"Zniknięcie słonia" Haruki Murakami (62)

Nie wiem czy Wam o tym wspominałam, ale uwielbiam opowiadania.

Z chęcią sięgnęłam po ten zbiór opowiadań Murakamiego. To było moje pierwsze zetknięcie z najbardziej znanym i cenionym japońskim autorem. Byłam bardzo ciekawa jego pióra i tego czy uznam jego twórczość za udaną. Wiele osób pisze o nim w samych superlatywach. Nie sposób więc nie pochwycić jego dzieła z krystalicznie czystej ciekawości, aby sprawdzić, czy Murakami jest rzeczywiście taki cudny, jak go malują, czy raczej przeciwnie.

Pisarz inteligentnie żongluje słowami, niby oszczędnie, ale trafia w sedno. Umie wyłuszczyć dosadnie to na czym mu zależy.

Szczególny, osobliwy głód oraz "klątwa" powodują, iż małżeństwo wykonuje przedziwne czynności - napada na McDonald's. Możemy dostrzec, iż warunki fizyczne człowieka, jego fizjologia mają wpływ na emocje. Zadziwiające ukazanie tego, oraz sąsiadujące z nimi inne odczucia, aż się proszą o refleksję.

"Komunikat kangura" to bardzo zabawna historyjka. Pracownik działu kontroli jakości to niebywały... osobnik. Zajmuje się on reklamacją zakupu płyty pewnej klientki, ale czytając jego wynurzenia odczuwa się jednak, że dotyczą one bardziej... ogólnego pojęcia niekompletności. Nie da się opisać tego słowami, trzeba to przeczytać :)

Najbardziej  wstrząsnęło mną opowiadanie "Sen". Kobieta nie może zasnąć przez 17 nocy i 17 dni (jakby to było fizycznie możliwe :P). Sama nie wiem, czy to wszystko, co jej się przydarzyło, to jest sen, czy jawa. Zakończenie jest niepewne w swojej pewności, a pewnie w niepewności, straszliwe. Myślałam, że dostanę palpitacji serca, że wyskoczy mi ono z klatki piersiowej. W życiu się tak nie bałam. Jeszcze nigdy mnie coś takiego nie spotkało podczas czytania jakiejkolwiek lektury. Murakami niesamowicie wprowadza odbiorcę w nastrój, porywa. Tym opowiadaniem mnie kupił. Urzekł. Jakoś się teraz nie dziwię, że jego utwory są tak poważane. 

Ma się wrażenie, że te opowiadania to jakby jestestwo pisarza w pigułce. Czasami są absurdalne do granic możliwości, szokująco zadziwiające, a czasami są wręcz nudne. Są one jakby pokrewne, niby inne, ale jednak wyczuwa się w nich podobieństwo. Autora można albo docenić, albo... całkowicie nie zrozumieć - takie mam wrażenie. Jego utwory mogą do niektórych totalnie nie trafić, ale uważam, że warto próbować je odczytywać na swoje sposoby. Ja się starałam i teraz czuję się... trafiona - zatopiona.

Może niektórzy z Was wiedzą już, że nie przepadam za biografiami, ale Murakami mnie tak zaintrygował, że aż piszczę z wrażenia i chęci, żeby go lepiej poznać, sprawdzić, jakim jest człowiekiem, skąd czerpie inspirację na kreowanie tych swoich wymuskanych pomysłów, tego przepotężnego i wręcz nie do ogarnięcia ogromu przemyśleń.

Garść cytatów:

"Nie miałem pojęcia, dlaczego moja żona jest posiadaczką strzelby, to samo dotyczyło kominiarek. Żadne z nas nie jeździło na nartach. Ona też nie wyjaśniła, ja nie pytałem. Tylko poczułem, że życie małżeńskie to jednak dziwna sprawa."

"(...) wyglądała zupełnie jak jakiś zapomniany bagaż. Było mi jej okropnie żal. Została gdzieś przez pomyłkę zostawiona. Gdyby znalazła się gdzieś indziej, może mogłaby być szczęśliwsza."

"Jeszcze pięć minut, pomyślałem. Gdzie jest przód, a gdzie tył? Chciałem wstać i coś powiedzieć. Lecz gdy tylko się podniosłem, w tej samej chwili zniknęły słowa."

Cały zbiór jest opowiedziany z niemą obojętnością, nie narzucając się, zostawiając po sobie tęsknotę i to właśnie powoduje, że treść trafia do nas bardziej, niż byłaby nam rzucona w twarz. Dużo tutaj samotności, pragnienia, dążenia do czegoś, niedosytu, ale zarówno i przesycenia, przejedzenia życiem.

Opowiadania te to całkiem inne światy, wymiary, wrota do innowacyjnego odkrywania świadomości, poznania, istnienia.

Zbiorek jest bardzo specyficzny. Autor atakuje normalność, nic tu nie jest jednoznaczne. Niby wszystko jest bardzo zwyczajne, lecz pośrodku tej zwyczajności jest miejsce na niezwyczajność, niebanalność, nieoczywistość.

Rzeczywistość Murakamiego ma wiele wydźwięków. Jeden wymiar to zdecydowanie dla niego za mało, czułby się stłamszony.

Z klimatu codzienności wyłaniają się przebłyski geniuszu autora, iskierki mądrości (TAK, TO GENIUSZ i na dodatek piszący bardzo MĄDRZE). Wydaje się, że wie o życiu wiele, a swoje doświadczenie okrasza zabawnym zacięciem, wigorem, żarem, werwą.

Mam zagwostkę - jak tą książkę określić? hmmm, hmmm, to taka... głębio-prostota, nie łatwizna, nieoczywistość, przestrzeń pełna wątpliwości jak i pewności, kompletności pojmowania.   

Ma się wrażenie, że japoński autor góruje ponad wszystkim, wznosi się, jest na wyżynach wyobraźni, magii, myślenia, życia. Jest tak jakby odzwierciedleniem szlachetnej dziwaczności, a także nieodgadnionych zakamarków podświadomości, jakie drzemią w każdym z nas.

Nawet jego egzotyczne (dla nas) nazwisko hipnotyzuje, jest zawoalowaną modlitwą, odczuciem niedosytu, niespełnienia, niebiańskim ewenementem. Czymś na wyciągnięcie ręki, a jednak niedoścignionym, nienamacalnym. Mam nadzieję, że Wy także odczujecie chociaż cząstkę czegoś podobnego do moich przemyśleń na temat jego twórczości. Och, jak chciałabym nie być w tym stanie ducha osamotnioną.

Książkę przeczytałam w ramach wyzwań: Czytam Murakamiego i JAPONICA

Tłumaczenie: Anna Zielińska-Elliott

tytuł oryginału: 象の消滅 / Zō no shōmetsu

wydawnictwo: Muza

data wydania: 24 października 2012     

liczba stron: 376

słowa kluczowe: opowiadanie japońskie, realizm magiczny

kategoria: literatura współczesna

język: polski

typ: papier