1906

1 marca – ukazał się pierwszy numer dziennika Wiadomości Częstochowskie.
26 kwietnia – pierwszy na ziemiach polskich bieg przełajowy: Lwów, dystans 3200 m, Józef Mostowy, 15:50,4 s.
12 maja – założono Teatr Mały w Warszawie.
14 maja – członek Organizacji Bojowej PPS Baruch Szulman dokonał w Warszawie udanego zamachu bombowego na podkomisarza policji carskiej N. Konstantinowa. Podczas ucieczki z miejsca zdarzenia został zastrzelony.
13 czerwca – w Krakowie powstał Klub Sportowy Cracovia (jako Akademicki Klub Footballowy), pierwszy klub sportowy na terytorium obecnej Polski.
5 lipca – powstał Komitet Organizacyjny polskiej męskiej szkoły średniej w Łodzi pod przewodnictwem Ludwika Frankowskiego.
2 sierpnia – w Otwocku Organizacja Bojowa PPS dokonała udanego zamachu na szefa żandarmerii Królestwa Polskiego, gen. A. Markgrafskiego.
15 sierpnia – krwawa środa: Organizacja Bojowa PPS przeprowadziła zamachy na 80 urzędników rosyjskich, odpowiedzialnych za represje.
18 sierpnia – Wanda Krahelska z Organizacji Bojowej PPS dokonała nieudanego zamachu na generała-gubernatora warszawskiego Gieorgija Skałona.
23 sierpnia – powstał 06 Zalenze, jeden z pierwszych klubów piłkarskich w dzisiejszych granicach Polski (wówczas Niemcy).
27 sierpnia – udany zamach OB PPS na generał-gubernatora Warszawy i guberni warszawskiej, Nikołaja Wonlarlarskiego.
Wrzesień-listopad – w Krakowie powstał jeden z najstarszych polskich klubów piłkarskich – TS (Towarzystwo Sportowe) Wisła Kraków.
Październik – strajki szkolne na Górnym Śląsku, w których dzieci bojkotowały naukę religii w języku niemieckim (Zaborze, Kosztowy i Siemianowice Śląskie).
10 października – Łódź: z wyroku sądu polowego stracono 5 robotników, uczestników antyrosyjskiego powstania łódzkiego.
13 października – powstała Szkoła Główna Handlowa.
14 października – we Lwowie rozegrano, drugi na ziemiach polskich, bieg z przeszkodami (dystans: 4000 m, L.Szerauc, 16:04,1 s.)
17 października – rozpoczął się pierwszy rok szkolny w Gimnazjum Polskim w Łodzi.
27 października – w Warszawie założono Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości.
31 października – otwarcie linii kolejowej Kraków-Trzebinia-Mysłowice (dł. 65,17 km), należącej do Austriackich Kolei Państwowych.
7 listopada – Puławy uzyskały prawa miejskie.
8 grudnia – założono klub sportowy Juvenia Kraków.
12 grudnia – otwarto Muzeum Lubelskie.
22 grudnia – rozpoczął się tzw. lokaut łódzki, podczas którego bez pracy pozostawało 30 tys. ludzi.
Ustawa wiedeńskiej Rady Państwa o budowie kanału łączącego Dunaj z Wisłą, z portem rzecznym w Krakowie.
Przekształcenie fabryki działającej na zasadach spółki rodzinnej w towarzystwo akcyjne (C.K. Uprzywilejowana Fabryka Maszyn L. Zieleniewski Towarzystwo Akcyjne) z kapitałem 1,5 mln koron.
Powstała OSP w Szalowej.

[edytuj] Wydarzenia na świecie

16 stycznia – rozpoczęła się konferencja w Algeciras, dotycząca rozwiązania kryzysu marokańskiego.
31 stycznia – wielkie trzęsienie ziemi w Ekwadorze (8,6° w skali Richtera).
8 lutego – Partia Liberalna pod przewodnictwem Henry'ego Campbell-Bannermana wygrywa powszechne wybory w Wielkiej Brytanii, dużą przewagą głosów.
11 lutego – papież Pius X ogłasza encyklikę Vehementer Nos (O rozdziale Państwa i Kościoła we Francji).
15 lutego – przedstawiciele partii pod nazwą Komitet Przedstawicielstwa Robotniczego (Labour Representation Comitee) w parlamencie brytyjskim przyjmują nazwę Partia Pracy (Labour Party).
28 lutego – Upton Sinclair publikuje powieść pod tytułem The Jungle (Dżungla), przedstawiającą życie emigranckiej rodziny w Chicago we wczesnych latach 1900.
10 marca – doszło do eksplozji w kopalni węgla w miejscowości Courrières we Francji, zginęło 1060 osób.
12 marca – Ferdinand Sarrien został premierem Francji.
15 marca – została zarejestrowana brytyjska kompania Rolls-Royce Ltd., produkująca samochody i silniki lotnicze.
18 marca – Traian Vuia rumuński wynalazca i konstruktor odbył lot skonstruowanym przez siebie samolotem.
7 kwietnia
- erupcja wulkanu Wezuwiusz we Włoszech zdewastowała Neapol, zostało zabitych ponad 100 osób.
- podpisano traktat końcowy konferencji w Algeciras, przekazujący Francji i Hiszpanii kontrolę nad Marokiem.
18 kwietnia – wielkie trzęsienie ziemi w San Francisco (oszacowana siła wstrząsów 7,8° w skali Richtera), w katastrofie zginęło ok. 3 tys. osób, a 250-300 tys. mieszkańców miasta straciło dach nad głową.
19 kwietnia – Pierre Curie, francuski fizyk, mąż Marii Skłodowskiej-Curie zginął przejechany przez konny wóz ciężarowy. W 1903 otrzymał wraz z żoną Nagrodę Nobla za pracę z dziedziny promieniotwórczości.
22 kwietnia-2 maja – w 10.rocznicę pierwszej nowożytnej olimpiady, w Atenach zorganizowano tzw. międzyolimpiadę (udział 884 sportowców z 20 państw).
27 kwietnia – w petersburskim Pałacu Taurydzkim odbyło się pierwsze posiedzenie Dumy, zwołanej na mocy Manifestu październikowego.
Maj
- powieść amerykańskiego pisarza Jacka Londona Biały Kieł została opublikowana w odcinkach w czasopiśmie "The Outing Magazine".
- powstał meksykański klub sportowy Chivas Guadalajara.
- powstał portugalski klub Sporting Clube de Portugal.
10 maja – inauguracyjne posiedzenie Dumy Rosyjskiej.
26 maja
- niemiecki inżynier i konstruktor August Max von Parseval odbył pierwszy lot statkiem powietrznym (sterowcem).
- w Londynie otwarto Vauxhall Bridge.
1 czerwca
- SOS zostaje wprowadzone, przez międzynarodową konferencję poświęconą kodowi Morse'a, jako sygnał oznaczający wołanie o pomoc.
- w Finlandii wprowadzono prawo wyborcze dla kobiet.
7 czerwca – zwodowano brytyjski transatlantyk RMS Lusitania.
9-10 czerwca – rozruchy w Sztokholmie, Ladugårsdgärden – 50 policjantów zostaje rannych.
22 czerwca – w katedrze Nidarosdomen w Trondheim odbyła się koronacja Haakona VII Norweskiego i jego żony Maud. Norwegia została monarchią konstytucyjną.
6 lipca – odbyła się druga konwencja genewska, która m.in. zwiększa zakres ochrony rannych i chorych żołnierzy.
12 lipca – rehabilitacja i powrót z dożywotniego zesłania na Diabelską Wyspę francuskiego kapitana sztabu generalnego Alfreda Dreyfusa, oskarżonego o szpiegostwo na rzecz Niemiec.
21 lipca – rozwiązano I rosyjską Dumę Państwową.
16 sierpnia – trzęsienie ziemi zrujnowało miasto Valparaiso w Chile.
22 sierpnia – amerykańska kompania "Victor Talking Machine Company" wyprodukowała swą pierwszą komercyjną płytę gramofonową.
23 sierpnia – niezdolny do opanowania rebelii w nowo powstałej Republice Kubańskiej, pierwszy prezydent Tomás Estrada Palma, zwraca się do USA z prośbą o interwencję.
1 września – w celu stłumienia rewolucji rząd rosyjski powołał polowe sądy wojskowe, które skazały ma śmierć ponad 6 tys. osób.
12 września – na wody kubańskie wpłynęła amerykańska eskadra w celu obrony proamerykańskiego rządu w Hawanie.
13 września – lot pierwszego samolotu w Europie.
18 września – cyklon tropikalny i tsunami pozbawiło życia ok. 10 tys. osób w Hongkongu.
20 września – zwodowano parowiec RMS Mauretania
22 września – rozruchy na tle rasowym w Atlancie w USA, co najmniej 27 osób zostaje zabitych.
24 września – prezydent Theodore Roosevelt ustanawia Devils Tower jako pierwszy amerykański pomnik narodowy.
30 września – James Gordon Bennett po raz pierwszy zorganizował Międzynarodowe Zawody Balonów Wolnych – Puchar Gordona Bennetta.
1 października – Wielkie Księstwo Finlandii, mające autonomię w ramach Imperium Rosyjskiego, jako pierwsze na świecie wprowadziło prawo pozwalające głosować kobietom.
6 października – po raz pierwszy zebrał się parlament irański – Majlis.
16 października – oszust Wilhelm Voigt podszył się pod pruskiego oficera, podporządkował sobie miasto Köpenick, czym rozbawił Niemców i inne narodowości.
23 października – samolotem swojej konstrukcji , Alberto Santos-Dumont przeleciał odległość 60 m.
3 listopada – w Tybindze niemiecki psychiatra i neuropatolog Alois Alzheimer, podczas posiedzenia Towarzystwa Neuropsychiatrii Południowo-Zachodnich Niemiec, przedstawił przypadek nieznanej do tej pory choroby kory mózgowej, nazywanej od 1967 roku chorobą Alzheimera.
5 listopada – Maria Skłodowska-Curie wygłosiła pierwszy wykład na Sorbonie.
9 listopada – Theodore Roosevelt rozpoczął podróż zagraniczną do Panamy, by skontrolować postępy w budowie Kanału Panamskiego (pierwsza oficjalna podróż zagraniczna urzędującego prezydenta USA).
15 listopada
- została odkryta kometa 97P/Metcalf-Brewington.
- zwodowano japoński pancernik Satsuma.
22 listopada – Piotr Stołypin, premier i minister spraw wewnętrznych w okresie rządów Mikołaja II Aleksandrowicza, wprowadził reformę rolną w Rosji.
29 listopada – powstała włoska firma motoryzacyjna Lancia.
2 grudnia – pancernik HMS Dreadnought rozpoczął swą służbę w Royal Navy (Koncepcja "All-big-gun" – same wielkie działa).
3 grudnia – w Turynie założono klub piłkarski Torino FC.
5 grudnia – Feliksa Kozłowska została jako pierwsza kobieta w historii chrześcijaństwa imiennie ekskomunikowana. Powstanie niezależnego od Rzymu Katolickiego Kościoła Mariawitów.
6 grudnia – otwarto Dworzec Główny w Hamburgu.
7 grudnia – zwodowano pancernik Schleswig-Holstein.
9 grudnia – założono luksemburski klub piłkarski Fola Esch.
10 grudnia – prezydent Theodore Roosevelt został nagrodzony Pokojową Nagrodą Nobla za rolę, jaką odegrał w negocjacjach pokojowych w czasie rosyjsko-japońskiej wojny (1905).
14 grudnia – do służby wszedł SM U-1, pierwszy niemiecki U-Boot.
24 grudnia – kanadyjski wynalazca Reginald Aubrey Fessenden nadał pierwszą transmisję radiową w USA.
26 grudnia – premiera filmu pod tytułem "The Story of the Kelly Gang" – uważanego za pierwszy na świecie pełnometrażowy film.
30 grudnia – w Dakce została założona indyjska Liga Muzułmańska.

Lee De Forest wynalazł Triodę, lampę wzmacniającą, co później umożliwiło rozwój radia, telewizji, radaru i wreszcie wywarło ogromny wpływ na rozwój komputera.
Po raz pierwszy od 350 lat zwołano zgromadzenie obywateli (arengo) Republiki San Marino. Przeprowadziło ono ważną reformę instytucjonalną państwa oraz przywróciło demokratyczne zasady decydowania o jego sprawach.

[edytuj] Urodzili się

3 stycznia
- Aleksiej Stachanow, górnik radziecki, w 1935 roku zapoczątkował ruch współzawodnictwa pracy "Stachanowcy" (zm. 1977)
- Roman Brandstaetter, polski pisarz, wybitny znawca Biblii (zm. 1987)
11 stycznia − Albert Hofmann, szwajcarski chemik (zm. 2008)
12 stycznia − Emmanuel Levinas, francuski filozof (zm. 1995)
13 stycznia – Zhou Youguang, chiński językoznawca
22 stycznia − Robert E. Howard, amerykański pisarz fantasy (zm. 1936)
23 stycznia − Lester Horton, amerykański choreograf, tancerz i nauczyciel (zm. 1953)
28 stycznia − Władysław Krygowski, polski działacz turystyczny, znawca polskich Karpat, autor przewodników górskich i książek poświęconych górom (zm. 1998)
4 lutego − Marian Iwańciów, polski malarz i grafik (zm. 1971)
6 lutego − Jadwiga Korczakowska, polska pisarka (zm. 1994)
10 lutego − Roger Frison-Roche, francuski dziennikarz, pisarz, podróżnik i alpinista (zm. 1999)
4 marca − Karol Estreicher, polski historyk sztuki (zm. 1984)
8 marca − Fritz Victor Hasselblad, szwedzki fotograf i inżynier wieloletni szef koncernu Hasselblad (zm. 1978)
16 marca − Francisco Ayala, pisarz hiszpański, krytyk, socjolog (zm. 2009)
18 marca − Kiejstut Żemaitis, polski hutnik, polityk, minister, rektor AGH (zm. 1973)
26 marca − Emanuel Schlechter, polski autor tekstów piosenek (zm. 1943)
6 kwietnia − Steve Anderson, amerykański lekkoatleta (zm. 1988)
13 kwietnia − Samuel Beckett, irlandzki dramaturg (zm. 1989)
28 kwietnia
- Kurt Gödel, austriacki logik i matematyk (zm. 1978)
- Bart Bok, holenderski astrofizyk (zm. 1983)
7 maja − Maryna Zagórska, polska tłumaczka literatury pięknej (zm. 1996)
12 maja − Marian Jachimowicz, polski poeta, tłumacz i malarz (zm. 1999)
17 czerwca − Feliks Gross, socjolog (zm. 2006)
22 czerwca − Billy Wilder, reżyser (zm. 2002)
23 czerwca − Wolfgang Koeppen, niemiecki pisarz (zm. 1996)
5 lipca − Maria Piskorska, polska działaczka niepodległościowa, harcmistrzyni, nauczycielka (zm. 1980)
8 lipca − Philip Johnson, amerykański architekt (zm. 2005)
10 lipca – Adam Niedoba, polski nauczyciel, działacz społeczny i kulturalny związany z Wisłą i Śląskiem Cieszyńskim (zm. 1972)
26 lipca − Irena Iłłakowiczowa, polska podporucznik Narodowych Sił Zbrojnych, agentka wywiadu (zm. 1943)
27 lipca
- Stefan Długołęcki, polski żołnierz (zm. 1948)
- Jerzy Giedroyc, polski publicysta i redaktor, twórca paryskiej "Kultury" i Instytutu Literackiego w Paryżu (zm. 2000)
10 sierpnia − Władysław Pawelec − twórca Mexicany (zm. 2007)
16 sierpnia − Edward Ochab, komunistyczny działacz społeczny i polityczny w okresie PRL (zm. 1989)
30 sierpnia − Jerzy Broński, polski żołnierz (zm. 1948)
1 września − Joaquin Balaguer, prezydent Dominikany (zm. 2002)
11 września − Antoni Bohdziewicz, polski reżyser filmowy, pedagog (zm. 1970)
25 września − Dymitr Szostakowicz kompozytor rosyjski (zm. 1975)
9 grudnia − Grace Hopper, amerykańska pionierka informatyki (zm. 1992)
19 grudnia − Leonid Breżniew, przywódca ZSRR (zm. 1982)
24 grudnia
- Paul Bromme, niemiecki polityk (zm. 1975)
- Joseph Höffner − kardynał i arcybiskup Kolonii (zm. 1987)
25 grudnia − Ernst Ruska − fizyk niemiecki (zm. 1988)

[edytuj] Zmarli

13 stycznia – Aleksandr Popow, rosyjski fizyk (ur. 1859)
25 lutego – Anton Areński, rosyjski kompozytor, pianista, dyrygent (ur. 1861)
19 kwietnia – Pierre Curie, fizyk francuski (ur. 1859)
23 maja – Henryk Ibsen – dramaturg norweski (ur. 1828)
5 września – Ludwig Boltzmann fizyk austriacki (ur. 1844)
22 października – Paul Cezanne malarz francuski (ur. 1839)
11 listopada – Theodor Vogt, niemiecko-austriacki profesor pedagogiki (ur. 1835)
Federico Consolo, sanmaryński muzyk, kompozytor hymnu państwowego republiki (ur. 1841).

[edytuj] Nagrody Nobla

z fizyki – sir Joseph John Thomson
z chemii – Henri Moissan
z medycyny – Camillo Golgi, Santiago Ramon y Cajal
z literatury – Giosue Carducci
nagroda pokojowa – Theodore Roosevelt

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Święta ruchome

Tłusty czwartek: 22 lutego
Ostatki: 27 lutego
Popielec: 28 lutego
Niedziela Palmowa: 8 kwietnia
Wielki Czwartek: 12 kwietnia
Wielki Piątek: 13 kwietnia
Wielka Sobota: 14 kwietnia
Wielkanoc: 15 kwietnia
Poniedziałek wielkanocny: 16 kwietnia
Wniebowstąpienie: 24 maja
Zesłanie Ducha Świętego: 3 czerwca
Boże Ciało: 14 czerwca

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
1906

1906

Spis treści

[edytuj] Wydarzenia w Polsce

[edytuj] Wydarzenia na świecie

[edytuj] Urodzili się

[edytuj] Zmarli

[edytuj] Nagrody Nobla

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Święta ruchome

Osobiste

Przestrzenie nazw

Warianty

Widok

Działania

Szukaj

Nawigacja

Dla czytelników

Dla wikipedystów

Narzędzia

Drukuj lub eksportuj

W innych językach