1930

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1900-e | 1910-e | 1920-e | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | >
<< | < | 1926. | 1927. | 1928. | 1929. | 1930. | 1931. | 1932. | 1933. | 1934. | > | >>

Događaji

• 25.1. - Memorandum Ligi naroda A. Košutića i J. Krnjevića, funkcionera HSS u emigraciji - žale se na diktaturu i uskraćena prava Hrvatima.
• 30.1. - Potpisan Jangov plan (Young Plan), kojim se regulišu nemačke ratne reparacije.
• 31.1. - Novi Zakon o islamskoj verskoj zajednici, kojem se reis Mehmed Džemaludin ef. Čaušević protivi.

• 18.2. - Otkriven Pluton, dugo smatran za najudaljeniju planetu (objavljeno 13.3.).

• 12.3. - 5.4. - Mahatma Gandi sa pristalicama krenuo na Marš soli od preko 300 km do mora, kako bi protestovao zbog britanskog monopola na sol.
• 28.3. - Konstantinopolj i Angora zvanično postaju Istanbul odn. Ankara.
• 31.3. - Uveden Kodeks proizvodnje filmova (Hejzov kodeks) koji daje stroge smernice za tretman seksa, nasilja, religije i kriminala u američkim filmovima (na snazi od 1934. do 1968).

• 12.4. - Izabran patrijarh srpski Varnava.
• 17.4. - Izmišljen neopren.
• 18.4. - Izbija pobuna u Čitagongu, Britanska Indija. Istog dana radio BBC javlja da "nema vesti" (bilo odakle).
• 19.4. - Prvi crtani film iz serijala Looney Tunes (Sinkin' in the Bathtub).
• 21.4. - Požar u državnom zatvoru u Ohaju, poginulo 322 zatvorenika.

+ Završena Sibirsko-turkestanska železnica (Turksib).

• 22.4. - Londonski pomorski ugovor (UK, SAD, Japan) se bavi podmorničkim ratovanjem i ograničava brodogradnju.

• maj-oktobar - Sergej Ejzenštajn u Holivudu.

• 14.6. - Presuda Državnog suda za zaštitu države: 14 Hrvata osuđeno na kazne od 6 meseci do 15 godina (poziv na ubistva fukncionera, namera dizanja železničke pruge u vazduh...); oslobođena desetorica, među kojima i lider HSS Vladko Maček (uhapšen prošlog decembra). Sud je našao da nije postojala teroristička organizacija.
• 17.6. - U SAD potpisan Zakon o carinama (Smoot–Hawley Tariff Act), s rekordno visokim stopama - smatra se da je ovim pogoršana Velika Depresija, jer izaziva uzvratne mere ostalih zemalja.
• 27 - 29.6. - Veliki slovenski sokolski slet u Beogradu.
• 27.6. - Statut Male Antante (regulisan način rada i odlučivanja).

• 13 - 30.7. - Prvo Svetsko prvenstvo u fudbalu u Urugvaju osvaja domaćin; Jugoslavija, po FIFA-i, osvojila četvrto mesto (u Jugoslaviji tj. Srbiji se smatra da je bila treća).

• 9.8. - Prvi put se pojavljuje crtani lik Betty Boop.

• 14.9. - Izbori u Nemačkoj: SDP 143 poslanika (-10), Nacisti 107 (+95!), Komunisti 77 (+23) itd.

• 1. listopada - U Londonu je otvorena britanska Empire-konferencija. Središnja tema bila je težnja za užim povezivanjem zemalja Imperije.

+ Pasfildova bela knjiga - ograničeno useljavanje Jevreja u Palestinu (posledica Palestinskih nemira 1929).

• 5. listopada - U Ateni je počeo prvi Balkanski kongres koji je trebao pridonijeti gospodarskoj suradnji balkanskih naroda i rješavanju pitanja manjina (učestvuju Bugarska, Grčka, Rumunija, Turska i Jugoslavija, začetak Balkanskog pakta).
• 5.10. - Britanski kruti vazdušni brod R101 se ruši na svom prvom putovanju, gine 48 ljudi.
• 24.10. - Puč u Brazilu, počinje Vargasova diktatura (do 1945).
• 25.10. - Venčanje bugarskog kralja Borisa i italijanske princeze Đovane - približavanje Italije i Bugarske (pojačanje antijugoslovenskog prstena u kome su već Albanija i Mađarska).
• 31.10. - U Beogradu ustoličen hafiz Ibrahim ef. Maglajlić, čime je sedište reis-ul-uleme premešteno iz Sarajeva.
• oktobar - U Salcburgu se sastali Vlatko Maček, Ante Pavelić, Košutić i Krnjević.

• 2.11. - Haile Selasije krunisan za cara.
• 11.11. - Svečano otkriven spomenik zahvalnosti Francuskoj na beogradskom Kalemegdanu.

• 7.12. - Bostonska televizijska stanica W1WX prenosi sliku CBS radio orkestra, emisija uključuje i prvu TV reklamu.
• 28.12. - Mahatma Gandi odlazi u Veliku Britaniju na pregovore.
• 29.12. - Muhammad Iqbal uvodi Teoriju dve nacije u Britanskoj Indiji, ocrtavajuči viziju Pakistana.

Tokom godine

• Velika ekonomska kriza zahvatila i Jugoslaviju, prvo u vidu poljoprivredne krize ("slom trgovine žitom").

Rođenja

• 4.1. - Joža Vlahović, novinar i pokretač tjednika "Danas" († 2004)
• 4.2. - Borislav Pekić, srpski književnik († 1992)
• 8.2. - Petar Banićević, glumac i profesor († 2006)
• 20.2. - Miodrag Bulatović, književnik († 1991)
• 4.3. - Milan Mile Lojpur, pionir rokenrola († 2005)
• 14.3. - Jagoda Buić, scenograf i kostimograf
• 16.3.. - Izet Sarajlić, bosanskohercegovački književnik († 2002.)
• 21.3. - James Coco, američki glumac
• 31.3. - Berislav Kosier, srpski književnik († 2002)
• 19.4. - Dick Sargent, američki glumac
• 4.5. - Miljan Miljanić, srpski i jugoslavenski fudbalski trener
• 11.5. - Dejan Despić, kompozitor, muzički teoretičar, akademik
• 19.5. - Nikica Kalogjera, kompozitor i dirigent († 2006)
• 23.5. - Aleksandar Matanović, šahovski velemajstor
• 10.6. - Branimir Živojinović, srpski prevodilac i književnik
• 14.6. - Predrag Palavestra, srpski književnik i istoričar književnosti, akademik
• 14.6. - Bora Kostić, fudbaler
• 14.7. - Dragoljub Mićunović, političar, državnik, profesor
• 24.7. - Predrag Ivanović, džez muzičar i kompozitor († 2010)
• 25.7. - Borivoje Oljačić, novinar i književnik
• 3.8. - Florika Štefan, književnica i prevoditeljica
• 8.8. - Božidar Kovaček, istoričar književnosti, teatrolog, pred. Matice srpske († 2007)
• 28.8. - Patrijarh srpski Irinej, poglavar SPC od 2010.
• 18.9. - Vlado Gotovac, hrvatski pisac i političar
• 27.9. - Miroslava Čohadžić, kostimograf († 2002)
• 28.9. - Dejan Kosanović, filmski i TV reditelj
• 30.9. - Ivan Aralica, hrvatski književnik
• 3.10.. - Krsto Cviić, hrvatski novinar († 2010.)
• 4.10. - Dinko Davidov, istoričar umetnosti, akademik
• 10.10. - Harold Pinter, britanski pisac i nobelovac († 2008)
• 11.10. - Zdravko Velimirović, filmski reditelj i scenarista († 2005)
• 11.10. - Dimitrije Bogdanović, istoričar i akademik († 1986)
• 15.10. - Časlav Veljić-Čajka, predsedik Kajakaškog saveza Jugoslavije († 2008)
• 17.10. - Dragoslav Antonijević, etnolog i akademik († 2001)
• 18.10. - Toma Kuruzović, glumac
• 25.10. - Milivoje Mića Milošević, filmski i TV roditelj
• 17.11. - Dragoslav Mihailović, književnik i srpski akademik
• 1.12. - Milutin Butković, glumac († 1997)
• 2.12. - Vlatko Pavletić, književnik i političar, hrvatski akademik († 2007)
• 7.12. - Breda Kalef, operska pevačica
• 17.12. - Bob Guccione, osnivač "Penthouse"-a († 2010)

Smrti

• 2. ožujka - D. H. Lawrence, engleski pisac
• 18. ožujka - Matko Laginja, hrvatski pravnik i političar (* 1852.)
• 14. travnja - Vladimir Vladimirovič Majakovski, ruski književnik (* 1893.)
• 28.4. - Mihailo Živković-Gvozdeni, srpski general († 1856)
• 16.6. - Ljubomir Stojanović, srpski političar i filolog (*1860)
• 1. srpnja - Maximilian Njegovan, austro-ugarski admiral (* 1858.)
• 7. srpnja - Arthur Conan Doyle, engleski književnik (* 1859.)
• 6.8. - Čiča Ilija Stanojević, veliki srpski glumac (* 1859)
• 31.8. - Vladan Đorđević, srpski lekar, političar, diplomata (* 1844)
• 9. studenog - Menci Klement Crnčić, hrvatski slikar i grafičar (* 1865.)

Nobelova nagrada za 1930. godinu

• Fizika: Chandrasekhara Venkata Raman
• Kemija: Hans Fischer
• Fiziologija i medicina: Karl Landsteiner
• Književnost: Sinclair Lewis
• Mir: Lars Olof Jonathan Söderblom

Spoljne veze

• ((en)) Chronology 1930, University of Indiana
• ((en)) Yugoslavia: Leak, Time magazin, 17. februar 1930. (o navodnom prikrivanju postavljanja spomen ploče Gavrilu Principu)

U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:

1930