24. 7.

Dani - Godine
prethodni dan - sledeći dan

---

24. srpnja - 24. jul

Događaji

• 1261. Mihailo VIII Paleolog povratio je Konstantinopolj (Carigrad) i ponovo ga proglasio prestonicom Vizantije. Grad su 1204. osvojili krstaši, spalili ga i opljačkali, i zajedno s Mlečanima proglasili ga prestonicom Latinskog carstva, a prestonica Vizantije premeštena je u Nikeju (Nikejsko carstvo).
• 1593. kralj Francuske Anri IV, kralj Navare pre dolaska na francuski presto 1589. i vođa francuskih hugenota, prešao je u katoličanstvo.
• 1712. vojska švajcarskih protestanskih kantona je u bici kod Vilmergena potukla snage katoličkih kantona, čime su u Švajcarskoj okončani verski ratovi.
• 1817. po povratku u Srbiju, ubijen je legendarni vođa Prvog srpskog ustanka Đorđe Petrović. On je, posle sloma ustanka 1813. godine, izbegao u Austriju, a zatim u Rusiju.
• 1848. Austrijanci su u bici kod Kustoce porazili snage Sardinske kraljevine (Pijemont), suzbivši prvi značajniji napor za ujedinjenje italijanskih teritorija u jedinstvenu državu.
• 1878. prva kineska diplomatska misija u SAD stigla je u Vašington.
• 1898. vojska SAD je u špansko-američkom ratu okupirala Portoriko, koji je Pariskim mirovnim ugovorom iste godine ustupljen SAD. Istog dana 1953. dobio je status pridružene države SAD.
• 1907. Japan je proglasio protektorat nad Korejom sa pravom da kontroliše vladu te zemlje.
• 1909. francuski pilot Luj Blerio prvi je preleteo avionom kanal Lamanš. Razdaljinu od 40 kilometara od Lebaraka kod Kalea do Dovera preleteo je za 37 minuta.
• 1917. Nizozemka Margareta Gertruda Cele, poznata kao Mata Hari, osuđena je na smrt pod otužbom da je špijunirala za Nemce tokom Prvog svetskog rata.
• 1934. nacisti su u Beču ubili austrijskog kancelara Engelberta Dolfusa.
• 1943. italijanski diktator Benito Musolini primoran je, nakon sednice Velikog fašističkog veća, da podnese ostavku. Kralj Viktor Emanuele imenovao je za premijera maršala Pjetra Badolja. Musolini je uhapšen i interniran, a 1945. je streljan.
• 1952. stupio je na snagu ugovor o Evropskoj zajednici za ugalj i čelik, što je bila prva faza stvaranja Evropske unije.
• 1956. u sudaru italijanskog i švedskog broda „Andrea Dorija“ i „Stokholm“ ispred obala SAD u Atlantskom okeanu poginulo je 50 ljudi.
• 1957. Tunis je postao republika, a za predsednika je izabran Habib Burgiba.
• 1963. SSSR, SAD i Velika Britanija zaključile su ugovor o zabrani nuklearnih proba u vazduhu, pod vodom i u kosmosu.
• 1968. papa Pavle VI zabranio je vernicima rimokatoličke crkve sve veštačke metode sprečavanja začeća.
• 1982. vođa Palestinske oslobodilačke organizacije (PLO) Jaser Arafat potpisao je u Bejrutu deklaraciju kojom je prihvatio rezolucije UN o postojanju države Izrael.
• 1991. sovjetski predsednik Mihail Gorbačov predložio je liderima Komunističke partije SSSR-a novu platformu u kojoj izgradnja komunizma više nije osnovni cilj i pozvao ih da odbace „zastarele ideološke dogme“.
• 1992. italijanska vlada poslala je 7.000 vojnika na Siciliju, u nastojanju da razbije mafiju.
• 1994. Izrael i Jordan su potpisali u Vašingtonu deklaraciju kojom je okončano ratno stanje između dve države.
• 1995. Haški tribunal podigao je optužnice protiv Radovana Karadžića, Ratka Mladića, Milana Martića i još 21 osobe, uglavnom komandanata i stražara zatvoreničkih logora u Bosni. Lider bosanskih Srba Radovan Karadžić i general Ratko Mladić optuženi su za genocid, ratne zločine i zločine protiv čovečnosti.
• 2000. supersonični avion kompanije „Er Frans“ srušio se blizu Pariza neposredno nakon poletanja. Poginulo je 109 putnika i članova posade, i još četvoro ljudi na zemlji. To je bila prva nesreća „konkorda“ od kako je počeo da leti 1969.
• 2001. general Hrvatske vojske Rahim Ademi, optužen za zločine počinjene nad Srbima 1993. u Medačkom džepu, kod Gospića u Hrvatskoj, doborovoljno se predao Haškom tribunalu. Na osnovu odluke Sudskog veća od 20. februara 2002. Ademije je pušten na slobodu do početka suđenja.

Rođenja

• 1725 - John Newton, engleski skladatelj (Amazing Grace)
• 1783. - Simón Bolívar, vojskovođa i državnik (u. 1830.)
• 1802. - Alexandre Dumas (otac), francuski književnik (u. 1870.)
• 1803. - Adolphe Adam, francuski skladatelj (u. 1856.)
• 1822. - Dinko Vitezić, narodni preporoditelj i političar (u. 1904.)
• 1848. britanski državnik Artur Džejms Balfur, premijer (1902-06) i ministar inostranih poslova (1916-19). Predložio je 1917. stvaranje nacionalne države Jevreja u Palestini (Balfurova deklaracija).
• 1857 - Henrik Pontoppidan, danski književnik , dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1917.
• 1860 - Alfons Mucha, češki slikar (u. 1939.)
• 1864. - Frank Wedekind, njemački književnik (u. 1918.)
• 1898. - Amelia Earhart, američka letačica (u. 1937.)
• 1894. - Volter Brenan, američki glumac i najčuveniji epizodista svetske kinematografije
• 1895. - Robert Graves, engleski pisac (u. 1985.)
• 1904 - Delmer Daves, američki režiser i scenarist
• 1950 - Jadranka Stojaković, bosanska kantautorica
• 1952. - Gus Van Sant, američki reditelj
• 1970 - Jennifer Lopez, američka pjevačica i glumica

Smrti

• 1834. - Semjuel Tejlor Kolridž, engleski pesnik
• 1843. - Čarls Mekintoš, škotski hemičar pronalazač nepromočive tkanine za kišne ogrtače.
• 1974 - Džems Čadvik, engleski fizičar. (r.1891).
• 1980 - Peter Sellers, britanski filmski komičar i glumac
• 1986. - Vinsent Mineli, američki filmski reditelj
• 1995. - Ivo Kalina, hrvatski slikar (r. 1925.)
• 2011. - Josip Bobi Marotti, hrvatski glumac (r. 1922)