1883
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1883 / MDCCCLXXXIII
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1850–1859 • 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919
lata: 1873 « 1878 « 1879 « 1880 « 1881 « 1882 « 1883 » 1884 » 1885 » 1886 » 1887 » 1888 » 1893
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 5 kwietnia – profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego, Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski, jako pierwsi na świecie dokonali skroplenia tlenu.
- 13 kwietnia – profesorowie Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski, jako pierwsi na świecie dokonali skroplenia azotu.
- 6 lipca – w Chropaczowie założono KWK "Śląsk".
- 11 września – z okazji 200-lecia odsieczy wiedeńskiej w budynku Sukiennic otwarto Muzeum Narodowe w Krakowie oraz pierwszy w historii miasta zastosowano energię elektryczną, oświetlając Rynek Główny.
- 15 września – ukazało się pierwsze wydanie czasopisma Proletariat.
- 26 października – w Rydze powstała Korporacja akademicka Welecja.
- 31 października – został poświęcony kościół Wszystkich Świętych w Warszawie.
- 9 listopada – Gdańsk: zainstalowano pierwsze telefony. Aparat z nr 1 otrzymał gdański browar.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 12 lutego – w Davos rozegrano 1. międzynarodowe zawody saneczkarskie (udział 21 zawodników z 6 państw).
- 20 marca – w Paryżu została podpisana Międzynarodowa Konwencja o Ochronie Własności Przemysłowej.
- 22 kwietnia – Jan Heemskerk Abrahamzoon został premierem Holandii.
- 24 maja – w Nowym Jorku otwarto Most Brookliński.
- 27 maja – Aleksander III Romanow został koronowany na cara Rosji.
- 21 lipca – założono Alliance Française, organizację zajmującą się promocją kultury francuskiej i języka francuskiego.
- 28 lipca – w trzęsieniu ziemi na włoskiej wyspie Ischia zginęło 2300 osób.
- 12 sierpnia – w ogrodzie zoologicznym w Amsterdamie padła ostatnia kwagga właściwa, podgatunek zebry.
- 27 sierpnia – erupcja wulkanu Krakatau spowodowała w rejonie Indonezji olbrzymie (40 m) tsunami, które pochłonęło 36 000 ofiar.
- 3 października – w Berlinie odbyła się premiera operetki Noc w Wenecji Johanna Straussa (syna).
- 4 października – odbył się pierwszy kurs pociągu Orient Express.
- 20 października – Peru i Chile podpisały traktat z Ancón kończący wojnę o Pacyfik.
- 22 października – w Nowym Jorku oddano do użytku gmach Metropolitan Opera.
- 5 listopada – powstanie Mahdiego w Sudanie: zwycięstwo powstańców nad wojskami egipskimi w bitwie pod El-Obeid.
- 28 listopada – austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę Carolina.
- W Wiedniu powstało pierwsze w Europie pogotowie ratunkowe.
[edytuj] Urodzili się
- 3 stycznia – Clement Attlee, polityk brytyjski, premier Wielkiej Brytanii w latach 1945-1951 (zm. 1967)
- 18 stycznia – Zdzisław Eichler, polski artysta malarz (zm. 1949)
- 22 stycznia – Jerzy Bandrowski, polski pisarz (zm. 1940)
- 10 lutego – Charles-Albert Cingria, szwajcarski francuskojęzyczny pisarz i publicysta (zm. 1954)
- 1 kwietnia – Aleksandr Aleksandrow, rosyjski kompozytor (zm. 1946)
- 30 kwietnia – Jaroslav Hašek, czeski powieściopisarz (zm. 1923)
- 18 maja – Walter Gropius, niemiecki architekt (zm. 1969)
- 20 maja – Jan Kašpar, czeski inżynier i pionier lotnictwa (zm. 1927)
- 5 czerwca – John Maynard Keynes, brytyjski ekonomista (zm. 1946)
- 28 czerwca – Bolesław Drobner, polski działacz socjalistyczny (zm. 1968)
- 3 lipca – Franz Kafka, austriacki pisarz związany z Pragą (zm. 1924)
- 17 lipca – Mauritz Stiller, szwedzki reżyser (zm. 1928)
- 23 lipca – Albert Warner, amerykański przedsiębiorca, współzałożyciel wytwórni filmowej Warner Bros. (zm. 1967)
- 29 lipca – Benito Mussolini, włoski polityk, premier Włoch, twórca faszyzmu (zm. 1945)
- 7 sierpnia – Joachim Ringelnatz, niemiecki poeta, karykaturzysta, rysownik i malarz (zm. 1934)
- 19 sierpnia – Coco Chanel, francuska dyktatorka mody (zm. 1971)
- 1 września – Adolf Szyszko-Bohusz, polski architekt i konserwator (zm. 1948)
- 16 września – Zygmunt Lubertowicz, polski nauczyciel, poeta, publicysta (zm. 1958)
- 18 września – Ludomir Różycki, polski kompozytor (zm. 1953)
- 3 grudnia – Anton Webern, austriacki kompozytor współczesny, współtwórca serializmu i prekursor punktualizmu (zm. 1945)
- 9 grudnia – Nikołaj Łuzin, rosyjski matematyk (zm. 1950)
- 14 grudnia – Morihei Ueshiba, twórca Aikido (zm. 1969)
- 24 grudnia – Stefan Jaracz, polski aktor (zm. 1945)
- Jan Chrzciciel Wu Mantang, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
- Maria Zhao, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
- Jan Chrzciciel Zhu Wurui, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
[edytuj] Zmarli
- 13 lutego – Richard Wagner, kompozytor niemiecki (ur. 1813)
- 14 marca – Karl Marx, filozof i ekonomista niemiecki (ur. 1818)
- 30 kwietnia – Édouard Manet, francuski malarz i grafik (ur. 1832)
- 19 maja – Samo Chalupka, słowacki poeta romantyczny (ur. 1812)
- 23 maja – Cyprian Kamil Norwid, polski poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk (ur. 1821)
- 14 lipca – Heinrich von Ferstel, austriacki architekt, jeden ze współtwórców architektury Wiednia z drugiej połowy XIX wieku (zm. 1828)
- 3 września – Iwan Turgieniew, rosyjski pisarz (ur. 1818)
- 4 września – Carlo Tenca, włoski publicysta, dziennikarz, pisarz i polityk, związany z Mediolanem (ur. 1816)
- 9 września – Victor Puiseux, francuski matematyk i astronom (ur. 1820)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 1 lutego
- Ostatki: 6 lutego
- Popielec: 7 lutego
- Niedziela Palmowa: 18 marca
- Wielki Czwartek: 22 marca
- Wielki Piątek: 23 marca
- Wielka Sobota: 24 marca
- Wielkanoc: 25 marca
- Poniedziałek wielkanocny: 26 marca
- Wniebowstąpienie: 3 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 13 maja
- Boże Ciało: 24 maja
