Uganda

Jamhuri ya Uganda Republic of Uganda Flago di Uganda Blazono di Uganda Chefurbo: Kampala ·Lojanti: (2003) Precipua urbo: Kampala Oficala linguo: Angliana, Swahili Guvernerio: Republiko ·Prezidisto: Yoweri Kaguta Museveni ·Chefa ministro: Apolo Nsibambi Surfaco: (81ma granda) ·Totala: 241 038 km² ·% aquo: 15,39 Lojanti: (38ma granda) ·Totala: 30 900 000 (2007) ·Lojanto-denseso: 119 loj./km² Nacionala himno: Oh Uganda, Land of Beauty Pekunio: Shiling di Uganda Reto-kodo: .ug Precipua religio: kristanismo

Uganda esas lando qua jacas en centr-Afrika. Lua vicina landi esas:

• en nordo, Sudan,
• en esto, Kenia,
• en sudo, Tanzania,
• en sud-westo, Rwanda,
• en westo, Demokratial Republiko Kongo.

Bazala fakti pri Uganda.

Historio

De 2300 til 1700 yari ante nun, populi qua parolis Bantuana lingui migris vers sudo di nune Uganda. Dum la 1830a yari kande Arabiana komerciisti eniris la regiono de litoro, li trovis rejii kun developita institucuri. Un di ica rejii esis Buganda Rejio.

Ye 1890 Unionita Rejio e Germaniana Imperio signatis pakto qua konfirmis Britaniana dominacajo en Kenia e Uganda. Buganda ed altra rejii esis inkluzite en Britaniana protektorato di Uganda ye 1894.

Uganda divenis nedependanta de Unionita Rejio ye 9 di oktobro 1962. Dum la sequanta yari okuris konflikti inter la suporteri di federala sistemo e suporteri de centraligita stato. Kom rezulto ye februaro 1966 Milton Obote suspensis la konstituco e asumis totala povo.

Inter 1971 e 1979 Uganda esis opresata da diktatoro Idi Amin Dada, qua finis pos Uganda-Tanzania milito, kande Ugandani en exilo invadis lando kun helpo di Tanzaniana forci. Ta invado permisis ripozo di Milton Obote en povo. Obote guvernis til 1985 kande il esis renversita da Tito Okello.

Politiko

Uganda esas parlamentala republiko. La chefo di stato esas la prezidisto, nune Yoweri Kaguta Museveni. La chefo di guvernerio esas la chefa ministro, nune Apolo Nsibambi.

La parlamento havas 1 chambro: National Assembly, kun 292 membri. Lua nuna konstituco esis adoptita ye 8 di oktobro 1995.

Geografio

Mapo di Uganda, kun lua precipua urbi.

Lago Viktoria jacas en sud-esto di lando, e influas en la klimato ed en pluvii di la regiono, inkluze la chefurbo Kampala. Ultre Viktoria, altra importanta lagi esas Lago Kyoga, Lago Albert, Lago Edward e Lago George.

Dominacanta klimato esas Equatorala ma pluvi varias: en Entebbe, apud Lago Viktoria, la maxim intensa pluvi okuras omna yari de marto til junio e de novembro til decembro.

Ekonomio

Videz anke: Ekonomio di Uganda.

Dum yardeki Uganda esis un di maxim povra landi dil mondo, e sufris kun nestabileso e devastanta ekonomiala politiki.

Demografio

Angliana linguo esas oficala de nedependeso. Luganda esas la maxim parolata lokala linguo.

Segun demografiala kontado ye 2002, 84% di lua populo esas kristana, 41,9% katolika.

Kulturo

Autorino Monica Arac de Nyeko.

En literaturo kelka importanta nomi esas poeti Elvania Namukwaya Zirimu, Okot p'Bitek, Okello Oculi, Timothy Wangusa, ed autori kom Mahmood Mamdani, Monica Arac de Nyeko, ed altra.