1955

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1920-e | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | >
<< | < | 1951. | 1952. | 1953. | 1954. | 1955. | 1956. | 1957. | 1958. | 1959. | > | >>

1955 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1955 MCMLV
Ab urbe condita	2708
Islamski	1374 – 1375
Iranski	1333 – 1334
Hebrejski	5715 – 5716
Bizantski	7463 – 7464
Koptski	1671 – 1672
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	2010 – 2011
- Shaka Samvat	1877 – 1878
- Kali Yuga	5056 – 5057
Kineski
- Kontinualno	4591 – 4592
- 60 godina	Yin Drvo Koza (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11955
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1955 (MCMLV) bila je redovna godina koja počinje u subotu (link pokazuje kalendar) po gregorijanskom kalendaru.

Događaji

• decembar 1954 - februar 1955 (72 dana) - Titovo putovanje "Galebom": Indija, Burma, Egipat.

Januar/Siječanj

• 2. 1. - José Antonio Remón Cantera, predsednik Paname, ubijen na trkalištu u glavnom gradu.
• 6. 1. - Tito raskošno dočekan u Burmi (lider U Nu).
• 20. 1. - Prva kriza u Tajvanskom moreuzu: Kineska Narodno-oslobodilačka armija uzela ostrva Yijiangshan od Republike Kine (Tajvan).
• 24. 1. - Milovan Đilas osuđen na 18 meseci zatvora, uslovno na tri godine, zbog članka u Njujork Tajmsu u kome je kritikovao političko stanje u Jugoslaviji i istakao potrebu postojanja opozicione partije kao činioca demokratizacije; osuđen i Vladimir Dedijer, na šest meseci uslovno.
• 25. 1. - Prezidijum Vrhovnog Sovjeta SSSR formalno objavljuje kraj rata sa Nemačkom.
• 28. 1. - Kongres SAD odobrio predsedniku Eisenhoweru upotrebu sile za odbranu Tajvana.

Februar/Veljača

• 10. 2. - Američka Sedma flota pomaže evakuaciju kineske nacionalističke armije sa ostrva Dachen.
• 11. 2. - Predsednik Tito pristao u riječkoj luci na povratku sa azijske turneje.
• 12. 2. - Američki predsednik Eisenhower poslao prve savetnike u Južni Vijetnam.
• 17. 2. - Na Bjelašnici južni orkanski vetar od 200 km/h (skoro 56 m/s).
• 25. 2. - Tajvanci (Republika Kina) napuštaju ostrva Tačen tokom Prve krize u Tajvanskom moreuzu.
• februar - Završena prva faza izgradnje HE Jablanica, početak proizvodnje el. energije.

+ Sastanak Stalnog saveta Balkanskog pakta (Jugoslavija, Grčka, Turska).

+ Hladni rat: Formiran "Bagdadski pakt" (CENTO - Organizacija Centralnog ugovora) koji povezuje Iran, Irak, Pakistan, Tursku i Veliku Britaniju (formalno raspušten 1979).

Mart/Ožujak

• 19. 3. - Premijera filma Blackboard Jungle, koji popularizuje pesmu Rock Around the Clock.

April/Travanj

• 1. 4. - EOKA (Narodna organizacija kiparskih boraca) započinje borbu protiv britanske vlasti na Kipru.
• 5. 4. - Britanski premijer Vinston Čerčil dao ostavku (kraj političke karijere), nasleđuje ga Anthony Eden.
• 11. 4. - Indijski putnički avion Kashmir Princess raznesen bombom tokom leta - meta je bio kineski premijer Zhou Enlai, koji se u zadnjem trenutku nije ukrcao.
• 18. 4. - Smenjen Imre Nagy, mađarski predsednik vlade.
• 18 - 24. 4. - Konferencija u Bandungu - afroazijska konferencija 29 zemalja u Indoneziji (prekursor Pokreta nesvrstanih).

Maj/Svibanj

• 4 - 9. 5. - Poseta turskog premijer Menderesa Jugoslaviji.
• 5. 5. - Stupile na snagu Bonsko-pariske konvencije, kojima je okončana saveznička okupacija Zapadne Nemačke i uglavnom obnovljena suverenost.
• 9. 5. - Zapadna Nemačka postaje članica NATO-a.
• 14. 5. - Hladni rat: Potpisan Varšavski pakt, ugovor o uzajamnoj odbrani SSSR-a i satelita.
• 15. 5. - Potpisan Austrijski državni ugovor, kojim je obnovljena nezavisnost te zemlje (stupio na snagu 27. 7.); članom 7 Austrija se obavezala da će poštovati prava slovenačke i hrvatske manjine ali to nije do kraja ispoštovano.
• 26. 5. - Hruščov sa delegacijom stigao u posetu Jugoslaviji - prva poseta posle 1948. i kampanje Informbiroa.

Jun/Juni/Lipanj

• 1. 6. - Radio Beograd počinje s emitovanjem programa "Dobro jutro, deco".
• 2. 6. - Tito i Hruščov potpisuju Beogradsku deklaraciju - odbacivanje monolitizma u međunarodnom komunističkom pokretu (normalizovanje državnih odnosa Jugoslavije i SSSR, narušeni 1948); Hruščov posetio i Zagreb.
• jun - Burmanski premijer U Nu posetio FNRJ.
• 11. 6. - Katastrofa na 24 sata Le Mansa - sudar vozila izaziva smrt 83 gledatelja.
• 16. 6. - Argentinsko vazduhoplovstvo, u sklopu neuspelog puča, bombardovalo miting podrške predsedniku Peronu na Plaza de Mayo, dan nakon što ga je papa Pio XII ekskomunicirao - poginulo 364 ljudi.
• 22. 6. - Proglašen Opšti zakon o uređenju opština i srezova - nova teritorijalna podela opština i srezova/kotara - uveden komunalni sistem u kome je uvećana opština osnovna društveno-ekonomska zajednica i političko-teritorijalna jedinica (u FNRJ sada ima 1479 opština u 107 srezova, što će do 1963 biti smanjeno na 581 odn. 40).

+ Premijera Diznijevog animiranog filma Lady and the Tramp.

• 27. 6. - Zajednički kominike FNRJ, SAD, Velike Britanije i Francuske u Beogradu - reafirmacija nezavisnosti Jugoslavije.
• 30. 6. - Indijski premijer Nehru stigao u posetu Jugoslaviji.

Jul/Juli/Srpanj

• 1. 7. - CK KP Kine izdaje Direktivu o pokretanju borbe za čišćenje skrivenih kontrarevolucionarnih elemenata (tzv. pokret Sufan) - na meti su bivši kuomintangovci, ljudi iz bogatih porodica, studenti i učeni.
• 17. 7. - Preko televizije predstavljen Disneyland u Anaheimu, Kalifornija (sutradan otvoren za publiku).
• 18 - 23. 7. - Prvi samit u Ženevi između SAD, SSSR, Velike Britanije i Francuske.
• 26. 7. - Prva sinhronizacija HE Zvornik, snage 96 MW, prve na Drini.
• 27. 7. - Titov govor u Karlovcu nagoveštava novi ekonomski kurs (kako bi generacija koja nosi teret izgradnje socijalizma osetila i rezultate napora); takođe napada "srpske šoviniste" koji su pokušali proturiti tezu o Stambolićevom padu (navodno se on i Kardelj sukobili oko finansiranja industrije).

+ El Al-ov let 402 (Beč - Istanbul - Tel Aviv) oboren iznad Bugarske, poginulo svih 58 putnika i članova posade.

Avgust/August/Kolovoz

• 19. 8. - Uragan Diane izaziva 200 smrti na severoistoku SAD.
• 20. 8. - Stotine ljudi ubijeno u antifrancuskim neredima u Maroku i Alžiru (npr. Masakr u Constantinois).
• 27. 8. - U Londonu izašlo prvo izdanje Guinnessove knjige rekorda.

Septembar/Rujan

• 6. 9. - U Turskoj je došlo do antigrčkih izgreda ("Istanbulski pogrom" ili Septemvriana), izazvanih lažnom vešću da je bačena bomba na turski konzulat u Solunu (Ataturkovu rodnu kuću).
• 6. 9. - Grčki kralj Pavle sa kraljicom u poseti Beogradu (prva poseta nekog monarha Jugoslaviji od rata).
• 15. 9. - U Parizu izdat roman "Lolita" Vladimira Nabokova.
• 16. 9. - Revolución Libertadora: vojna pobuna protiv Huana Perona u Argentini, zbačen tri dana kasnije.
• 26. 9. - Predsednik Tito pustio u rad hidroelektranu u Zvorniku.
• 28. 9. - Jugoslavija usvojila ekonomski plan, veća ulaganja u potrošačku robu i poljoprivredu na uštrb teške industrije.
• 29. 9. - Sovjetski trkač Vladimir Kuc na stadionu JNA oborio svetski rekord na 5000 metara.
• 30. 9. - U prometnoj nesreći poginuo mladi glumac James Dean.

Oktobar/Listopad

Zastava 750

• 10. 10. - JAT-ov avion Convair CV-340-58 udario u brdo kod Beča - 7 mrtvih od 29.
• 18. 10. - Počela proizvodnja Zastave 750, popularnog "Fiće" (do 18. 11. 1985).
• 20. 10. - Otvoren Muzej Nikole Tesle u Beogradu.
• 23. 10. - Stanovnici Protektorata Saarland na referendumu odbacuju predlog nezavisnosti pod nadzorom Zapadnoevropske unije (vratiće se Nemačkoj 1957).

+ Ngo Dinh Diem, ambiciozni premijer Države Vijetnam, nameštenim referendumom zbacuje bivšeg cara Bao Dai-a - tri dana kasnije proglašava se predsednikom nove Republike Vijetnam.

• 29. 10. - U eksploziji sovjetskog bojnog broda "Novorosijsk" u zalivu Sevastopolj gine 608 mornara.
• oktobar - 5000 američkih vojnika premešteno iz Austrije u severnu Italiju.

+ Sednica Izvršnog komiteta CK SKJ - nova ekonomska politika, napuštanje stezanja kaiša, usklađivanje teške i prerađivačke industrije, razvoj nerazvijenih područja.

Novembar/Studeni

• 1. 11. - Početak vijetnamskog konflikta, po američkim shvatanjima (datum organizovanja Savetodavne grupa vojne pomoći [MAAG] za Vijetnam).

+ Tempirana bomba raznela putnički avion (United Airlines Flight 629) iznad Kolorada - poginule 44 osobe, za šta je osuđen i pogubljen čovek koji je na meti imao svoju majku.

• 5. 11. - Počela sa radom hidrocentrala "Vlasina".

+ U SAD stavljena van zakona rasna segregacija na vozovima i autobusima u međudržavnom saobraćaju.

• 6. 11. - Državni sekretar SAD John Foster Dulles u posjeti Titu na Brijunima.
• 19. 11. - C. Northcote Parkinson prvi put izlaže Parkinsonov zakon.
• 20. 11. - TV debi Bo Diddley-a u šouu Ed Sullivan-a.

Decembar/Prosinac

• 1. 12. - U Montgomery-ju, Alabama, uhapšena Rosa Parks, jer nije želela ustupiti mesto u autobusu na osnovu segregacionih zakona, što dovodi do crnačkog bojkota autobusa u gradu.
• 5. 12. - Osnovano Udruženje za poboljšanje Montgomerija (Montgomery Improvement Association) na čijem je čelu Martin Luther King, Jr., koje upravlja bojkotom autobusa.
• 20. 12. - Jugoslavija izabrana za nestalnu članicu Saveta bezbednosti UN u 36. glasanju (protivkandidat Filipini); prethodno bilo predlagano da dve zemlje odsluže po pola 2-godišnjeg mandata.
• 22. 12. - Američki citogenetičar Joe Hin Tjio otkrio da čovek ima 46 hromozoma.
• decembar - Predsednik Tito u uzvratnoj poseti etiopskom caru Haile Selasiju (v. i Spomenik žrtvama fašizma, Adis Abeba); zatim posećen i Egipat.

Tokom/tijekom godine

• 1955-56 - Akcija sakupljanja oružja na Kosovu i Metohiji (stavljeno na teret Rankoviću 1966).
• Osnovan Filozofski fakultet kao dio Sveučilišta u Zagrebu.
• Puštena u rad hidroelektrana "Glava Zete".
• Spomenik otpora i stradanja u Kraljevu.
• U Rijeci zatvoreni Salezijanska klasična gimnazija, Visoka teološka škola i sjemenište, nakon sudskog postupka nekim njenim članovima.
• U Beogradu prvi put gostovala Pekinška opera.
• Žarko Dolinar osvojio otvoreno prvenstvo Engleske u stonom tenisu.

1955. u temama

Rukovodstvo FNRJ:

• • Predsednik Republike i Predsednik Saveznog izvršnog veća: Josip Broz Tito
  • Predsednik Savezne skupštine: Moša Pijade

Rođenja

• 6.1. - Rowan Atkinson, britanski glumac i komičar
• 18.1. - Kevin Costner, američki filmski glumac i režiser
• 18.1. - Dario Džamonja, bosanskohercegovački novinar i pisac kratke priče
• 22.1. - Rajko Žižić, košarkaš († 2003)

• 3.2. - Jurica Pađen, hrvatski glazbenik
• 13.2. - Zlatan Čolaković, bosansko-hrvatski književnik
• 19.2. - Senudin Jašarević, bosanskohercegovački književnik i novinar
• 19.2. - Jeff Daniels, glumac (--)
• 24.2. - Steve Jobs, jedan od osnivača kompanije Apple Computer

• 15.3. - Jasna Zlokić, hrvatska pjevačica
• 17.3. - Gary Sinise, američki glumac (--)
• 19.3. - Bruce Willis, američki glumac (--)
• 24.3. - Dinko Knežević, srpski naučnik i enigmat (--)
• 31.3. - Svetozar Marović, crnogorski političar

• 9.4. - Milutin Mima Karadžić, glumac
• 13.4. - Safet Sušić - Pape, bosanski nogometaš
• 30.4. - Zlatko Topčić, bosanskohercegovački književnik

• 14.5. - Darko Bajić, filmski režiser
• 16.5. - Biserka Perman, kuglačica, saborska zastupnica (--)
• 19.5. - Branislav Petrušević Petrući, glumac
• 29.5. - Ivanka Boljkovac, hrvatska operna pjevačica
• 30.5. - Safet Oručević, bosanskohercegovački političar

• 4.6. - Val McDermid, škotski pisac kriminalističkih romana
• 5.6. - Aki Rahimovski, makedonsko-hrvatski pjevač
• 8.6. - Tim Berners-Lee, prvi predložio WWW
• 19.6. - Miomir Žužul, hrvatski političar i diplomat
• 21.6. - Nijaz Omerović, bosanskohercegovački slikar i pisac
• 23.6. - Jean Tigana, francuski nogometaš i trener malijskog porijekla

• 1.7. - Vladimir Petrović Pižon, srpski fudbaler
• 8.7. - Vladislava Vladica Milosavljević, glumica

• 6.8. - Bogoljub Šijaković, filozof, profesor, ministar vera SRJ i Srbije
• 25.8. - Branislav Lečić, glumac

• 7.9. - Mira Furlan, hrvatsko-američka filmska, kazališna i TV-glumica (--)
• 23.9. - Paolo Rossi, talijanski nogometaš
• 25.9. - Karl-Heinz Rummenigge, njemački nogometaš

• 3.10. - Željko Samardžić, pevač
• 17.10. - Galiano Pahor, hrvatski glumac († 2008.)
• 22.10.- Bill Condon, američki reditelj i scenarista
• 28.10. - Bill Gates, vlasnik Microsofta

• 1.11. - Neđo Danilović, srpski vojni naučnik
• 9.11. - Biljana Krstić, srpska pevačica
• 10.11. - Roland Emmerich, nemački reditelj, scenarista i producent
• 13.11. - Whoopi Goldberg, američka glumica, komičarka i voditeljica
• 22.11. - Milan Bandić, hrvatski političar, zagrebački gradonačelnik (--)
• 30.11. - Billy Idol, engleski rok muzičar

• 7.12. - Predrag Marković, srpski izdavač, političar
• 8.12. - Milenko Zablaćanski, srpski glumac († 2008)
• 10.12. - Goran Ipe Ivandić, bosanskohercegovački rock bubnjar († 1994)
• 20.12. - Dara Džokić, srpska glumica

Smrti

• 15. januar - Isak Samokovlija, bosanskohercegovački književnik (* 1889)

• 11. veljače - Ona Munson, američka glumica

• 11. ožujka - Sir Alexander Fleming, škotski biolog koji je otkrio penicilin (* 1881.)
• 12. ožujka - Theodor Plievier, njemački književnik (* 1892.)

• 18. travnja - Albert Einstein, njemački fizičar-teoretičar (* 1879.)

• 30. maj - Bill Vukovich, američki automobilista srpskog porekla (* 1918)

• 1. avgust - Stanislav Vinaver, srpski pisac i prevodilac (* 1891)
• 12. kolovoza - Thomas Mann, njemački književnik (* 1875.)
• 26. rujna - Augustin Čičić, hrvatski pjesnik i književni kritičar (* 1889.)
• 30. rujna - James Dean, američki glumac (* 1931)

• 10. oktobar - Dušan Pantelić, istoričar i književnik (* 1879)

• 1. studenog - Antun Barac, hrvatski povjesničar (* 1894.)
• 12. studenog - Tin Ujević, hrvatski pjesnik (* 1891.)
• 30. novembar - Josip Slavenski (Štolcer), kompozitor, prof. MU u Bg. (* 1896)

• 1. decembar - Vladislav S. Ribnikar, direktor "Politike", osnivač TANJUG-a (* 1900)
• 12. prosinca - Antun Dobronić, hrvatski skladatelj i glazbeni pisac (* 1878.)
• 16. decembar - Milan Vujaklija, srpski leksikograf i prevodilac (* 1891)
• 21. prosinca - Milan Marjanović, hrvatski književnik, političar, filmski djelatnik (* 1879.)

Nobelova nagrada za 1955. godinu

• Fizika: Willis Eugene Lamb i Polykarp Kusch
• Kemija: Vincent du Vigneaud
• Fiziologija i medicina: Hugo Theorell
• Književnost: Halldór Kiljan Laxness
• Mir: nije dodijeljena

Spoljne veze

• Kardelj Recalls Fight with Khrushchev Over the Belgrade Declaration, Zdenko Antić, OSA-RFE Research (1980)