1861
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1861 / MDCCCLXI
stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1830–1839 • 1840–1849 • 1850–1859 • 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899
lata: 1851 « 1856 « 1857 « 1858 « 1859 « 1860 « 1861 » 1862 » 1863 » 1864 » 1865 » 1866 » 1871
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 21 lutego – założono Centralne Towarzystwo Gospodarcze dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
- 27 lutego – manifestacja patriotyczna w Warszawie krwawo stłumiona przez wojsko rosyjskie; 5 poległych.
- 2 marca – na Powązkach odbył się demonstracyjny pogrzeb pięciu zabitych przez wojsko carskie 27 lutego.
- 8 kwietnia – rosyjskie wojsko otworzyło ogień do bezbronnej ludności zgromadzonej na placu zamkowym w Warszawie; 100 zabitych i setki rannych.
- 18 czerwca – car Aleksander II Romanow wydał ukaz ustanawiający w Królestwie Kongresowym Radę Stanu oraz samorząd gubernialny i powiatowy.
- 14 października – rosyjski namiestnik Karol hr. Lambert wprowadził stan wojenny na terytorium Królestwa Polskiego.
- 15 października – w Warszawie wojsko rosyjskie rozbiło demonstrację patriotyczną z okazji rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki.
- 24 października – otwarto linię kolejową Toruń-Bydgoszcz.
- 4 listopada – otwarto linię kolejową Wiedeń-Lwów.
- 1 grudnia – uruchomiono 2-torową linię kolejową Łowicz-Kutno o długości 45,3 km
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 2 stycznia – Wilhelm I został królem Prus.
- 29 stycznia – Kansas zostaje przyjęty do Unii jako 34 stan.
- Luty – reforma uwłaszczeniowa na wsi rosyjskiej (wydano carski manifest o reformie wraz ustawami towarzyszącymi)
- 4 lutego – grupa południowych stanów USA ogłosiła secesję i powołanie nowego państwa, Skonfederowanych Stanów Ameryki.
- 9 lutego – nowo powstałe Skonfederowane Stany Ameryki wybrały swoim prezydentem Jeffersona Davisa.
- 18 lutego
- odbyło się zaprzysiężenie Jeffersona Davisa na pierwszego (i jedynego) prezydenta Skonfederowanych Stanów Ameryki.
- Wiktor Emanuel II został królem Włoch.
- 19 lutego – car Aleksander II wydał manifest zapowiadający zniesienie poddaństwa i uwłaszczenie chłopów.
- 2 marca – utworzono Terytorium Dakoty i Terytorium Nevady.
- 4 marca – odbyło się zaprzysiężenie Abrahama Lincolna, 16 prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki
- 17 marca – ogólnowłoski parlament w Turynie proklamował powstanie Królestwa Włoch (królem został Wiktor Emanuel II).
- 20 marca – ponad 5 tys. osób zginęło w zniszczonym przez trzęsienie ziemi argentyńskim mieście Mendoza.
- 6 kwietnia – utworzono Sułtanat Zanzibaru.
- 10 kwietnia – powstał Massachusetts Institute of Technology.
- 12 kwietnia – ostrzał Fortu Sumter przez wojska Konfederacji Południa zapoczątkował wojnę secesyjną 1861-65.
- 15 kwietnia – Abraham Lincoln wygłosił orędzie wzywające do mobilizacji sił unijnych w wojnie secesyjnej.
- 27 kwietnia – prezydent Abraham Lincoln zawiesił Habeas Corpus Act.
- 6 maja – wojna secesyjna: Arkansas wystąpił z Unii.
- 13 maja – Australia: odkryto Wielką Kometę z roku 1861.
- 20 maja – wojna secesyjna: Karolina Północna wystąpiła z Unii.
- 3 czerwca – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Philippi.
- 25 czerwca – Abd-ul-Aziz został sułtanem Turcji.
- 5 lipca – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Carthage.
- 11 lipca – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Rich Mountain.
- 18 lipca – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w bitwa pod Blackburn's Ford.
- 21 lipca – wojna secesyjna: stoczono I bitwę nad Bull Run.
- 6 sierpnia – Wielka Brytania anektowała Lagos.
- 26 sierpnia – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Kessler’s Cross Lanes.
- 10 września – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Carnifex Ferry.
- 12-15 września – wojna secesyjna: zwycięstwo Unii w bitwie pod Cheat Mountain.
- 20 września – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w I bitwie pod Lexington.
- 3 października – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa nad Greenbrier River.
- 18 października – Wilhelm I Hohenzollern koronował się w Królewcu na króla Prus.
- 21 października – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w bitwie pod Ball’s Bluff.
- 24 października – Western Union sfinalizowała budowę pierwszej transkontynentalnej linii telegraficznej.
- 25 października – w Toronto zostaje założona pierwsza kanadyjska giełda – Toronto Stock Exchange.
- 4 listopada – założono Uniwersytet Waszyngtoński w Seattle, największy w północno-zachodnich Stanach Zjednoczonych.
- 6 listopada – Jefferson Davis został wybrany na prezydenta Skonfederowanych Stanów Ameryki.
- 7 listopada – wojna secesyjna: Unioniści starli się z Konfederatami w bitwie pod Belmont.
- 8 listopada – wojna secesyjna: incydent Trent.
- 10 grudnia – wojna secesyjna: Kentucky jako 12. stan przystąpiło do Skonfederowanych Stanów Ameryki.
- 13 grudnia – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa pod Camp Allegheny.
- 17 grudnia – wojska hiszpańsko-francusko-brytyjskie w wyniku interwencji zbrojnej zajęły meksykański port Veracruz.
- Wydano pierwszą gazetę w języku grenlandzkim.
[edytuj] Urodzili się
- 15 lutego – Charles Édouard Guillaume, szwajcarski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1938)
- 15 lutego – Alfred Whitehead, angielski matematyk i filozof (zm. 1947)
- 26 lutego – Ferdynand I Koburg, car Bułgarii (zm. 1948)
- 14 kwietnia – Stefan Szolc-Rogoziński, polski podróżnik, badacz Afryki, zwłaszcza Kamerunu (zm. 1896)
- 25 kwietnia – Rudolf Dittrich, austriacki muzyk (zm. 1919)
- 30 kwietnia – Marian Zdziechowski, polski filozof i historyk idei (zm. 1938)
- 7 maja – Rabindranath Tagore (właściwe nazwisko Thakur) indyjski poeta, prozaik, filozof także kompozytor i malarz (zm. 1941)
- 15 maja – Paul Blau, niemiecki duchowny, superintendent generalny Kościoła Ewangelicko-Unijnego w Wielkopolsce (zm. 1944)
- 28 maja – Arthur Kickton, niemiecki architekt (zm. 1944)
- 8 lipca – Feliks Jasieński, polski krytyk i kolekcjoner sztuki (zm. 1929)
- 12 lipca – Anton Areński, rosyjski kompozytor, pianista, dyrygent (zm. 1906)
- 20 lipca - Nobu Shirase, japoński oficer, badacz Antarktydy (zm. 1946)
- 23 września – Robert Bosch, niemiecki inżynier, przemysłowiec (zm. 1942)
- 15 listopada – Juliusz Leo, polityk galicyjski, ekonomista, prawnik, prezydent Krakowa (zm. 1918)
- 24 listopada – Józef Kallenbach, historyk literatury polskiej (zm. 1929)
- 8 grudnia – Georges Méliès, francuski reżyser i producent filmowy (zm. 1938)
- 22 grudnia – Zenon Przesmycki, krytyk literacki i artystyczny, tłumacz, poeta, wydawca (zm. 1944)
[edytuj] Zmarli
- 2 lutego – Théophane Vénard, francuski misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1829)
- 20 lutego – Eugène Scribe, francuski dramaturg i librecista (ur. 1791)
- 10 marca – Taras Szewczenko, malarz i poeta ukraiński (ur. 1814)
- 7 kwietnia – Piotr Nguyễn Văn Lựu, wietnamski ksiądz, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1812)
- 12 kwietnia – Tytus Działyński, polityk i działacz narodowy, twórca biblioteki kórnickiej, zamku i parku w Kórniku (ur. 1796)
- 30 kwietnia – Józef Tuân, wietnamski dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1811 lub 1821)
- 26 maja
- Jan Đoàn Trinh Hoan, wietnamski ksiądz, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1798)
- Mateusz Nguyễn Văn Ðắc, wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1808)
- 29 maja – Joachim Lelewel, polski historyk, numizmatyk i działacz narodowy (ur. 1786)
- 30 maja – Michaił Gorczakow, rosyjski generał, namiestnik Królestwa Polskiego (ur. 1793)
- 25 czerwca – Abdulmecid I, sułtan Imperium Osmańskiego (ur. 1823)
- 15 lipca – Adam Jerzy Czartoryski, polski polityk (ur. 1770)
- 29 lipca
- Marta Wang Luo Mande, chińska męczennica, święta katolicka (ur. 1812)
- Jan Chrzciciel Luo Tingyin, chiński męczennik, święty katolicki (ur. 1825)
- Józef Zhang Wenlan, chiński męczennik, święty katolicki (ur. 1831)
- Paweł Chen Changpin, chiński męczennik, święty katolicki (ur. 1838)
- 15 sierpnia – Ranavalona I, władczyni Imeriny, królowa Madagaskaru (ur. ok. 1788)
- 22 sierpnia – Xianfeng, cesarz Chin (ur. 1831)
- 24 sierpnia – Pierre Berthier, francuski geolog i mineralog (ur. 1782)
- 9 września – Piotr Bonhomme, francuski duchowny, założyciel Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej z Kalwarii, błogosławiony katolicki (ur. 1803)
- 1 listopada
- Hieronim Hermosilla, hiszpański dominikanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (ur. 1800)
- Walenty Berrio-Ochoa, hiszpański dominikanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (ur. 1827)
- Piotr Almato, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1830)
- 14 listopada – Stefan Cuenot, francuski misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (ur. 1802)
- 6 grudnia – Józef Nguyễn Duy Khang, wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1832)
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
- Tłusty czwartek: 7 lutego
- Ostatki: 12 lutego
- Popielec: 13 lutego
- Niedziela Palmowa: 24 marca
- Wielki Czwartek: 28 marca
- Wielki Piątek: 29 marca
- Wielka Sobota: 30 marca
- Wielkanoc: 31 marca
- Poniedziałek wielkanocny: 1 kwietnia
- Wniebowstąpienie: 9 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 19 maja
- Boże Ciało: 30 maja
