1959

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1920-e | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | >
<< | < | 1955. | 1956. | 1957. | 1958. | 1959. | 1960. | 1961. | 1962. | 1963. | > | >>

1959 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1959 MCMLIX
Ab urbe condita	2712
Islamski	1378 – 1379
Iranski	1337 – 1338
Hebrejski	5719 – 5720
Bizantski	7467 – 7468
Koptski	1675 – 1676
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	2014 – 2015
- Shaka Samvat	1881 – 1882
- Kali Yuga	5060 – 5061
Kineski
- Kontinualno	4595 – 4596
- 60 godina	Yin Zemlja Svinja (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11959
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1959 (MCMLIX) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak (link pokazuje kalendar) po gregorijanskom kalendaru.

Događaji

• decembar 1958 - mart 1959 - Tito na turneji: Indonezija, Burma, Indija, Šri Lanka, Etiopija, Sudan, Egipat, Grčka.

Januar/Siječanj

• 1.1. - Kubanska revolucija: diktator Fulgencio Batista beži iz Havane, nekoliko sati nakon što je pokret Fidela Kastra zauzeo grad Santa Klara.
• 1.1. - Austrijska televizija ORF prvi put prenosi Bečki novogodišnji koncert.
• 2.1. - Sovjeti lansirali "Lunu 1", prvi umjetni satelit koji je okružio Sunce.
• 3.1. - Aljaska postala 49. država SAD.

+ Atol Addu se otcepio od britanskih Maldiva (Ujedinjena Suvadivska Republika - vratili se 1963).

• 4.1. - Pobunjeničke trupe (na čelu Che Guevara i Camilo Cienfuegos) ulaze u Havanu.
• 8.1. - Charles de Gaulle inauguriran za prvog predsednika francuske Pete republike.
• januar - Jugoslovenska vlada protestuje jer je sud u Los Angelesu odbio izručenje Andrije Artukovića, zbog "nedovoljnih dokaza".

Februar/Veljača

• 3.2. - The Day the Music Died: pogibija Buddy Holly-ja i još trojice muzičara u padu čarter-aviona.
• 9.2. - Uhapšene ubice studeničkog isposnika Nestora Maričića (mislili su da ima mnogo više novca nego što je imao).
• 16.2. - Fidel Castro postao premijer Kube.

+ Grupa naučnika iz instituta u Vinči se vratila u zemlju nakon lečenja u Francuskoj od posledica ozračivanja prošlog oktobra.

• 17.2. - Lansiran američki satelit Vanguard 2, prvi meteorološki satelit.
• 19.2. - Ciriški i londonski sporazum: Kipar će dobiti nezavisnost.

Mart/Ožujak

• 1.3. - Kiparski arhiepiskop Makarios III se vratio na Kipar (bio proteran 1956).
• 9.3. - Pojavila se lutka Barbika (Barbie).
• 10.3. - Pobuna na Tibetu protiv kineskih vlasti, ugušena do kraja meseca.
• 18.3. - Predsednik SAD Dwight D. Eisenhower potpisao zakon o ulasku Havaja u Uniju (
• 31.3. - Dalaj Lama XIV pobegao s Tibeta u Indiju.
• mart - Povučen jugoslovenski ambasador iz Tirane.
• mart - Austrijski parlament podržao odluku koruških vlasti o prekidu upotrebe slovenačkog u osnovnim školama; demonstracije u Mariboru.

April/Travanj

• 6.4. - 31. dodela Oskara, najbolji film Gigi ("Žiži"), dobio još osam odličja.
• 15.4. - Štampan prvi broj časopisa "Bagdala" u Kruševcu.
• 28.4. - Nacionalni narodni kongres NR Kine izabrao Liu Shaoqi-ja za predsednika zemlje, nakon Mao Tse-tung-a (koji ostaje na čelu partije).

Maj/Svibanj

• maj - Ukinuto pravo Jugoslovenima da donose robe vrednosti do $165 i primaju pakete vrednosti do $65 svaka tri meseca bez carine (borba protiv crne berze).
• 1.5. - Unija Gana-Gvineja preimenovana u Uniju Afričkih Država (Mali se pridružio 1961, razišla se 1962).
• 16.5. - Jugoslavija prihvata opšte principe GATT-a.
• 28.5. - Dva majmunčeta, Able i Miss Baker, su prva živa bića koja su se vratila iz svemira, sa američkom raketom PGM-19 Jupiter.

Jun/Juni/Lipanj

• 3.6. - Samouprava za Singapur pod britanskom vlašću, na čelu Lee Kuan Yew.
• 14.6. - Dominikanska Republika: emigranti upadaju u zemlju, uz Kastrovu pomoć, u nameri da zbace diktatora Truhilja ali bez uspeha.
• 25.6. - SSSR predložio uspostavljanje zone bez nuklearnog oružja na Balkanu i u Jadranskom moru.
• 28.6. - Delegacija Vlade Popovića, iz Odbora za ekonomske odnose sa inostranstvom, kreće na turneju dobre volje u 10 zemalja Latinske Amerike.
• jun - Zbog podrške alžirskim pobunjenicima, zategnuti odnosi Jugoslavije i Francuske.

Jul/Juli/Kolovoz

• 4.7. - Inaugurirana zastava SAD sa 49 zvjezdica - trajaće samo godinu dana.
• 5.7. - Indonežanski predsednik Sukarno raspustio Ustavotvornu skupštinu i vratio ustav iz 1945 (zvanična ideologija je "vođena demokratija").
• 17.7. - Otkrivena prva lobanja roda Australopithecus (bračni par Leakey u Tanzaniji).
• 24.7. - "Kuhinjska debata" potpredsednika Nixona i premijera Hruščova na izložbi u Moskvi.

• ljeto - Ivan Meštrović u posjeti Jugoslaviji, posjetio kardinala Stepinca, razgovarao sa Titom.

Avgust/August/Kolovoz

• 13-21.8. - Kubanska misija dobre volje, na čelu sa Če Gevarom, u poseti Jugoslaviji (Beograd, razgovor sa Titom 18.8., Zagreb, Rijeka, Ljubljana).
• 14.8. - Američki satelit Explorer 6 šalje prve slike Zemlje iz svemira.
• 15.8. - Haile Selasije u poseti Jugoslaviji.
• 17.8. - Izdat album Kind of Blue Miles Davisa, najprodavaniji džez album ikad.
• 21.8. - Havaji primljeni u SAD kao 50. i za sada poslednja država.
• 26.8. - Lansiran automobil Mini.

Septembar/Rujan

• 13.9. - Sovjetska Luna 2 je prva letelica koja je stigla (srušila se) na Mesec.
• 20.9. - Velenje u Sloveniji proglašeno gradom.
• 26.9. - Budistički monah ubio premijera Šri Lanke S. W. R. D. Bandaranaike-a.

Oktobar/Listopad

• 2.10. - Debituje prva sezona TV serije "Zona sumraka" Rod Serlinga.
• 7.10. - Sovjetska Luna 3 snimila "tamnu" stranu Meseca (poslato na Zemlju nekoliko dana kasnije).
• 15.10. - Savezna skupština donosi zakon kojim standardi dobre poljoprivrede postaju obavezni za individualne proizvođače.
• 30.10. - PGP RTB objavio prvu ploču - "Zvižduk u osam" Đorđa Marjanovića.

• jesen - Otvoren civilni zračni promet na Plesu (v. Zračna luka Zagreb).

Novembar/Studeni

• 1.11. - Tutsiji pretukli Hutu političara Dominika Bonjumutvu u belgijskoj Ruandi, sledi period nazvan "Vetar uništenja" u kome ginu desetine hiljada ljudi.
• 18.11. - Premijera filma Ben Hur, koji će dobiti 11 Oskara.
• 20.11. - Generalna skupština Ujedinjenih nacija usvojila Deklaraciju o pravima djeteta, kojom su proklamovana jednaka prava za svu djecu, bez obzira na rasu, vjeru, porijeklo i spol.

Decembar/Prosinac

• 1.12. - Potpisan Antarktički ugovor - 12 zemalja se obavezalo da će Antarktik biti naučno područje.
• 2.12. - Nakon pucanja brane poginulo preko 400 ljudi u gradu Fréjus, na Azurnoj obali.
• 18.12. - Osniva se preduzeće Rafinerija nafte u Pančevu.
• 28.12. - U Institutu "Vinča" ("Boris Kidrič") pušten u rad prvi nuklearni reaktor u Jugoslaviji.

Datum nepoznat

• Spomenik streljanim građanima u Kragujevcu.
• Početkom godine loši odnosi između Jugoslavije i ostalih komunističkih zemalja (naročito Kine i Albanije).
• Izgrađena HE Gojak kod Ogulina. [1].
• Jaka suša krajem leta izaziva nestašicu električne energije u Jugoslaviji krajem godine.
• Branko Zebec prešao iz Partizana u Zvezdu.
• Obnovljena sportska kladionica u Jugoslaviji.
• "Lepotica '59" je Romana Milutin iz Dubrovnika.
• Mihail Talj pobeđuje na čelendžer turniru u Jugoslaviji.
• Zagreb dobija Most slobode.
• U pirotskom "Tigru" otvorena fabrika autoguma.
• Izgrađen deo "autoputa" Bratstva i jedinstva od Paraćina do Niša.
• U RR Niš proizveden prvi tranzistorski radio aparat (proveriti).

1959. u temama

Rukovodstvo FNRJ:

• • Predsednik Republike i Predsednik Saveznog izvršnog veća: Josip Broz Tito
  • Predsednik Savezne skupštine: Petar Stambolić

• Televizija. TV serija: "Servisna stanica" (1959-60) (TV Beograd).

• Proglasila nezavisnost Ujedinjena Suvadivska Republika (nepriznata, vratila se Maldivima 1963):

Suvadivska (nepr.)

Rođenja

• 16. siječnja - Mladen Čutura, hrvatski glumac

• 7. februar - Predrag Antonijević, srpski reditelj
• 15. veljače - Joseph R. Gannascoli, američki glumac
• 22. veljače - Kyle MacLachlan, američki glumac

• 3. mart - Duško Vujošević, trener KK Partizan
• 11. mart - Dejan Stojanović, srpsko-američki pesnik, publicista i esejista
• 12. mart - Milorad Dodik, bosanskohercegovački političar
• 18. mart - Luc Besson, francuski filmski režiser, scenarist i producent
• 22. mart - Josip Vancaš, bosanskohercegovački arhitekt

• 1. april - Margita Stefanović, arhitekta, pijanistkinja, članica "EKV" († 2002)
• 3. april - David Hyde Pierce, američki glumac
• 6. april - Zlatan Fazlić Fazla, bosanskohercegovački kantautor, pjevač i kompozitor
• 14. april - Don Roos, američki scenarist i filmski režiser
• 15. travnja - Emma Thompson, britanska glumica
• 15. april - Andreja Maričić, glumac
• 30. travnja - Stephen Harper, kanadski političar i premijer

• 11. maj - Milivoje Mlađenović, dr književnosti, upravnik NP u Somboru i SNP u Novom Sadu († 2009)
• 13. maj - Perica Vučinić, novinar, osnivač "Reportera" († 2005)
• 30. maj - Blaž Slišković, bosanskohercegovački nogometaš i selektor

• 11. lipnja - Hugh Laurie, britanski glumac
• 28. jun - Brad Fraser, kanadski scenarista

• 18. srpnja - Ljerka Anić, hrvatska i bosanskohercegovačka književnica

• 27. avgust - Jeanette Winterson, engleska spisateljica
• 29. kolovoza - Milivoj Bebić, hrvatski vaterpolist

• 18. rujna - Boris Bakal, hrvatski glumac, pisac, redatelj i intermedijalni umjetnik
• 19. septembar - Oliver Njego, operski pevač

• 20. oktobar - Midhat Ajanović, bosanskohercegovački novinar, karikaturista i književnik
• 23. oktobar - "Weird Al" Yankovic, američki muzičar

• 2. novembar - Nenad Čanak, srbijanski političar
• 4. novembar - Dejan Cukić, rok muzičar
• 5. studenog - Bryan Adams, kanadski kantautor, gitarist i fotograf
• 13. novembar - Hari Kostov, makedonski političar i državnik
• 29. novembar - Stevan Koprivica, dramski pisac i profesor FDU u Bg.

•  ? - Slobodan Antonić, srpski politički analitičar

Smrti

• 21. siječnja - Cecil B. DeMille, američki filmski redatelj i producent (* 1881.)
• 30. siječnja - Josip Hatze, hrvatski skladatelj i dirigent (* 1879.)

• 3. februar - Buddy Holly, američki muzičar

• 9. travanj - Frank Lloyd Wright, američki arhitekt i teoretičar arhitekture (* 1867.)

• 6. juli - George Grosz, njemački grafičar i slikar
• 17. juli - Billie Holiday, američka pjevačica

• 16. kolovoza - Wanda Landowska, poljska čembalistica i skladateljica (* 1879.)

• 14. oktobar - Rodoljub Malenčić-Rodac - pravnik, fotograf, golman, prvi naš olimpijski izveštač (* 1903)

• 26. studenog - Jean Gremillon, francuski režiser (* 1902.)
• 27. novembar - Borivoje Jevtić, kjiževnik, učesnik Sarajevskog atentata (* 1894)

• 6. decembar - Jovan Palavestra, srpski književnik i publicista (* 1893)
• 28. prosinca - Ante Pavelić, hrvatski ustaški političar, pisac i državnik; poslijednji poglavnik NDH (* 1889.)

Nobelova nagrada za 1959. godinu

• Fizika: Emilio Segrè i Owen Chamberlain
• Kemija: Jaroslav Heyrovský
• Fiziologija i medicina: Severo Ochoa i Arthur Kornberg
• Književnost: Salvatore Quasimodo
• Mir: Philip Noel-Baker

Spoljne veze

• Džuboks na ledu, amika.rs (mešano ćirilica i latinica)
• Radio Moscow Continues Attacking Yugoslav Leaders for Revisionism, Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe
• Radio Moscow: Friendship with Yugoslav People -- Ideological War Against Yugoslav Leaders, Stanković, OSA-RFE
• Tito Back in Belgrade - Signal for a "Tougher" Line, Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav Paper on Three Phases in the Struggle of Soviet Bloc Against Yugoslav "Revisionism" in Economy, DP, OSA-RFE
• Yugoslav Indignation Over "Arrogant Provocation" By Chinese Correspondent in Belgrade, Stanković, OSA-RFE
• Survey Of Recent Yugoslav Press Coverage Of China, Stanković, OSA-RFE
• Tit-for-Tat in Belgrade-Tirana Spy Hunt, Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav Paper Accuses Enver Hoxha of "Anti-Democratism" and "Chauvinism", Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav Diplomats Protest against Albanian and Slovak Anti-Yugoslav Statements, Stanković, OSA-RFE
• Tito Very Popular in Poland, Yugoslav Paper Claims, Stanković, OSA-RFE
• Hungarian Book on Yugoslav Revisionism, Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav-Rumanian Trade: Oil Vanishes From List of Goods, Pejčić, OSA-RFE
• Yugoslav Paper Accuses Bulgarians of Suppressing Macedonian Nationality, Stanković, OSA-RFE
• Belgrade "Komunist" Answers Radio Sofia, Stanković, OSA-RFE
• Russians Cannot Surpass America, Says Yugoslav Economic Expert, Stanković, OSA-RFE

U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:

1959