1945

Godine: 1941 1942 1943 1944 - 1945 - 1946 1947 1948 1949

Desetljeća: 1910e 1920e 1930e - 1940e - 1950e 1960e 2030e

Stoljeća: 19. stoljeće - 20. stoljeće - 21. stoljeće

1945 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1945 MCMXLV
Ab urbe condita	2698
Islamski	1364 – 1365
Iranski	1323 – 1324
Hebrejski	5705 – 5706
Bizantski	7453 – 7454
Koptski	1661 – 1662
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	2000 – 2001
- Shaka Samvat	1867 – 1868
- Kali Yuga	5046 – 5047
Kineski
- Kontinualno	4581 – 4582
- 60 godina	Yin Drvo P(ij)etao (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11945
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1945 (MCMXLV) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak.

Događaji

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Formirane 1, 2. i 3. armija NOVJ.
• 1. 1. - Poljski komitet nacionalnog oslobođenja se, uz blagoslov Moskve, proglasio za privremenu vladu Poljske.
• 11. 1. - Kralj Petar II odbacio sporazum Tito-Šubašić od prethodnog novembra ("državni udar").
• 12. 1. - 2. 2. - Vislansko-odranska operacija, uspešna sovjetsko-poljska ofanziva.
• 13. 1. - CK KPJ šalje uputstva pokrajinskim rukovodstvima partije za organizovanje spontanih demonstracija protiv kralja Petra.
• 14. 1. - U Beogradu određen Akcioni odbor za osnivanje Društva za kulturnu saradnju Jugoslavije sa SSSR.
• 16.1. - Pobedom savezničkih snaga pod komandom generala Bernarda Montgom erija i Omara Bredlija okončana nemačka ofanziva u Ardenima, u Belgiji. Ubijeno ili zarobljeno 220.000 nemačkih i 77.000 savezničkih vojnika.
• 16. 1. - 10. 2. - Beogradski omladinci seku drva na Crnom vrhu.
• 17. 1. - sovjetske trupe su zauzele Varšavu, više od pet godina nakon pada glavnog grada Poljske u ruke nemačkih nacista.
• 19. 1. - Sovjetska Crvena armija je u prodoru ka Berlinu u Drugom svetskom ratu zauzela poljski grad Krakov. Opšte povlačenje Nemaca sa Istočnog fronta.
• 20. 1. - Franklin Delano Roosevelt četvrti put inaugurisan za predsednika SAD. Jedini predsednik u istoriji SAD koji je izabran više od dva puta.

+ Mađarska, odn. privremena vlada Fronta nacionalne nezavisnosti u Debrecenu, potpisuje primirje sa saveznicima.

+ Oslobođenje Varšave.

• 23. 1. - Sovjetske trupe u Drugom svetskom ratu, napredujući ka Berlinu, izbile na reku Odru u Poljskoj.
• 24. 1. - Počinje s radom Sud za povredu srpske nacionalne časti (do jula).
• 25. 1. - Na zemaljskoj konferenciji u Beogradu osnovan Jedinstveni sindikat radnika i namještenika Jugoslavije (JSRNJ - od 1948 Savez sindikata Jugoslavije)
• 26. 1. - Britanska vlada protestuje zbog stvaranja jugoslovensko-bugarske federacije (za sada se odustaje od ovih planova).
• 27. 1. - Sovjetske jedinice oslobodile Aušvic, nacistički koncentracioni logor u Drugom svetskom ratu u kom je ubijeno milion i pol ljudi, među kojima više od milion Jevreja. Taj datum obeležava se u Evropi kao Dan holokausta.
• 27. 1.? - Balista Adem Voca pokušao da zauzme Kos. Mitrovicu.
• 28. 1. - Otvorena Burmanska cesta, iz Britanske Indije prema Kini.
• 30. 1. - Kralj Petar II preneo svoju vlast na namesništvo i priznao vladu Ivana Šubašića (pokušao da je smeni 22.1.).

+ Sovjeti torpedovali brod Wilhelm Gustloff, s ogromnim brojem civila.

+ Američki vojnik Eddie Slovik pogubljen zbog dezertiranja, prvi nakon Američkog građanskog rata i do danas poslednji.

• januar - Iz Rumunije deportovano 70.000 etničkih Nemaca u SSSR.

+ Sovjeti prinudili Georgija M. Dimitrova (Gemeta) da prepusti vođstvo nad Bugarskim zemljoradničkim savezom Nikoli Petkovu - ali ovaj postaje protivnik komunista.

+ Nametanje "poreza na ratni profit" u Albaniji.

Februar/Veljača

• 1. 2. - Štampan prvi broj "Službenog lista Jugoslavije".
• 3. 2. - Predsedništvo AVNOJ-a donelo Odluku o ukidanju i nevažnosti svih pravnih propisa donetih od strane okupatora i njihovih pomagača za vreme okupacije.

+ Žanka Stokić izlazi pred Sud za suđenje zločina i prestupa protiv srpske nacionalne časti.

+ Korpusna vojna oblast umesto Vojne uprave u Vojvodini.

• 4 - 11. 2. - Konferencija u Jalti, sastanak Čerčila, Ruzvelta i Staljina o posleratnoj Evropi; između ostalog traži se proširenje AVNOJa nekompromitovanim poslanicima iz 1938.
• 7. 2. - Prilikom zauzeća Širokog Brijega ubijeno i 30 franjevaca ("Hercegovački franjevački mučenici" po jednoj, "saradnici ustaša" po drugoj verziji).
• 8. 2. - Početak zapadne ofanzive prema Rajni.

+ Usled pogoršanja situacije, na Kosovu uvedena Vojna uprava (kom. puk. Savo Drljević, traje do juna).

• 9. 2. - Prva predstava Vršačkog narodnog pozorišta "Sterija".
• 12. 2. - Grčka: Sporazum iz Varkize - ELAS da položi oružje u zamenu za plebiscit i garanciju sloboda.
• 13. 2. - Crvena armija konačno zauzela Budimpeštu.
• 13 - 14. 2. - Razaranje Drezdena.
• 15. 2. - U Kaštel Sućurac stigao prvi veliki brod sa pomoći anglo-američke organizacije za civilnu pomoć (prema sporazumu od 19.1.).
• 19. 2. - Američko iskrcavanje na Ivo Džimu.
• 21. 2. - Šaban Poluža poginuo kod Srbice, likvidirano jezgro Kosovske pobune.
• 23. 2. - Turska objavila rat Nemačkoj i Japanu.
• 24. 2. - Štampan prvi broj "Službenog glasnika Srbije".
• 25. 2. - Proradila beogradska kratkotalasna radio stanica.
• 28. 2. - Pucano na komunističke demonstrante u Bukureštu koji su zahtevali ostavku premijera Radeskua - SSSR iznudio ostavku sutradan.

Mart/Ožujak

• 1. 3. - Odlukom povereništva narodne odbrane DF Jugoslavije NOVJ preimenovana u Jugoslovenska armija, VŠ NOV i POJ postaje Generalštab JA.
• 2. 3. - Obrazovano kraljevsko namesništvo u Jugoslaviji, koje će vršiti kraljevsku vlast u odsustvu kralja Petra II (Srđan Budisavljević, Ante Mandić i Dušan Sernec).
• 3. 3. - Finska objavila rat Nemačkoj.
• 4. 3. - Osnovano Sportsko društvo "Crvena Zvezda".
• 6. 3. - Sovjeti nalažu stvaranje koalicione vlade Rumunije, koju bi kontrolisali komunisti - premijer Petru Groza.
• 7. 3. - Formirana privremena vlada Demokratske Federativne Jugoslavije - na čelu je Tito koji ima i resor odbrane, potpredsednik je Milan Grol iz Demokratske stranke, Edvard Kardelj je potpredsednik i ministar za Konstituantu, što je i najznačajniji zadatak vlade; od 28 članova samo je 5 iz izbegličke vlade.

+ Operation Lumberjack - Amerikanci zauzeli poslednji most preko Rajne, u Remagenu.

• 9/10. 3. - Američko bombardovanje Tokija zapaljivim bombama, procenjenih 100.000 mrtvih.

+ Staljin odobrio Rumuniji da preuzme administraciju nad severnom Transilvanijom.

• 15. 3. - "Prosveta" objavila Andrićev roman "Na Drini ćuprija".
• 20. 3. - Rumunska vlada dekretirala agrarnu reformu.
• 22. 3. - Paton prelazi Rajnu kod Openhajma.

+ Osnovana Arapska liga.

• 23. 3. - Montgomeri prelazi Rajnu severno od Rura.
• 24. 3. - U Beogradu potpisan sporazum između vlade DFJ i Uprave UN za pomoć i obnovu (UNRRA).

+ Operation Varsity, najveća padobranska operacija u istoriji, s ciljem osiguranja prelaza preko Rajne.

• 27. 3. - Prvi zbor pionira Beograda.
• 29. 3. - Rezolucija AVNO Sandžaka o priključenju delom Srbiji, delom Crnoj Gori i sopstvenom raspuštanju (odobreno na Trećem zasedanju AVNOJ-a).

April/Travanj

• 1. 4. - 21. 6. - Bitka za Okinavu: američko iskrcavanje na to ostrvo.

+ Masakr u Baru: incident nakon kojeg je u Baru ubijeno nekoliko stotina prisilno mobilisanih kosovskih Albanaca.

+ Završena prva radna akcija u Srbiji.

• 2. 4. - Jugoslovenska vlada traži zasebnu okupacionu zonu u Austriji.
• 4. 4. - Iz Mađarske konačno istisnute nemačke i mađarske snage.
• 5. 4. - Uputstvo o osnivačkim načelima za obrazovanje vlada federalnih jedinica DF Jugoslavije.
• 6. 4. - Oslobođeno Sarajevo.

+ Plenum Glavnog narodno-oslobodilačkog odbora Vojvodine doneo zaključak o priključenju Vojvodine federalnoj Srbiji.

• 7. 4. - Potopljen japanski bojni brod Jamato.
• 30. 3. - 8. 4. - Bitka na Lijevča polju - snage NDH razbile četnike, zarobljen Pavle Đurišić.
• 9. 4. - Narodna vlada federalne Srbije (dr. Blagoje Nešković).
• 11. 4. - U Moskvi sklopljen sovjetsko-jugoslovenski ugovor o prijateljstvu, saradnji i uzajamnoj pomoći.
• 12. 4. - Umro Ruzvelt, nasleđuje Truman.
• 12 .4. - Proboj Sremskog fronta, počinju završne borbe za oslobođenje Jugoslavije.
• 12. 4. - Prvi broj sarajevskog lista "Oslobođenje".
• 13. 4. - Sovjetska Bečka ofanziva okončana zauzećem grada.
• 14. 4. - Formirana vlada federalne Hrvatske, pod dominacijom komunista.
• 15. 4. - UNRRA preuzela operacije pomoći u Jugoslaviji (prema sporazumu od 23.3., isporučuje robu od juna).
• 19. 4. - SSSR izjavljuje da će Jugoslaviji dati od svoje okupacione zone u Austriji, pod sovjetskom komandom.
• 20 - 30. 4. - Zamena okupacionog novca u Jugoslaviji (oslobođenom delu) za dinar DF Jugoslavije (npr. najviše 100.000 Nedićevih dinara za novac, ostalo za priznanicu - mera protiv bogataša).
• 22. 4. - Pokušaj proboja oko hiljadu logoraša u dve grupe iz logora Jasenovac, uspeva nešto preko stotinu.
• 23. 4. - Sovjeti ulaze u Berlin.

+ U Jugoslaviji Zakon o suzbijanju špekulacije i privredne sabotaže.

• 24. 4. - Nemci povratili Baucen (Budišin) - jedan od poslednjih taktičkih uspeha u ratu.
• 25. 4. - Sovjeti i Amerikanci se sreli kod Torgaua u Nemačkoj.

+ Početak osnivačke konferencije UN u San Francisku, sa 45 zemalja antihitlerovske koalicije (uklj. Jugoslaviju).

• 28. 4. - Italijanski partizani streljali Musolinija; nemačke jedinice u Italiji kapitulirale.

+ SAD priznale privremenu vladu DF Jugoslavije.

• 29. 4. - Kapitulacija nemačkih snaga u severnoj Italiji, Austriji, Štajerskoj i Koruškoj.

+ Amerikanci oslobodili logor Dahau.

• 30. 4. - Adolf Hitler izvršio samoubistvo u Berlinu, Karl Dönitz postaje predsednik a Joseph Goebbels kancelar Nemačke (ovaj drugi mrtav već sutradan).

Maj/Svibanj

• 1. 5. - Jugoslovenska 4. armija ušla u Trst, Goricu i Tržič (gde se susrela sa britanskom Osmom armijom).

+ Masovno samoubistvo u gradu Demmin, u nemačkoj Pomeraniji.

• 2. 5. - Crvena zastava na berlinskom Rajhstagu.

+ Druga divizija (Novi Zeland) ušla u Trst i zarobila Nemce koji se nisu želeli predati Jugoslovenima.

+ Jedinice Jugoslovenske armije ušle u Jasenovački logor.

• 3. 5. - Kod Libeka Nemci potopili četiri transportna broda sa oko 15.000 logoraša, među kojima i 150 Jugoslovena.
• 4. 5. - Nemačka armija na severu se predala maršalu Montgomeriju (zvanično od sutradan).
• 5. 5. - Ustanak u Pragu.

+ Oslobođen konc-logor Mauthauzen.

+ Narodna vlada federalne Makedonije usvojila azbuku i pravopis makedonskog jezika.

+ U Oregonu poginulo petoro dece i jedna žena od japanskog balona-bombe.

+ Prvi broj lista "Fiskultura", danas "Sport".

• 6. 5. - Pavelić beži sa vladom prema Austriji.

+ Američke snage ušle u Trst.

• 7. 5. - Nemačka kapitulacija potpisana u francuskom Reimsu u 02:41.

+ Oslobođeni Karlovac i Varaždin.

• 8. 5.- Zvanični dan pobede u Evropi (V-E Day); Čerčil u obraćanju naciji rekao da neprijateljstva zvanično prestaju u minut iza ponoći (UTC+2); u Berlinu u 23:43 (00:43, 9. maja po moskovskom vremenu) još jedna ceremonija potpisivanja, u prisustvu glavnokomandujućeg sovjetske armije, maršala Žukova (u istočnoj Evropi će 9. maj/svibnja biti Dan pobede).

+ Jugoslovenska armija oslobađa Zagreb.

• 8 - 12. 5. - Osnivački kongres KP Srbije.
• 8 - 29. 5. - Masakri u Setifu i Gelmi u francuskom Alžiru - sukob francuskih vlasti i lokalnih Arapa.
• 9. 5. - General Alexander Löhr potpisao predaju u Topolšici, Slovenija.

+ Crvena armija ulazi u Prag.

• 13. 5. - Četnici razbijeni na Sutjesci, Draža Mihailović i članovi Vrhovne komande uspeli da se izvuku.
• 14 - 15. 5. - Bitka kod Poljane na jugoslovensko-austrijskoj granici, poslednja bitka rata u Evropi.
• 15. 5. - Datum koji se smatra krajem Drugog svetskog rata u Jugoslaviji. Kod Bleiburga u Austriji partizani zarobljavaju posljednje veće pro-osovinske jedinice, što predstavlja početak događaja kasnije poznatih kao Blajburški masakr.
• 21. 5. - Jugoslovenske snage povučene iz austrijske Koruške.
• 23. 5. - Maršal Tito u principu pristao na povlačenje iz Trsta.

+ Uhapšen Karl Dönitz, predsednik Nemačke, kao i Heinrich Himmler (ovaj drugi izvršio samoubistvo).

• 24. 5. - Jugoslavija: donet Zakon o oduzimanju ratne dobiti.
• 25. 5. - Prestaje otpor jedinica NDH i Srpskog dobrovoljačkog korpusa u Odžaku koji preuzimaju jedinice JA, čime završava drugi svjetski rat u Jugoslaviji.
• 27. 5. - Titov govor u Ljubljani: "ruka osvetnica našeg naroda" dostigla je ogromnu većinu izdajnika; takođe i: "mi nećemo da budemo moneta za potkusurivanje, nećemo da nas miješaju u neku politiku interesnih sfera" - Sovjeti zbog ovog protestuju CK KPJ, biće takođe spočitnuto u Staljinovom pismu od 4. 5. 1948 (Tito ljut jer ga Sovjeti nisu podržali u Koruškoj i Veneciji-Đuliji).
• 29. 5. - Nemački komunisti stigli u Berlin, na čelu Walther Ulbricht.

Jun/Juni/Lipanj

• jun, početak - Razgovor Tito-Stepinac bez rezultata.
• 5. 6. - Berlinska deklaracija: Četiri sile preuzimaju upravu nad Nemačkom (biće uspostavljen Saveznički kontrolni savet).
• 9. 6. - Predsedništvo AVNOJ-a donelo Zakon o konfiskaciji imovine i izvršenju konfiskacije, koji se odnosi na imovinu Trećeg rajha, folksdojčera, kao i ratnih zločinaca, saradnika okupatora, "narodnih neprijatelja"...
• 10. 6. - Jugoslavija, V. Britanija i SAD postigli sporazum kojim je Slobodna zona Trsta podeljena na zonu A (jugoslovenska vojna uprava) i zonu B (saveznička) (v. Morganova linija). Britanci okupiraju Pulu. Administrator zapadne Venecije-Đulije feldmaršal Harold Alexander.
• 12. 6. - Jugoslovenske snage se povlače iz Trsta (ostaju Novozelanđani).
• 15. 6. - Prvi voz na liniji Zemun-Zagreb.
• 21. 6. - Savezničkom pobedom okončana Bitka za Okinavu, najkrvavija bitka Pacifičkog teatra.
• 26. 6. - Predstavnici 50 zemalja, među kojima i DF Jugoslavija, u San Francisku potpisuju Povelju UN (stupa na snagu 24.10.).
• 29. 6. - Čehoslovačka prepustila Karpatoukrajinu (Zakarpatje) SSSR-u.

Jul/Juli/Srpanj

• 1. 7. - Nemačka podeljena u četiri okupacione zone.
• 1. 7. - Početni dan zamišljenog britansko-američko-poljsko-nemačkog napada na SSSR.
• 5. 7. - Izbori u UK: Konzervativci premijera Čerčila ubedljivo poraženi od Laburista Clement Attlee-a.
• 9. 7. - Rezolucija Oblasne narodne skupštine Kosmeta o priključenju Kosova i Metohije federalnoj Srbiji (odobreno na Trećem zasedanju AVNOJ-a).

+ Utvrđene granice zona u okupiranoj Austriji - Britanci drže Korušku i Štajersku, Sovjeti Gradišće itd.

• 16. 7. - Triniti test - prva detonacije atomske bombe, sa 6 kg plutonijuma, izvedena u Alamagordo-u, New Mexico - snaga 19-20 kilotona.
• 17. 7. - 2. 8. - Potsdamska konferencija o posleratnoj budućnosti Evrope. Predstavnici zemalja pobednica u Drugom svetskom ratu. SSSR-a, SAD i Velike Britanije, Staljin, Truman i Čerčil, kojeg je 28. jula zamenio novi šef britanske vlade Klement Atli, doneli su odluku o demilitarizaciji i denacifikaciji Nemačke i dogovorili su se o teritorijalnim promenama u istočnoj Evropi.
• 18. 7. - Nota vlade DFJ saveznicima povodom progona Makedonaca u Grčkoj.
• 19. 7. - Čerčil u Potsdamu: "Tito je nametnuo striktnu partijsku organizaciju sa policijskom kontrolom i štampu tako strogo kontrolisanu kao u fašističkoj zemlji. Jugoslavija ni u kom slučaju nije opravdala nade koje smo imali u Jalti".
• 25. 7. - Nota vlade DFJ predsedniku Trumanu povodom promena u civilnoj upravi u Julijskoj krajini.
• 26. 7. - Čerčilova ostavka, Clement Attlee je novi britanski premijer.

+ U Potstdamu se zahteva bezuslovna japanska kapitulacija.

• 28. 7. - Bombarder B-25 udario u Empire State Building, 14 mrtvih.
• 30. 7. - Torpedovana teška krstarica USS Indianapolis, 900 mornara završilo u moru, čekajući spas i do četiri dana, dve trećine nije uspelo.
• 31. 7. - Predlog Skupštine izaslanika naroda Vojvodine da se Vojvodina pripoji federalnoj Srbiji (prihvaćen na Trećem zasedanju AVNOJ-a).
• jul - Veliki skok cena u Srbiji (špekulacije).

Avgust/August/Kolovoz

Atomsko doba

• 5 - 7. 8. - Osnivački kongres Narodnog fronta Jugoslavije (ranije Jedinstveni narodnooslobodilački front - JNOF), organizacije kroz koju KPJ izražava svoj program. Titov govor u kome odbacuje monarhiju i zapadne tipove demokratije ("nema povratka na staro").
• 6. 8.. - Američki bombarder B-29 izbacio je atomsku bombu nazvanu "Little Boy" (Mali dječak) na japanski grad Hirošimu. Na mjestu je poginulo 80,000 ljudi a još ih je 60,000 umrlo od posljedica zračenja do kraja godine. Pretpostavlja se da je bomba ukupno usmrtila 200,000 osoba.
• 7. 8. - SSSR objavio rat Japanu.
• 7 - 10. 8. - Treće i poslednje zasedanje AVNOJ-a. - proširen sa 118 ličnosti (poslanika iz 1938, zatim onih pozvanih iz stranaka ili kao pojedinci) i proglašen za Privremenu narodnu skupštinu Demokratske Federativne Jugoslavije.
• 8. 8. - Kralj Petar II preko Radio Londona opoziva namesnike.

+ U Beogradu osuđen na smrt četnički vojvoda Dragutin Keserović (streljan 17.8.).

• 9. 8. - Bačena A-bomba na Nagasaki; u Mandžuriji počeo Sovjetsko-japanski rat.

+ Razvijen "Jasenovac", prvi dokumentarni film u posleratnoj Jugoslaviji.

• 10. 8. - Japan nudi predaju, pod uslovom da se time ne prejudicira status Cara.
• 10 - 26. 8. - Zaseda Privremena skupština DFJ - usvojen zakon o biračkim spiskovima; prema uredbi (11. 8.?) pravo glasa imaju žene i omladina starija od 18 godina; ratifikovana Povelja UN i Statut Međ. suda pravde (ca. 24.8.).
• 10. 8. - Milan Grol u Skupštini: "...još postoje tendencije da se fašizam i reakcija identifikuju sa normalnim razlikama u slobodi mišljenja..."
• 14. 8. - Car Hirohito prihvata odredbe Potsdamske deklaracije (kapitulacija Japana).
• 15. 8. - Oslobođenje Koreje od japanske vlasti.
• 17. 8. - Indonezija (Sukarno i Mohammad Hatta) proglašava nezavisnost od Holandije, što će ovi priznati 1949. nakon oružanih sukoba.
• 19. 8. - Hồ Chí Minh-ov Viet Minh stavio Hanoi pod kontrolu.
• 20. 8. - Milan Grol napustio Privremenu vladu DFJ, navodeći nedemokratske metode i upotrebu terora od strane OZNA-e (kasnije i Ivan Šubašić, 8. 10., kao i Juraj Šutej).
• 23. 8. - Privremena Narodna skupština Demokratske Federativne Jugoslavije donela je Zakon o agrarnoj reformi i kolonizaciji, kojim je oduzet višak zemlje i poljoprivredne imovine zemljoposednicima, crkvama i manastirima i tzv. nezemljoradnicima.
• 26. 8. ? - Rezolucija o teritorijalnim pravima Jugoslavije na krajeve koji su posle Prvog svetskog rata priključeni Italiji: Slovenačko primorje, Beneška Slovenija, Trst, Istra, Rijeka, Zadar i ostrva Lastovo i Palagruža.

Septembar/Rujan

• 1. 9. - Skupština Srbije usvojila je Zakon o administrativnoj podeli Srbije, čime su uspostavljeni Autonomna pokrajina Vojvodina i Autonomna Kosovsko-metohijska oblast.
• 2. 9. - Kapitulacija Japana kojom je formalno završen drugi svjetski rat.
• 2. 9. - Proglašena je Demokratska Republika Vijetnam sa predsednikom Ho Ši Minom.
• 8. 9. - Trupe SAD iskrcale se na kraju Drugog svetskog rata u Južnoj Koreji, sovjetske od Japana preuzele Severnu Koreju, a 38. paralela postala linija podele dve korejske države.
• 10. 9. - Vidkun Kvisling šef marionetske norveške vlade (1942-45) proglašen je krivim za izdaju i osuđen na smrt zbog saradnje sa nacističkom Nemačkom u Drugom svetskom ratu.
• 12. 9. - Japanska vojska u Singapuru se formalno predala Britancima.
• 13 - 19. 9. - Suđenje generalima NDH u Beogradu.
• 18. 9. - Od tajfuna Makurazaki stradalo nekoliko hiljada ljudi u Japanu.
• 20. 9. - Pastirsko pismo rimokatoličke crkve u Hrvatskoj - osuđena nova vlast zbog presuda katoličkim vernicima i svećenicima (osuđenim kao ustaše i njihovi saradnici), zbog odvajanja crkve od države i agrarne reforme.

+ Sveindijski kongres i njegovi lideri Mahatma Gandi i Pandit Nehru odbacili britanski predlog o samoupravi i zatražili punu nezavisnost Indije.

Oktobar/Listopad

UN

• 2. 10. - Štampan prvi broj lista "Narodna Armija".
• 4. 10. - Osnovan FK Partizan.
• 16. 10. - Osnovana Organizacija Ujedinjenih Nacija za hranu i poljoprivredu sa osnovnim ciljem da podigne nivo ishrane i poboljšanja životnog standarda. 1979. taj datum ustanovljen kao Svetski dan hrane.
• 17. 10. - "Dan lojalnosti" u Argentini - veliko okupljanje podrške uhapšenom Juanu Peronu, što se smatra početkom peronizma.
• 20. 10. - Marija Radić, Stjepanova udovica, izdala opozicioni "Narodni glas" (odmah zabranjen).
• 21. 10. - na izborima u Francuskoj prvi put su glasale žene.
• 24. 10. - Osnivanje Ujedinjenih Nacija (stupila na snagu Povelja UN); osnovan Međunarodni sud pravde.
• 26. 10. - U Jugoslaviji Zakon o konačnoj likvidaciji zemljoradničkih dugova.
• 29. 10. - Osnovan Savez novinara Jugoslavije.

+ Brazilski predsednik Getúlio Vargas dao ostavku posle 15 godina vlasti.

• 30. 10. - Jedinstvena Indija ulazi u UN (Pakistan se izdvojio kasnije).

Novembar/Studeni

• novembar - Dovršen železnički most preko Save u Beogradu.
• 4. 11. - Izbori u Mađarskoj: Sitnoposednici 57%, socijal-demokrati 17,4%, komunisti 17% (ali po predizbornom sporazumu, ostaje koalicija).
• 11. 11. - Izbori za jugoslovensku Ustavotvornu skupštinu (Savezna skupština i Skupština naroda), koje opozicija bojkotuje (poznati po trećoj, "ćoravoj", kutiji bez liste). U atmosferi prinude veliki odziv i ogromna većina za listu Narodnog fronta.
• 13. 11. - Charles de Gaulle na čelu privremene vlade Francuske.
• 16. 11. - Hladni rat: SAD dovode 88 nemačkih naučnika kako bi pomogli razvoj raketne tehnologije.
• 18. 11. - Izbori u Bugarskoj: (komunistički) Otečestveni front zvanično dobio 88% glasova.
• 20. 11. - Počeo Nirnberški proces glavnim nemačkim ratnim zločincima.
• 25. 11. - Izbori u Austriji: Hrišćanski- i Socijaldemokrati dobili 94% glasova, formiraće koaliciju.
• 28. 11. - Zemljotres u Baločistanu s pratećim cunamijem, s oko 4000 poginulih.
• 29. 11. - Ustavotvorna skupština donela Deklaraciju o proglašenju Federativne Narodne Republike Jugoslavije.

Decembar/Prosinac

• 2. 12. - Izbori za konstituantu u Albaniji, jedina lista je Demokratskog fronta, pod komunističkom kontrolom, zvanično dobija 93,2% glasova.

+ Nacionalizacija banaka u Francuskoj.

• 5. 12. - Nestanak Leta 19, pet američkih vojnih aviona, kod Floride (doprinosi mitu o Bermudskom trouglu).
• 11. 12. - Dragoljub Jovanović u ustavnom odboru kritikuje etatizaciju i povećani broj službenika.
• 16 - 26. 12. - Sastanak ministara ino-poslova Velike trojke u Moskvi.
• 20. 12. - Karl Rener izabran za prvog predsednika austrijske Druge republike.
• 21. 12. - General George S. Patton umro od posledica saobraćajne nesreće 9.12..
• 22. 12. - Britanska vlada priznala FNRJ, kao i vlada SAD, uz prigovore o načinu sprovođenja izbora i zbog kršenja ljudskih prava.
• 27. 12. - Predstavnici 28 zemalja (među kojima i Jugoslavije) potpisali dokumente Bretton Woods-kog sistema (MMF i Svetska banka).

+ Teroristički napadi na britanske baze u Palestini.

Tokom/tijekom godine

• Počinje aktivnost "Križara" i Škripara u bivšoj NDH.
• Književnik Ćamil Sijarić izabran za poziciju sekretara Suda narodne časti u Banjaluci.
• Gradski narodni odbor Sarajeva donosi odluku o postepenom rušenju Baščaršije, misleći da stari trgovački centar nema ulogu u modernom gradu.
• Bošnjački aktivist Ademaga Mešić je zbog aktivnosti koje se protive interesima Komunističke vlasti osuđen na doživotnu robiju.
• Otkrivena knjižnica Nag Hamadi.

1945. u temama

Književnost

• Izdate knjige Ive Andrića: Gospođica, Travnička hronika, Na Drini Ćuprija.
• Izdana knjiga poema Stojanka majka Knežopoljka Skendera Kulenovića

Rukovodstvo zemlje (vlada u izbeglištvu, DFJ, FNRJ):

• • Šef države: Kralj Petar II Karađorđević do 29. novembra, zatim Ivan Ribar kao predsednik Prezidijuma Narodne Skupštine.
  • Predsednik Vlade: Ivan Šubašić i Drago Marušić (?) - u izbeglištvu; od 7. marta maršal Josip Broz Tito (generalni sekretar KPJ i predsednik NKOJ) predsednik privremene vlade DFJ.
  • Predsednik Narodne skupštine: Ivan Ribar, zatim Lazar Sokolov, pa Vladimir Simić.

• Nove države (nezavisnost Indonezije priznata 1949):

Indonezija

Rođenja

• 1.1. - Ivica Percl, hrvatski pjevač († 2007.)
• 19.1. - Dragan Holcer, hrvatski nogometaš
• 20.1. - Momčilo Krajišnik, bosanskohercegovački političar i ratni zločinac
• 29.1. - Tom Selleck, američki glumac
• 29.1. - Ratomir Damjanović Rale, književnik, novinar

• 5.2. - Bob Marley, reggae glazbenik († 1981.)
• 9.2. - Mia Farrow, američka glumica
• 14.2. - Hans-Adam II, knez Lihtenštajna

• 2.3. - Tomislav Dretar, bosanskohercegovački pisac, književni kritičar, novinar i političar
• 30.3. - Eric Clapton, britanski gitarista i pjevač

• 2.4. - Linda Hunt, američka glumica
• 15.4. - Stanislav Bašić, hrvatski književnik
• 16.4. - Gojko Šušak, hrvatski političar († 1998.)

• 2.5. - Alija Dubočanin, književnik
• 7.5. - Slobodan Divjak, novinar
• 13.5. - Rajko Petrov Nogo, književnik
• 30.5. - Pero Zubac, književnik

• 10.6. - Daniel Dane Korica, atletičar i profesor
• 19.6. - Aung San Suu Kyi, mijanmarska političarka

• 14.7. - Antun Vujić, hrvatski političar i leksikograf
• 17.7. - Aleksandar Karađorđević, krunski princ Jugoslavije
• 26.7. - Staniša Stošić, pevač († 2008)

• 3.8. - Slobodan Remetić, lingvista, srpski akademik

• 1.9. - Haris Silajdžić, bosanskohercegovački političar i državnik
• 2.9. - Rizo Džafić, bosanski književnik, znanstvenik, književni kritičar i historičar književnosti
• 11.9. - Franz Beckenbauer, njemački fudbaler i trener
• 22.9. - Ilija Petković, fudbaler i trener
• 26.9. - Bryan Ferry, britanski pjevač i tekstopisac

• 19.10. - Divine, američki glumac/ca
• 19.10. - Patricia Ireland, američka feministkinja
• 20.10. - Zoran Antonijević-Žota, fudbaler Crvene Zvezde († 2008)
• 21.10. - Nikita Mihalkov, ruski režiser i glumac
• 23.10. - Aleksandar Mandić, reditelj i scenarista
• 30.10. - Aleksandar Vujić, dirigent, kompozitor, pijanista

• 2.11. - Leon Kojen, estetičar i političar, profesor Filozofskog fakulteta u Bg.
• 11.11. - Daniel Ortega, nikaragvanski političar i predsjednik
• 17.11. - Srđan Karanović, filmski reditelj
• 21.11. - Goldie Hawn, američka glumica

• 1.12. - Bette Midler, američka pjevačica i glumica
• 16.12. - Željko Bebek, bosanskohercegovački pjevač rok muzike
• 24.12. - Lemmy Kilmister, britanski muzičar, član Motorheada
• 24.12. - Nicholas Meyer, američki pisac, režiser i producent

Smrti

• 1.1. - Grigorije Božović, književnik, reporter Politike, prof. Prizrenske bogoslovije (* 1880)
• 20.1. - Petar Bojović, srpski vojvoda (* 1858)
• 3.2. - Roland Freisler, ozloglašeni nacistički sudac (* 1893)
• 6.3. - Milena Pavlović-Barili, srpska slikarka (* 1909)
• 13.3. - Miladin Popović, organizator ustanka na Kosmetu (* 1910)
• 20.3. - Lord Alfred Douglas, engleski pisac
• ožujak - Anne Frank, autorica poznatog "Dnevnika Anne Frank" (* 1929.)

• 12.4. - Franklin Delano Roosevelt, američki predsednik (* 1882)
• 16.4. - Mihailo Avramović, osnivač srpskog zadrugarstva
• 18.4. - Albert Haler, hrvatski estetičar, esejist, kritičar, književni povjesničar (* 1883.)
• 28.4. - Benito Mussolini, fašistički lider Italije (* 1883)
• 30.4. - Adolf Hitler, vođa Trećeg Reicha (* 1889) i njegova supruga Eva Braun

• 1.5. - Fran Binički, hrvatski svećenik, pisac (* 1875.)
• 1.5. - Jozef Gebels, (* 1897)
• 23.5. - Heinrich Himmler, njemački nacistički političar i glavni šef SS-a

• 6.6. - Vladimir Arko, hrvatski poduzetnik (* 1888.)
• 29.6. - Mustafa Busuladžić, bošnjački intelektualac

• 19.7. - Dragutin Gavrilović, srpski i jugoslovenski oficir (* 1882)
• 20.7. - Pol Valeri, klasik simbolizma, koji se smatra najelitnijim predstavnikom francuskog duha u periodu između dva svetska rata. Bio član Francuske akademije i predsednik Instituta za intelektualnu kooperaciju pri Društvu naroda u Ženevi.

• 3.9. - Anton Webern, austrijski kompozitor (* 1883.)
• 26.9. - Bela Bartok, čije je delo otvorilo nove pravce razvoja madjarske muzike. U svetskim razmerama jedan od začetnika „nove muzike“ XX veka.

• 15.10. - premijer Višijevske Francuske u Drugom svetskom ratu Pjer Laval pogubljen zbog predaje zemlje nacističkoj Nemačkoj.

• 2.11. - Petar Drapšin, jugoslovenski general (* 1914)
• 23.11. - Ljubomir Ivanović, slikar (* 1882)
• 4.12. - američki biolog i genetičar Tomas Hant Morgan, osnivač genetike, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1933. za otkriće funkcije hromozoma u prenošenju naslednih svojstava. Izradio prve mape položaja gena u hromozomima i smatra se glavnim predstavnikom teorije nasleđa.
• 21.12. - George S. Patton, američki general

•  ? - Andrija Konc, hrvatski pjevač (* 1919.)
•  ? - Philipp Popp, zagrebački evangelički biskup (optužen od komunističke vlasti za kolaboraciju i pogubljen)
•  ? - Milorad Vukojičić, osuđen i streljan za ratne zločine (* 1917)

Nobelove nagrade

• Fizika: Wolfgang Pauli
• Kemija: Artturi Ilmari Virtanen
• Fiziologija i medicina: Alexander Fleming, Ernst Boris Chain i Howard Walter Florey
• Književnost: Gabriela Mistral
• Mir: Cordell Hull

Takođe pogledati

• Kronologija Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji
• Lovačke grupe Jugoistok
• Povlačenje kolaboracionista u Treći Rajh

Literatura/Spoljne veze

• Istorijska čitanka 4, Drugi svetski rat [1]
• * Hronologija narodnooslobodilačkog rata 1941-1945, događaji 1945, partizanska perspektiva: januar, februar, mart, april, maj (ima dosta slovnih grešaka).

U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:

1945