1963
Izvor: Wikipedia
| Godine: 1959 1960 1961 1962 - 1963 - 1964 1965 1966 1967 |
|
| Decenije: 1930te 1940te 1950te - 1960te - 1970te 1980te 1990te |
|
| Vijekovi: 19. vijek - 20. vijek - 21. vijek |
|
Sadržaj/Садржај |
[uredi - уреди] Događaji
[uredi - уреди] Zima (jan-feb.)
- 20.2. - Odlukom Skupštine Srbije, osnovan Istorijski muzej Srbije.
[uredi - уреди] Prol(j)eće (mart-maj)
- 31.3. - Osnivačka skupština Udruženja spikera Jugoslavije.
- mart - U Jugoslaviji olakšan poreski teret zanatlija (veliko uvećanje iz maja 1962 oteralo mnoge iz posla)[1].
- 7.4. - Skupština FNRJ donosi Ustav kojim je FNR Jugoslavija promijenila ime u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija. Savezna skupština ima pet veća: "Savezno veće, kao veće delegata građana u opštinama i republikama, i Privredno veće, Prosvetno-kulturno veće, Socijalno-zdravstveno veće i Organizaciono-političko veće, kao veća delegata radnih ljudi u radnim zajednicama"; samoupravljanje kao neotuđivo pravo; razdvojene funkcije Predsednika Republike (Tito, bez ograničenja mandata) i predsednika SIV-a; uvedeni Ustavni sud, potpredsednik Republike (Ranković, mala ovlašćenja) i Savet federacije. Narednih dana doneti i ustavi socijalističkih republika i statuti pokrajina (Kosovo i Metohija se ranije nazivalo autonomna oblast).
- 14.4. - Osnovan Zavod za mentalno zdravlje u Palmotićevoj u Beogradu, prva socijalno-psihijatrijska ustanova na Balkanu.
- 10.5. - Raskol u SPC, nakon što američki vladika Dionisije Milivojević odbija raščinjenje od strane arhijerejskog Sabora SPC (pod uticajem komunističkih vlasti) - nastaje "Slobodna Srpska pravoslavna crkva".
- 12.5. - Osnovana Škola za dizajn u Beogradu.
[uredi - уреди] L(j)eto
- 16.6. - Valentina Terješkova prva žena u svemiru.
- 21.6. - Albanski Radio Tirana javlja da je u Kukësu osuđena "grupa agenata SAD i Jugoslavije", od toga trojica na smrt, optužena da je pomagala "američkim agentima ubačenim padobranom u Albaniju da organizuju ustanak"[1].
- 29.6. - Edvard Kardelj novi predsednik Savezne skupštine; sutradan prva sednica, izbor članova Saveta federacije.
- 8.7. - Miroslav Cerar osvojio zlatnu medalju na Evropskom prvenstvu u Beogradu.
- 26.7. - Skoplje, glavni grad Makedonije, pre 6 sati ujutru zadesio razoran zemljotres, preko 1000 mrtvih, uništene tri četvrtine grada. Pomoć iz celog sveta.
- jul - U Atini Prva svetska konferencija o Miru putem zakona - program za jačanje međunarodnog prava i sudske mašinerije (od komunističkih zemalja prisutna samo Jugoslavija).
- leto - Robert Rauschenberg nagrađen prvom nagradom na Međunarodnoj izložbi grafičkih umetnosti u Jugoslaviji[1].
- 8.8. - "Velika pljačka vlaka" u Engleskoj.
- 20.8. - Sovjetski lider Nikita Hruščov stigao u posetu Jugoslaviji (Beograd, Skoplje, Crna Gora, Dalmacija, Brioni).
- 28.8. - Martin Luther King predvodi Marš za slobodu na Washington u kojem sudjeluje 250 000 ljudi i drži svoj poznati govor (I Have a Dream) ispred Lincolnovog Memorijala.
- avgust-septembar - Jugoslovenski pukovnik Branko Pavlović je v.d. komandanta UNYOM-a, Osmatračke misije UN u Jemenu, u kome je građanski rat.
[uredi - уреди] Jesen
- 1.9. - Otvoren stadion FK Crvena zvezda, popularna "Marakana", posle trogodišnje gradnje.
- septembar - Mađarski premijer Janoš Kadar u nezvaničnoj poseti Jugoslaviji[1].
- 16.9. - Osnovana Federacija Malezija, ujedinjenjem Malajske Federacije (na poluostrvu), Singapura, te Saravaka i Sabaha na ostrvu Borneo.
- 18.9. - 25.10. - Titova američka turneja: Brazil, Čile, Bolivija, Peru, Meksiko, SAD (gde prisustvuje zasedanju Generalne skupštine UN i govori 22.10.). Neki zvaničnici u Brazilu i Čileu se protivili njegovoj poseti, emigranti u SAD demonstriraju, dojava o bombi nakratko odložila polazak broda SS Rotterdam 25.10.[1].
- 1.10. - Izašao prvi broj lista "Politika ekspres" (izlazio do 2004).
- 22.11. - Atentat na Johna F. Kennedyja: U Dallasu, Texas, ubijen predsjednik SAD John F. Kennedy. Za atentat osumnjičen Lee Harvey Oswald, kojeg je dva dana kasnije u policijskoj stanici ubio Jack Ruby.
- 23.11. - BBC emitira prvu epizodu Doctor Whoa, najdugovječnije science fiction televizijske serije svih vremena.
- novembar - Senat SAD, protivno želji administracije, zabranio svaku ekonomsku ili vojnu stranu pomoć Jugoslaviji, osim ako predsednik ne oceni da je ona vitalna za interese SAD (ne odnosi se na višak poljoprivrednih proizvoda)[1].
[uredi - уреди] Zima (dec.)
- 10.12. - Sultanat Zanzibar se osamostalio od UK.
- 12.12. - Kenija nezavisna od UK.
- 29.12. - Grčka je vlada poslala trupe na Cipar kako bi prekinula građanski rat koji je tamo izbio.
[uredi - уреди] Tokom godine
- Spomenik na brdu Bubanj kod Niša.
- Na svetskom šampionatu u rvanju u Sofiji, zlatnje medalje uzeli Borivoje Vukov i Stevan Horvat a srebrnu Branislav Simić.
[uredi - уреди] 1963. u temama
Rukovodstvo SFRJ:
-
- Predsednik Republike: Josip Broz Tito
- Predsednik Saveznog izvršnog veća: Josip Broz Tito, od 29.6. Petar Stambolić
- Predsednik Savezne skupštine: Petar Stambolić pa Edvard Kardelj
- Nove države (Malezija je nastala ujedinjenjem Malajske Federacije sa Saravakom, britanskim Severnim Borneom tj. Sabahom i Singapurom; Zanzibar je bio samostalan nekoliko meseci):
- Televizija. TV serije: "Promaja", "Muzej voštanih figura" (1962-63), "Detelina sa tri lista", "Šest svečanih pozivnica" (1963-64), "Na slovo, na slovo" (1963-64, starija verzija) (TV Beograd); "Na licu mjesta" (TV Zagreb).
[uredi - уреди] Rođenja
- 1.1. - Dražen Ladić, hrvatski nogometaš
- 1.1. - Srđan Dragojević, srpski režiser
- 3.1. - Mladen Kvesić, hrvatski pjevač
- 8.2. - Marijan Ban, hrvatski pjevač
- 17.2. - Michael Jordan, američki košarkaš
- 20.2. - Charles Barkley, američki košarkaš
- 18.3. - Vanessa Williams, američka glumica i pjevačica
- 20.3. - Miroslav Lajčák, slovački političar
- 27.3. - Quentin Tarantino, američki glumac i režiser
- 13.4. - Gari Kasparov, ruski šahist, svjetski šahovski prvak 1985. - 2000.
- 16.4. - Dejan Ristanović, pionir računarske štampe u SFRJ
- 21.4. - John Cameron Mitchell, američki glumac, reditelj i scenarista
- 27.4. - Russell T. Davies, britanski scenarista i producent
- 1.5. - Neven Ljubičić, hrvatski političar
- 9.5. - Sanja Doležal, hrvatska pjevačica i tv-voditeljica
- 11.5. - Natasha Richardson, britanska glumica (†2009).
- 25.5. - Mike Myers, kanadski glumac i komičar
- 3.6. - Anica Dobra, srpska glumica
- 9.6. - Johnny Depp, američki filmski glumac
- 10.6. - Marc Girardelli, austrijsko-luksemburški alpski skijaš
- 13.6. - Damir Agičić, suvremeni hrvatski povjesničar
- 14.6. - Rambo Amadeus, crnogorski rock-pjevač i tekstopisac
- 25.6. - George Michael, britanski pop-rock glazbenik i pjevač
- 25.6. - John Benjamin Hickey, američki glumac
- 17.7. - Matti Nykänen, finski skakač u skijaškim skokovima, olimpijski pobjednik
- 22.7. - Emily Saliers, američka muzičarka (Indigo Girls)
- 23.7. - Slobodan Živojinović - Boba, teniser
- 24.7. - Karl Malone, američki košarkaš
- 30.7. - Lisa Kudrow, američka glumica
- 9.8. - Whitney Houston, američka pop pjevačica
- 10.8. - Andrew Sullivan, engleski politički komentator i pisac
- 22.8. - Tori Ejmos američka rok pijanistkinja.
- 6.9. - Husnija Kamberović, bosanskohercegovački pisac i historičar
- 26.9. - Vesna Stanojević, srpsko-engleska glumica
- 27.9. - Daniela Trbović, hrvatska tv-voditeljica
- 9.10. - Dragana Jugović del Monaco, operska pevačica
- 10.10. - Dragan Bjelogrlić, glumac
- 16.10. - Danko Cvjetičanin, hrvatski košarkaš
- 25.10. - Amir Brka, bosanski pisac
- 28.10. - Eros Ramazzotti, talijanski pjevač
- 30.10. - Kristina Vagner, američka glumica.
- 31.10. - Karlos Dunga, brazilski fudbaler.
- 4.12. - Sergej Bubka, ukrajinski atletičar.
- 15.12. - Slobodan Boban Janković, srpski košarkaš. (†2006).
- 18.12. - Brad Pitt, američki glumac
[uredi - уреди] Smrti
- 2.2. - Maksimilijan Vanka, hrvatski slikar i kipar (* 1889.)
- 6.2. - Abd-el-Krim, marokanski vojskovođa, pravnik i novinar (*1882.)
- 17.2. - Mate Balota, hrvatski književnik i ekonomist (* 1898.)
- 21.3. - Josip Pavičić, hrvatski književnik (* 1895.)
- 17.4. - Viktor Car Emin, hrvatski književnik (* 1870.)
- 23.4. - Ivo Horvat, hrvatski botaničar (* 1897.)
- 3.6. - Ivan XXIII., papa od 1958., (* 1881.)
- 31.8. - Georges Braque, francuski slikar (* 1882.)
- 15.9. - Slavko Kolar, hrvatski književnik i filmski scenarist (* 1891.)
- 11.10. - Edith Piaf, francuska pjevačica (* 1915.)
- 3.11. - Bora Kostić, srpski šahista-velemajstor (* 1887)
- 22.11. - John F. Kennedy, predsjednik SAD (* 1917.)
- 22.11. - Aldous Leonard Huxley, engleski književnik (* 1894.)
- 22.11. - Clive Staples Lewis, sjevernoirski pisac
- 24.11. - Lee Harvey Oswald, američki atentator
- 25.12. - Josip Gostić, operni pjevač (* 1900.)
- 28.12. - Paul Hindemith, njemački skladatelj (* 1895.)
- ? - Maximilian Vanka, hrvatski slikar (* 1889)
[uredi - уреди] Nobelova nagrada za 1963. godinu
- Fizika: Eugene Wigner, Maria Goeppert-Mayer i J. Hans D. Jensen
- Kemija: Karl Ziegler i Giulio Natta
- Fiziologija i medicina: John Carew Eccles, Alan Lloyd Hodgkin i Andrew Huxley
- Književnost: Giorgos Seferis
- Mir: Međunarodni odbor Crvenog križa i Liga društava Crvenog križa
[uredi - уреди] Reference
[uredi - уреди] Spoljne veze
- Grlom u jagode 1963, YouTube
- Relations between Yugoslavia and the Soviet Bloc in the Light of Chronological Data - (II), s.s., Open Society Archives - Radio Free Europe
- New Yugoslav Electoral System, d.p., OSA-RFE
- Khrushchev in Yugoslavia, s.s., OSA-RFE (takođe i ovde)
- A Titoist View of Cuba: Carnival-Si!-Work-No!, Djuka Julius, OSA-RFE
- New Yugoslav-Bulgarian Highway, Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Communists Criticized for "New Class" Practices, S.S., OSA-RFE
- Tito Speech Analysis, Stanković, OSA-RFE
- Yugoslav Presence an Anti-Sino-Albanian Move, Stanković, OSA-RFE
- Will History Repeat Itself?, s.s., OSA-RFE
- Tito Will Have to Make His Position Clear, Stanković, OSA-RFE
- Echoes of Djilas in Yugoslavia's Komunist, S.S., OSA-RFE
- Jaroszewicz's Interview with Belgrade "Politika", s.s., OSA-RFE
- Stambolic Attacks Albanians, Stanković, OSA-RFE
U Wikimedijinom spremniku nalazi se još materijala vezanih uz temu:
