1938
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1938 / MCMXXXVIII
stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949 • 1950–1959 • 1960–1969
lata: 1928 « 1933 « 1934 « 1935 « 1936 « 1937 « 1938 » 1939 » 1940 » 1941 » 1942 » 1943 » 1948
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 7 stycznia – do Krakowa przyjechał generał Józef Haller, który przeprowadził rozmowy z miejscowymi działaczami Stronnictwa Pracy.
- 8 stycznia – w Katowicach aresztowano jednego z najgroźniejszych polskich przestępców międzywojennych, Nikifora Maruszeczkę.
- 10 stycznia
- ze stanowiska szefa Obozu Zjednoczenia Narodowego ustąpił płk Adam Koc. Jego miejsce zajął gen. Stanisław Skwarczyński.
- przed sądem okręgowym w Krakowie toczyła się rozprawa o konfiskatę powieści „Motory” Emila Zegadłowicza, zajętej 20 listopada 1937 r. przez Starostwo Grodzkie. Skład sędziowski zatwierdził konfiskatę.
- 15 stycznia – wodowanie ORP Orzeł.
- 26 stycznia – gen. Tadeusz Kutrzeba w przedstawionych marszałkowi Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu założeniach planu wojny z Niemcami określił przewagę militarną Niemiec jako 3-krotną.
- 27 lutego – podniesienie bandery (wejście do służby) na nowym stawiaczu min ORP Gryf.
- 3 marca – otwarto port we Władysławowie.
- 14 marca – ustanowiono herb Chorzowa.
- 17 marca – ogłoszenie polskiego ultimatum wobec Litwy. Polska żądała nawiązania normalnych stosunków dyplomatycznych, co w praktyce oznaczało uznanie przez Litwę istniejących granic, a wiec przynależności Wileńszczyzny do Polski.
- 19 marca – na skutek wystosowanego ultimatum, Litwa nawiązała stosunki dyplomatyczne z Polską.
- Kwiecień – Katolicki Uniwersytet Lubelski uzyskał prawa państwowej szkoły wyższej.
- 7 kwietnia – została uchwalona Ustawa o ochronie Imienia Józefa Piłsudskiego.
- 30 kwietnia – wprowadzenie w Polsce nowego planu mobilizacyjnego „W”.
- 18 maja – Tadeusz Góra na szybowcu PWS-101 ustanowił rekord świata w długości lotu (577,8 km), na trasie Bezmiechowa – Soleczniki Małe.
- 26 maja – w Warszawie, płotkarz Paweł Schmidt ustanowił rekord Polski w biegu na 110 m ppł. wynikiem 15,1 s.
- 11 czerwca – Bernard Zasłona ustanowił rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 10,6 s.
- Lipiec – uruchomienie regionalnej rozgłośni radiowej w Baranowiczach (dziewiąta rozgłośnia radiowa w kraju).
- 9 lipca – w krakowskim kościele dominikanów odnaleziono szczątki Leszka Czarnego, brata Władysława Łokietka.
- 15 lipca – sprowadzenie do kraju prochów ostatniego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
- 29 lipca – założono Związek Kynologiczny w Polsce.
- 16 sierpnia – Komunistyczna Partia Polski rozwiązana przez Komintern w ramach wielkiej czystki w ZSRR.
- 28 sierpnia – w Stoczni Gdyńskiej położono stępkę pod drobnicowiec SS Olza; pierwszy statek pełnomorski budowany w II RP w Gdyni.
- 8 września – premiera filmu Druga młodość.
- 11 września – otwarto Muzeum Adama Mickiewicza w Nowogródku.
- 13 września – prezydent Ignacy Mościcki rozwiązał Sejm i Senat.
- 15 września – premiera filmu Paweł i Gaweł.
- 21 września – rząd RP wysunął żądanie wobec Czechosłowacji oddania części Zaolzia.
- 24 września – Ruch Narodowo-Radykalny Falanga rozpoczął zaciąg do Zaolziańskiego Korpusu Ochotniczego.
- 30 września
- Polska przedstawiła Czechosłowacji ultimatum w sprawie Zaolzia.
- w Koszalinie zlikwidowano komunikację tramwajową.
- 2 października – wojska polskie wkroczyły na czechosłowackie Zaolzie.
- 5 października – z Eksperymentalnej Stacji Telewizyjnej, znajdującej się w warszawskim wieżowcu Prudential, wyemitowano pierwszy w Polsce program telewizyjny, który był oglądany na czterech telewizorach.
- 11 października – formalna inkorporacja zajętej części Śląska Cieszyńskiego do Polski (w drodze dekretu Prezydenta).
- 12 października – powstanie miasta Stalowa Wola, jednego z najmłodszych miast w Polsce, oraz klubu sportowego ZKS Stal Stalowa Wola.
- 24 października – przedstawienie przez Joachima von Ribbentropa, niemieckiego ministra spraw zagranicznych, w rozmowie z Józefem Lipskim, propozycji niemieckich wobec Polski, m.in. eksterytorialnego korytarza do Prus Wschodnich.
- 5 listopada – premiera filmu Zapomniana melodia.
- 6 listopada – wybory do Sejmu.
- 13 listopada – wybory do Senatu.
- 16 listopada – formalna inkorporacja pozostałych zajętych ziem Czechosłowacji do Polski (w drodze dekretu Prezydenta).
- 24 listopada – prezydent Ignacy Mościcki dekretem rozwiązał funkcjonujące w Polsce loże wolnomularskie.
- 27 listopada – 24 Pułk Ułanów stoczył walkę z wojskiem czechosłowackim pod miejscowością Ździar. W potyczce zginął major Stefan Rago.
- 30 listopada – w Zakopanem podpisano umowę graniczną ze Słowacją na podstawie której przyłączono do Polski wsie Jaworzyna Spiska i Leśnica Pienińska.
- Grudzień – pierwszy Kongres Polskich Techników.
- 2 grudnia – Eugeniusz Kwiatkowski ogłosił 15-letni plan gospodarczy.
- 5 grudnia – w gdańskim porcie na skutek utraty stateczności podczas załadunku blachy zatonął masowiec SS Tczew; zginęło 2 członków załogi.
- 20 grudnia – została uruchomiona kolej linowo-terenowa na Gubałówce.
- 30 grudnia – rząd zatwierdził statut wewnętrzny Kościoła prawosławnego w Polsce.
- 31 grudnia – w Polsce znajdowało się 151 miast powyżej 10 tys. mieszkańców, w tym: 83 w przedziale 10-20 tys., 46 w przedziale 20-50 tys. i 22 z ludnością powyżej 50 tys. mieszkańców.
- Na Polanie Chochołowskiej usiłowano pobić światowy rekord wysokości lotu balonem „Gwiazda Polski” (niestety uniemożliwił to silny wiatr, a powłoka już częściowo wypełniona wodorem wybuchła).
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 1 stycznia
- weszła w życie Konstytucja Estonii.
- Alexander Cadogan objął urząd permanentnego podsekretarza stanu w Foreign Office. Pozostawał na tym stanowisku do 1946 r.
- 3 stycznia
- BBC World Service nadał pierwszą audycję w obcym języku (po arabsku).
- z inicjatywy prezydenta Franklina Delano Roosevelta powstała organizacja charytatywna (ang. March of Dimes), której celem była walka z defektami u noworodków, ograniczenie przypadków wcześniactwa i walka z epidemią choroby Heinego-Medina.
- 10 stycznia
- Jan Kiepura wystąpił po raz pierwszy w Metropolitan Opera.
- w katastrofie samolotu Lockheed L-14 w okolicy Bozeman (Montana) zginęło 10 osób.
- 12 stycznia – w Berlinie minister wojny i naczelny dowódca Wehrmachtu feldmarszałek Werner von Blomberg żeni się z Evą Gruhn, drużbą na weselu był Hermann Göring.
- 14 stycznia – Norwegia wysunęła roszczenia terytorialne do Ziemi Królowej Maud.
- 19 stycznia – hiszpańska wojna domowa: bombardowanie Barcelony przez wojska generała Francisco Franco.
- 20 stycznia – w Kairze król Egiptu Faruk I żeni się z królową Farida Zulficar.
- 22 stycznia – w Princeton w stanie New Jersey odbyło się pierwsze publiczne wykonanie sztuki Nasza Miasto (ang. Our Town) autorstwa Thorntona Wildera, oficjalna premiera odbyła się w Nowym Jorku w dniu 4 lutego 1938 r.
- 24 / 25 stycznia – zjawisko zorzy polarnej, które można było zaobserwować w Europie, a było widoczne nawet z tak daleko wysuniętego punktu na południe jak Gibraltar, zaskoczyło Europejczyków. Niektórzy opisywali je, jako „kurtynę ognia” lub „ogromną krwawą wiązkę światła”.
- 27 stycznia
- niemiecki minister wojny feldmarszałek Werner von Blomberg podał się do dymisji, kiedy wyszło na jaw, że jego nowa żona pozowała do zdjęć pornograficznych.
- w mieście Niagara Falls w USA, z powodu oblodzenia, doszło do zawalenia się mostu nad rzeką Niagara.
- 28 stycznia – w stanie Vermont oddano do użytku pierwszy w Stanach Zjednoczonych wyciąg narciarski, był to wyciąg typu „wyrwirączka”.
- 4 lutego – niemiecki minister wojny Werner von Blomberg i naczelny dowódca wojsk lądowych Werner von Fritsch zostali zdymisjonowani. Adolf Hitler został naczelnym dowódcą Wehrmachtu i mianował dowódcą sił powietrznych, czyli Luftwaffe Hermanna Göringa, a Walthera von Brauchitscha naczelnym dowódcą wojsk lądowych. W miejsce Ministerstwa Spraw Wojskowych powołano Naczelne Dowództwo Sił Zbrojnych (Oberkommando der Wehrmacht). Hitler zdymisjonował także ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Niemiec Konstantina von Neuratha, na stanowisko to powołał Joachima von Ribbentropa.
- 6 lutego – w niedzielę na plaży Bondi (ang. Bondi Beach) w Sydney w Australii 300 pływaków zostało porwanych przez trzy potężne fale oceaniczne.
- 10 lutego – król Rumunii Karol II Rumuński objął dyktatorską władzę.
- 12 lutego – Adolf Hitler w spotkaniu z kanclerzem Austrii Kurtem von Schuschniggiem zażądał zgody na Anschluss Austrii.
- 14 lutego – brytyjska baza morska w Singapurze rozpoczęła swą działalność operacyjną.
- 20 lutego
- brytyjski minister spraw zagranicznych Sir Anthony Eden podał się do dymisji i został zastąpiony Lordem Halifaxem. Powodem ustąpienia ze stanowiska Anthonego Edena była różnica poglądów z premierem Neville Chamberlain’em w sprawie polityki względem Włoch.
- język retoromański został czwartym językiem państwowym w Szwajcarii.
- 24 lutego – w sprzedaży ukazała się nylonowa szczoteczka do zębów, był to pierwszy produkt wykonany z tego materiału.
- 26 lutego – rozpoczęcie produkcji Volkswagena Typ 1 w Niemczech.
- Marzec – włoski fizyk teoretyk, były student Enrico Fermiego, autor prac z fizyki atomowej i jądrowej Ettore Majorana zniknął w tajemniczych okolicznościach.
- 3 marca
- odkrycie złóż ropy naftowej w Arabii Saudyjskiej.
- brytyjski ambasador w Niemczech Nevile Henderson przedstawił propozycję Hitlerowi utworzenia międzynarodowego konsorcjum do zarządzania większością terytorium Afryki. W organizacji tej Niemcy odgrywałyby wiodącą rolę, w zamian Niemcy musiałyby przyrzec, że nigdy nie użyją siły by zmienić swe granice. Hitler odrzucił brytyjską ofertę.
- w Kalifornii wylała rzeka Santa Ana, w powodzi w Hrabstwie Orange zginęło 58 osób.
- 6 marca
- w Berlinie, na I Kongresie Polaków w Niemczech, uchwalono Pięć prawd Polaka.
- hiszpańska wojna domowa: stoczono bitwę koło przylądka Palos.
- 12 marca – wejście wojsk niemieckich na terytorium Austrii i wcielenie jej do Rzeszy (anschluss Austrii).
- 13 marca
- Niemcy oficjalnie ogłaszają aneksję Austrii.
- rząd austriacki przyjął uchwałę o wcieleniu Austrii do III Rzeszy (anschluss Austrii).
- 14 marca – francuski premier Léon Blum zapewnił czechosłowacki rząd, że Francja wypełni swe zobowiązania traktatowe w razie inwazji niemieckiej.
- 15 marca – w ZSRR podano do wiadomości, że wykonano karę śmierci na Nikołaju Bucharinie.
- 18 marca
- Meksyk znacjonalizował przemysł naftowy.
- były naczelny dowódca wojsk lądowych Niemiec generał Werner von Fritsch został oczyszczony z zarzutów o skłonności homoseksualne przez niemiecki sąd wojskowy.
- 10 kwietnia – Édouard Daladier zostaje premierem Francji. Mianuje ministrem spraw zagranicznych zwolennika ustępstw Georges’a Bonneta, który później kontynuuje renegocjacje dotyczące między innymi gwarancji bezpieczeństwa Czechosłowacji. Gwarancji tych udzielił poprzedni rząd francuski premiera Léona Bluma w dniu 14 marca 1938 r.
- 17 kwietnia – papież Pius XI kanonizował Andrzeja Bobolę.
- 24 kwietnia – Konstantin Päts został prezydentem Estonii.
- 25 kwietnia – Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych zmienił zasady obowiązujące przez cały wiek wspólnego prawa federalnego (ang. Erie Railroad Co. v. Tompkins).
- 5 maja
- Stolica Apostolska uznała rząd Francisco Franco w Hiszpanii.
- Szef Sztabu Generalnego armii niemieckiej generał Ludwig Beck wystosował memorandum do Hitlera w sprawie niemieckiego planu wojny z Czechosłowacją (niem. Fall Grün), w którym był przeciwny rozpoczęciu wojny z Czechosłowacją, motywując to niedostatecznym przygotowaniem armii niemieckiej do prowadzenia wojny o wymiarze światowym, która byłaby wynikiem takiego ataku.
- 9 maja – Kaarel Eenpalu został premierem Estonii.
- 14 maja – Chile wycofało się z członkostwa w Lidze Narodów.
- 20 maja – rząd czechosłowacki wydał rozkaz częściowej mobilizacji armii wzdłuż granicy z Niemcami.
- 23 maja – w związku z częściową mobilizacją w Czechosłowacji i jednomyślnością dyplomatów z większości krajów całego świata w stosunku do żądań niemieckich w kwestii Kraju Sudeckiego (niem. Sudetenland), Hitler polecił Ministerstwu Spraw Zagranicznych wydanie oświadczenia, w którym stwierdzono, że Niemcy nie mają żadnych żądań, co do terytorium Czechosłowacji. Większość opinii publicznej na świecie uznała, że w tym momencie groźba wojny została zażegnana.
- 25 maja
- hiszpańska wojna domowa: miasto portowe Alicante zostało zbombardowane, zginęło 313 osób.
- otwarto Estadio Monumental w Buenos Aires.
- 28 maja – na konferencji w Kancelarii Rzeszy, Hitler oznajmił swą decyzję o inwazji na Czechosłowację i rozkazał natychmiastową mobilizację 96 dywizji Wehrmachtu.
- 1 czerwca – opublikowano pierwszy odcinek przygód Supermana.
- 4 czerwca – we Francji rozpoczęły się III Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
- 5 czerwca – w pierwszym występie na piłkarskich Mistrzostwach Świata Polska przegrała po dogrywce z Brazylią 6:5. Cztery bramki dla Polski zdobył Ernest Wilimowski, trzy dla Brazylii – Leônidas.
- 11 czerwca – w miejscowości Ludes na Łotwie pożar zniszczył 212 budynków.
- 12-18 czerwca – w Niemczech i Austrii odbyły się łapanki na osoby z grup etnicznych Romów (Cyganie) i Sinti. Osoby złapane były bite a później osadzane w więzieniach lub obozach koncentracyjnych.
- 15 czerwca – w Anglii węgierski wynalazca i dziennikarz László Bíró opatentował długopis.
- 19 czerwca – w finale Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Włochy pokonały Węgry 4 – 2.
- 22 czerwca – w Nowym Jorku na stadionie Yankee (ang. Yankee Stadium) w pojedynku bokserskim o tytuł mistrza świata wagi ciężkiej Joe Louis znokautował Maxa Schmelinga.
- 23 czerwca – w Stanach Zjednoczonych weszła w życie ustawa (ang. Civil Aeronautics Act) powołująca Cywilną Agencję Zarządzającą Lotnictwem (ang. Civil Aeronautics Authority), agencja ta była prekursorem agencji NASA.
- 24 czerwca – na wysokości 20 km wybuchł w powietrzu, ważący ok. 450 ton meteoryt (w pobliżu miejscowości Chicora w stanie Pensylwania, USA).
- 25 czerwca – Douglas Hyde został wybrany pierwszym prezydentem Irlandii.
- Lipiec – w Austrii trwały prace przy budowie niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen.
- 3 lipca
- w Wielkiej Brytanii parowóz Mallard (LNER Class A4 4468 Mallard) ustanowił rekord prędkości – osiągnął 203 km/h (126 mph).
- w Gettysburgu w stanie Pensylwania spotkali się po raz ostatni weterani walczący po obu stronach w bitwie pod Gettysburgiem. Spotkanie to odbyło się z okazji 75 rocznicy tej największej bitwy wojny secesyjnej.
- 5 lipca – hiszpańska wojna domowa: komisja powołana do osiągnięcia porozumienia w sprawie wycofania wszystkich obcych ochotników z udziału w hiszpańskiej wojnie domowej (ang. Non-Intervention Committee) osiągnęła swój cel. Porozumienie było respektowane przez republikańskich ochotników, w tym tych z Anglii i Stanów Zjednoczonych, ale było zignorowane przez rządy Niemiec i Włoch.
- 6 lipca – została odkryta Lizytea, księżyc Jowisza.
- 9 lipca – rozpoczął się radziecko-japoński konflikt graniczny nad jeziorem Chasan.
- 12 lipca – turecka armia przeprowadziła akcję przeciw Kurdom, na terenie Turcji.
- 14 lipca
- Howard Hughes ustanowił nowy rekord, 91 godzin lotu, w przelocie samolotem dookoła świata.
- Benito Mussolini opublikował antysemicki manifest Manifesto della razza.
- 23 lipca – Syjam oficjalnie zmienił nazwę na Tajlandia.
- 25 lipca – hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa nad Ebro.
- 28 lipca – w mieście Chania na Krecie doszło do rewolty przeciw dyktatorowi Joanisowi Metaksasowi.
- 30 lipca – został odkryty księżyc Jowisza – Karme.
- Sierpień – wojna chińsko-japońska: w obliczu przytłaczającej militarnej przewagi armii japońskiej, rząd Czang Kaj-szeka został przeniesiony w głąb Chin do Chongqing.
- 4 sierpnia – Lord Runciman przybył do Pragi, jako specjalny wysłannik brytyjskiego premiera Neville Chamberlaina, by przedstawić stanowisko Wielkiej Brytanii w sprawie Kraju Sudetów (niem. Sudetenland, czes. Sudety).
- 6 sierpnia – amerykańska wytwórnia filmowa Warner Brothers zaprezentowała film animowany z serii Zwariowane Melodie pod tytułem Porky & Daffy.
- 10 sierpnia – na tajnym zebraniu z generałami armii niemieckiej, Hitler zaatakował pozycję generała Ludwiga Becka w sprawie ataku na Czechosłowację (Fall Grün). Hitler przekonał większość generałów do swego punktu widzenia – za atakiem na Czechosłowację.
- 11 sierpnia – zawarto rozejm w radziecko-japońskim konflikcie granicznym nad jeziorem Chasan.
- 18 sierpnia
- generał Ludwig Beck przekonany, że decyzja Hitlera ataku na Czechosłowację doprowadzi do wielkiej wojny w Europie, protestując zrezygnował ze stanowiska szefa sztabu armii.
- Ewald von Kleist-Schmenzin przybył do Londynu, aby poznać opinię brytyjskiego rządu, w sprawie ewentualnego zorganizowania zamachu stanu w Niemczech. Jego prywatna misja nie zainteresowała jednak rządu Neville Chamberlaina. Ewald von Kleist-Schmenzin znalazł jednak zainteresowanego słuchacza, był nim będący w opozycji Winston Churchill.
- most łączący Stany Zjednoczone i Kanadę przez rzekę Świętego Wawrzyńca (ang. Thousand Islands Bridge) został otwarty przez prezydenta Franklina D. Roosevelta.
- 20 sierpnia – w Londynie, Brytyjczyk Sydney Wooderson ustanowił rekord świata w biegu na 800 m (1.48.4 s.)
- 23 sierpnia – w czasie obiadu na pokładzie transatlantyku Patria na Zatoce Kilońskiej, Hitler powiedział do goszczącego w Niemczech przywódcy węgierskiego Miklósia Horthyego, że atak na Czechosłowacje jest nieodwołalny. Powiedział, że kto chce siedzieć przy stole musi, chociaż pomóc w kuchni. Była to aluzja do roszczeń Węgierskich do Zakarpacia.
- 27 sierpnia – generał Ludwig Beck opuszcza stanowisko szefa Sztabu Generalnego wojsk lądowych armii niemieckiej, stanowisko to obejmuje generał Franz Halder.
- 28 sierpnia – w związku z niepowodzeniem misji Lorda Runcimana, brytyjski premier Neville Chamberlain, zawezwał ambasadora brytyjskiego w Berlinie Nevile’a Hendersona do powrotu do Londynu. Nevile Henderson został poinstruowany by zorganizować spotkanie Chamberlaina z Hitlerem.
- 31 sierpnia – w nocie do premiera brytyjskiego Winston Churchill podkreśli że Francja i Wielka Brytania powinny honorowo wypełnić zobowiązania względem Czechosłowacji, powinny stanąć w obronie przeciw niemieckiej agresji. Zasugerował, że brytyjski rząd powinien stworzyć większą koalicję krajów, ze Stanami Zjednoczonymi i ze Związkiem Radzieckim.
- 2 września – sowiecki abmasador w Wielkiej Brytanii Iwan Majski, w telefonicznej rozmowie z Winstonem Churchillem poinformował go, że Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych Maksim Litwinow oświadczył ambasadorowi francuskiemu w Moskwie, że ZSRR jest gotowe do walki o integralność terytorialną Czechosłowacji.
- 5 września – prezydent Czechosłowacji Edvard Beneš spotkał się z przedstawicielami społeczności Niemców Sudeckich na zamku w Hradczanach. Oświadczył im, że zgadza się na wszystkie żądania pod warunkiem, że Kraj Sudecki pozostanie w granicach Czechosłowacji.
- 6 września – rozpoczął się w Norymberdze ostatni zjazd Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników. Zjazd ten był uważnie obserwowany na całym świecie, z przemówienia Hitlera starano się wywnioskować czy wybuchnie wojna o Czechosłowację.
- 7 września – w wysokonakładowym brytyjskim dzienniku The Times ukazał się artykuł wzywający Czechosłowację do oddania Niemcom Kraju Sudeckiego.
- 9 września – prezydent Franklin D. Roosevelt rozwiał wszelkie wątpliwości, oświadczając na konferencji prasowej, że w razie niemieckiej agresji na Czechosłowację Stany Zjednoczone pozostaną neutralne.
- 10 września – Hermann Göring w swoim przemówieniu na zjeździe NSDAP w Norymberdze nazwał Czechów „nędzną rasą pigmejów”, która dokucza rasie ludzkiej. W tym samym dniu czeski prezydent Edvard Beneš w przemówieniu radiowym wzywał do spokoju, próbując załagodzić napiętą sytuację.
- 12 września – Hitler w przemówieniu na zakończenie zjazdu NSDAP w Norymberdze gwałtownie zaatakował Czechów i personalnie prezydenta czeskiego Edvarda Beneša.
- 13 września
- w Kraju Sudeckim pod przewodnictwem niemieckiego działacza hitlerowskiego Konrada Henleina rozpoczęło się powstanie przeciw rządowi czechosłowackiemu.
- rząd Czechosłowacji ogłosił stan wojenny na terenie Kraju Sudeckiego.
- Neville Chamberlain wysłał telegram do Hitlera, w którym przynaglająco zabiegał o spotkanie z przywódcą III Rzeszy.
- 15 września – Neville Chamberlain, premier Wielkiej Brytanii, na spotkaniu w willi Hitlera w Obersalzbergu omówił sprawę niemieckich roszczeń terytorialnych wobec części Czechosłowacji, zwanej Krajem Sudetów (niem. Sudetenland).
- 21 września – przygotowania ZSRR do wkroczenia do Czechosłowacji; rząd czechosłowacki nie przyjął pomocy.
- 23 września – powszechna mobilizacja w Czechosłowacji.
- 26 września – częściowa mobilizacja we Francji i Wielkiej Brytanii.
- 27 września – w Glasgow zwodowano transatlantyk RMS Queen Elizabeth.
- 28 września – spotkanie szefów rządów Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji w Monachium zorganizowane z inicjatywy Benito Mussoliniego, aby doprowadzić do rozwiązania problemu czechosłowackiego (układ monachijski).
- 30 września – zawarcie przez Niemcy, Włochy, Wielką Brytanię i Francję układu monachijskiego. Upoważniał Niemcy do aneksji części Czechosłowacji (początek tzw. „upadku Czechosłowacji”).
- Październik – Węgry zajęły południową część Czechosłowacji (dalszy ciąg tzw. „upadku Czechosłowacji”).
- 1 października – oddziały niemieckie wkroczyły do Czechosłowacji i zajęły Kraj Sudecki (Sudentenland).
- 2 października – polskie wojska rozpoczęły zajmowanie Śląska Cieszyńskiego.
- 21 października – wojska japońskie zajęły Kanton.
- 25 października – rząd Benito Mussoliniego ogłosił Libię integralną częścią Włoch.
- 26 października – rozpoczęła się Polenaktion, w wyniku której 17 tys. polskich Żydów mieszkających w Trzeciej Rzeszy zostało deportowanych do Polski.
- 30 października – słuchowisko radiowe wg „Wojny światów” H.G. Wellsa wywołało panikę w całych Stanach Zjednoczonych.
- 2 listopada – w wyniku pierwszego arbitrażu wiedeńskiego przyznano Węgrom część południowej Słowacji oraz Ruś Zakarpacką.
- 7 listopada – Herschel Grynszpan, w proteście przeciw sytuacji Żydów w Niemczech, zastrzelił w Paryżu sekretarza ambasady niemieckiej Ernsta vom Ratha. Wydarzenie stało się pretekstem dla dalszych prześladowań („noc kryształowa”).
- 9/10 listopada – wielki pogrom Żydów w Niemczech i Austrii („noc kryształowa”).
- 11 listopada – została zdelegalizowana przez niemieckich okupantów czeska organizacja narodowo-radykalna Vlajka.
- 16 listopada – Albert Hofmann dokonał syntezy LSD.
- 22 listopada – Zgromadzenie Narodowe Republiki Czesko-Słowackiej uchwaliło nową konstytucję, przyznającą Zakarpaciu autonomię. Nazwa autonomicznego kraju brzmiała (od 30 grudnia 1938) Ukraina Karpacka.
- 25 listopada – Ławrientij Beria został ludowym komisarzem spraw wewnętrznych.
- 28 listopada – rozpoczęło nadawanie Radio Tirana.
- 30 listopada
- Emil Hácha został wybrany na prezydenta Czechosłowacji.
- podczas transportu do więzienia w Jilavie został uduszony przez żandarmów przywódca rumuńskiej nacjonalistycznej Żelaznej Gwardii Corneliu Zelea Codreanu i jego 13 współtowarzyszy.
- Grudzień – Niemcy opracowały tzw. program Z (10-letni plan rozbudowy floty wojennej).
- 1 grudnia – Rudolf Beran został premierem Czechosłowacji.
- 3 grudnia – w Santiago de Chile otwarto Stadion Narodowy.
- 15 grudnia – weszła do służby ulepszona wersja niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
- 18 grudnia – bretońska organizacja terrorystyczna Gwenn ha du wysadziła w Pontivy pomnik upamiętniający unię bretońsko-francuską.
- 22 grudnia
- Otto Hahn, wspólnie z Fritzem Strassmannem, przeprowadził pierwszą próbę rozszczepienia jądra atomowego.
- odkrycie pierwszej żywej latimerii.
- 23 grudnia – hiszpańska wojna domowa: ruszyła ofensywa wojsk generała Francisco Franco na Katalonię.
- 28 grudnia – Irak zerwał stosunki dyplomatyczne z Francją.
- 31 grudnia – dokonano oblotu Boeinga 307 Stratoliner, pierwszego samolotu pasażerskiego wyposażonego w kabinę ciśnieniową, umożliwiającą przeloty na dużej wysokości.
- Wyizolowanie penicyliny przez grupę trzech naukowców: Alexandra Fleminga, Howarda Waltera Floreya oraz Ernsta Borisa Chaina (samo odkrycie penicyliny nastąpiło 28 września 1928 r. przez Alexandra Fleminga).
[edytuj] Urodzili się
- 1 stycznia
- Frank Langella, amerykański aktor
- Józef Skwark, polski aktor
- 2 stycznia – Goh Kun, polityk południowokoreański, burmistrz Seulu, premier
- 5 stycznia
- Terry Davis, brytyjski polityk
- Jan Karol I Hiszpański, król Hiszpanii
- Keith Greene, angielski kierowca wyścigowy
- 6 stycznia
- Adriano Celentano, włoski piosenkarz, aktor, reżyser i prezenter telewizyjny
- Karl-Heinz Kunde, niemiecki kolarz
- 7 stycznia
- Rauno Aaltonen, fiński kierowca rajdowy
- Patrick John, polityk Dominiki
- Roland Topor, francuski pisarz i rysownik, scenarzysta, reżyser filmowy i teatralny, aktor (zm. 1997)
- 10 stycznia – Donald Knuth, amerykański matematyk i informatyk
- 11 stycznia – Arthur Scargill, brytyjski polityk
- 13 stycznia
- Daevid Allen, australijski gitarzysta, piosenkarz i kompozytor
- Shivkumar Sharma, indyjski muzyk
- 14 stycznia – Jack Jones, amerykański piosenkarz
- 15 stycznia – Barbara Wrzesińska, polska aktorka
- 17 stycznia – John Bellairs, amerykański pisarz (zm. 1991)
- 18 stycznia
- Anthony Giddens, brytyjski socjolog
- Paul G. Kirk, Jr., amerykański polityk
- 23 stycznia
- Georg Baselitz, niemiecki malarz i rzeźbiarz
- Theo-Ben Gurirab, namibijski polityk
- 24 stycznia – Francisco Fernández Carvajal, hiszpański duchowny katolicki, pisarz religiny
- 25 stycznia
- Krzysztof Dzikowski, polski satyryk i literat
- Etta James, amerykańska piosenkarka (zm. 2012)
- Leiji Matsumoto, japoński twórca mang
- Włodzimierz Wysocki (ros. Владимир Семёнович Высоцкий), rosyjski aktor, poeta i pieśniarz (zm. 1980)
- 29 stycznia – Shūji Tsurumi, japoński gimnastyk
- 30 stycznia – Islom Karimov, uzbecki polityk
- 31 stycznia – Beatrycze, królowa Holandii
- 2 lutego – Simon Estes, amerykański śpiewak operowy
- 4 lutego – Zygmunt Malanowicz, polski aktor, reżyser i scenarzysta
- 10 lutego – Alina Gut, polska polityk
- 11 lutego
- Mohammed Gammoudi, tunezyjski lekkoatleta
- Manuel Noriega, generał panamski, wojskowy przywódca Panamy
- 12 lutego – Judy Blume, amerykańska pisarka
- 13 lutego – Oliver Reed, angielski aktor (zm. 1999)
- 15 lutego – Toni Zweifel, szwajcarski działacz Opus Dei, Sługa Boży (zm. 1989)
- 16 lutego – John Corigliano, amerykański kompozytor
- 18 lutego
- Halina Kunicka, polska piosenkarka
- Leszek Aleksander Moczulski, polski poeta
- István Szabó, węgierski reżyser i scenarzysta filmowy
- Piotr Wojciechowski, polski pisarz
- 19 lutego – Oliver Taylor, australijski bokser
- 20 lutego
- Richard Beymer, amerykański aktor
- Paolo Romeo, włoski duchowny katolicki, kardynał
- 21 lutego – Lester Bird, polityk antiguański
- 22 lutego – Roman Dyląg, polski muzyk jazzowy i kontrabasista
- 23 lutego – Jiří Menzel, czeski reżyser filmowy, scenarzysta i aktor, laureat Oscara za Pociągi pod specjalnym nadzorem
- 24 lutego – James Farentino, amerykański aktor telewizyjny i filmowy (zm. 2012)
- 25 lutego – Herb Elliott, australijski lekkoatleta
- 2 marca – Ricardo Lagos, chilijski ekonomista, prawnik i polityk
- 3 marca – Bruno Bozzetto, włoski reżyser
- 4 marca
- Alpha Condé, gwinejski polityk
- Angus Maclise, amerykański perkusista, kompozytor i mistyk (zm. 1979)
- Adam Daniel Rotfeld, polski dyplomata i polityk
- 6 marca – Francesco Coccopalmerio, włoski duchowny katolicki
- 7 marca
- David Baltimore, amerykański mikrobiolog, laureat Nagrody Nobla
- Aristide Guarneri, włoski piłkarz
- Petr Skoumal, czeski kompozytor
- 8 marca – Lewis Teague, amerykański reżyser
- 13 marca – Erma Franklin, amerykańska piosenkarka (zm. 2002)
- 14 marca – Tadeusz Ross, polski aktor, piosenkarz, autor musicali, tekstów piosenek i wierszy dla dzieci, scenarzysta i polityk
- 15 marca – Charles Lloyd, amerykański muzyk
- 17 marca
- Rudolf Nuriejew (ros. Рудольф Хаметович Нуриев), rosyjski tancerz baletowy (zm. 1993)
- Keith O'Brien, szkocki duchowny katolicki, arcybiskup metropolita Saint Andrews i Edynburga i przewodniczący Konferencji Biskupów Szkocji, kardynał
- 21 marca – Fritz Pleitgen, niemiecki dziennikarz
- 23 marca – Józef Zych, polski prawnik i polityk
- 24 marca
- David Irving, brytyjski pisarz i publicysta
- Holger Czukay, niemiecki gitarzysta
- 25 marca – Fritz d'Orey, brazylijski kierowca wyścigowy
- 26 marca – Anthony James Leggett, brytyjski fizyk, laureat Nagrody Nobla
- 28 marca – Zofia Saretok, polska aktorka
- 29 marca – Manuel Monteiro de Castro, portugalski duchowny katolicki
- 30 marca
- Zofia Merle, polska aktorka
- Tadeusz Rakoczy, polski duchowny katolicki
- 7 kwietnia
- Freddie Hubbard, amerykański trębacz jazzowy (zm. 2008)
- Jerry Brown, amerykański polityk
- 8 kwietnia – Kofi Annan, polityk z Ghany; od 1997 sekretarz generalny ONZ
- 9 kwietnia – Wiktor Czernomyrdin (ros. Ви́ктор Степа́нович Черномы́рдин), polityk rosyjski, premier Rosji (zm. 2010)
- 12 kwietnia – Iwona Słoczyńska, polska aktorka
- 13 kwietnia
- Andrzej Dąbrowski, polski muzyk, piosenkarz, perkusista, kompozytor, dziennikarz, fotograf i kierowca rajdowy
- Klaus Lehnertz, zachodnioniemiecki lekkoatleta
- 15 kwietnia
- Claudia Cardinale, urodzona w Tunisie włoska aktorka
- Sawa (Hrycuniak), polski arcybiskup prawosławny, metropolita warszawski i całej Polski
- 17 kwietnia – Adam Gierek, polski polityk
- 18 kwietnia
- Roberto Anzolin, włoski piłkarz
- Tomasz Łubieński, polski prozaik, dramaturg, eseista i tłumacz literatury pięknej
- 20 kwietnia
- Betty Cuthbert, australijska lekkoatletka
- Manfred Kinder, niemiecki lekkoatleta
- 21 kwietnia – Hubert Gembarzewski – polski prof. dr hab. nauk rolniczych, pracownik naukowy Polskiej Akademii Nauk
- 26 kwietnia
- Manuel Blum, wenezuelski informatyk
- Duane Eddy, amerykański muzyk rockowy, gitarzysta i kompozytor
- 28 kwietnia – Daniel Passent, polski dziennikarz i dyplomata
- 30 kwietnia – Larry Niven, amerykański pisarz science-fiction
- 2 maja – Moshoeshoe II, król Lesotho (zm. 1996)
- 4 maja – Hanna Stankówna, polska aktorka
- 5 maja
- Adrianna Godlewska, polska aktorka
- Jerzy Skolimowski, polski reżyser
- 7 maja – Bogumił Antczak, polski aktor
- 8 maja – Jean Giraud, francuski scenarzysta i rysownik komiksowy (zm. 2012)
- 10 maja
- Manuel Santana, tenisista hiszpański
- Marina Vlady, francuska aktorka
- 11 maja – Grzegorz Brudko, polski kompozytor i autor tekstów piosenkarz
- 12 maja – Alex Chernov, australijski ekonomista
- 13 maja – Giuliano Amato, włoski prawnik i polityk
- 14 maja – Elżbieta Czyżewska, polska aktorka (zm. 2010)
- 15 maja – Mireille Darc, francuska aktorka i reżyser
- 16 maja – Ivan Sutherland, amerykański informatyk
- 18 maja – Bernard Margueritte, francuski dziennikarz i publicysta
- 21 maja – Urs Widmer, szwajcajski pisarz
- 24 maja
- Kai Simons, fiński biochemik
- Tommy Chong, kanadyjski aktor i muzyk
- 26 maja
- Jaki Liebezeit, niemiecki perkusista
- Ludmiła Pietruszewska, rosyjska prozaiczka
- Teresa Stratas, kanadyjska śpiewaczka pochodzenia greckiego
- 28 maja
- Prince Buster, jamajski muzyk
- Jerry West, amerykański koszykarz, trener i działacz sportowy
- Andrzej Żabiński, polski polityk, działacz partyjny, socjolog (zm. 1988)
- 31 maja – John Prescott, brytyjski polityk
- 1 czerwca – Carlo Caffarra, włoski duchowny katolicki, kardynał
- 5 czerwca – Karin Balzer, lekkoatletka NRD
- 6 czerwca – Ludwik (I) Brazylijski, głowa cesarskiej rodziny Brazylii
- 8 czerwca – Angelo Amato, włoski biskup katolicki
- 10 czerwca – Violetta Villas, polska piosenkarka i aktorka (zm. 2011)
- 16 czerwca – Joyce Carol Oates, amerykańska pisarka
- 18 czerwca – Jan Drzewiecki, polski pianista, aranżer, kompozytor (zm. 2006)
- 25 czerwca – Marian Duś, polski biskup katolicki
- 26 czerwca – Krzysztof Baranowski, polski dziennikarz, pisarz, żeglarz, reżyser filmów dokumentalnych
- 28 czerwca – Leon Panetta, amerykański polityk
- 30 czerwca – Billy Mills, amerykański lekkoatleta
- 2 lipca – David Owen, brytyjski polityk
- 4 lipca
- Mike Mainieri, amerykański wibrafonista
- Ernie Pieterse, południowoafrykański kierowca wyścigowy
- Bill Withers, amerykański wokalista, gitarzysta i kompozytor
- 5 lipca – Friedrich Busch, niemiecki pedagog
- 8 lipca – Jerzy Kamas, polski aktor
- 9 lipca – Brian Dennehy, amerykański aktor i reżyser
- 13 lipca – Myrosław Skoryk, ukraiński kompozytor
- 15 lipca – Enrique Figuerola, kubański lekkoatleta
- 17 lipca – Hartmut Bagger, generał niemiecki
- 18 lipca
- Jan Stanisław Skorupski, poeta
- Paul Verhoeven, holenderski reżyser i scenarzysta
- 19 lipca – Wachtang Kikabidze, gruziński artysta, aktor, piosenkarz, scenarzysta i pisarz
- 20 lipca
- Asłan Abaszydze, gruziński polityk
- Roger Hunt, angielski piłkarz
- Diana Rigg, angielska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna
- Natalie Wood, amerykańska aktorka filmowa (zm. 1981)
- 22 lipca – Terence Stamp, brytyjski aktor
- 23 lipca – Ronny Cox, amerykański aktor i piosenkarz
- 24 lipca – José Altafini, brazylijski piłkarz
- 27 lipca
- Isabelle Aubret, francuska piosenkarka
- Gary Gygax, twórca gry fabularnej Dungeons & Dragons (zm. 2008)
- 28 lipca – Alberto Fujimori, polityk peruwiański, syn imigrantów japońskich, prezydent Peru
- 29 lipca – Peter Jennings, prezenter amerykańskiej telewizji ABC i gospodarz programu informacyjnego ABC World News Tonight (zm. 2005)
- 2 sierpnia – Friedhelm Konietzka, niemiecki piłkarz (zm. 2012)
- 4 sierpnia – Simon Preston, brytyjski dyrygent
- 6 sierpnia – Malcolm McCusker, australijski prawnik i działacz społeczny
- 7 sierpnia – Giorgetto Giugiaro, włoski projektant samochodów
- 8 sierpnia – Connie Stevens, amerykańska aktorka
- 9 sierpnia
- Rod Laver, tenisista australijski
- Otto Rehhagel, niemiecki trener piłkarski
- Robert Zollitsch, niemiecki duchowny katolicki
- Leonid Kuczma (ukr. Леонід Данилович Кучма), ukraiński polityk, premier Ukrainy
- 14 sierpnia
- Beata Tyszkiewicz, aktorka teatralna i filmowa
- Maria Jurkowska, dziennikarka, propagatorka bluesa i jazzu w Polskim Radiu (zm. 1991)
- 15 sierpnia – Janusz A. Zajdel, polski pisarz science-fiction (zm. 1985)
- 19 sierpnia – Diana Muldaur, amerykańska aktorka
- 20 sierpnia – Kaneaster Hodges, Jr., amerykański polityk
- 21 sierpnia – Kenny Rogers, amerykański piosenkarz muzyki country, kompozytor i autor tekstów piosenek
- 24 sierpnia – Antoni Dydycz, polski duchowny katolicki
- 25 sierpnia – Frederick Forsyth, powieściopisarz angielski
- 26 sierpnia – Jet Black, brytyjski perkusista The Stranglers
- 28 sierpnia
- Józef Kowalczyk, polski duchowny katolicki, prymas Polski
- Paul Martin, polityk kanadyjski, premier Kanady
- 29 sierpnia
- Elliott Gould, amerykański aktor
- Robert Rubin, amerykański ekonomista i polityk
- 30 sierpnia
- Abel Laudonio, argentyński bokser
- Dorota Terakowska, polska dziennikarka i pisarka (zm. 2004)
- 2 września – Giuliano Gemma, włoski aktor
- 3 września – Ryōji Noyori (jap. 野依 良治), chemik japoński, laureat Nagrody Nobla
- 5 września – Piotr Lachert, polski kompozytor
- 8 września
- Ryszard Czubaczyński, polski autor tekstów piosenek, scenarzysta i dziennikarz
- Piotr Janczerski, polski piosenkarz, gitarzysta, autor tekstów piosenek, aktor i reżyser
- 9 września – Andrzej Smirnow, polski polityk
- 10 września – Robert Fealey Morneau, amerykański duchowny katolicki
- 13 września
- Janusz Głowacki, polski prozaik, dramaturg i felietonista
- John Smith, brytyjski polityk, lider Partii Pracy, minister w rządzie Jamesa Callaghana (zm. 1994)
- 17 września – Bernd von Droste zu Hülshoff, niemiecki naukowiec
- 19 września – Zygmunt Krauze, polski kompozytor i pianista
- 21 września – Macram Max Gassis, sudański biskup katolicki
- 22 września
- Aleksander Gudzowaty, polski biznesmen i finansista
- Bożena Walter, polska dziennikarka i prezenterka telewizyjna
- 23 września – Romy Schneider, aktorka austriacka (zm. 1982)
- 25 września – Neville Lederle, południowoafrykański kerowca wyścigowy
- 28 września – Ben E. King, amerykański piosenkarz i kompozytor
- 29 września
- Mieczysłau Hryb, białoruski milicjant i polityk
- Wim Kok, holenderski polityk, premier Holandii
- 1 października
- Andrzej Paczkowski, polski historyk
- Gerhard Schwenzer, niemiecki duchowny katolicki
- Stella Stevens, amerykańska aktorka
- 3 października
- Eddie Cochran, amerykański piosenkarz, gitarzysta (zm. 1960)
- Tereza Kesovija, chorwacka piosenkarka
- 4 października
- Willi Schulz, niemiecki piłkarz
- Kurt Wüthrich, chemik szwajcarski, laureat Nagrody Nobla
- 7 października – Ann Haydon-Jones, brytyjska tenisistka
- 8 października – Fred Stolle, tenisista australijski
- 9 października – Heinz Fischer, polityk austriacki, prezydent Austrii
- 14 października – Farah Pahlawi (pers. فرح پهلوی), żona ostatniego szacha Iranu Mohammada Rezy Pahlawiego
- 15 października – Fela Kuti, nigeryjski muzyk i działacz na rzecz praw człowieka (zm. 1997)
- 17 października
- Evel Knievel, amerykański kaskader- motocyklista (zm. 2007)
- Zygmunt Saloni, polski językoznawca
- 18 października
- Walter James Edyvean, amerykański duchowny katolicki
- Guy Roux, francuski piłkarz
- 20 października – Iain MacMillan, brytyjski fotograf (zm. 2006)
- 22 października
- Christopher Lloyd, amerykański aktor
- Janusz Rolicki, polski dziennikarz
- 29 października
- Ralph Bakshi, amerykański reżyser, scenarzysta filmów animowanych, producent
- Wilbert McClure, amerykański bokser
- Ellen Johnson-Sirleaf, działaczka polityczna Liberii, ekonomistka, prezydent Liberii
- 31 października – Bohdan Łazuka, polski aktor i piosenkarz
- 2 listopada
- Patrick Buchanan, amerykański konserwatywny polityk i publicysta
- Zofia Glücksburg, królowa hiszpańska, żona Jana Karola I Burbona
- 5 listopada – César Luis Menotti, argentyński piłkarz
- 7 listopada – Joe Dassin, amerykański, ale francuskojęzyczny piosenkarz i kompozytor (zm. 1980)
- 9 listopada – Philippe Gueneley, francuski duchowny katolicki
- 10 listopada – Hermine Müller, wybitna alpinistka niemiecka (zm. 1978)
- 12 listopada – Benjamin Mkapa, tanzański polityk
- 13 listopada – Jean Seberg, amerykańska aktorka i reżyserka filmowa (zm. 1979)
- 15 listopada – Stefan Jurczak, polski polityk
- 16 listopada – Robert Nozick, amerykański filozof (zm. 2002)
- 17 listopada – Andrzej Busza, polski poeta
- 18 listopada – Karl Schranz, austriacki narciarz
- 19 listopada – Ted Turner, amerykański przedsiębiorca
- 23 listopada – Józef Zawitkowski, polski duchowny katolicki, poeta i kompozytor
- 24 listopada – Oscar Robertson, koszykarz amerykański
- 26 listopada – Porter Goss, polityk amerykański, długoletni pracownik wywiadu
- 27 listopada – Apolo Nsibambi, ugandyjski polityk
- 2 grudnia – Luis Artime, argentyński piłkarz
- 3 grudnia – Werner Thissen, niemiecki duchowny katolicki
- 5 grudnia
- J.J. Cale, amerykański wokalista, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, producent muzyczny
- Heidi Schmid, niemiecka florecistka
- 7 grudnia – Andrzej Czuma, polski polityk, działacz opozycji antykomunistycznej i Minister Sprawiedliwości
- 8 grudnia – John Kufuor, ghański polityk
- 11 grudnia – McCoy Tyner, amerykański pianista i kompozytor
- 12 grudnia – Connie Francis, amerykańska piosenkarka
- 14 grudnia – Leonardo Boff, brazylijski teolog, filozof i pisarz
- 15 grudnia
- Mariano Artigas, hiszpański teolog katolicki i filozof (zm. 2006)
- Klaus Hänsch, niemiecki polityk
- 16 grudnia
- Zbigniew Religa, polski kardiochirurg i polityk (zm. 2009)
- Liv Ullmann, norweska aktorka i reżyserka
- 17 grudnia
- Carlo Little, brytyjski perkusista (zm. 2005)
- Peter Snell, nowozelandzki lekkoatleta
- 19 grudnia
- Terence John Brain, brytyjski duchowny katolicki
- Karel Svoboda, czeski kompozytor (zm. 2007)
- 22 grudnia – Lucien Bouchard, polityk kanadyjski
- 23 grudnia
- Andrzej Januszko, polski kompozytor, pianista i aranżer
- Bob Kahn, Amerykanin, współtwórca, wraz z Vintonem G. Cerfem, protokołu TCP/IP
- 27 grudnia – Rolf Wolfshohl, niemiecki kolarz
- 29 grudnia
- Feridun Erol, polski reżyser i scenarzysta
- Jon Voight, amerykański aktor
- Jan Kwak, polski historyk
- Jerzy Sulikowski, polski pianista
[edytuj] Zmarli
- 19 stycznia – Bohuslav Križka, słowacki inżynier górniczy, pionier techniki, wynalazca (ur. 1863)
- 21 stycznia – Georges Méliès, francuski reżyser i producent filmowy (ur. 1861)
- 28 stycznia – Bernd Rosemeyer, niemiecki kierowca wyścigowy i motocyklowy (ur. 1909)
- 31 stycznia – Jan Henryk XV, ostatni książę na Pszczynie (Fürst von Pless) (ur. 1861)
- 4 lutego – Karol Hubert Rostworowski, pisarz (ur. 1877)
- 10 lutego – Aleksander Majkowski, kaszubski lekarz, działacz i pisarz (ur. 1876)
- 11 lutego
- Cezary Szyszko, polski prawnik, działacz społeczny (ur. 1872)
- Kazimierz Twardowski, filozof, twórca lwowsko-warszawskiej szkoły filozofii (ur. 1866)
- 1 marca
- Gabriele d'Annunzio, włoski pisarz i ideolog (ur. 1863)
- Władysław Grabski, ekonomista, polityk i historyk (ur. 1874)
- 13 marca – Clarence Darrow, amerykański prawnik, agnostyk (ur. 1857)
- 15 marca – Nikołaj Bucharin (ros. Николай Иванович Бухарин), działacz partii bolszewickiej (ur. 1888)
- 8 kwietnia – Joe King Oliver, amerykański muzyk jazzowy (ur. 1885)
- 12 kwietnia – Fiodor Szalapin (ros. Шаляпин, Фёдор Иванович), rosyjski śpiewak (ur. 1873)
- 16 kwietnia – Steve Bloomer, angielski piłkarz (ur. 1874)
- 21 kwietnia
- Muhammad Ikbal (urdu:محمد اقبال), indyjski teolog muzułmański, mistyk, filozof, działacz polityczny, poeta i prawnik (ur. 1877)
- Henryk Kliem, polski inżynier, ewangelicki działacz kościelny (ur. 1878)
- 25 kwietnia – Aleksander Świętochowski, publicysta, pisarz i historyk (ur. 1849)
- 27 kwietnia – Edmund Husserl, matematyk i filozof, główny twórca fenomenologii (ur. 1859)
- 4 maja – Carl von Ossietzky, niemiecki publicysta, laureat Nagrody Nobla (ur. 1889)
- 7 maja – Octavian Goga, rumuński poeta i dramaturg, dziennikarz, nacjonalistyczny polityk, premier Rumunii w l. 1937-1938 (ur. 1881)
- 13 maja – Charles Edouard Guillaume, fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1920 (ur. 1861)
- 1 czerwca – Ödön von Horváth, austriacki dramatopisarz i prozaik (ur. 1901)
- 4 lipca – Otto Bauer, austriacki filozof, polityk, ekonomista i socjolog żydowskiego pochodzenia (ur. 1881)
- 7 sierpnia – Konstanty Stanisławski (ros. Константин Сергеевич Станислaвский), rosyjski reżyser, aktor i teoretyk teatru (ur. 1863)
- 16 sierpnia – Robert Johnson, amerykański muzyk (ur. 1911)
- 26 sierpnia – Teodor Axentowicz, malarz; przedstawiciel kierunku Młodej Polski (ur. 1859)
- 29 sierpnia – Joseph Bédier, francuski mediewista, wydawca m.in. Dziejów Tristana i Izoldy oraz Pieśni o Rolandzie, członek Académie des sciences (ur. 1864).
- 17 września – Bruno Jasieński, polski poeta (ur. 1901)
- 5 października
- Faustyna Kowalska, polska mistyczka, zakonnica, święta (ur. 1905)
- Marian Zdziechowski, polski filozof i historyk idei (ur. 1861)
- 13 października – Władysław Belina-Prażmowski, pułkownik Wojska Polskiego, kawalerzysta (ur. 1888)
- 17 października – Karl Kautsky, austriacki działacz robotniczy, teoretyk demokratycznego socjalizmu (ur. 1854)
- 24 października – Ernst Barlach, niemiecki rzeźbiarz, malarz, pisarz i poeta (ur. 1870)
- 9 listopada – Wasilij Blücher (ros. Василий Константинович Блюхер), działacz partii bolszewickiej, radziecki dowódca wojskowy, Marszałek Związku Radzieckiego (ur. 1889)
- 10 listopada – Kemal Atatürk, wybitny turecki polityk i wojskowy (ur. 1881)
- 20 listopada – Maud Charlotta Maria Wiktoria Koburg, księżniczka Walii, królowa Norwegii (ur. 1869)
- 30 listopada – Corneliu Codreanu, rumuński polityk (ur. 1899)
- 11 grudnia – Christian Lous Lange, norweski filolog i polityk, laureat pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1869)
- 25 grudnia – Karel Čapek, pisarz czeski (ur. 1890)
- 27 grudnia – Osip Mandelsztam, rosyjski poeta i prozaik (ur. 1891)
- 30 grudnia – Aleksander Kakowski, arcybiskup metropolita warszawski, członek Rady Regencyjnej (ur. 1862)
[edytuj] Nagrody Nobla
- z fizyki – Enrico Fermi
- z chemii – Richard Kuhn
- z medycyny – Corneille Heymans
- z literatury – Pearl Buck
- nagroda pokojowa – Międzynarodowy Urząd Nansenowski do spraw Uchodźców
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 24 lutego
- Ostatki: 1 marca
- Popielec: 2 marca
- Niedziela Palmowa: 10 kwietnia
- Wielki Czwartek: 14 kwietnia
- Wielki Piątek: 15 kwietnia
- Wielka Sobota: 16 kwietnia
- Wielkanoc: 17 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 18 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 26 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 5 czerwca
- Boże Ciało: 16 czerwca