Radio

Nikola Tesla

Guglielmo Marconi

Polski odbiornik radiowy Pionier

Odbiornik radiowy w systemie DAB.

Radio – dziedzina techniki zajmująca się przekazywaniem informacji na odległość za pomocą fal elektromagnetycznych.

Historia

Za wynalazcę radia uważa się powszechnie Guglielmo Marconiego. Syn włoskiego kupca z Lombardii rozpoczął doświadczenia z przesyłaniem i odbiorem fal radiowych w roku 1894. Pracując w amatorskich warunkach – i częściowo w tajemnicy przed ojcem – uzyskał we wrześniu 1895 roku łączność radiową na odległość 1 kilometra. Nie widząc zainteresowania swoim wynalazkiem we Włoszech, wyjechał w lutym 1896 do Anglii. Z pomocą krewnych (matka Guglielma, Annie była Irlandką) trafił do naczelnego inżyniera Poczty Brytyjskiej. 27 lipca 1896 roku zainstalowano sprzęt nadawczy na dachu Poczty Głównej w Londynie. Odbiornik z drukarką Morse'a umieszczono na dachu odległego o kilometr budynku. Sam Guglielmo operował kluczem telegraficznym, a widzowie przy drukarce mogli odczytać przekazywany tekst. Zdarzenie to uznane zostało za pierwszą publiczną próbę radia. Następnie, w roku 1899 odbyła się próba przekazu sygnału przez kanał La Manche. Jeszcze później, w roku 1901 przekazano wiadomość przez Ocean Atlantycki z Kanady do Anglii. Pierwszym sygnałem, który przesłano przez Atlantyk była litera "S" alfabetu Morse'a.

Konkurentami do tytułu wynalazcy byli także serbski inżynier i wynalazca Nikola Tesla oraz rosyjski fizyk Aleksandr Popow. W 1943 Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych przyznał prawa patentowe Tesli. Rozprawa rozstrzygnęła się po śmierci wynalazcy, przez co powszechnie za twórcę radia uznaje się Marconiego, mimo iż przyznał się on do wykorzystania wcześniejszych prac Tesli w zbudowaniu radia.

Tesla opracował konstrukcję cewki wysokonapięciowej, wysyłającej silne fale elektromagnetyczne i zaczął pracować nad urządzeniem, które mogłoby te fale odbierać. Jego patent na urządzenie do przesyłania i odbioru fal elektromagnetycznych był gotowy w 1900 roku, jednak ubiegł go w tym o kilka dni Marconi. Tesla walczył z Marconim o patent na radio, dowodząc, że wynalazek Marconiego stosuje bez jego zgody wcześniej opatentowaną przez Teslę cewkę, ale długie procesowanie się doprowadziło Teslę do bankructwa. Ostatecznie dobił Teslę fakt przyznania Marconiemu nagrody Nobla za skonstruowanie radia, mimo iż korzystał on przy tym z teorii stworzonych przez Teslę. Ironią losu jest to, że ostatecznie odwołanie Tesli w sprawie patentu na radio do sądu najwyższego USA zostało wygrane już po śmierci samego Tesli w 1943 roku.

Popow, w dniu 7 maja 1895 roku, w czasie posiedzenia Rosyjskiego Towarzystwa Fizyko-Chemicznego w Petersburgu, przedstawił pracę pt. "O stosunku proszków metalowych do drgań elektrycznych" i po raz pierwszy przedstawił publicznie przyrząd do wykrywania i rejestracji drgań elektrycznych. Głównym zadaniem przyrządu było jednak wykrywanie burz. Potrafił robić to z odległości 30 km. 24 marca 1896 roku udało się Popowowi nawiązać łączność radiową i przekazać telegraficznie znaki na odległość ponad 250 metrów.

Radio służyło początkowo do przekazywania znaków alfabetu Morse'a, a następnie dźwięku.

W roku 1993 rozpoczęło działalność pierwsze radio internetowe. Dzisiaj ponad 10 tysięcy stacji radiowych można słuchać przez Internet (niektóre tylko tam).

Znaczenia słowa radio

Przedrostek radio- (w sensie nadawania bezprzewodowego) jest pierwszy raz notowany w słowie "radioconductor" (radioprzewodnik), utworzonym w roku 1897 przez francuskiego fizyka Édouarda Branly'ego od czasownika oznaczającego promieniować, z łacińskiego radius (promień koła, promień światła).

Słowo radio ma w języku polskim kilka znaczeń, z których najczęściej spotykane, to:

• Radiofonia, czyli system rozpowszechniania drogą radiową publicznie dostępnych audycji.
• Rozgłośnia radiowa – instytucja opracowująca i nadająca program radiowy. Zazwyczaj dysponuje własnym studiem radiowym, aparaturą do rejestracji i obróbki dźwięku oraz nadajnikiem.

(zob. kategoria:Rozgłośnie radiowe).

• radioodbiornik – urządzenie umożliwiające odbiór i odsłuchiwanie audycji radiowych.

(przykład: Włączyć radio. Radio grało na cały regulator. Radio tranzystorowe).

• radiostacja, radiotelefon, CB radio – urządzenie służące do prowadzenia łączności radiowej.

(przykład: Dalsze informacje otrzymacie przez radio).

• Aparatura do zdalnego sterowania urządzeń, np. modeli

Sposoby transmisji radiowej

Informacja może być przesyłana w postaci:

• zakodowanej (np. alfabetem Morse'a) – wymaga wówczas odkodowania przez odbiorcę
• zapisu fali dźwiękowej – wymaga wówczas radioodbiornika

Zobacz też

Informacje w siostrzanych projektach

 Ilustracje i media  w Wikimedia Commons
 Definicje słownikowe  w Wikisłowniku
 Cytaty  w Wikicytatach

• Radiotechnika
• Historia radia – kalendarium
• Historia radiofonii w Polsce – kalendarium
• Krótkofalarstwo
• Amplituner
• Radio internetowe
• Telewizja

Linki zewnętrzne

• Historia radia
• Historia polskiego radia