1892
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1892 / MDCCCXCII
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929
lata: 1882 « 1887 « 1888 « 1889 « 1890 « 1891 « 1892 » 1893 » 1894 » 1895 » 1896 » 1897 » 1902
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 1 stycznia – otwarcie linii kolejowej Kraków-Lwów (dł. 242,37 km), należącej do Austriackich Kolei Państwowych.
- 31 stycznia – powstanie Polskiej Partii Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego (PPSD).
- 1 maja – w Łodzi wybucha strajk powszechny, zwany buntem łódzkim.
- 18 września – na warszawskich Dynasach otwarto owalny tor kolarski WTC (długość 383 m, szerokość 6 m).
- listopad – powstanie Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS).
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 15 stycznia – w Kanadzie opublikowane zostały reguły gry w koszykówkę; gry wymyślonej przez Jamesa Naismitha.
- 28 lutego – Rudolf Diesel opatentował silnik wysokoprężny.
- 15 marca
- powstał klub sportowy Liverpool.
- Amerykanin Jesse Reno opatentował schody ruchome.
- 21 maja – w mediolańskim Teatro Dal Verme odbyła się premiera opery Pajace Ruggiera Leoncavalla.
- 25 czerwca – w Turynie założono Międzynarodową Federację Wioślarską.
- 8 lipca – pożar zniszczył Saint John's na Nowej Fundlandii.
- 25 lipca – założono klub piłkarski Hertha Berlin.
- 17 sierpnia – został zawarty sojusz wojskowy Francji i Rosji (zalążek ententy).
- 9 września – amerykański astronom Edward Emerson Barnard odkrył księżyc Jowisza Amalteę.
- 5 października – w trakcie strzelaniny po napadzie na bank w Coffeyville w stanie Kansas, zginęli wszyscy, oprócz jednego, członkowie gangu Daltonów.
- 31 października – Arthur Conan Doyle wydał zbiór opowiadań Przygody Sherlocka Holmesa.
- 8 listopada – Dania: wykonano ostatni wyrok śmierci.
- 17-23 listopada – odbył się zjazd polskich socjalistów w Paryżu. Uchwalono program Polskiej Partii Socjalistycznej.
- 23 listopada – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę Tercidina.
- 6 grudnia – premiera baletu Dziadek do orzechów.
- 9 grudnia – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę Dembowska.
- 18 grudnia – w Petersburgu odbyła się premiera baletu Dziadek do orzechów z muzyką Piotra Czajkowskiego.
- 22 grudnia – powstał klub sportowy Newcastle United.
- Początek prac wykopaliskowych w Delfach.
- W Charlottenburgu rozegrano pierwszy bieg sztafetowy 4 x 100 m (zamiast pałeczki stosowano klepnięcie poniżej pleców).
- W Falun odbyły się pierwsze zawody w rzucie oszczepem.
- Brytyjczyk Cecil Lee jako pierwszy lekkoatleta przebiegł 100 m w czasie poniżej 11 s (jego wynik: 10,8 s).
[edytuj] Urodzili się
- 3 stycznia – John Ronald Reuel Tolkien, angielski filolog i pisarz fantasy, autor m.in. Hobbita, Władcy Pierścieni i Silmarillionu (zm. 1973)
- 10 stycznia – Melchior Wańkowicz, polski pisarz i publicysta (zm. 1974)
- 18 stycznia – Oliver Hardy, amerykański komik z duetu Flipa i Flapa (zm.1957)
- 2 lutego
- Stanisław Grolicki, polski aktor (zm. 1947)
- Cuno Hoffmeister, niemiecki astronom (zm. 1968)
- 3 lutego – Juan Negrín, hiszpański polityk, premier Hiszpanii (zm. 1956)
- 26 lutego – Julian Ejsmond, polski pisarz i poeta (zm. 1930)
- 6 marca – Iwan Czmoła, ukraiński działacz społeczny i wojskowy (zm. 1941)
- 10 marca – Arthur Honegger, szwajcarski kompozytor (zm. 1955)
- 28 marca – Stanisław Dąbek, polski pułkownik, dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża podczas kampanii wrześniowej (zm. 1939)
- 30 marca – Stefan Banach, polski matematyk (zm. 1945)
- 31 marca – Stanisław Maczek, polski generał, dowódca 10 Brygady Kawalerii podczas kampanii wrześniowej, dowódca 1 Dywizji Pancernej walczącej na froncie zachodnim i 1 Korpusu Polskiego (zm. 1994)
- 18 kwietnia – Bolesław Bierut, polski działacz komunistyczny, polityk, prezydent Polski, premier Polski, I sekretarz KC PZPR (zm. 1956)
- 19 kwietnia – Germaine Tailleferre, francuska kompozytorka (zm. 1983)
- 2 maja – Manfred von Richthofen, pruski arystokrata, pułkownik lotnictwa, as myśliwski z I wojny światowej (zm. 1918)
- 7 maja – Josip Broz Tito, jugosłowiański przywódca komunistyczny (zm. 1980)
- 8 maja – Stanisław Sosabowski, polski dowódca wojskowy, generał, dowódca 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej (zm. 1967)
- 28 maja – Josef Dietrich – SS-Oberstgruppenführer i generał pułkownik Waffen-SS (zm. 1966)
- 1 czerwca – Amanullah Chan, król Afganistanu (zm. 1960)
- 25 czerwca – Shirō Ishii, japoński zbrodniarz wojenny, dowódca jednostki 731 (zm. 1959)
- 29 czerwca – Józef Maliszewski, polski aktor (zm. 1972)
- 4 lipca – Józef Putek, polski pisarz, doktor praw, działacz ruchu ludowego (zm. 1974)
- 12 lipca – Bruno Schulz, polski prozaik, krytyk literacki, grafik i rysownik żydowskiego pochodzenia (zm. 1942)
- 18 lipca – Arthur Friedenreich, brazylijski piłkarz (zm. 1969)
- 23 lipca – Haile Selassie I, cesarz Etiopii (zm. 1975)
- 26 lipca – Philipp Jarnach, niemiecki kompozytor hiszpańskiego pochodzenia (zm. 1982)
- 2 sierpnia – Jack Warner, przedsiębiorca amerykański, współzałożyciel wytwórni filmowej Warner Bros. (zm. 1978)
- 6 sierpnia – Kazimiera Iłłakowiczówna, polska poetka (zm. 1983)
- 11 sierpnia – Władysław Anders, polski generał, polityk, Naczelny Wódz i Generalny Inspektor Sił Zbrojnych RP na uchodźstwie (zm. 1970)
- 15 sierpnia – Louis Victor Pierre Raymond de Broglie, francuski fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1929 za odkrycie falowej natury elektronów. (zm. 1987)
- 26 września – Bronisław Szwalm, nauczyciel, krajoznawca, turysta, regionalista, organizator turystyki, patron Oddziału Nauczycielskiego PTTK w Łodzi (zm. 1969)
- 20 października – Jan Stanisław Bystroń, polski etnolog i socjolog (zm. 1964)
- 22 października – Harry King Goode, angielski pilot myśliwski (zm. 1942)
- 24 października – Rafał Malczewski, polski malarz, publicysta i taternik, (zm. 1965)
- 2 listopada – Pál Ábrahám, węgierski kompozytor operetkowy (zm. 1960)
- 4 grudnia – Francisco Franco, hiszpański generał i polityk, dyktator Hiszpanii (zm. 1975)
- 10 grudnia – Maria od Jezusa Ukrzyżowanego Petković, założycielka Córek Miłosierdzia, błogosławiona katolicka (zm. 1966)
- 26 grudnia – Štefan Krčméry, słowacki duchowny ewangelicki, poeta, redaktor (zm. 1955)
[edytuj] Zmarli
- 11 kwietnia – Štefan Marko Daxner, słowacki prawnik, publicysta, działacz narodowy i polityk, zaliczany do tzw. „generacji Szturowców” (ur. 1822)
- 17 kwietnia – Alexander Mackenzie, kanadyjski polityk, premier Kanady (ur. 1822)
- 18 listopada – Hannes Finsen, duński polityk, prefekt Wysp Owczych (ur. 1828)
- 6 grudnia – Werner von Siemens, niemiecki wynalazca i konstruktor w dziedzinie elektrotechniki (ur. 1816)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 25 lutego
- Ostatki: 1 marca
- Popielec: 2 marca
- Niedziela Palmowa: 10 kwietnia
- Wielki Czwartek: 14 kwietnia
- Wielki Piątek: 15 kwietnia
- Wielka Sobota: 16 kwietnia
- Wielkanoc: 17 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 18 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 26 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 5 czerwca
- Boże Ciało: 16 czerwca
