1899
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1899 / MDCCCXCIX
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929
lata: 1889 « 1894 « 1895 « 1896 « 1897 « 1898 « 1899 » 1900 » 1901 » 1902 » 1903 » 1904 » 1909
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 27 marca – w Warszawie założono pierwsze stowarzyszenie elektrotechniczne.
- 22 kwietnia – położono kamień węgielny pod budowę Hotelu Bristol w Warszawie.
- 7 czerwca – uruchomiono Kopalnię Węgla Kamiennego Grodziec w Będzinie.
- 15 lipca – odbył się ślub Józefa Piłsudskiego i Marii Juszkiewicz.
- Wrzesień – powstała największa w Polsce Fabryka Celulozy we Włocławku, która upadła w maju 1994 (Fabryka Celulozy – Włocławek).
- Październik – rada miejska w Bielsku opublikowała przygotowany przez Maxa Fabianiego plan regulacji urbanistycznej miasta.
- 25 października – otwarto linię kolejową Kraków-Zakopane.
- 1 listopada – otwarto linę kolejową Łeba – Lębork.
- 26 listopada – otwarto Muzeum Przemysłu Artystycznego i Starożytności we Wrocławiu.
- 22 grudnia – otwarcie linii kolejowej Stryj-Chodorów (dł. 40,64 km), należącej do Austriackich Linii Kolejowych.
- 23 grudnia – uruchomiono wodociągi miejskie w Grudziądzu.
- Wprowadzenie do szkół średnich obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego i opieki lekarza szkolnego, na wniosek Henryka Jordana.
- Powstało Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 17 stycznia – Wyspa Wake stała się terytorium zależnym Stanów Zjednoczonych.
- 19 stycznia – Wielka Brytania i Egipt podpisały konwencję o kondominium (wspólnych rządach) w Sudanie.
- 23 stycznia – Emilio Aguinaldo został pierwszym prezydentem Filipin.
- 4 lutego:
- na Filipinach wybuchło antyamerykańskie powstanie pod wodzą Emilio Aguinaldo.
- założono niemiecki klub piłkarski Werder Brema.
- 12 marca – Finlandia: na zamarzniętą powierzchnię Morza Bałtyckiego spadł meteoryt kamienny Bjurböle.
- 14 marca – w finale Pucharu Stanleya sezonu 1898/1899, Montreal Shamrock pokonał Queen's University 6:2.
- 17 marca – William Henry Pickering odkrył księżyc Saturna – Febe.
- 21 marca – Wielka Brytania i Francja zawarły konwencję rozgraniczającą ich terytoria w rejonie jeziora Czad i dorzeczu górnego Nilu.
- 29 marca – pionier radia Guglielmo Marconi dokonał pierwszego przekazu za pomocą telegrafu bezprzewodowego między Wielką Brytanią a kontynentem.
- 30 marca – 105 osób zginęło po zatonięciu brytyjskiego parowca SS Stella u wybrzeży Wysp Normandzkich.
- 1 kwietnia – na ulice Ołomuńca wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
- 8 kwietnia – w USA wykonano karę śmierci na Marcie Place, pierwszej kobiecie straconej na krześle elektrycznym.
- 11 kwietnia – Stany Zjednoczone przejęły kontrolę nad Filipinami, Guamem i Portoryko.
- 29 kwietnia – (lub 1 maja) – w pobliżu Achéres (Francja), Belg Camille Jenatzy samochodem elektrycznym Jenatzy "La Jamais Contente" na odcinku 1 km ustanowił rekord szybkości na lądzie wynikiem 105,9 km/h.
- 3 maja – w Budapeszcie został założony klub sportowy Ferencvárosi TC.
- 18 maja-29 lipca – międzynarodowa konferencja pokojowa w Hadze z udziałem 26 państw. Jej przedmiotem było ograniczenie zbrojeń w Europie. Utworzono Stały Trybunał Arbitrażowy.
- 1 czerwca – na ulice Uścia nad Łabą wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
- 12 czerwca – firma Renault zaprezentowała w Paryżu swój pierwszy pojazd – Typ A.
- 11 lipca – został założony koncern motoryzacyjny FIAT.
- 29 lipca – podpisano trzy pierwsze konwencje haskie.
- 10 sierpnia – założono norweski klub piłkarski Viking Stavanger.
- 13 września:
- brytyjski geograf Halford John Mackinder dokonał pierwszego wejścia na górę Kenia.
- pierwsza w historii amerykańska śmiertelna ofiara wypadku samochodowego: 68-letni agent nieruchomości Henry Bliss zginął potrącony na ulicy w Nowym Jorku.
- 19 września – prezydent Francji Émile François Loubet ułaskawił Alfreda Dreyfusa, skazanego niesłusznie za szpiegostwo na rzecz Niemiec.
- 11 października – wybuchła II wojna burska.
- 13 listopada – odbyło się pierwsze publiczne wykonanie hymnu Litwy.
- 23 listopada – II wojna burska: bitwa pod Belmont.
- 28 listopada – II wojna burska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie nad Modder River.
- 29 listopada – został założony kataloński klub piłkarski (później sportowy) FC Barcelona.
- 10 grudnia – II wojna burska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Stormbergiem.
- 15 grudnia – II wojna burska: zwycięstwo wojsk burskich w bitwie pod Colenso.
- 16 grudnia – został założony włoski klub piłkarski A.C. Milan.
- 21 grudnia – ukazało się pierwsze wydanie rosyjskiego tygodnika ilustrowanego Ogoniok.
- 23 grudnia – Niemcy otrzymały koncesję na budowę kolei bagdadzkiej.
- Podpisano umowę rosyjsko-angielską o delimitacji 2 sfer działalności (wpływów): sfera rosyjska na północ od Wielkiego Muru, sfera angielska na południe od Wielkiego Muru.
- Opublikowano książkę Th. Veblena (Norwega z pochodzenia) Teoria klasy próżniaczej.
- Wielka Brytania udzieliła Japonii dużej pożyczki. Rząd japoński przygotowywał się do ewentualnego konfliktu zbrojnego z Rosją.
- Argentyna wygrała spór z Chile o obszar Atakama i pozyskała terytorium Los Andes.
- W Windsorze zawarto tajny układ pomiędzy Wielką Brytanią a Portugalią. Zawierał brytyjskie gwarancje dla kolonii portugalskich oraz prawo tranzytu wojsk brytyjskich przez afrykańskie kolonie Portugalii.
- Zawarto trójstronny układ pomiędzy Argentyną, Brazylią i Chile o polubownym załatwianiu sporów i rozbrojeniu.
- W Szwecji utworzono pierwszą organizację spółdzielczą, która prowadziła działalność handlową oraz produkcyjną.
- Francja podpisała z Rosją konwencję militarną.
- Niemcy odkupiły od Hiszpanii pacyficzne archipelagi: Karoliny i Mariany.
- We Włoszech rozegrano 8 wyścigów samochodowych. 16-letni Ettore Bugatti, startujący na trójkołowym Prinetti-Stucchi odnosi wielki sukces wygrywając aż 4 wyścigi.
- Archipelag wysp Samoa podzielono pomiędzy USA i Niemcy.
- Automobilklub Francuski zorganizował najdłuższy z rozegranych wyścigów. 2173 km trasa Tour de France prowadziła dookoła kraju. Triumfował R.de Knyff kierujący samochodem Panhard.
- Bank Niemiecki powołał do życia konsorcjum dla finansowania poszukiwań złota w Afryce Południowej.
[edytuj] Urodzili się
- 7 stycznia – Francis Poulenc, francuski kompozytor (zm. 1963)
- 13 stycznia – Wanda Gentil-Tippenhauer, polska malarka, miłośniczka Tatr i narciarstwa (zm. 1965)
- 17 stycznia – Al Capone, amerykański mafioso włoskiego pochodzenia (zm. 1947)
- 8 lutego – Jan Kazimierz Dorawski, polski lekarz rentgenolog, taternik i alpinista (zm. 1975)
- 15 lutego – Georges Auric francuski kompozytor i krytyk muzyczny (zm. 1983)
- 23 lutego – Erich Kästner, niemiecki pisarz (zm. 1974)
- 11 marca – Fryderyk IX Glücksburg, król Danii (zm. 1972)
- 27 marca – Gloria Swanson, amerykańska aktorka (zm. 1983)
- 29 marca – Ławrientij Beria, szef NKWD (zm. 1953)
- 10 kwietnia – Ewa Szelburg-Zarembina, polska pisarka (zm. 1986)
- 22 kwietnia – Vladimir Nabokov, rosyjski pisarz (zm. 1977)
- 29 kwietnia – Duke Ellington, afroamerykański pianista i kompozytor (zm. 1974)
- 1 maja – Witold Doroszewski, polski językoznawca, leksykograf (zm. 1976)
- 10 maja – Fred Astaire, amerykański aktor i tancerz (zm. 1987)
- 22 maja – Oskar Hammelsbeck, niemiecki pedagog (zm. 1975)
- 24 maja – Henri Michaux, belgijski pisarz, malarz (zm. 1984)
- 5 czerwca – Ernesto Cofiño, gwatemalski lekarz pediatra, Sługa Boży Kościoła katolickiego (zm. 1991).
- 12 czerwca – Weegee, właściwie Arthur Fellig, amerykański fotograf i dziennikarz (zm. 1968)
- 26 czerwca – Maria Romanowa, wielka księżna rosyjska, córka ostatniego cesarza Rosji Mikołaja II, zamordowana wraz z rodziną przez Czeka w 1918; święta prawosławna
- 21 lipca – Ernest Hemingway, amerykański pisarz (zm. 1961)
- 28 lipca – Wawrzyniec Staliński, polski piłkarz, reprezentant Polski (zm. 1985)
- 13 sierpnia – Alfred Hitchcock, brytyjski reżyser i producent filmowy (zm. 1980)
- 13 września – Corneliu Codreanu, rumuński polityk (zm. 1938)
- 13 września – Grzegorz Peradze, gruziński duchowny, święty prawosławny, teolog, zabity w obozie Auschwitz (zm. 1942)
- 23 września – Louise Berliawsky Nevelson, amerykańska rzeźbiarka (zm. 1988)
- 29 września
- Jan Rzepecki, polski oficer, pułkownik, historyk (zm. 1983)
- Stanisław Wójtowicz, polski polityk, działacz ludowy (zm. 1936)
- 4 października – Franz Jonas, austriacki polityk, prezydent Austrii w latach 1965-1974 (zm. 1974)
- 8 listopada – Jerzy Mieczysław Rytard, pisarz polski, autor utworów głównie o tematyce podhalańskiej i tatrzańskiej (zm. 1970)
- 20 listopada:
- Feliks Stroiński, polska ofiara represji stalinowskich (zm. 1948)
- Alicja Jadwiga Kotowska, polska zakonnica, męczennica, błogosławiona Kościoła rzymskokatolickiego (zm. 1939)
- 25 grudnia – Humphrey Bogart, aktor amerykański (zm.1957)
- 28 grudnia – Eugeniusz Bodo, polski aktor (zm. 1943)
- Bohdan Biłynśkyj – ukraiński polityk i działacz spółdzielczy (zm. ?)
- Wincenty Birkenmajer, polski taternik, polonista, nauczyciel gimnazjalny, poeta (zm. 1933)
[edytuj] Zmarli
- 3 lutego – Juliusz Kossak, polski malarz, rysownik i ilustrator (ur. 1824)
- 18 lutego – Marius Sophus Lie, norweski matematyk (ur. 1842)
- 2 marca – Ernest Malinowski, polski inżynier budownictwa, budowniczy kolei w Peru, profesor Uniwersytetu w Limie (ur. 1818)
- 8 kwietnia – Martha M. Place, pierwsza kobieta, która zginęła na krześle elektrycznym (ur. 1854 lub 1855)
- 17 kwietnia – Alfred Schouppé, polski malarz, autor pejzaży tatrzańskich, jeden z założycieli Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (ur. 1812)
- 19 kwietnia – Stanisław Kierbedź, polski budowniczy (ur. 1810)
- 3 czerwca – Auguste Baud-Bovy – szwajcarski artysta malarz, wybitny malarz Alp (ur. 1848)
- 3 czerwca – Johann Strauss (syn), austriacki kompozytor (ur. 1825)
- 10 października – Bł. Maria Angela, Zofia Kamila Truszkowska, Założycielka Zgromadzenia Sióstr Felicjanek (ur. 1825)
- 18 września – Włodzimierz Dzieduszycki, hrabia, polski przyrodnik, mecenas nauki i kultury (ur. 1825)
- 16 listopada – Vincas Kudirka, litewski poeta, kompozytor i działacz narodowy (ur. 1858)
- 2 grudnia – Miklós Szontagh, węgierski lekarz, botanik, turysta, taternik, myśliwy (ur. 1843)
- 31 grudnia – Karl Millöcker, austriacki kompozytor (ur. 1842)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 9 lutego
- Ostatki: 14 lutego
- Popielec: 15 lutego
- Niedziela Palmowa: 26 marca
- Wielki Czwartek: 30 marca
- Wielki Piątek: 31 marca
- Wielka Sobota: 1 kwietnia
- Wielkanoc: 2 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 3 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 11 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 21 maja
- Boże Ciało: 1 czerwca
