1966

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | 1990-e | >
<< | < | 1962. | 1963. | 1964. | 1965. | 1966. | 1967. | 1968. | 1969. | 1970. | > | >>

1966 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1966 MCMLXVI
Ab urbe condita	2719
Islamski	1385 – 1386
Iranski	1344 – 1345
Hebrejski	5726 – 5727
Bizantski	7474 – 7475
Koptski	1682 – 1683
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	2021 – 2022
- Shaka Samvat	1888 – 1889
- Kali Yuga	5067 – 5068
Kineski
- Kontinualno	4602 – 4603
- 60 godina	Yang Vatra Konj (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11966
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1966 (MCMLXVI) bila je redovna godina koja počinje u subotu (link pokazuje kalendar).

Događaji

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Jean-Bédel Bokassa tokom novogodišnje noći izvodi vojni udar u Centralnoafričkoj Republici (zbačen predsednik David Dacko).
• 2. 1. - Počelo emitovanje Trećeg programa Radio Beograda.
• 10. 1. - Taškentska deklaracija - mirovni sporazum između Indije i Pakistana.
• 15. 1. - Krvavni vojni udar u Nigeriji, prvi u istoriji zemlje (druga vojna frakcija izvršila kontraudar dva dana kasnije).
• 17. 1. - Posle sudara u vazduhu, bombarder B-52 ispustio tri male hidrogenske bombe (70 kilotona) kod Palomaresa u Španiji i jednu u more.
• 24. 1. - Indira Gandhi postaje premijer Indije.
• 26. 1. - Harold Holt je novi premijer Australije, nakon Roberta Menziesa.

Februar/Veljača

• 3. 2. - Luna 9 je prva letelica koja se meko spustila na Mesec.
• 12. 2. - J.vijetnamske i j.korejske snage započinju masakre u selu Tay Vinh.
• 14. 2. - Uveden australijski dolar, umesto australijske funte.

+ Sovjetski pisci Julij Danielj i Andrej Sinjavski osuđeni na pet odn. sedam godina zbog "antisovjetskih aktivnosti".

• 23. 2. - Sirijski predsednik Amin al-Hafiz iz "panarapskog" krila partije Baas, zbačen od "velikosirijskog" krila partije na čelu sa načelnikom generalštaba Salah Jadid-om; tradicionalno vođstvo partije Baas će biti proterano, dolazi do trajnog raskola sa iračkim ogrankom.
• 24. 2. - Vojni udar u Gani, Kwame Nkrumah zbačen dok je bio u inostranstvu.

Mart/Ožujak

• 1. 3. - Venera 3 se srušila na Veneru - prva letelica koja je dotakla drugu planetu.
• 2. 3. - Štampan prvi broj lista "Tempo", najstarijeg sportskog magazina na Balkanu.
• 3. 3. - Formirana Beogradska autobuska stanica (BAS).
• 4. 3. - John Lennon iz Beatlesa izjavio londonskim novinama "sad smo popularniji od Isusa", što će u avgustu izazvati buru u SAD.
• 5. 3. - Pesma Evrovizije 1966: pobedila austrijska numera, jugoslovenska Berta Ambrož 7.
• 8. 3. - Partizan u Beogradu pobedio prašku Spartu sa 5:0 (u Pragu bio izgubio sa 4:1) i plasirao se u polufinale Kupa Šampiona.

+ SAD najavljuju da će znatno uvećati broj vojnika u Vijetnamu.

• 11. 3. - Indonezija: predsednik Sukarno predao izvršna ovlašćenja generalu Suhartu.

+ Francuski predsednik de Gol najavio povlačenje iz NATO-a.

• 26. 3. - Demonstracije širom SAD protiv Vijetnamskog rata.
• 31. 3. - Britanski laburistički premijer Harold Wilson na izborima povećao većinu u parlamentu.
• mart - III plenum CK SKJ - smanjivanje saveznih investicija, podrška Privrednoj reformi, preduzeća mogu investirati bilo gde u SFRJ (ne samo u nerazvijenim krajevima).

April/Travanj

• 3. 4. - Luna 10 je prva letelica u Mesečevoj orbiti.
• 18. 4. - 38. dodela Oskara, najbolji film "Moje pjesme, moji snovi".
• 21. 4. - Haile Selasije posetio Jamajku (kasnije Grounation Day rastafarijanaca).
• 27. 4. - Sastanak pape Pavla VI i sovjetskog ino-ministra Andreja Gromika u Vatikanu.
• 28. 4. - U prvom većem okršaju gerilskog rata u Rodeziji ubijeno 7 gerilaca.
• 29. 4. - U Vijetnamu se nalazi 250.000 američkih vojnika.
• 30. 4. - Anton LaVey u San Franciscu osnovao Crkvu Satane.

Maj/Svibanj

• 3. 5. - Prvi broj časopisa "Džuboks".
• 11. 5. - Finale Kupa šampiona 1966. u Briselu: Real Madrid - FK Partizan 2:1.
• 15. 5. - Indonezija poziva Maleziju na mirovne pregovore (28. 5. proglašen kraj Konfrontasi-ja).
• 16. 5. - "Obaveštenje od 16. maja" označava početak Kulturne revolucije u Kini.

+ The Beach Boys izdaju album Pet Sounds a Bob Dylan Blonde on Blonde.

• 26. 5. - Gvajana nezavisna od Britanaca.

Jun/Juni/Lipanj

• 1. 6. - Kraj The Dick Van Dyke Show-a.

+ DR Kongo: bivši premijer Évariste Kimba i trojica ministara obešeni pred 50.000 gledalaca (osuđeni za planiranje puča).

• 2. 6. - Surveyor 1 je prva američka letelica koja se mekano spustila na Mesec.
• 13. 6. - U slučaju Miranda v. Arizona Vrhovni sud SAD presudio da policija mora informisati osumnjičenog o njegovim pravima pre ispitivanja (You have the right to remain silent itd.).
• 14. 6. - Ukinut Index librorum prohibitorum.
• 16. 6. - Sednica Izvršnog Komiteta CK SKJ - razmotrena pitanja "izvesnih deformacija" u radu nekih organa Državne bezbednosti, formirana partijsko-državna komisija za ispitavanje problema.
• 16. 6. - Osnovan Kajakaški savez Jugoslavije.
• 16-22. 6. - Svetsko prvenstvo u rvanju u Ohaju, Stevan Horvat osvojio zlatnu medalju.
• 25. 6. - Jugoslavija i Vatikan obnovili diplomatske odnose.
• 30. 6. - Richard Helms dolazi na čelo CIA-e.

Jul/Juli/Srpanj

• 1. 7. - IV plenum CK SKJ na Brionima ("Brionski plenum" - sukob oko pitanja decentralizacije) -
  • Tito: "deformacije" SDB stvorile sistem koji je pritiskao čitavo društvo (stagnacija i nesprovođenje odluka donetih na plenumima i kongresima);
  • Izveštaj Komisije (formirane 16. 6.): DB je monopol pojedinaca, postoje tendencije da se postavi iznad društva, korišćeno prisluškivanje ljudi i ustanova, filtriranje informacija za funkcionere;
  • Odluka: reorganizacija organa Državne bezbednosti, Svetislav Stefanović isključen iz CK i partije, prihvaćena Rankovićeva ostavka na sve funkcije.
  • Mijalko Todorović izabran za sekretara CK, Milentije Popović za člana Izvršnog komiteta, Dobrivoje Radosavljević kooptiran za člana CK SKJ.
• 4. 7. - U SAD stupio na snagu Zakon o slobodi informacija.

+ Opšta mobilizacija u Severnom Vijetnamu.

• 11 - 30. 7. - Svetsko prvenstvo u Engleskoj pripada domaćinu.
• 15. 7. - Sednica svih pet veća Savezne skupštine, aklamacijama prihvaćena ostavka Aleksandra Rankovića i izbor Koče Popovića za potpredsednika Jugoslavije.
• 21. 7. - Raspušten partijski komitet u sekretarijatu inostranih poslova (navodno mesto koncentracije Rankovićevih snaga).
• 29. 7. - Pobuna severnjačkih oficira u Nigeriji, ubijen vojni šef države Johnson Aguiyi-Ironsi - nasleđuje ga Yakubu Gowon.

+ Bob Dylan povređen u motociklističkoj nesreći blizu doma u Woodstocku, New York.

• 30. 7. - Kontroverzno finale Svetskog kupa: Engleska-Nemačka 4:2 posle produžetaka (sporan treći engleski gol) - jedina titula za Englesku.
• jul - Indira Gandhi sa Titom na Brionima.

Avgust/August/Kolovoz

• 1. 8. - Charles Whitman ubio 13 ljudi snajperom sa kule svog Univerziteta Teksasa u Austinu.
• 5. 8. - Počela gradnja Svjetskog Trgovačkog Centra ("prva lopata").

+ Martin Luther King, Jr. pogođen kamenom u Čikagu dok je vodio marš za građanska prava.

+ Bitlsi izdali album Revolver.

• 11. 8. - John Lennon se u Čikagu izvinjava zbog opaske "popularniji od Isusa".
• 14. 8. - Lunar Orbiter 1 je prvi američki orbiter oko Meseca.
• 15. 8. - Sirijsko-izraelski okršaj na Galilejskom jezeru.
• 19. 8. - Zemljotres u Vartou, istočna Turska - 2394 mrtvih (kraj je i u martu bio pogođen katastrofalnim zemljotresom).
• 26. 8. - Prvi veći okršaj između SWAPO-a i južnoafričkih snaga u Namibiji (početak Južnoafričkog graničnog rata).

+ De Golova poseta Francuskoj Somalskoj Obali (danas Džibuti) praćeni neredima - de Gol naređuje novi referendum o statusu.

• 29. 8. - Poslednji živi komercijalni koncert The Beatles-a održan u Candlestick Park-u, San Francisco (sviraće još samo na krovu Apple Corps-a januara 1969).
• 30. 8. - 4. 9. - Evropsko prvenstvo u atletici u Budimpešti, Vera Nikolić osvojila zlatnu medalju (800m).
• 31. 8. - The Doors-i snimili istoimeni album (izdaće ga u januaru).

Septembar/Rujan

• 1. 9. - Pad aviona kompanije Britannia Airways kod Ljubljane, 98 mrtvih.

+ Ralph H. Baer došao na ideju za videoigre.

• 5. 9. - Izvršni komitet CK SK Srbije usvojio izveštaj Komisije za ispitivanje zloupotreba u SDB: Služba zatvorena prema društvu, opterećena pretenzijama da prati, ocenjuje i utiče na celokupni društveni život (opsežno i tendenciozno praćenje "antisocijalističkih pojava" u Beogradu i politika diskriminacije prema narodnostima).
• 6. 9. - U parlamentu u Capetownu izboden na smrt južnoafrički premijer Hendrik Frensch Verwoerd.
• 8. 9. - Na američkoj TV-mreži NBC emitirana The Man Trap, prva epizoda TV-serije Zvjezdane staze.
• 14-16. 9. - Šesta, proširena, sednica CK SK Srbije - "oštra" osuda "birokratsko-nacionalističke prakse, političkih zloupotreba, deformacija u SDB..." - iz partije isključeni Vojin Lukić i Života Savić, predloženo da se isključi i Ranković.
• 19. 9. - Osnovana Matematička gimnazija u Beogradu.
• 19-25. 9. - Svetsko prvenstvo u gimnastici u Dortmundu, zlatna medalja za Miroslava Cerara.
• 30. 9. - Bocvana nezavisna od V. Britanije (raniji naziv Protektorat Bečuanalend).

+ Baldur von Schirach i Albert Speer pušteni iz zatvora.

• septembar - Mihajlo Mihajlov osuđen na godinu dana zatvora (pokušaj izdavanja časopisa).

Oktobar/Listopad

• oktobar - U SAD osnovana Partija Crnih pantera, revolucionarna levičarska organizacija crnaca.

+ Predstavljena prva Toyota Corolla.

• oktobar - Tito i Gamal Abdel Naser u Indiji, razgovori o nesvrstanosti.
• 4. 10. - Lesoto nezavisan od V. Britanije (raniji naziv Basutoland).
• 6. 10. - LSD zabranjen u SAD, uključujući i naučna istraživanja.
• 26. 10. - NATO premešta sedište iz Pariza u Brisel.
• 27. 10. - Generalna skupština UN opoziva mandat Južne Afrike u Namibiji.

Novembar/Studeni

• 4. 11. - Katastrofalna poplava reke Arno u Firenci.
• 5. 11. - Trideset osam afričkih država traži od V. Britanije da upotrebi silu protiv odmetnute bele vlade u Rodeziji.
• Midterm izbori u SAD: Edward Brooke iz Massachusettsa je prvi crnac u Senatu SAD od Rekonstrukcije; glumac Ronald Reagan izabran za guvernera Kalifornije.
• 9. 11. - Sreli se John Lennon i Yoko Ono.
• 13. 11. - Incident u Samuu - izraelski napad na selo Samu na jordanskoj Zapadnoj Obali.
• 14. 11. - Otvoren prvi butik u Beogradu, "Eva".
• 27. 11. - Početak rada HE Bajina Bašta (365 MW), najvećeg objekta na Drini (predsednik Tito je svečano pustio u rad).
• 30. 11. - Barbados nezavisan od V. Britanije.

Decembar/Prosinac

• 6. 12. - Bitlsi počinju snimanje albuma Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band.
• 8. 12. - Prilikom havarije grčkog feribota "Heraklion", koji je potonuo tokom nevremena kod ostrva Melos, poginula su 234 putnika i člana posade.
• 8. 12. - Sporazum o zabrani nuklearnog oružja u kosmosu potpisalo je 28 zemalja, uključujući SSSR i SAD.
• 9. 12. - Predsednik Tito pomilovao od krivičnog gonjenja Rankovića, Stefanovića i još 16 članova grupe koja je "protivustavno delovala i zloupotrebila službene funkcije i ovlašćenja SDB".
• 22. 12. - Nakon neuspešnih pregovora sa britanskom vladom, premijer Rodezije Ian Smith izjavljuje da je ova već republika.
• 26. 12. - Maulana Karenga kreirao praznik Kwanzaa za afričke Amerikance.
• 30. 12. - SAD suspendovale prodaju viška hrane (program "Hrana za mir") Jugoslaviji, jer ova trguje sa Severnim Vijetnamom.
• 31. 12. - Milovan Đilas pušten iz zatvora (gde je bio od 1962).

+ Mobutuova vlada u DR Kongu preuzima belgijsku rudarsku firmu Union Minière du Haut Katanga.

• decembar - Milicija rasteruje protest protiv Vijetnamskog rata u Beogradu.

Tokom/tijekom godine

• Nikica Marinović u Londonu proglašena najlepšom Evropljankom i drugom pratiljom mis sveta.
• Velibor Vasović otišao iz Partizana u amsterdamski AFC Ajax.
• SFRJ: Petogodišnji plan privrednog i društvenog razvoja (razrada privredne reforme iz 1965).
• Trgovački sporazum Jugoslavije sa Iranom i Poljskom.
• Svetsko prvenstvo u veslanju na Bledu.
• Približno ove godine neka osoba iz Konga donela sa sobom virus HIV na Haiti (prvi slučaj u Amerikama; procenjeno 2007).
• Otkrivena dugoročna potencijacija, mogući ćelijski/stanični mehanizam učenja i pamćenja (Terje Lømo u Oslu).

U toku

• SFRJ: Ekonomska reforma od 1965.

1966. u temama

• Rukovodstvo SFRJ:
  • Predsednik Republike: Josip Broz Tito
  • Predsednik Saveznog izvršnog veća: Petar Stambolić
  • Predsednik Savezne skupštine: Edvard Kardelj

• Nove države (Lesoto je menjao zastavu):

Gvajana

Bocvana

Lesoto

Barbados

• Televizija. TV serije: "Crni sneg", "Laku noć deco" (1966-67), "Ljudi i papagaji" (TV Beograd).

Rođenja

• 1.1. - Ivica Dačić, srpski političar (SPS)
• 6.1. - Zvonimir Mršić, hrvatski političar
• 18.2. - Zoran Begić, bosanskohercegovački pjevač
• 20.2. - Perica Bukić, hrvatski vaterpolist i političar
• 27.3. - Žarko Paspalj, srpski košarkaš
• 8.4. - Zehrudin Isaković, bosanskohercegovački novinar i režiser
• 9.4. - Cynthia Nixon, američka glumica
• 13.6. - Nebojša Medojević, crnogorski političar
• 21.6. - Ivan Tasovac, pijanista, dir. Beogradske filharmonije
• 22.6. - Jagoš Marković, pozorišni reditelj
• 21.7. - Sarah Waters, britanska spisateljica
• 7.8. - Jimmy Wales, osnivač i predsjednik Wikimedia udruženja
• 11.8. - Luke Perry, američki glumac
• 14.8. - Halle Berry, američka glumica
• 9.9. - Bojana Lekić, novinarka
• 15.9. - Dejan Savićević, fudbaler
• 13.10. - Baja Mali Knindža (Mirko Pajčin), srpski pevač
• 19.10. - Gorčin Stojanović, pozorišni i filmski reditelj
• 27.10. - Marko Perković Thompson, hrvatski glazbenik
• 30.10. - Zoran Milanović, hrvatski političar
• 2.11. - Dubravko Šimenc, hrvatski vaterpolist
• 2.11. - David Schwimmer, američki glumac
•  ? - Davor Lešić, hrvatski operni pjevač

Smrti

• 1.2. - Buster Keaton, američki redatelj i glumac (* 1895.)
• 13.2. - Elio Vittorini, talijanski književnik (* 1908.)
• 9.7. - Marija Petković, hrvatska časna sestra (* 1892.)
• 26.7. - Aleksandar Simić, specijalista-radiolog (* 1899)
• 23.8. - Ivan Sarić, pionir avijacije (* 1876)
• 26.9. - Milan Dedinac, književnik, dramaturg, pozorišni kritičar (* 1902)
• 23.11. - Grigor Vitez, hrvatski pjesnik, dječji pisac, prevoditelj (* 1911.)
• 15.12. - Walt Disney, američki crtač animiranog filma i producent (* 1901.)

Nobelova nagrada za 1966. godinu

• Fizika: Alfred Kastler
• Kemija: Robert S. Mulliken
• Fiziologija i medicina: Peyton Rous i Charles Brenton Huggins
• Književnost: Samuel Agnon i Nelly Sachs
• Mir: nije dodijeljena

Spoljne veze

• Grlom u jagode 1966, YouTube
• Brionski plenum - pad grupe A.Rankovića. Reorganizacija federacije, Tematska zbirka dokumenata, Branko Petranović, Momčilo Zečević
• Yugoslav State Security Service Purged; had Links to Moscow?, Slobodan Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe
• Yugoslavia: before and after the Purge of Aleksandar Rankovic -- Part II, S.Stanković, OSA-RFE
• Koca Popovic: a Tough Eastern Proletarian Raised by Western Governesses, S.Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav-Bulgarian Dispute Over Macedonian Language, S.Stanković, OSA-RFE
• Former Yugoslav Ambassador in Bulgaria Rehabilitated, S.Stanković, OSA-RFE
• Central Committee Plenums of Yugoslavia's Six Republics Approve Purge of Rankovic & Party Reforms, OSA-RFE
• Greater Rights For Voters in Yugoslavia, S.Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav Communist Court Punishes Atheist Poet for Offending Religious Feelings, S.Stanković, OSA-RFE
• Position Of The Church In Yugoslavia's Self-Management System, S.Stanković, OSA-RFE
• Sofia Loren Vs. Karl Marx; Papsi-Cola Vs. Slivovitz, S.Stanković, OSA-RFE
• Free Purchase of Tractors to Be Allowed Private Peasants, S.Stanković, OSA-RFE

U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:

1966