Komori

اتحاد القمر Union des Comores Udzima wa Komori Flago di Komori Blazono di Komori Chefurbo: Moroni ·Lojanti: 53.420 (2003) Precipua urbo: Moroni Oficala linguo: araba, franciana, shikomoriana Guvernerio: Republiko ·Prezidisto: Ikililou Dhoinine Surfaco: (178ma granda) ·Totala: 2.235 km² ·% aquo: neglijebla Lojanti: (159ma granda) ·Totala: 798.000 (2005) ·Lojanto-denseso: 275 loj./km² Nacionala himno: Udzima wa ya Masiwa Pekunio: Komoriana Franko Reto-kodo: .km Precipua religio: islamo, 98%

Komori esas lando formata da tri insuli en Indiana oceano, esto di Afrika. Chef-urbo Moroni jacas sur la maxim granda insulo, Granda Komoro. La nomo dil arkipelago esas asociita kun lun-adoro. Lua nomo devenas del araba Jebel-el-Komr, tradukuro dil originala Greka nomo ore seleniae, signifikante 'lun-monti'. Komr es en l'Araba 'luno'.

Bazala fakti pri Komori.

Historio

La maxim anciena habitanti di Komori esis Afrikani ed Austroneziani, qua arivis en l'insuli ne posa la yaro 600 pos Kristo, dato di la maxim anciena arkeologiala loko konocata en Komori, en l'insulo di Nzwani (Anjouan). Swahili populi arivis en l'arkipelago dum l'unesma yarmilo.

Arabi komercisti trovis islamo a l'insuli. Araba koloniigo en l'insuli kreskis kande Zanzibar krulis en manui di Omani. Diversa rivala sultanii koloniigis l'insuli dum la 16ma e 17ma yarcenti.

Portugalani komencis explorar l'insuli ye 1505. Ye 1793 Madaskariani komencis marodar l'insuli por sklavi, e pos kontrolis diversa regioni. Francia komenicis okupar l'arkipelago ye 1841. Ye 1886 rejino Salima Machimba pozis l'insulo di Mohéli sub Franca protekto. Sama yaro, sultano Said Ali de Granda Komoro anke aceptis Franca protekto, malgre il sejornis suvereno til 1909. Franca generala-guverniestro en Madagaskar administris l'insuli pos 1914.

Ye 6 di julio 1975 Komoriana parlamento deklaris unilatere la nedependeso di lando. Ahmed Abdallah Abderemane divenis l'unesma prezidisto di lando, ma ye 3 di agosto sam yaro okuris stato-stroko, e Said Mohamed Jaffar asumis povo.

Politiko

Moroni, chef-urbo di Komori e sideyo di guverno.

Komori esas prezidantala republiko. La chefo di stato e la chefo di guvernerio esas la prezidisto, qua guvernas dum 4 yari. Nune esas Ikililou Dhoinine, qua asumis povo ye 26 di mayo 2011.

La parlamento havas 1 chambro: Assemblée, kun 33 membri: 18 elektata direte da populo e 15 elektata da membri di lokala insulala asemblaji. Tota la membri dil parlamento servas dum 5 yari.

Lua legala sistemo mixuras islama lego, Franca legala sistemo (Napoleona kodo) e lokala tradicioni. Nuna konstituco esis adoptita ye 1996.

Geografio

Mapo di Komori.

Kun 2,235 km² Komori esas un di min granda landi dil mondo. Granda Komoro kun 1,148 km² esas lua precipua insulo. Chef-urbo di lando, Moroni, jacas en ol.

L'insuli havis origino en volkanala aktiveso. Lua klimato esas tropikala, kun varma e humida sezono rezulto di monsono de novembro til aprilo, e sika sezono l'altra monati. Averajala temperaturo varias de 23ºC til 28 °C dum yaro en litoro. Yaral averajala pluvo esas 2,000 mm. En kelka regioni aquo esas poka.

Ekonomio

Videz anke: Ekonomio di Komori.

Demografio

Kun 275 lojanti per km², Komori esas un di maxim dense populoza landi di mondo. Preske 98% di populo esas islamana.

La maxim granda urbo esas chef-urbo, Moroni. Altra importanta urbi esas Mutsamudu e Mitsamiouli.

Kulturo

Shikomoriana, linguo proxim de Swahili esas la maxim uzata linguo en Komori. Cirkum 30% di lua vorti havas araba origino.