1881
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1881 / MDCCCLXXXI
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1850–1859 • 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919
lata: 1871 « 1876 « 1877 « 1878 « 1879 « 1880 « 1881 » 1882 » 1883 » 1884 » 1885 » 1886 » 1891
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 17 lutego – Ferdynand Weigel został prezydentem Krakowa.
- 12 lipca – powstała Kasa im. Józefa Mianowskiego – Fundacja Popierania Nauki.
- 18 sierpnia – Henryk Sienkiewicz poślubił Marię Szetkiewiczównę.
- 3 września – otwarto Teatr Nowy w Warszawie.
- 1 grudnia – powstała KWK "Centrum" w Bytomiu.
- 25 grudnia – Warszawa: podczas trwającej w kościele św. Krzyża mszy świątecznej wybuchła panika spowodowana fałszywym alarmem pożarowym, w wyniku której zostało zadeptanych 20 osób. Plotka o wywołaniu alarmu przez przyłapanego na kradzieży kieszonkowej Żyda doprowadziła do pogromu, w którym zginęły 2 osoby, 24 zostały ranne, a około 10 tys. Żydów poniosło znaczne straty finansowe.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 27 lutego – I wojna burska: klęska Anglików w bitwie pod Majuba Hill.
- 13 marca – w zamachu bombowym dokonanym przez działacza Narodnej Woli Ignacego Hryniewieckiego zginął car Aleksander II.
- 23 marca – podpisano traktat pokojowy kończący I wojnę burską.
- 26 marca – Rumunia została ogłoszona monarchią, pierwszym królem został Karol I.
- 30 marca – w amerykańskim magazynie satyrycznym Puck pojawiły się pierwsze emotikony.
- 3 kwietnia – w trzęsieniu ziemi o sile 7,3 stopnia w skali Richtera na greckiej wyspie Chios i pobliskim wybrzeżu tureckim zginęło 7866 osób.
- 12 maja – Tunezja stała się protektoratem Francji.
- 22 maja – została odkryta kometa długookresowa C/1881 K1.
- 29 czerwca – sudański kaznodzieja Muhammad Ahmad Ibn Abd Allah, przybrał samowolnie tytuł Mahdiego i wzniecił pierwsze w Afryce zakończone sukcesem powstanie przeciwko europejskim kolonizatorom.
- 1 lipca – pierwsze międzynarodowe połączenie telefoniczne pomiędzy miejscowościami St. Stephen w Kanadzie a Calais w USA.
- 2 lipca – w wyniku zamachu postrzelony został James Abram Garfield, dwudziesty prezydent USA.
- 14 lipca – Dziki Zachód: szeryf Pat Garrett zastrzelił Billy Kida.
- 4 sierpnia – temperatura w Sewilli osiągnęła +50,0°C. Była to najwyższa odnotowana temperatura w historii Hiszpanii i Europy.
- 19 września – Chester Arthur został 21. prezydentem USA.
- 1 października – założono klub piłkarski Girondins Bordeaux.
- 10 października – ukazała się ostatnia książka Karola Darwina: O tworzeniu się gleby w następstwie działania dżdżownic oraz obserwacje nad ich zachowaniem się.
- 26 października – w Tombstone (Arizona) miała miejsce strzelanina w O.K. Corral, w której brał udział jeden z najsłynniejszych rewolwerowców Wyatt Earp.
- 4 grudnia – ukazał się pierwszy numer Los Angeles Times.
- 8 grudnia – pożar w Ringtheater w Wiedniu; zginęło ok. 400 osób.
- 19 grudnia – w Brukseli odbyła się prapremiera opery Herodiada Jules’a Masseneta.
- Pierwszy na świecie zabieg resekcji żołądka z powodu owrzodzenia dokonany przez Ludwika Rydygiera.
- Odtajnienie Archiwum Watykańskiego przez Papieża Leona XIII.
- Największe miasta świata: Londyn (3 452 tys. mieszkańców), Paryż (2 269 tys.), Pekin (1 649 tys.), Kanton (ok. 1500 tys.), Nowy Jork (1 206 tys.), Wiedeń (1 104 tys.) i Nankin (~1 000 tys.).
[edytuj] Urodzili się
- 5 stycznia – Pau Gargallo, kataloński rzeźbiarz (zm. 1934)
- 16 stycznia – Sigurd Agrell, szwedzki poeta i interpretator palindromu z Pompei (zm. 1937)
- 17 stycznia – Antoni Łomnicki, polski matematyk (zm. 1941)
- 26 stycznia – Walter Krueger, amerykański generał i dowódca wojskowy (zm. 1967)
- 21 lutego – Waldemar Bonsels, niemiecki pisarz (zm. 1952)
- 12 marca – Kemal Atatürk, turecki polityk i wojskowy (zm. 1938)
- 23 marca – Roger Martin du Gard pisarz francuski, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (zm. 1958)
- 25 marca – Béla Bartók, kompozytor i pianista węgierski (zm. 1945)
- 28 marca – Henri Grappin, francuski pisarz (zm. 1959)
- 1 kwietnia – Octavian Goga, rumuński poeta i dramaturg, dziennikarz, nacjonalistyczny polityk, premier Rumunii w l. 1937-1938 (zm. 1938)
- 27 kwietnia – Wlastimil Hofman, polski malarz (zm. 1970)
- 20 maja – Władysław Sikorski, generał i polityk, premier rządu w latach 1922-1923 oraz 1939-1943, Wódz Naczelny Wojska Polskiego w latach 1939-1943 (zm. 1943)
- 5 lipca – August Hlond, prymas Polski (zm. 1948)
- 13 lipca – Karol Englisch, polski prawnik, wybitny taternik (zm. 1945)
- 22 lipca – Bolesław Wieniawa-Długoszowski, polski generał i dyplomata, adiutant Józefa Piłsudskiego (zm. 1942)
- 6 sierpnia – Alexander Fleming, szkocki bakteriolog i lekarz, wynalazca penicyliny (zm. 1955)
- 8 sierpnia – Bonawentura Lenart, polski grafik, liternik, konserwator, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (zm. 1973)
- 19 sierpnia – George Enescu, rumuński kompozytor, skrzypek, dyrygent, pianista i pedagog (zm. 1955)
- 9 września – Aniela Salawa, błogosławiona (zm. 1922)
- 17 października – Maria Dulęba, polska aktorka (zm. 1959)
- 25 października – Pablo Picasso, jeden z najwybitniejszych artystów XX wieku, (zm. 1973)
- 16 listopada – Domenico Alaleona, kompozytor włoski (zm. 1928)
- 25 listopada – Angelo Giuseppe Roncalli, papież Jan XXIII (zm. 1963)
- 12 grudnia – Harry Warner, przedsiębiorca amerykański, współzałożyciel wytwórni filmowej Warner Bros. (zm. 1958)
- 26 grudnia – Aniela Zagórska, polska tłumaczka dzieł Josepha Conrada (Józefa Korzeniowskiego) (zm. 1943)
- Magdalena Du Fengju, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
- Piotr Zhu Rixin, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
[edytuj] Zmarli
- 19 stycznia – Herkules Dembowski, włoski astronom polskiego pochodzenia (ur. 1812)
- 25 stycznia – Teodor Tripplin, polski pisarz i podróżnik (ur. 1812)
- 9 lutego – Fiodor Dostojewski, rosyjski pisarz (ur. 1821)
- 25 lutego – August Treboniu Laurian, rumuński językoznawca, historyk, publicysta i polityk (ur. 1810)
- 13 marca – Aleksander II, car Rosji (ur. 1818)
- 26 marca – Florian Ceynowa, kaszubski działacz narodowy, lekarz, badacz folkloru i języka kaszubskiego (ur. 1817)
- 29 marca – Karl Weyprecht, oficer marynarki wojennej Austro-Węgier, austriacki geofizyk, badacz polarny, odkrywca Ziemi Franciszka Józefa (ur. 1838
- 28 kwietnia – Ján Botto, słowacki poeta romantyczny (ur. 1829)
- 1 lipca – Henri Étienne Sainte-Claire Deville, francuski inżynier chemik, autor przemysłowych metod otrzymywania glinu i magnezu (ur. 1818)
- 17 lipca – James Bridger, amerykański traper, handlarz futer, zwiadowca, jeden ze słynnych ludzi Dzikiego Zachodu (ur. 1804)
- 21 lipca – Ferdinand Keller, szwajcarski archeolog (ur. 1800)
- 19 września – James Abram Garfield, 20.prezydent USA (ur. 1831)
- 10 października – Daniel Comboni, włoski biskup misjonarz, święty (ur. 1831)
- 21 października – Heinrich Eduard Heine, niemiecki matematyk, autor twierdzenia Heinego-Borela (ur. 1821)
- 30 października – George De Long, amerykański badacz Arktyki (ur. 1844)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 24 lutego
- Ostatki: 1 marca
- Popielec: 2 marca
- Niedziela Palmowa: 10 kwietnia
- Wielki Czwartek: 14 kwietnia
- Wielki Piątek: 15 kwietnia
- Wielka Sobota: 16 kwietnia
- Wielkanoc: 17 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 18 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 26 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 5 czerwca
- Boże Ciało: 16 czerwca
