1964

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | 1990-e | >
<< | < | 1960. | 1961. | 1962. | 1963. | 1964. | 1965. | 1966. | 1967. | 1968. | > | >>

1964 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1964 MCMLXIV
Ab urbe condita	2717
Islamski	1383 – 1384
Iranski	1342 – 1343
Hebrejski	5724 – 5725
Bizantski	7472 – 7473
Koptski	1680 – 1681
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	2019 – 2020
- Shaka Samvat	1886 – 1887
- Kali Yuga	5065 – 5066
Kineski
- Kontinualno	4600 – 4601
- 60 godina	Yang Drvo Zmaj (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11964
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1964 (MCMLXIV) bila je prijestupna godina koja počinje u srijedu (link pokazuje kalendar).

Događaji

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Belize postaje samoupravna britanska kolonija.
• 4. 1. - Putnički voz iz Požarevca naleteo kod Jajinaca na brzi voz iz Niša, koji se nepredviđeno zaustavio - 25 mrtvih i 100 povređenih.
• 5. 1. - Istorijski susret vaseljenskog patrijarha Atinagore I i pape Pavla VI. na Maslinovoj gori u Jerusalimu.
• 7. 1. - Bahami dobijaju unutrašnju samoupravu.

+ Britanska firma Leyland Motor Corp. objavljuje prodaju 450 autobusa Kubi, protivno embargu SAD.

• 8. 1. - Prvi Džonsonov govor o stanju nacije, najavljen "Rat siromaštvu", kao odgovor na stopu siromaštva od oko 19%.
• 9. 1. - Izbijaju neredi u Zoni Panamskog kanala, poginuo 21 Panamac i 4 američka vojnika ("Dan mučenika" u Panami).
• 11. 1. - Šef službe javnog zdravlja u SAD (Surgeon General of the U. S.) Luther Terry objavio izveštaj o štetnosti pušenja - prvi takav službeni iskaz u SAD.
• 12. 1. - Zanzibarska revolucija - Afrikanci zbacili arapskog zanzibarskog sultana, proglašena Narodna Republika Zanzibar i Pemba, zločini protiv Arapa i Azijata.
• 22. 1. - Kenneth Kaunda je premijer britanske kolonije Severna Rodezija.
• 27. 1. - Francuska i NR Kina objavili da će uspostaviti diplomatske odnose.
• 28. 1. - Oboren američki trenažni avion koji je zalutao u Istočnu Nemačku, poginula sva tri člana posade.
• 29. 1. - 9. 2. - Zimska Olimpijada 1964 u Innsbrucku, Austrija.
• 30. 1. - General Nguyen Khanh izveo nenasilni vojni udar u Južnom Vijetnamu.

+ Dva sovjetska naučna satelita, Elektron I i II, lansirani jednom raketom.

• januar - Kineski premijer Chou En-lai u 10-dnevnoj poseti Albaniji.

Februar/Veljača

• 1. 2. - Pesma The Beatles-a I Want to Hold Your Hand došla na prvo mesto američke top-liste - "Britanska invazija" može početi.
• 7. 2. - Bitlsi stižu na njujorški aerodrom JFK dočekani od oduševljene mase.
• 9. 2. - Bitlsi gostuju u The Ed Sullivan Show.
• 11. 2. - Počele borbe između Grka i Turaka u Limasolu, na Kipru.
• 18. 2. - Vojni udar u Gabonu, De Gol sutradan poslao padobrance.
• 25. 2. - Muhammad Ali u Miami Beachu pobedio šampiona Sonny Listona.

Mart/Ožujak

• 6. 3. - Konstantin II postaje kralj Grčke, nakon smrti oca Pavla.
• 8. 3. - Malcolm X raskinuo sa Nacijom islama, najavljuje osnivanje crnog nacionalističkog pokreta.
• 13. 3. - Ubistvo Kitty Genovese u New Yorku, navodno pred 38 pasivnih svedoka, izaziva proučavanje efekta apatije promatrača (bystander effect, Genovese syndrome).
• 15. 3. - Richard Burton i Elizabeth Taylor se venčali prvi put.
• 21. 3. - Pesma Evrovizije 1964: pobedila italijanska numera a jugoslovenski Sabahudin Kurt deli poslednje mesto sa još tri numere.
• 27. 3. - Veliki zemljotres na Aljasci - magnituda 9,2, drugi najjači zabeleženi.
• 28. 3. - Saud, kralj Saudi Arabije abdicirao pod pritiskom, nasleđuje ga brat Fejsal (proglašen 2. 11.).

+ Radio Caroline postaje prva piratska radio stanica u Engleskoj.

+ Britanski vazdušni napad na Fort Harib u Jemenu.

• 30. 3. - U SAD krenuo kviz Jeopardy!.

April/Travanj

• 4. 4. - Bitlsi drže pet prvih pozicija na Billboard Top 40 singles u Americi (Can't Buy Me Love, Twist and Shout, She Loves You, I Want to Hold Your Hand i Please Please Me).
• 13. 4. - Zemljotres kod Sl. Broda (M 5.8, int. VIII), troje mrtvih.
• 16. 4. - The Rolling Stones izdali debitantski, istoimeni, album.
• 17. 4. - Ford Mustang predstavljen kupcima u SAD.
• 20. 4. - Počinje suđenje Nelsonu Mandeli.
• 26. 4. - Ujedinili se Tanganjika i Zanzibar (od 29.10. pod imenom Tanzanija)

Maj/Svibanj

• 1. 5. - Tvorci programskog jezika BASIC pokrenuli prvi program na njemu.
• 2. 5. - Prve veće studentske demonstracije protiv Vijetnamskog rata u nekoliko gradova SAD.
• 7. 5. - Pacific Air Lines Flight 773 - pogibija 44 osobe u Kaliforniji nakon što je suicidalni putnik ubio pilota, kopilota pa sebe.
• 12. 5. - Dvanaestorica mladića u New Yorku spalila svoje pozive za vojsku - prvi takav protest protiv rata.
• 19. 5. - State Department objavio da je u zidovima američke ambasade u Moskvi pronađeno preko 40 mikrofona.
• 24. 5. - Fudbalska utakmica Peru - Argentina u Limi: u neredima nastalim nakon poništenja peruanskog gola poginulo 318 osoba.
• 27. 5. - Umro indijski premijer Jawaharlal Nehru.
• maj - Zabranjen slovenački časopis "Perspektive" i uhapšena dva saradnika (kritika birokratije, samoupravljanja, čak i zagovaranje višepartijskog sistema)

Jun/Juni/Lipanj

• 3. 6. - Proglašeno vanredno stanje u Seulu, Južna Koreja, nakon što su studentske demonstracije nadvladale policiju.
• 11. 6. - Masakr u katoličkoj osnovnoj školi u Kelnu - šizofreničar ubio osam đaka i dve učiteljice bacačem plamena i kopljem.
• 12. 6. - Nelson Mandela osuđen na doživotni zatvor (pušten 1990).
• 19. 6. - Senator Ted Kennedy teško povređen u udesu malog aviona (poginuli njegov pomoćnik i pilot).
• 21. 6. - Pokret za ljudska prava u SAD: kod Filadelfije, Misisipi, ubijena trojica aktivista za ljudska prava koji su radili na registraciji crnaca u birački spisak (kampanja "Leto slobode") (tela pronađena 4. 8.).

Jul/Juli/Srpanj

• 2. 7. - Predsednik Džonson potpisao Zakon o ljudskim pravima - zabranjene glavne forme diskriminacije crnaca.
• 6. 7. - Malavi nezavisan od Velike Britanije (ranija kolonija Njasalend).
• 10. 7. - Bitlsi se vraćaju u Liverpool nakon trijumfalne američke turneje, na premijeru filma A Hard Day's Night.
• 16. 7. - Republikanski kandidat za predsednika Barry Goldwater na konvenciji u San Francisku: "ekstremizam u odbrani slobode nije greh", "umerenost u potrazi za pravdom nije vrlina".

+ U njujorškom Harlemu počinju rasni nemiri nakon što je policajac ubio crnog tinejdžera.

• 21. 7. - Rasni neredi u malezijskoj državi Singapur, između Kineza i Malajaca.
• 27. 7. - Vijetnamski rat: SAD šalju još 5.000 vojnih savetnika, da ih bude 21.000.
• 31. 7. - Ranger 7 šalje prve detaljne fotografije Mesečeve površine.

Avgust/August/Kolovoz

• 2. 8. - Prvi incident u Tonkinškom zalivu: razarač USS Maddox se sukobio sa tri severnovijetnamska torpedna čamca.
• 4. 8. - Drugi incident u Tonkinškom zalivu: navodno opet napadnuti američki brodovi (što se ispostavilo netačnim).
• 5. 8. - Operacija Pierce Arrow - američki udari protiv vojnih instalacija Severnog Vijetnama (64 leta), početak američkih vazdušnih operacija u regionu.

+ Kongo: vojska Simbi ("lavova") zauzela Stenlivil (Kisangani).

• 7. 8. - Rezolucija Tonkinskog zaliva: Kongres SAD dao ovlašćenje predsedniku za upotrebu konvencionalne sile u jugoistočnoj Aziji bez formalnog proglašenja rata.
• 19. 8. - Lansiran američki satelit Syncom 3, prvi komunikacijski satelit u pravoj geostacionarnoj orbiti (prenosiće letnju olimpijadu).
• 28. 8. - Tri dana rasnih nereda u Filadelfiji.

Septembar/Rujan

• 7. 9. - Predsednici Jugoslavije i Rumunije, Josip Broz Tito i George Georgiu Dež prisustvovali postavljanju kamena temeljca za hidroelektranu Đerdap, u jugoslovenskom mestu Sip i rumunskom Gura Vaji.
• 14. 9. - Počinje treći period Drugog vatikanskog koncila (do 21. 11.).
• 17. 9. - Objavljen dogovor da Jugoslavija postaje pridruženi član Saveta za uzajamnu ekonomsku pomoć (SEV), istočnoevropske ekonomske asocijacije.

+ Premijera Goldfinger-a, trećeg Bondovog filma.

• 21. 9. - Malta nezavisna od Velike Britanije.
• 24. 9. - Predsedniku Džonsonu (i javnosti tri dana kasnije) predstavljen izveštaj Warrenove komisije - Lee Harvey Oswald je delovao sam, kao i Jack Ruby.
• 25. 9. - FRELIMO započinje Rat za nezavisnost Mozambika (do 1974).

Oktobar/Listopad

• 1. 10. - Početak Pokreta za slobodu govora na univerzitetu Berkeley.

+ Otvorena prva linija japanskog brzog voza Shinkansen (Tokio-Osaka).

• 10-24. 10. - Olimpijske igre 1964 u Tokiju. Jugoslavija osvojila pet medalja: dve zlatne (gimnastičar Miroslav Cerar i rvač Branislav Simić), jednu srebrnu (vaterpolisti) i dve bronzane (Miroslav Cerar i rvač Branislav Martinović).
• 12. 10. - Lansiran Voshod 1 sa trojicom kosmonauta (vraća se već sutradan).
• 14. 10. - Nikita Hruščov razrešen svih partijskih i državnih funkcija; Aleksej Kosigin postaje šef vlade, Leonid Brežnjev prvi sekretar KPSS.

+ Martin Luther King, Jr. dobio Nobelovu nagradu za mir.

• 15. 10. - Generalni izbori u Ujedinjenom Kraljevstvu - tesna laburistička pobeda nakon 13 godina vlasti konzervativaca, Harold Wilson sutradan postaje premijer.
• 16. 10. - Kina izvršila prvu nuklearnu probu.
• 19. 10. - Na Avali se srušio avion sa sovjetskom vojnom delegacijom - 18 mrtvih (maršal Sergej Birjuzov, generali Ždanov, Škodunovič, Kravcov, Bočarov i Mironov, puk. Šalucko...).
• 24. 10. - Zambija nezavisna od Velike Britanije (raniji naziv Severna Rodezija).
• 29. 10. - Pljačka dragulja u Američkom muzeju prirodne istorije u Njujorku ("Zvezda Indije", "Orao", deLongov rubin...).

Novembar/Studeni

• 1. 11. - Granatiranje baze Bien Hoa u Vijetnamu, poginula 4 američka vojnika, uništeno pet bombardera B-57.
• 3. 11. - Izbori u SAD: predsednik Džonson ubedljivo pobedio republikanca Goldvotera, Demokrate dobile dvotrećinsku većinu u oba doma Kongresa.
• 4. 11. - Vojni udar u Boliviji, oboren Víctor Paz Estenssoro, dolazi René Barrientos.
• 5. 11. - 57 građana Istočnog Berlina pobjeglo je kroz tunel u Zapadni Berlin.
• 6. 11. - U saobraćajnoj nesreći kod Lazarevca poginuli Slobodan Penezić Krcun, predsednik Izvršnog veća Srbije, Svetolik Lazarević, predsednik jednog veća Skupštine Srbije i njihov vozač Milorad Lomić; povređeni su Olga Živković, poslanik i Ljubomir Mijatović, sekretar za trgovinu.
• 9. 11. - Đorđe Marjanović na koncertu u Domu sindikata dobio "Zlatni prsten" časopisa "Svet", kao najpopularniji pevač.
• 9. 11. - Potpisan sporazum vlada SAD i SFRJ o obrazovnoj i naučnoj saradnji - Fulbrajtov program.
• 10. 11. - Usled Indonežansko-malezijske konfrontacije u Australiji vraćen obavezni vojni rok.
• 12. 11. - Velika vojvotkinja Luksemburga Charlotte abdicira u korist sina, velikog vojvode Jeana.
• 21. 11. - Otvoren njujorški most Verrazano-Narrows, tada najveći viseći most na svetu.
• 24. 11. - Belgijski padobranci i plaćenici zauzeli kongoanski Stenlivil, ali gine mnogo zapadnih talaca.
• 26. 11. - Rijeka Sava poplavila Zagreb, pod vodom trećina grada.
• 28. 11. - U Hannoveru osnovana "Nationaldemokratische Partei Deutschlands" (NPD).

Decembar/Prosinac

• 1. 12. - Predsednik Džonson dogovorio sa savetnicima dvostepenu eskalaciju bombardovanja Severnog Vijetnama.
• 3. 12. - Uhapšeno oko 800 studenata na Berkliju nakon što su iz protesta zauzeli administrativnu zgradu.
• 7-13. 12. - U Beogradu VIII kongres SKJ - prvi put posle rata se govori o nacionalnom pitanju: "pogrešno je mišljenje da su nacije... preživele i da treba stvarati jedinstvenu jugoslovensku naciju, što je izraz birokratskog centralizma i unitarizma", ali i "takođe treba odlučno suzbijati... stvaranje veštačkih barijera", nagoveštaj ekonomske reforme (kritikuje se "administrativno mešanje političkih faktora u društvenu proizvodnju").
• 14. 12. - Počinje tajna američka operacija Barrel Roll u Kraljevini Laos protiv severnovijetnamskog logističkog koridora (Ho Ši Minova staza) - traje do marta 1973.
• 15. 12. - Prvi broj časopisa "Bazar".
• 30. 12. - Prvi broj "TV Novosti".

Tokom/tijekom godine

• Otvoren Dom omladine u Beogradu.
• SFRJ: Niz mera za više tržišne zakonitosti i manje državne intervencije; sredstva investicionih fondova preneta u banke, osnovan Fond Federacije za pomoć nerazvijenim područjima.
• Počela Korčulanska ljetna škola i časopis Praxis (v. Praxis filozofija).
• Branko Pešić postao gradonačelnik Beograda (do 1974).
• FK Crvena Zvezda učestvuje u "Međunarodnoj fudbalskoj ligi" (ISL) u SAD. [1]
• Rudi Gernreich prodaje monokini.
• Roald Dahl napisao "Čarli i fabrika čokolade".

U toku

• SFRJ: Niz mera za više tržišne zakonitosti i manje državne intervencije; sredstva investicionih fondova preneta u banke, osnovan Fond Federacije za pomoć nerazvijenim područjima.
• Kinesko-sovjetski rascep

1964. u temama

• Rukovodstvo SFRJ:
  • Predsednik Republike: Josip Broz Tito
  • Predsednik Saveznog izvršnog veća: Petar Stambolić
  • Predsednik Savezne skupštine: Edvard Kardelj

• Nove države (Tanzanija je nastala ujedinjenjem Tanganjike i Zanzibara; Malavi je menjao zastavu, donekle i Zambija):

Tanzanija

Malavi

Malta

Zambija

• Televizija. TV serije: "Ogledalo građanina Pokornog", "Ime i prezime", "Kod sudije za prekršaje" (1964-66), "Pozorište u 6 i 5", "Kad sam bio mali" (1964-67), "U jednom gradu ko zna kom" (TV Beograd).

Rođenja

• 21.1. - Aleksandar Šoštar, vaterpolo golman
• 3.2. - Vinko Brešan, hrvatski filmski redatelj
• 10.2. - Radoslava Dada Vujasinović, novinarka "Duge" († 1994)
• 15.2. - Diana Rosandić, hrvatska književnica
• 17.2. - Davor Gobac, hrvatski pjevač
• 7.3. - Wanda Sykes, američka komičarka
• 7.3. - Bret Easton Ellis, američki pisac
• 22.3. - Mats Wilander, švedski tenisač
• 30.3. - Tracy Chapman, američka pjevačica
• 2.4. - Goran Karan, hrvatski pjevač
• 1.5. - Olja Bećković, srpska novinarka
• 4.5. - Rocco Siffredi, italijanski porno glumac
• 7.5. - Pjer Žalica, filmski režiser
• 15.6. - Michael Laudrup, danski nogometaš
• 22.6. - Dan Brown, američki pisac detektivskih trilera
• 30.6. - Jürgen Klinsmann, njemački nogometaš i trener
• 26.7. - Sandra Bullock - američka filmska glumica
• 20.8. - Dino Dvornik, hrvatski pjevač († 2008)
• 25.9. - Žan Marolt, bosanskohercegovački glumac († 2009)
• 30.9. - Monika Beluči, glumica
• 8.10. - Ian Hart, engleski glumac irskog porijekla
• 12.10. - Sam Brown, britanska pjevačica i tekstopisac
• 22.10. - Dražen Petrović, hrvatska košarkaška legenda († 1993.)
• 27.10. - Žarko Petrović, odbojkaš, reprezentativac († 2007)
• 27.11. - Adam Shankman, američki plesač, glumac i reditelj
• 4.12. - Uroš Đurić, slikar i glumac
• 20.12. - Mlađan Dinkić, srpski ekonomista i političar

Smrti

• 17.1. - Đorđe Andrejević Kun, srpski slikar i grafičar (* 1904)
• 17.1. - T. H. White, engleski pisac
• 28.2. - Milan Bogdanović, srpski književnik, kritičar, prevodilac, profesor, akademik (* 1892)
• 5.3. - Milton Manaki, pionirski filmski radnik (* 1882)
• 12.3. - Jovan Bijelić, srpski slikar, akademik (* 1886)
• 31.3. - Triša Kaclerović, političar, novinar, advokat (* 1879)
• 1.4. - Božidar Kunc, kompozitor i pijanista (* 1903)
• 18.4. - Albe Vidaković, hrv. skladatelj i muzikolog (* 1914)
• 27.5. - Džavaharlal Nehru (Neru), indijski državnik (* 1889)
• 2.6. - Strahinja Petrović, pozorišni glumac (* 25.5. 1892)
• 8.8. - Jelena Bilbija - Lapčević, prvi spiker Radio Beograda (* 1902)
• 9.9. - Jakov Voltolini, hrvatski dirigent (* 1911.)
• 15.10. - Cole Porter, američki kompozitor (* 1891.)
• 6.11. - Nasta Rojc, hrvatska slikarica (* 1883.)
• 6.11. - Slobodan Penezić Krcun, srpski narodni heroj i političar (* 1918)
• 21.12. - Carl Van Vechten, američki fotograf

Nobelova nagrada za 1964. godinu

• Fizika: Charles H. Townes, Nikolaj Genadijevič Basov i Aleksandr Mihajlovič Prohorov
• Kemija: Dorothy Crowfoot Hodgkin
• Fiziologija i medicina: Konrad Bloch i Feodor Lynen
• Književnost: Jean-Paul Sartre (odbio nagradu)
• Mir: Martin Luther King

Spoljne veze

• Grlom u jagode 1964, YouTube
• Political Theory Debate in Yugoslavia, s.s., Open Society Archives - Radio Free Europe
• Yugoslav Party Congress: Personnel Changes, Slobodan Stanković, OSA-RFE
• Yugoslavia's Association with Comecon, H.Trend, OSA-RFE
• Albania Chides Belgrade on Cuban-Albanian Relations, lz, OSA-RFE

U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:

1964