francji.
- 21 sierpnia – wojna secesyjna: II bitwa pod Chattanooga, zakończona zwycięstwem Unii.
- 31 sierpnia – papież Pius IX nakazał modły na całym świecie w intencji Polski.
- 3 września – wojna z Dakotami: rozpoczęła się bitwa pod Whitestone Hill.
- 8 września – wojna secesyjna: bitwa morska pod Sabine Pass.
- 18-20 września – wojna secesyjna: bitwa nad Chickamauga, zakończona zwycięstwem Konfederacji.
- 15 października – wojna secesyjna: zatonął konfederacki okręt podwodny H.L. Hunley z ośmioosobową załogą.
- 26 października – w Anglii założono Football Association.
- 29 października – założono Międzynarodowy Czerwony Krzyż.
- 15 listopada – Chrystian IX został królem Danii.
- 19 listopada – prezydent USA Abraham Lincoln wygłosił mowę gettysburgską, w której określił sens wojny secesyjnej jako walki o przetrwanie państwa opartego na wolności i równości wszystkich obywateli.
- 23-25 listopada – wojna secesyjna: III bitwa pod Chattanooga, zakończona zwycięstwem Unii.
- 6 grudnia – zwycięstwem wojsk ekwadorskich zakończyła się wojna ekwadorsko-kolumbijska.
- 8 grudnia – w pożarze kościoła Jezuitów w Santiago de Chile zginęło około 2,5 tys. osób.
- Pierwsi studenci japońscy (m.in. Hirobumi Itō, Kaoru Inoue) na koszt rządu, wyjechali by kontynuować studia w Wielkiej Brytanii.
- Ludność Szwecji przekroczyła 4 mln osób (4022,6 tys.).
[edytuj] Urodzili się
- 1 stycznia – baron Pierre de Coubertin, twórca idei nowożytnych igrzysk olimpijskich (zm. 1937)
- 9 lutego – Aleksander Skowroński, polski duchowny katolicki, prałat, działacz narodowy i społeczny na Górnym Śląsku (zm. 1934)
- 24 marca – Bohuslav Križka, słowacki inżynier górniczy, pionier techniki, wynalazca (zm. 1938)
- 6 kwietnia – Jozef Hanula, słowacki artysta malarz (zm. 1944)
- 29 kwietnia:
- Konstandinos Kawafis, grecki poeta (zm. 1933)
- Maria Ledóchowska, założycielka klawerianek, błogosławiona katolicka (zm. 1922)
- 30 czerwca – Alberyk Crescitelli, włoski ksiądz, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
- 16 lipca – Fannie Bloomfield-Zeisler, amerykańska pianistka (zm. 1927)
- 19 lipca – Hermann Bahr, austriacki pisarz (zm. 1934)
- 30 lipca – Henry Ford, przemysłowiec amerykański, który założył w Detroit w roku 1903 spółkę Ford Motor Company (zm. 1947)
- 1 sierpnia – Gaston Doumergue, francuski polityk, minister spraw zagranicznych, premier i prezydent Francji (zm. 1937)
- 5 sierpnia – Emanuel Sonnenberg, polski lekarz, łódzki lekarz społecznik (zm. 1939)
- 31 sierpnia – Siergiej Prokudin-Gorski, rosyjski fotografik (zm. 1944)
- 19 września – Charles Donovan, irlandzki lekarz (zm. 1951)
- 22 września – Alexander Yersin, szwajcarski lekarz bakteriolog (zm. 1943)
- 12 grudnia – Edvard Munch, norweski malarz i grafik (zm. 1944)
- 18 grudnia – Franciszek Ferdynand Habsburg, następca tronu Habsburgów, zamordowany w Sarajewie (zm. 1914)
- 25 grudnia – Charles Pathé, francuski pionier przemysłu filmowego (zm. 1957)
- Maria Fu Guilin, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
- Józef Wang Kuiju, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
[edytuj] Zmarli
- 29 marca – Józef Lompa, śląski działacz, poeta, publicysta i prozaik, autor polskich podręczników szkolnych (ur. 1797)
- 5 maja – Francesco Nullo, włoski pułkownik, przyjaciel i powiernik Giuseppe Garibaldiego, dowódca ochotników włoskich, tzw. garibaldczyków, którzy wzięli udział w powstaniu styczniowym (ur. 1826)
- 10 maja – T.J Jackson, amerykański generał uczestnik wojny secesyjnej (ur. 1824)
- 13 sierpnia – Eugène Delacroix, malarz francuski (ur. 1798)
- 12 października – Andrei Mureşanu, rumuński poeta, publicysta, tłumacz i działacz narodowy (ur. 1816)
- 13 grudnia – Friedrich Hebbel, niemiecki dramatopisarz i poeta (ur. 1813)
- 24 grudnia – William Makepeace Thackeray, angielski pisarz (ur. 1811)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
- W tym roku Słońce osiągnęło lokalne maksimum aktywności.
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 12 lutego
- Ostatki: 17 lutego
- Popielec: 18 lutego
- Niedziela Palmowa: 29 marca
- Wielki Czwartek: 2 kwietnia
- Wielki Piątek: 3 kwietnia
- Wielka Sobota: 4 kwietnia
- Wielkanoc: 5 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 6 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 14 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 24 maja
- Boże Ciało: 4 czerwca