9 maja

9 maja jest 129. (w latach przestępnych 130.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 236 dni.

Kalendarium dzień po dniu

<<	maj 2012					>>
Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	So	Nd
30	1	2	3	4	5	6
7	8	9	10	11	12	13
14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27
28	29	30	31	1	2	3

Święta

• Imieniny obchodzą: Beat, Bożydar, Geroncjusz, Grzegorz , Hiacynta, Hiob, Katarzyna, Karolina, Mikołaj, Maria, Otokar, Pachomiusz, Przebor i Stefan.
• Rumunia – Dzień Niepodległości
• Rosja – Narodowe Święto Zwycięstwa i Wolności, w niektórych państwach Europy i okolic – Dzień Zwycięstwa
• Międzynarodowe:
  • Czas Upamiętniający i Jednoczący Tych, Którzy Stracili Życie Podczas II Wojny Światowej (8 i 9 maja)
  • Dzień Unii Europejskiej (upamiętniający ogłoszenie planu Schumana o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali)
• Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP i tradycjonalizm katolicki: wspomnienie św. Grzegorza z Nazjanzu doktora Kościoła
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim obchodzą:
  • bł. Maria Teresa od Jezusa (zakonnica)
  • św. Pachomiusz (pustelnik)

Wydarzenia w Polsce

• 1323 – Namysłów został lennem czeskim.
• 1794 – W czasie insurekcji kościuszkowskiej w Warszawie wykonano wyrok śmierci (przez powieszenie) na przywódcach konfederacji targowickiej: Józefie Ankwiczu, Józefie Kazimierzu Kossakowskim, hetmanie Piotrze Ożarowskim, hetmanie Józefie Zabielle.
• 1831 – Powstanie listopadowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Firlejem.
• 1889 – Hrabia Władysław Zamoyski z myślą o ratowaniu lasów tatrzańskich nabył dobra zakopiańskie.
• 1909 – Odsłonięto Pomnik Friedricha Schillera we Wrocławiu.
• 1944 – Banda Ukraińskiej Powstańczej Armii dokonała w nocy z 9/10 maja masakry polskiej ludności we wsi Derżów.
• 1946 – Otwarto Państwowe Muzeum Zamkowe w Pszczynie.
• 1955 – Premiera filmu Godziny nadziei.
• 1957 – W Opolu reaktywowano Instytut Śląski.
• 1965 – Otwarto Muzeum Uzbrojenia w Poznaniu.
• 1966 – Telewizja Polska wyemitowała pilotażowy odcinek serialu Czterej pancerni i pies.
• 1969 – Premiera filmu Ostatnie dni.
• 1971 – Oficjalnie otwarto halę widowiskowo-sportową "Spodek" w Katowicach.
• 1975 – Data emisyjna polskiego banknotu o nominale 50 złotych z Karolem Świerczewskim z serii "Wielcy Polacy" (serie banknotu: A – Z, AA – AZ, BA – BU).
• 1977 – Utworzono Biuro Interwencji Komitetu Samoobrony Społecznej Komitetu Obrony Robotników.
• 1980 – Odsłonięto Pomnik Arki Bożka w Raciborzu.
• 1985 – Do służby w Polskich Liniach Lotniczych LOT weszło 14 samolotów Tu-154.
• 1987 – 183 osoby zginęły w katastrofie samolotu Polskich Linii Lotniczych LOT Ił-62M "Tadeusz Kościuszko" w Lesie Kabackim pod Warszawą.
• 2000 – Premiera filmu telewizyjnego Cud purymowy.
• 2003 – We Wrocławiu odbył się szczyt z udziałem przywódców państw Trójkąta Weimarskiego.
• 2006 – Anna Fotyga została szefową Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Wydarzenia na świecie

Bitwa pod Helgolandem (1864) na obrazie Josefa Puettnera

•   328 – Atanazy Wielki został wybrany na biskupa Aleksandrii.
• 1087:
  • Po usunięciu z Rzymu przez Normanów antypapieża Klemensa III intronizowano papieża Wiktora III.
  • Relikwie św. Mikołaja z Miry zostały przewiezione do włoskiego Bari.
• 1092 – Poświęcono katedrę w Lincoln.
• 1204 – Baldwin I został pierwszym władcą Cesarstwa Łacińskiego.
• 1280 – Eryk II Wróg Księży został królem Norwegii.
• 1386 – Anglia i Portugalia zawarły Traktat windsorski.
• 1469 – Zawarto austriacko-burgundzki Traktat z Saint-Omer przeciwko Szwajcarom.
• 1502 – Krzysztof Kolumb rozpoczął czwartą i ostatnią swoją podróż do Nowego Świata.
• 1560 – Rozpoczęła się turecko-chrześcijańska bitwa morska o Dżerbę.
• 1671 – Thomas Blood ukradł angielskie klejnoty koronne przechowywane w Tower of London.
• 1701 – Po dwudniowym procesie pirat William Kidd został skazany przez sąd Admiralicji w Londynie na karę śmierci.
• 1834 – Przyjęto herb Kolumbii.
• 1849 – Wiosna Ludów: zdławiono powstanie drezdeńskie.
• 1861 – W Dreźnie otwarto ogród zoologiczny.
• 1864 – Wojna prusko-duńska: taktyczne zwycięstwo okrętów duńskich w bitwie pod Helgolandem.
• 1873 – Doszło do krachu na giełdzie w Wiedniu.
• 1877:
  • Rumunia odzyskała niepodległość (od Imperium Osmańskiego).
  • Trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami zabiły na pograniczu chilijsko-peruwiańskim około 2,5 tysiąca osób.
• 1886 – Dimitrios Walwis został premierem Grecji.
• 1893 – Thomas Alva Edison po raz pierwszy zaprezentował kinetoskop.
• 1901 – W Melbourne odbyło się inauguracyjne posiedzenie parlamentu Australii.
• 1907 – Założono niemiecki klub sportowy SC Concordia Hamburg.
• 1920 – Oddziały rebeliantów pod wodzą przyszłego prezydenta Meksyku Álvaro Obregóna Salido wkroczyły do miasta Meksyk.
• 1926 – Amerykanie Richard Byrd i Floyd Bennet dokonali pierwszego (spornego) przelotu samolotem nad biegunem północnym.
• 1927 – Stolicę Australii przeniesiono z Melbourne do Canberry.
• 1936 – Włochy zaanektowały Etiopię po zdobyciu 4 dni wcześniej jej stolicy Addis Abeby.
• 1941 – II wojna światowa: Brytyjczycy przejęli niemiecki okręt podwodny U-110 wraz z maszyną szyfrującą Enigma.
• 1945 – Rozpoczęła się radziecka okupacja Bornholmu.
• 1946 – Abdykował król Włoch Wiktor Emanuel III.
• 1949 – Rainier III Grimaldi został księciem Monako.
• 1950:
  • Powstała hiszpańska firma motoryzacyjna SEAT.
  • Robert Schuman przedstawił na posiedzeniu rządu francuskiego plan utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, nazwany później Deklaracją Schumana.
• 1951:
  • Na atolu Eniwetok Amerykanie przeprowadzili pierwszy test broni termonuklearnej (Operacja Greenhouse).
  • Odsłonięto Pomnik żołnierzy radzieckich w Wilnie.
• 1955:
  • RFN została przyjęta do NATO.
  • Założono ukraiński klub piłkarski Dnipro Czerkasy.
• 1956:
  • Japońska wyprawa weszła po raz pierwszy na wierzchołek himalajskiego ośmiotysięcznika Manaslu.
  • Obywatele Togo Brytyjskiego opowiedzieli się w referendum za połączeniem ze Złotym Wybrzeżem (obecnie Ghana).
• 1960:
  • Amerykańskie apteki rozpoczęły sprzedaż Enovidu, pierwszej na świecie tabletki antykoncepcyjnej.
  • Otwarto Ogród zoologiczny w Bratysławie.
• 1965 – Została wystrzelona radziecka sonda księżycowa Łuna 5.
• 1968 – Uchwalono nową konstytucję NRD.
• 1971 – W wyniku awarii rakiety nośnej kilka minut po starcie została zniszczona amerykańska sonda marsjańska Mariner 8.
• 1973 – Premiera filmu Papierowy księżyc.
• 1974:
  • Afera Watergate: rozpoczęły się przesłuchania i proces impeachmentu 37. prezydenta Richarda Milhousa Nixona.
  • Oddano do użytku pierwszą linię praskiego metra.
• 1976 – Reprezentantka NRD Angela Voigt ustanowiła w Dreźnie rekord świata w skoku w dal (6,92 m).
• 1977 – W Amsterdamie spłonął Hotel Polen; zginęły 33 osoby.
• 1978 – W Rzymie znaleziono zwłoki byłego włoskiego premiera Aldo Moro, uprowadzonego i zamordowanego przez Czerwone Brygady.
• 1980 – Premiera filmu Piątek, trzynastego.
• 1987 – W Brukseli odbył się 32. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1988 – W Canberze królowa Elżbieta II dokonała otwarcia Parliament House, nowej siedziby australijskiego parlamentu.
• 1991 – Została uruchomiona Szybka kolej Mannheim-Stuttgart.
• 1992 – W szwedzkim Malmö odbył się 37. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1997 – Premiera filmu Piąty element.
• 1998 – W angielskim Birmingham odbył się 43. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 2001 – Ghana: 126 osób zginęło na Accra Sports Stadium po wybuchu paniki wywołanej użyciem gazów łzawiących przez policję.
• 2002 – 43 osoby zginęły, ponad 130 zostało rannych w zamachu bombowym podczas obchodów Dnia Zwycięstwa w Kaspijsku na południu Rosji.
• 2003 – Została wystrzelona japońska sonda kosmiczna Hayabusa, która w 2005 roku wylądowała na asteroidzie Itokawa.
• 2004 – Prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow zginął w zamachu bombowym w Groznym podczas parady z okazji Dnia Zwycięstwa. W sumie zginęło 6 osób, a ponad 50 zostało rannych.
• 2006 – Parlament Estonii ratyfikował Konstytucję europejską.
• 2007:
  • José Ramos-Horta wygrał w II turze wybory prezydenckie w Timorze Wschodnim.
  • Rozpoczęła się podróż apostolska Benedykta XVI do Brazylii.
• 2008 – 11 osób zginęło, a około 30 zostało rannych w zamachu bombowym na kawiarnię w mieście Ampara na Sri Lance.
• 2009 – Jacob Zuma został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Republiki Południowej Afryki.
• 2012 – Katastrofa samolotu Suchoj SuperJet 100 w Indonezji. W wyniku katastrofy zginęło 45 osób (wszyscy na pokładzie).

Urodzili się

• 1465 – Elżbieta I Jagiellonka, królewna polska, księżniczka litewska, córka Kazimierza Jagiellończyka (zm. 1466)
• 1661 – Dżahandar Szah, władca Imperium Mogołów w Indiach (zm. 1713)
• 1740 – Giovanni Paisiello, włoski kompozytor (zm. 1816)
• 1746 – Gaspard Monge, francuski matematyk, fizyk, chemik, twórca geometrii wykreślnej (zm. 1818)
• 1800 – John Brown, amerykański działacz społeczny, główny przedstawiciel abolicjonizmu (zm. 1859)
• 1810 – Marianna Orańska, królewna z rodu Oranje-Nassau, zasłużona dla rozwoju ziemi kłodzkiej (zm. 1883)
• 1824 – Konstanty Branicki, polski przyrodnik, organizator wypraw przyrodniczych (zm. 1884)
• 1833 – Bolesław Dembiński, polski kompozytor, organista, dyrygent, działacz towarzystw śpiewaczych (zm. 1914)
• 1837 – Adam Opel, niemiecki przemysłowiec (zm. 1895)
• 1844 – Adam Antoni Kryński, polski językoznawca (zm. 1932)
• 1845 – Gustaf de Laval, szwedzki inżynier, konstruktor, wynalazca i przemysłowiec (zm. 1913)
• 1856 – Kazimierz Grudzielski, polski dowódca wojskowy, generał dywizji WP (zm. 1921)
• 1860 – James Matthew Barrie, szkocki pisarz, autor Piotrusia Pana (zm. 1937)
• 1871 – Bolesław Miklaszewski, polski chemik, ekonomista, polityk, minister, rektor SGH (zm. 1941)
• 1874:
  • Howard Carter, brytyjski archeolog i egiptolog, odkrywca grobowca Tutanchamona (zm. 1939)
  • Witold Celichowski, polski działacz polityczny, adwokat (zm. 1944)
• 1879 – Wacław Dąbrowski, polski mikrobiolog, rektor SGGW (zm. 1962)
• 1883 – José Ortega y Gasset, hiszpański filozof, eseista (zm. 1955)
• 1887 – Helena Bobińska, polska pisarka (zm. 1968)
• 1895:
  • Lucian Blaga, rumuński poeta, dramaturg, filozof (zm. 1961)
  • Stanisław Kulczyński, polski botanik, działacz polityczny (zm. 1975)
• 1900 – Maria Malicka, polska aktorka (zm. 1992)
• 1901 – Gustav Machatý, czeski reżyser filmowy (zm. 1963)
• 1905 – Lili de Alvarez, hiszpańska tenisistka (zm. 1998)
• 1907 – Baldur von Schirach, niemiecki nazista, przywódca Hitlerjugend, gauleiter Wiednia (zm. 1974)
• 1908 – Leon Jeannot, polski reżyser filmowy (zm. 1997)
• 1909 – Eugenio Garin, włoski historyk filozofii i kultury (zm. 2004)
• 1911 – Tadeusz Sarnecki, polski, łódzki poeta, prozaik, publicysta, wydawca, animator życia kulturalnego (zm. 1981)
• 1912:
  • Géza Ottlik, węgierski pisarz (zm. 1990)
  • Pietro Palazzini, włoski duchowny katolicki, wysoki urzędnik Kurii Rzymskiej, kardynał (zm. 2000)
• 1918 – Mike Wallace, amerykański dziennikarz (zm. 2012)
• 1920 – Richard Adams, angielski pisarz
• 1921:
  • Sophie Scholl, niemiecka działaczka antynazistowska (zm. 1943)
  • Mona Jane Van Duyn, amerykańska poetka (zm. 2004)
• 1924:
  • Jean Girault, francuski reżyser filmowy (zm. 1982)
  • Bułat Okudżawa, rosyjski bard, pisarz (zm. 1997)
• 1927 – Manfred Eigen, niemiecki biofizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za rok 1967 (razem z Ronaldem George'em Wreyfordem Norrishem i George'em Porterem)
• 1928 – Pancho González, amerykański tenisista (zm. 1995)
• 1930:
  • Wojciech Giełżyński, polski dziennikarz, reportażysta
  • Ludwik Bohdan Grzeniewski, polski pisarz, krytyk literacki, varsavianista
• 1931:
  • Vujadin Boškov, serbski piłkarz, trener piłkarski
  • Vance Brand, amerykański astronauta
  • Marian Zimałek, polski duchowny katolicki, biskup sandomierski (zm. 2008)
• 1932 – Andrzej Bianusz, polski pisarz, autor tekstów piosenek
• 1934 – Alan Bennett, angielski dramatopisarz
• 1935 – Halina Poświatowska, polska poetka (zm. 1967)
• 1937 – Marta Fik, polska historyk, krytyk teatralny (zm. 1995)
• 1938 – Zbigniew Jerzyna, polski poeta, krytyk literacki (zm. 2010)
• 1940 – Andrzej Marek, polski prawnik, karnista, profesor (zm. 2012)
• 1942 – Andrzej Zydorowicz, polski dziennikarz sportowy, komentator, działacz samorządowy
• 1943 – Emile Ardolino, amerykański reżyser i producent filmowy (zm. 1993)
• 1949:
  • Billy Joel, amerykański wokalista, kompozytor
  • Henri Seroka, belgijski piosenkarz, kompozytor
• 1950 – Marcheline Bertrand, francuska aktorka (zm. 2007)
• 1951:
  • Roman Karkosik, polski przedsiębiorca
  • Janusz Krupski, polski historyk (zm. 2010)
  • Alley Mills, amerykańska aktorka
• 1952 – Zdeněk Nehoda, czeski piłkarz
• 1953 – Jerzy Szteliga, polski polityk
• 1959 – Bogusław Paleczny, polski duchowny katolicki, kamilianin, działacz społeczny na rzecz pomocy bezdomnym (zm. 2009)
• 1961 – John Corbett, amerykański aktor
• 1962 – David Gahan, brytyjski wokalista zespołu Depeche Mode
• 1964 – Fiodor Bondarczuk, rosyjski aktor, reżyser filmowy
• 1965:
  • Lothar Sippel, niemiecki piłkarz
  • Steve Yzerman, kanadyjski hokeista
• 1968:
  • Masahiko Harada, japoński skoczek narciarski
  • Marie-José Perec, francuska sprinterka
• 1969:
  • Hudson Leick, amerykańska modelka, aktorka
  • Agnieszka Maciąg, polska modelka, piosenkarka, aktorka
• 1970:
  • Amber, holenderska piosenkarka
  • Ghostface Killah, amerykański raper, członek zespołu Wu-Tang Clan
• 1971 – Paul McGuigan, brytyjski gitarzysta basowy grupy Oasis
• 1972 – Cezary Zybała-Strzelecki, polski wokalista grupy Oddział Zamknięty
• 1973 – Dragan Tarlać, serbski koszykarz
• 1975:
  • Tamia, kanadyjska piosenkarka, aktorka
  • Ryan Vikedal, amerykański perkusista
• 1976 – Manuela Leggeri, włoska siatkarka
• 1977:
  • Radek Dvořák, czeski hokeista
  • Marek Jankulovski, czeski piłkarz pochodzenia macedońskiego
  • Aleksy Kuziemski, polski bokser
  • Markus Oscarsson, szwedzki kajakarz
  • Svein Tuft, kanadyjski kolarz szosowy
• 1978:
  • Bebe, hiszpańska piosenkarka
  • Massimo Paci, włoski piłkarz
• 1979:
  • Pierre Bouvier, kanadyjski wokalista i gitarzysta zespołu Simple Plan
  • Rosario Dawson, amerykańska aktorka, piosenkarka
  • Mirosław Sznaucner, polski piłkarz
• 1980:
  • Nicolae Dică, rumuński piłkarz
  • Grant Hackett, australijski pływak
  • Albert Osik, polski aktor
• 1983:
  • Gilles Müller, luksemburski tenisista
  • Leandro Rinaudo, włoski piłkarz
• 1985:
  • Sven-Sören Christophersen, niemiecki piłkarz ręczny
  • Marta Dobecka, polska aktorka
  • Audrina Patridge, amerykańska aktorka
• 1986 – Yuan Meng, chińska tenisistka
• 1987 – Maria Machowska, polska skrzypaczka
• 1992 – Łukasz Kret, polski żużlowiec
• 1997 – Zane Huett, amerykański aktor

Zmarli

• 1271 – Warcisław II Gdański, książę gdański (ur. ok. 1237)
• 1466 – Elżbieta I Jagiellonka, królewna polska, księżniczka litewska, córka Kazimierza Jagiellończyka (ur. 1465)
• 1657 – William Bradford, amerykański kronikarz (ur. 1590)
• 1688 – Fryderyk Wilhelm Hohenzollern, elektor Brandenburgii i książę Prus (ur. 1620)
• 1707 – Dietrich Buxtehude, kompozytor i organista (ur. ok. 1637)
• 1760 – Nikolaus von Zinzendorf, przywódca ruchu pietystycznego w Saksonii (ur. 1700)
• 1794:
  • Józef Ankwicz, polski działacz polityczny, poseł ostatniego sejmu I Rzeczypospolitej, symbol zdrady narodowej (ur. ok. 1750)
  • Józef Kazimierz Kossakowski, polski duchowny katolicki, biskup inflancki, działacz polityczny (ur. 1738)
  • Piotr Ożarowski, polski działacz polityczny, hetman wielki koronny (ur. ok. 1725)
  • Józef Zabiełło, polski działacz polityczny, hetman polny litewski (ur. ?)
• 1805 – Friedrich Schiller, niemiecki poeta, dramatopisarz (ur. 1759)
• 1810 – Benjamin Lincoln, oficer amerykańskiej armii, generał dywizji Armii Kontynentalnej (ur. 1733)
• 1840 – Józef Đỗ Quang Hiển, wietnamski dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1765)
• 1850 – Joseph Louis Gay-Lussac, francuski chemik i fizyk (ur. 1778)
• 1879 – Maria Teresa od Jezusa, niemiecka zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1797)
• 1880 – George Brown, kanadyjski polityk liberalny (ur. 1818)
• 1903 – Paul Gauguin, francuski malarz (ur. 1848)
• 1907 – Henryk Baron, polski działacz socjalistyczny (ur. 1887)
• 1914 – Paul Louis Héroult, francuski metalurg, wynalazca i przemysłowiec (ur. 1863)
• 1931 – Albert Abraham Michelson, amerykański fizyk polskiego pochodzenia (ur. 1852)
• 1939 – Henryk Przeździecki, polski duchowny katolicki, biskup siedlecki (ur. 1873)
• 1941 – Stefan Grelewski, błogosławiony, polski ksiądz (ur. 1898)
• 1956 – Adam Tarnowski, polski dyplomata, minister (ur. 1892)
• 1957 – Ludwik Tołłoczko, polski inżynier elektryk, minister (ur. 1870)
• 1962 – Jerzy Marr, polski aktor (ur. 1901)
• 1977 – James Jones, amerykański pisarz (ur. 1921)
• 1978 – Aldo Moro, włoski polityk, premier (ur. 1916)
• 1985 – Edmond O’Brien, amerykański aktor (ur. 1915)
• 1986 – Tenzing Norgay, nepalski himalaista (ur. 1914)
• 1987 – Obafemi Awolowo, nigeryjski mąż stanu (polityk), premier (ur. 1909)
• 1991 – Janka Diagilewa, rosyjska wokalistka punkowa, poetka (ur. 1966)
• 1992 – Stanisław Wygodzki, polski pisarz, tłumacz (ur. 1907)
• 1997 – Marco Ferreri, włoski reżyser filmowy (ur. 1928)
• 1998 – Alice Faye, amerykańska aktorka (ur. 1915)
• 2000 – Józef Napiórkowski, polski malarz, scenograf
• 2004:
  • Elie Chevieux, szwajcarski wspinacz, fotograf (ur. 1973)
  • Brenda Fassie, południowoafrykańska wokalistka (ur. 1964)
  • Achmad Kadyrow, czeczeński polityk, prorosyjski prezydent Czeczenii (ur. 1951)
  • Alan King, amerykański aktor (ur. 1927)
  • Walter Stockmayer, amerykański chemik (ur. 1914)
• 2005 – Janusz Pelc, polski historyk literatury (ur. 1930)
• 2006 – Jerzy Ficowski, polski poeta (ur. 1924)
• 2010:
  • William Hook, brytyjski szachista (ur. 1925)
  • Lena Horne, amerykańska aktorka, piosenkarka (ur. 1917)
• 2011:
  • Ivo Pešák, czeski muzyk i klarnecista zespołu Banjo Band (ur. 1944)
  • Shailendra Kumar Upadhyaya, nepalski polityk, minister spraw zagranicznych (ur. 1929)
  • Wouter Weylandt, belgijski kolarz szosowy (ur. 1984)
• 2012:
  • Andrzej Czeczot, polski grafik, twórca filmów animowanych (ur. 1933)
  • Józef Gęga, polski metalurg, profesor AGH im. Stanisława Staszica (ur. 1931)