Arktik
Arktik obuhvata severnu polarnu oblast (Severni ledeni okean, ostrva Novu Zemlju, Špicberška ostrva, Medveđe ostrvo, Franc-Jozefovu zemlju, Novosibirska ostrva, Franklinov arhipelag sa Bafinovom zemljom i Grenlandom) unutar izoterme od 10°. Ovde spadaju i najseverniji delovi evropskog, azijskog i amreičkog kopna, što iznosi oko 26 mil. km², zajedno kopno i more.
Severni pol je otkrio 6. aprila 1909. Amerikanac Robert Piri. I pre njega je bilo dosta otkrića pomorskih puteva preko Arktika.
Arktik ima veliki međunarodni značaj.
[uredi - уреди] Geografija
Arktik uključuje delove država Rusije i Kanade, zatim područja Aljaske, Grenlanda, Islanda, Laponije, Svalbarda te Arktički ocean.
Arktik nije kontinent gledano po kriterijumu jedinstvenosti kopnene mase. Unatoč tome, nije retkost da ga se naziva "kontinentom". Tada se u njega ne svrstavaju područja severnoameričke, evropske i azijske glavne kontinentalne mase.
[uredi - уреди] Klima
Arktička klima je veoma hladna. Najhladnije je u Verhojansku oko -68 stepeni i Ojmjakomu do -78 stepeni, jer su to oblasti Sibira. Još u periodu 9-12. veka počela su istraživanja u oblasti Arktika. Norveški vikinzi otkrili su Island, Grenland, Labrador i Belo more. Posle 2. svetskog rata mastaljena su istraživanja uglavnom radi podizanja arktičkih vazduhoplovnih baza. Dve američke podmornice "Nautilus" i "Skejt" stigle su 1958. na Severni pol ploveći ispod polarnog leda.
[uredi - уреди] Istorija
Već su antički pomorci, Feničani koji su išli na daleka putovanja, znali da se visoko na severu s one strane skandinavskih zemalja more pretvara u nešto neugodno: u vodenu površinu punu belih plovećih brda koja polako prelazi u čvrstu ledenu površinu. Taj su kraj sveta smatrali rubom Zemlje. Na plovidbama prema severu raniji pomorci držali su se Severnjače - svetle zvezde u zvežđu Malog medveda.
Grci su to zvežđe zvali Arktos, a zemlja Velikog medveda od tada se naziva Arktik. Arktik je golemi ravni ledeni breg koji se nalazi na Sjevernom ledenom moru. Konačni dokaz za to dala je američka atomska podmornica Nautilus 1958. god. koja je prvi put zaronila ispod Severnog pola. Pritom je prevalila udaljenost od gotovo 3 hiljade kilometara.
