Tsjaad

République du Tchad جمهورية تشاد Jumhūriyyat Tshād
(Details) (Details)
Basisgegevens
Officiële landstaal	Frans, Arabisch
Hoofdstad	Ndjamena
Regeringsvorm	Republiek
Religie	Moslim 50%, Christenen-voornamelijk Katholiek 30%
Oppervlakte	1.284.000 km²
Inwoners	6.279.931 (1993) 10.329.208 (2009) (8/km² (2009))
Overige
Volkslied	La Tchadienne
Munteenheid	CFA-frank (XAF)
UTC	+1
Nationale feestdag	11 augustus is de nationale feestdag, onafhankelijkheid van Frankrijk.
Web | Code | Tel.	.td | TCD | 235
Topografie
Portaal    Landen & Volken

Tsjaad, officieel de Republiek Tsjaad, is een land in Afrika en grenst aan Libië, Soedan, Centraal-Afrikaanse Republiek, Kameroen, Nigeria, en Niger. Delen van het land liggen in een gordel genaamd de Sahel. Tsjaad heeft geen directe toegang tot zee.

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Tsjaad voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het gebied dat tegenwoordig Tsjaad omvat werd oorspronkelijk bewoond door verschillende stammen. Menselijke resten en grotschilderingen zijn het bewijs van een vroege bewoning. Na verloop van tijd vormde zich een aantal lokale koninkrijken die uiteindelijk overgenomen werden door het grote Kanemrijk dat het zuiden van het land overheerste vanaf ongeveer de 8e eeuw. Rondom dit koninkrijk vormde zich nog een aantal kleinere koninkrijken.

Tegen de Middeleeuwen werd Tsjaad beïnvloed door "buitenstaanders". Het land werd een stop voor Arabische handelaren die handel dreven met de lokale volkeren.

Aan het einde van de 19e eeuw waren Franse handelaren en ontdekkingsreizigers actief in het gebied. In 1902 werd Tsjaad officieel een kolonie van Frankrijk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Tsjaad de eerste Franse kolonie die brak met het Vichy regime en de kant van de geallieerden koos. Op 11 augustus 1960 werd Tsjaad op een vreedzame manier onafhankelijk van Frankrijk.

Na de onafhankelijkheid begon in 1965 een burgeroorlog. De burgeroorlog begon als een opstand tegen de belastingen in het door moslims gedomineerde noorden van het land. De opstandelingen werden gesteund door het buurland Libië dat de Aouzoustrook in het noorden van het land claimde. Ook in het zuiden van het land waren er schermutselingen tussen de verschillende etnische groepen. In 1987 kwamen Tsjaad en Libië een wapenstilstand overeen en in 1994 wees het Internationale Gerechtshof de claim van Libië af. De burgeroorlog duurde tot 1996, toen er een vredesverdrag werd gesloten en een nieuwe grondwet werd aangenomen. In datzelfde jaar werd Idriss Déby gekozen tot de president.

In 2003 werd in het oosten van Tsjaad een begin gemaakt met de opvang van een grote vluchtelingenstroom uit de aangrenzende Soedaanse regio Darfoer. Oost-Tsjaad werd een instabiele regio, er braken gewapende opstanden uit. In 2006 werd een opstand van rebellen uit het oosten door het regeringsleger tegengehouden. Na onderhandelingen kwam er een vredesverdrag. Eind 2007 sloten drie rebellengroepen een alliantie waarmee ze het vredesverdrag verbraken. Op 2 februari 2008 waren de rebellen opgerukt tot aan het paleis van de president. De poging tot staatsgreep mislukte maar bracht wel een vluchtelingenstroom naar buurland Kameroen tot stand.

Op 27 maart 2008 ging het Nederlandse parlement akkoord met het sturen van 60 mariniers in het kader van een EU-missie.

Geografie

Satellietfoto zandstorm in Tsjaad

Het noorden van Tsjaad is onderdeel van de Saharawoestijn en er ligt ook het Tibestigebergte met de Emi Koussi (3415 meter) als hoogste berg van het land. In het noordoosten ligt het hoogland van Ennedi (ongeveer 1450 meter hoog).

Het centrum van het land wordt gevormd door droge graslanden die de overgangszone vormen (ook wel de Sahel). In het zuiden van Tsjaad liggen de Tropische laaglanden waar rivieren lopen die het Tsjaadmeer voeden dat langs de grens met Nigeria en Kameroen ligt.

Bestuurlijke indeling

Zie Departementen van Tsjaad voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tot 1 september 1999 was Tsjaad onderverdeeld in 14 prefecturen. Het land werd toen heringedeeld in 28 departementen en 1 stad. Deze indeling werd in 2002 weer gewijzigd om tot de huidige regio's te komen. De regio's zijn verder onderverdeeld in departementen.

Demografie

Bevolking

Tsjaad heeft meer dan 200 etnische groepen en ligt op de grens van werelden, de door Arabieren gedomineerde gebieden in Afrika en de gebieden bewoond door zwarte Afrikanen. De bevolking in de oostelijke en centrale regio's is door zijn lange contacten met Egypte en Soedan min of meer gearabiseerd. Meer dan twee derde van de bevolking van het land leeft op het platteland. De Sara vormen de grootste etnische groep met 20%; hiernaast zijn er ook nog de Bagirmi, Kreish, Teda en Mbum die grotere groepen vormen.

Religie

Ongeveer 50% van de bevolking is moslim, 30% is christen en ongeveer 20% hangt lokale geloven aan. De moslims wonen voornamelijk in het noorden en oosten van het land, de christenen en animisten voornamelijk in het zuiden. Ndjamena (voorheen Fort Lamy) is de zetel van een aartsbisdom. Het land is sinds de oprichting in 1969 lid van de Organisatie van de Islamitische Conferentie (OIC).

Taal

De officiële talen van Tsjaad zijn het Frans en het Arabisch. Hiernaast hebben de meeste etnische groepen hun eigen taal.

Gezondheid

Levensverwachting 2006: 48 jaar. Zuigelingensterfte 1999: 9,7%. Bevolkingsgroei: 2% per jaar (verdubbeling elke 35 jaar).

Vluchtelingen

Einde 2000: 42.000 in Kameroen, 20.000 in Soedan. Vanaf 2003 huisvest Tsjaad onder toezicht van internationale organisaties grote groepen vluchtelingen uit de Soedanese regio Darfoer.

Analfabetisme

2003: mannen 44%; vrouwen 60%.

Economie

Tsjaad is een van de armste landen ter wereld. Op de Index van de menselijke ontwikkeling van de Verenigde Naties staat Tsjaad aangegeven als het vijfde armste land; 80% van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Het bruto binnenlands product werd in 2005 geschat op 1.500 Amerikaanse dollar ($) per inwoner. Doordat het land volledig omringd wordt door andere landen en er dus geen directe zeeverbindingen zijn, worden de in- en uitvoer van producten extra bemoeilijkt en daarmee ook de ontwikkeling vertraagd.

Ongeveer 80% van de bevolking werkt in de landbouw en veeteelt. Katoen, veeteeltproducten, aardnoten en arabische gom vormen de belangrijkste producten. Export: 42% katoen, aardnoten, veeteeltproducten (1985), voornamelijk naar Kameroen en Frankrijk.

In het zuiden van Tsjaad zijn olievelden die naar schatting 1 miljard vaten aardolie bevatten. De productie in deze velden is begonnen in 2003. De velden zijn ontwikkeld door een consortium geleid door twee Amerikaanse bedrijven die $ 3,7 miljard geïnvesteerd hebben. De export van deze olie is begonnen in 2004 via een pijpleiding door het naburige land Kameroen naar de Atlantische kust.

De economie van Tsjaad is gedeeltelijk afhankelijk van ontwikkelingshulp.

Cultuur

Straatbeeld uit Tsjaad

Veel stammen in Tsjaad hebben hun eigen muziek en kunstvormen ontwikkeld. Door de grote diversiteit in verschillende stammen heeft Tsjaad ook een zeer grote variëteit in verschillende muziek en kunstvormen.

Politiek

De grondwet van Tsjaad werd aangenomen in 1996 na een jarenlange burgeroorlog en het land is officieel een democratische republiek. Er is een universeel kiesrecht voor iedereen ouder dan 18 jaar.

Aan het hoofd van het land staat een gekozen president, Idriss Déby van het Mouvement patriotique du Salut (MPS). Hij werd gekozen in 1996 en in 2001 en 2006 herkozen. Deze laatste verkiezing werd door de oppositie geboycot. Idriss Déby is president sinds 1990 en volgens de grondwet van 1996 kan een president maar 2 termijnen aan de macht blijven. De periode van vóór de grondwet wordt echter niet meegeteld.

Politieke partijen:

• Mouvement patriotique du Salut (MPS) 55 van de 125 zetels;
• Union pour le renouveau et la démocratie (URD) 31;
• Union nationale pour le Développement et le renouveau (UNDR) 15;
• overige 24.

De president in Tsjaad heeft veel directe macht. Hij is verantwoordelijk voor de benoeming van de minister-president, de staatsraad (kabinet) en heeft invloed over de benoeming van rechters, generaals, provinciale functionarissen en de directeuren van Tsjaads staatsbedrijven.

Zowel de minister-president als de ministers van Tsjaad worden aangesteld door de president van het land.

Tsjaad heeft een éénkamerparlement, de nationale assemblee. De rechterlijke macht bestaat uit een hooggerechtshof, een hof van hoger beroep, criminele rechtbank en magistrate rechtbank.

Tsjaad scoort als een van de laagste landen op de lijst van de democratie-index.

Zie ook de lijst van ministers van Buitenlandse Zaken van Tsjaad en de lijst van presidenten van Tsjaad

Klimaat

Tsjaad heeft vier zones, van een woestijnklimaat in het noorden tot een tropisch klimaat in het zuiden. In het zuiden valt gemiddeld 1000 millimeter regen per jaar, in het noorden minder dan 130 millimeter. Rond de hoofdstad Ndjamena valt gemiddeld 630 millimeter regen per jaar.

Tsjaad heeft periodiek last van sprinkhanenplagen en droogtes.

Door de grote afwisseling van klimaatzones van noord naar zuid kent het land een zeer grote variëteit aan begroeiing, van bossen in het zuiden, savanne en droge graslanden in het midden tot woestijn in het noorden.

Zie ook

• Tsjaad van A tot Z - voor een overzicht van alle artikelen met betrekking tot Tsjaad

Externe link

• Foto's van Tsjaad
• (en) Tsjaad landenstudie, Redacteur: Thomas Collelo, Uitgeverij: GPO for the Library of Congress, Washington, 1988

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties:

Lijst van landen in Afrika

Algerije · Angola · Benin · Botswana · Burkina Faso · Burundi · Centraal-Afrikaanse Republiek · Comoren · Congo-Brazzaville · Congo-Kinshasa · Djibouti · Egypte · Equatoriaal-Guinea · Eritrea · Ethiopië · Gabon · Gambia · Ghana · Guinee · Guinee-Bissau · Ivoorkust · Kaapverdië · Kameroen · Kenia · Lesotho · Liberia · Libië · Madagaskar · Malawi · Mali · Mauritanië · Mauritius · Marokko · Mozambique · Namibië · Niger · Nigeria · Oeganda · Rwanda · Sao Tomé en Principe · Senegal · Seychellen · Sierra Leone · Somalië · Soedan · Swaziland · Tanzania · Tsjaad · Togo · Tunesië · Zambia · Zimbabwe · Zuid-Afrika · Zuid-Soedan Frans overzees departement: Mayotte · Réunion Overige gebieden: Sint-Helena, Ascension en Tristan da Cunha · Westelijke Sahara

Mediabestanden

Zie de categorie Chad van Wikimedia Commons voor meer mediabestanden.

7°-23,5° N, 13°-24° O