1893
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1893 / MDCCCXCIII
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929
lata: 1883 « 1888 « 1889 « 1890 « 1891 « 1892 « 1893 » 1894 » 1895 » 1896 » 1897 » 1898 » 1903
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 10 maja – w Krakowie założono pierwszy klub szachowy w Polsce.
- 24 maja – Józef Friedlein został prezydentem Krakowa.
- Lipiec – powstanie Socjaldemokracji Królestwa Polskiego.
- 3 lipca – powstała pierwsza polityczna organizacja chłopska Związek Stronnictwa Polskiego.
- 14 lipca – we Wrocławiu uruchomiono pierwszą linię tramwaju elektrycznego.
- 2 sierpnia – pierwsze objawienie Feliksy Kozłowskiej, zebrane później w Dziele Wielkiego Miłosierdzia stanowiącym podstawę wiary mariawickiej.
- 10 września – powstała Polska Partia Socjalistyczna Zaboru Pruskiego.
- 23 września – powstała Przepowiednia z Tęgoborza.
- 21 października – otwarty został Teatr Miejski, nową scenę narodową w Krakowie dla zespołu występującego przy ul. Jagiellońskiej – zaprojektował Jan Zawiejski (dopiero w 1909 teatr otrzymał imię Juliusza Słowackiego).
- Powstało Warszawskie Towarzystwo Łyżwiarskie.
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 18 lutego – Jerzy Tupou II został zaprzysiężony jako król Tonga.
- 21 lutego – została założona Argentyńska Federacja Piłkarska (AFA).
- 23 lutego – Rudolf Diesel opatentował silnik wysokoprężny, zwany później od jego nazwiska silnikiem Diesla.
- 16 marca – pierwszy Puchar Stanleya zdobyli hokeiści Montreal Hockey Club.
- 18 marca – Jerzy Tupou II został uroczyście ukoronowany w Nuku'alofie na króla Tonga.
- 9 maja – Thomas Alva Edison po raz pierwszy zaprezentował kinetoskop.
- 17 czerwca – król Hawajów Kamehameha III wydał edykt tolerancyjny, zezwalający na działalność kościoła katolickiego na archipelagu.
- 27 czerwca – krach na giełdzie w Nowym Jorku.
- 30 czerwca – w kopalni Jägersfontein w Republice Południowej Afryki znaleziono diament Excelsior o masie 995,2 karata.
- 11 lipca – Kokichi Mikimoto uzyskał pierwszą perłę hodowlaną.
- 14 lipca – pierwsze tramwaje elektryczne na dzisiejszych ziemiach polskich (Wrocław, ówczesny Breslau).
- 25 lipca – w Grecji otwarto Kanał Koryncki.
- 19 września – Nowa Zelandia jako pierwszy kraj na świecie przyznała kobietom prawa wyborcze.
- 28 września – powstał klub sportowy FC Porto.
- 3 listopada – w hiszpańskim porcie Santander eksplodował statek SS Cabo Machichaco z ładunkiem dynamitu. Zginęło 590 osób, 525 zostało rannych.
- 7 listopada – amerykański stan Kolorado: kobiety uzyskały prawa wyborcze.
- 12 listopada – tzw. Linia Duranda została przyjęta jako granica między brytyjskimi posiadłościami w Indiach a Afganistanem.
- 16 listopada – powstał klub piłkarski Sparta Praga.
- 9 grudnia – anarchista Auguste Vaillant dokonał zamachu bombowego we francuskim Zgromadzeniu Narodowym. Rannych zostało około 50 osób.
- W Amsterdamie rozegrano pierwsze mistrzostwa świata w łyżwiarstwie szybkim (4 dystanse: 500 m, 1500 m, 5000 m i 10 000 m).
- W Wiedniu, na terenie Arsenału, powstał Zakład Aeronautyki Wojskowej oraz pierwsze pole wzlotów dla aerostatów armii Austro-Wegier.
[edytuj] Urodzili się
- 5 stycznia – Paramahansa Yogananda – indyjski jogin (zm. 1952)
- 12 stycznia – Hermann Göring, polityk, jeden z przywódców III Rzeszy (zm. 1946)
- 29 stycznia – Wacław Jędrzejewicz, polski działacz niepodległościowy, oficer, polityk i dyplomata, historyk (zm. 1993)
- 5 lutego – Roman Ingarden, polski filozof, profesor Uniwersytetu Lwowskiego (zm. 1970)
- 12 lutego – Omar Bradley, amerykański generał na froncie północno-afrykańskim i europejskim w czasie II wojny światowej (zm. 1981)
- 16 lutego
- Julian Grobelny, polski działacz socjalistyczny, przewodniczący Żegoty (zm. 1944)
- Michaił Tuchaczewski, radziecki dowódca i teoretyk wojskowy (zm. 1937)
- 21 lutego – Andrés Segovia, gitarzysta i kompozytor hiszpański (zm. 1987)
- 11 marca – Gustáv Nedobrý, – słowacki działacz turystyczny, taternik i ratownik tatrzański (zm. 1966)
- 27 marca – Karl Mannheim, niemiecki socjolog (zm. 1947)
- 20 kwietnia
- Harold Lloyd, amerykański aktor komediowy epoki kina niemego (zm. 1971)
- Edna Parker, jedna z rekordzistów długowieczności (zm. 2008)
- Joan Miro, hiszpański malarz i rzeźbiarz (zm. 1983)
- 29 kwietnia – Harold Clayton Urey, amerykański chemik (zm. 1981)
- 30 kwietnia – Joachim von Ribbentrop, jeden z głównych przywódców III Rzeszy, minister spraw zagranicznych Rzeszy (zm. 1946)
- 27 czerwca – Toti dal Monte, włoska śpiewaczka operowa, sopranowa (zm. 1975)
- 8 lipca – Marceli Nowotko, działacz ruchu robotniczego (zm. 1942)
- 15 lipca – Włodzimierz Antoniewicz, archeolog polski pochodzenia ormiańskiego, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN (zm. 1973)
- 19 lipca – Władimir Majakowski, poeta radziecki (zm. 1930)
- 21 lipca – Aleksander Glücksburg, król Grecji (zm. 1920)
- 14 sierpnia – Alfred Alessandrescu, kompozytor rumuński (zm. 1959)
- 17 sierpnia – Mae West, amerykańska aktorka (zm. 1980)
- 18 sierpnia – Frank Linke-Crawford, austriacki pilot, as lotnictwa austro-węgierskiego (zm. 1918)
- 10 grudnia – Jerzy Stempowski, polski eseista, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1969)
- 11 grudnia – Alceu Amoroso Lima, brazylijski pisarz, krytyk literacki i katolicki przywódca religijny (zm. 1983)
- 13 grudnia – Stanisław Szukalski, polski rzeźbiarz i malarz (zm. 1987)
- 26 grudnia – Mao Zedong, przywódca Chin komunistycznych, słynny dyktator i przywódca (zm. 1976)
- Paweł Lang Fu, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
[edytuj] Zmarli
- 17 stycznia – Rutherford Hayes, dziewiętnasty prezydent USA (ur. 1822)
- 18 lutego
- Jerzy Tupou I, założyciel królestwa Tonga (ur. 1797)
- Norbert Bonczyk, ksiądz katolicki, poeta, bojownik o zachowanie czystości mowy polskiej na Górnym Śląsku w okresie Kulturkampfu (ur. 1837)
- 27 marca – Alphonse Beau de Rochas, francuski inżynier, projektant silnika czterosuwowego (ur. 1815)
- 4 kwietnia – Alphonse Louis Pierre Pyrame de Candolle, szwajcarski botanik (ur. 1806)
- 29 kwietnia – Józef Bliziński, komediopisarz pozytywistyczny (ur. 1827)
- 6 lipca – Guy de Maupassant, pisarz francuski (ur. 1850)
- 23 sierpnia – Michał Elwiro Andriolli, polski rysownik, ilustrator i malarz (ur. 1836)
- 30 października – John Abbott, kanadyjski polityk, premier Kanady (ur. 1821)
- 1 listopada – Jan Matejko, malarz polski (ur. 1838)
- 6 listopada – Piotr Czajkowski, kompozytor rosyjski (ur. 1840)
- 17 listopada – Aleksander I Battenberg, książę Bułgarii (ur. 1857)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 9 lutego
- Ostatki: 14 lutego
- Popielec: 15 lutego
- Niedziela Palmowa: 26 marca
- Wielki Czwartek: 30 marca
- Wielki Piątek: 31 marca
- Wielka Sobota: 1 kwietnia
- Wielkanoc: 2 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 3 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 11 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 21 maja
- Boże Ciało: 1 czerwca
